Οι επιτελείς του αμερικανικού στρατού, από το στρατηγείο της Ντόχα, μπορεί να μην κηρύσσουν ακόμη το επίσημο τέλος του πολέμου, με τη συμβατική τουλάχιστον έννοια, στο Ιράκ, οι επιτελείς, όμως, της αμερικανικής ηγεσίας δε χάνουν ευκαιρία, εξαπολύοντας απειλές και χρησιμοποιώντας σχεδόν τα ίδια επιχειρήματα και το ίδιο λεξιλόγιο με το οποίο «έχτισαν» αυτή τη στρατιωτική επίθεση, να βολιδοσκοπούν νέους στόχους. Η Συρία βρίσκεται στο μάτι του κυκλώνα των αμερικανικών κατηγοριών και απειλών, γεγονός που έχει προκαλέσει εντονότατες αντιδράσεις στη Δαμασκό, αλλά και ρίγη ανησυχίας σε Ευρώπη, Ρωσία, Ιράν και αραβικό κόσμο.

Παροχή οπλικής βοήθειας προς το ιρακινό καθεστώς, παροχή καταφυγίου σε υψηλόβαθμους Ιρακινούς αξιωματούχους, κατοχή όπλων μαζικής καταστροφής (είτε ιρακινών που μεταφέρθηκαν στη Συρία λίγο πριν τον πόλεμο είτε εσωτερικής παραγωγής με ανταλλαγή τεχνογνωσίας ανάμεσα στις δύο χώρες), υποστήριξη της «τρομοκρατίας», είναι, σε γενικές γραμμές, οι κατηγορίες που εκτόξευσαν ο Πρόεδρος Μπους, ο υπουργός Αμυνας, Ντόναλντ Ράμσφελντ, ο υφυπουργός Αμυνας, Πολ Γούλφοβιτς, η σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας, Κοντολίζα Ράις, αλλά και ο ΥΠΕΞ Κόλιν Πάουελ, σε βάρος της Συρίας. Ουδείς αναφέρθηκε συγκεκριμένα στο τι προτίθεται η Ουάσιγκτον να πράξει και μόνο ο Αμερικανός ΥΠΕΞ αποπειράθηκε να χαμηλώσει, κάπως, τους τόνους, διαρρέοντας ότι ετοιμάζεται για επίσκεψη στη Δαμασκό και λέγοντας ότι «δεν υπάρχει σχέδιο στρατιωτικής επέμβασης στη Συρία», πληροφορία, πάντως, που φιλοξενείται στον αμερικανικό Τύπο.

Η συριακή ηγεσία έχει διαψεύσει κατηγορηματικά όλες τις αμερικανικές κατηγορίες, επαναλαμβάνοντας την προθυμία συνεργασίας της με γνώμονα μόνο τα συμφέροντα του ιρακινού λαού. Εχει, επίσης, υπενθυμίσει ότι το κυβερνών κόμμα Μπάαθ της Συρίας, ουδέποτε είχε καλές σχέσεις με το ιρακινό Μπάαθ, κάτι που επιβεβαιώνεται, άλλωστε, από το γεγονός ότι κατά τη διάρκεια του ιρανο-ιρακινού πολέμου, η σιιτική συριακή ηγεσία (αν και ο συριακός πληθυσμός στη συντριπτική του πλειοψηφία είναι σουνίτες) είχε, ανοιχτά, υποστηρίξει το σιιτικό Ιράν, με το οποίο ακόμη διατηρεί καλές σχέσεις.

Η Δαμασκός είχε ταχθεί κατά του Ιράκ κατά τη διάρκεια του Πολέμου στον Κόλπο το 1991 και, σύμφωνα με Αμερικανούς επιτελείς, συνεργάστηκε «άψογα» στην «αντιτρομοκρατική εκστρατεία». Ψήφισε την απόφαση 1441 του ΟΗΕ για τον ιρακινό αφοπλισμό, αν και αντιτάχθηκε σθεναρά στην ανάληψη στρατιωτικής δράσης, επιμένοντας ότι αποτελεί επέμβαση σε βάρος ενός αραβικού και, ήδη, βασανισμένου λαού. Επιμένει, όπως και ο υπόλοιπος αραβικός κόσμος μαζί με το Ιράν, ότι η παραμονή των αμερικανο-βρετανικών στρατευμάτων στο Ιράκ και η εγκαθίδρυση στρατιωτικής ή αμερικανο-εμπνευσμένης διοίκησης θα αντιμετωπιστεί ως «δύναμη κατοχής».

Η Δαμασκός, τόσο πριν την έναρξη του πολέμου όσο και σήμερα, πίσω από τις αμερικανικές επιλογές και απειλές, εκτός από τα σχέδια γεωστρατηγικής αναδιάταξης της περιοχής προς όφελος των αμερικανικών συμφερόντων, «βλέπει» τα ισραηλινά επεκτατικά σχέδια σε βάρος του συνόλου του αραβικού κόσμου, με πρώτο στόχο την ίδια. Τις συριακές ανησυχίες συμμερίζονται οι υπόλοιπες αραβικές χώρες, ακόμη και αυτές που, σιωπηλά πλην ανοιχτά, συμμετείχαν στον πόλεμο κατά του Ιράκ.

Αλλωστε, οι ισραηλινές προκλητικές παρεμβάσεις δεν άφησαν πολλά περιθώρια ψευδαισθήσεων στις αραβικές ηγεσίες. Η ισραηλινή ηγεσία, με επικεφαλής τον ίδιο τον Αριέλ Σαρόν, υποστήριξε σθεναρά τις αμερικανικές κατηγορίες και χαρακτήρισε «επικίνδυνο» τον Σύρο Πρόεδρο. Εσπευσε, δε, να θέσει συγκεκριμένα αιτήματα, διά μέσου ΗΠΑ, στη Δαμασκό, στα οποία, φυσικά, συμπυκνώνεται η ισραηλινή επιδίωξη περί πάταξης κάθε δυνατής αντίστασης στην κατοχή των παλαιστινιακών εδαφών και όλων των υπολοίπων αραβικών εδαφών, συμπεριλαμβανομένων φυσικά των συριακών υψωμάτων του Γκολάν, τα οποία η ισραηλινή ηγεσία δε δείχνει διόλου πρόθυμη να εγκαταλείψει, παραβιάζοντας, εδώ και δεκαετίες, τις σχετικές αποφάσεις του ΟΗΕ.

Το κλίμα κατά της Συρίας διαμορφώνεται, ήδη, από το καλοκαίρι. Αν και τα ισραηλινο-συριακά σύνορα είναι τα πλέον ήρεμα από το 1967, οπότε το Ισραήλ κατέλαβε και τα υψώματα του Γκολάν, Ισραηλινοί αξιωματούχοι, συμπεριλαμβανομένου του νυν υπουργού Αμυνας, Σαούλ Μοφάζ, δε δίσταζαν να μιλούν για το αναπόφευκτο «ενός νέου πολέμου», να διατείνονται ότι «το Ισραήλ εν ριπή οφθαλμού θα μεταφέρει τη Συρία στη λίθινη εποχή» και να διοχετεύουν σωρεία πληροφοριών στο διεθνή Τύπο για τις «τρομοκρατικές δραστηριότητες της Δαμασκού».

Η Ουάσιγκτον αρκέστηκε να συμπεριλάβει τη Συρία στη μακροσκελή λίστα των χωρών που «υποθάλπουν την τρομοκρατία», αφού στη Δαμασκό λειτουργούν γραφεία των παλαιστινιακών οργανώσεων ισλαμιστικών και κοσμικών, που αντιτίθενται στην ισραηλινή κατοχή των παλαιστινιακών εδαφών, ενώ είναι γνωστή η υποστήριξη που η συριακή ηγεσία παρέχει στη σιιτική «Χεζμπολάχ», του Λιβάνου. Σήμερα, πάνω στα συντρίμμια του Ιράκ, η αμερικανική ηγεσία διακηρύττει την αποφασιστικότητά της να προωθηθεί ο «οδικός χάρτης» του διαμεσολαβητικού Κουαρτέτου για την επίτευξη οριστικής λύσης στο Παλαιστινιακό.

Για τις αραβικές χώρες, το όψιμο ενδιαφέρον της Ουάσιγκτον για τη Δαμασκό και το Παλαιστινιακό αντανακλά την επιδίωξη του Ισραήλ να διαμορφώσει τέτοιους περιφερειακούς όρους, που αυτός ο «οδικός χάρτης» να έρθει στα μέτρα του και ουσιαστικά να μην έχει καμία σχέση με τις αποφάσεις του ΟΗΕ. Αυτή η πτυχή, σε συνδυασμό με τη διατυπωμένη αμερικανο-ισραηλινή σύμπνοια περί «αναδιάρθρωσης» της Μέσης Ανατολής και συνολικού «εκδημοκρατισμού της περιοχής», προκαλεί αγανάκτηση ακόμη και στις πλέον φιλοαμερικανικές ηγεσίες, όπως είναι αυτές των χωρών του Κόλπου. Πόσο μάλλον, που η στάση της συριακής ηγεσίας απέναντι στην αμερικανο-βρετανική εισβολή έχει «κερδίσει» την αραβική κοινή γνώμη. Διόλου τυχαία, στις διαδηλώσεις που συγκλονίζουν τις αραβικές πρωτεύουσες το όνομα που επευφημείται είναι αυτό του Μπάσαρ αλ Ασαντ.

Την ανησυχία τους δεν έκρυψαν ούτε το Ιράν, η Ρωσία ή η ΕΕ. Ιρανοί αξιωματούχοι ανοιχτά δήλωναν ότι «αν πληγεί η Συρία, τότε ανοίγει ο δρόμος για επίθεση στο Ιράν», προοπτική που για πολλούς αναλυτές είναι και ένας από τους βασικούς στόχους των ΗΠΑ με στρατιωτικά ή πολιτικά μέσα. Ο επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας, Χαβιέ Σολάνα, έσπευσε να συμβουλεύσει την Ουάσιγκτον «να χαμηλώσει τους τόνους». Ακόμη και οι Ευρωπαίοι σύμμαχοι της Ουάσιγκτον, Ισπανία - Βρετανία, πήραν αποστάσεις και μίλησαν για τη «φίλη Συρία» και για την «ικανή ηγεσία της». Ανάλογες «συστάσεις» έκανε και η Μόσχα. Είναι αυτονόητο, φυσικά, ότι ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια, οι εμπορικές σχέσεις Συρίας - ΕΕ έχουν ενισχυθεί δραματικά, όπως και οι εμπορικές σχέσεις με τη Ρωσία.

Μέχρι στιγμής, η Δαμασκός μοιάζει, τουλάχιστον, σε ένα πρώτο επίπεδο να διατηρείται με αξιώσεις εντός του διπλωματικού παιχνιδιού. Δηλώνει «ανοιχτή στο διάλογο» και με την ομόφωνη υποστήριξη των αραβικών χωρών ζητά από το Συμβούλιο Ασφαλείας να κηρύξουν ολόκληρη τη Μ. Ανατολή, συμπεριλαμβανομένου του Ισραήλ, σε ζώνη απαγορευμένη για τα όπλα μαζικής καταστροφής. Το επιχείρημα εκτιμάται ότι θα αξιοποιήσουν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο όσοι προσπάθησαν, αλλά δεν πέτυχαν να αποτρέψουν την επίθεση στο Ιράκ, άρα απέτυχαν να εξασφαλίσουν και τα συμφέροντά τους στην περιοχή.

Για τους περισσότερους αναλυτές μια, άμεση τουλάχιστον, εξαπόλυση στρατιωτικής επίθεσης κατά της Συρίας είναι μάλλον απίθανη. Πολύ πιθανότερο φαντάζει το ενδεχόμενο οι ΗΠΑ να πιέσουν για την επιβολή οικονομικών κυρώσεων, χωρίς, όμως, κανείς να μπορεί να προβλέψει αν θα το πετύχουν, δεδομένης της στενής οικονομικής συνεργασίας ΕΕ και Ρωσίας με τη Συρία. Παρ' όλα αυτά, οι ασκοί του Αιόλου έχουν ανοίξει και δεν ήταν λίγοι όσοι εξέφραζαν την ανησυχία ότι την κατάσταση «ίσως» αναλάβει «να δρομολογήσει» η ισραηλινή ηγεσία, που, όπως έχει άλλωστε αποδείξει περίτρανα και στα παλαιστινιακά εδάφη, δεν έχει ανάγκη προσχημάτων.