Λεύκωμα κατοχικών ξυλογραφιών του Σπύρου Βασιλείου
Ο Σπύρος Βασιλείου υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους εικαστικούς δημιουργούς της περίφημης γενιάς του '30. Η τέχνη του «καταγόταν» από τη βυζαντινή τέχνη, «θράφηκε» με τη λαϊκή τέχνη και «αφομοίωσε» τις σύγχρονες ευρωπαϊκές αισθητικές αναζητήσεις, διατηρώντας όμως αταλάντευτα το βαθύ λαϊκό αίσθημά της και το ελληνικό «κύτταρό» της.
Τρανή απόδειξη της λαϊκότητας και ελληνικότητας του Βασιλείου είναι οι 465 και πλέον μαυρόασπρες ξυλογραφίες που φιλοτέχνησε στα μαύρα χρόνια της κατοχής, αλλά και των μεταπολεμικών διωγμών των αγωνιστών του ΕΑΜ. Με αυτή την πτυχή του έργου του τίμησε τα 100 χρόνια από τη γέννησή του η γκαλερί «Artigraf» (Αριστοτέλους 99, τηλ. 010-8213211), εκθέτοντας 20 πρωτότυπες ξυλογραφίες του 1942 και τρεις, ανάλογους θεματικά, πίνακες και εκδίδοντας ένα θαυμάσιο συλλεκτικό λεύκωμα, με τίτλο «Σπύρος Βασιλείου - Ξυλογραφίες», το οποίο περιέχει 224 ξυλογραφίες του, των χρόνων 1940-1947. Το λεύκωμα προλόγισαν ο ζωγράφος, καθηγητής στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών και ακαδημαϊκός Παναγιώτης Τέτσης και ο συγγραφέας Κώστας Ε. Τσιρόπουλος.
Αυτοδίδακτος ως χαράκτης ο Σπ. Βασιλείου ανταποκρίθηκε στο κάλεσμα του ΕΑΜ για προπαγάνδιση και ενίσχυση του απελευθερωτικού αγώνα. Φίλος και θαυμαστής του επικεφαλής του ΕΑΜ Διανοουμένων - Καλλιτεχνών, Αγγελου Σικελιανού, φιλοτέχνησε ξυλογραφίες για την εικονογράφηση των εθνεγερτηρίων έργων του Σικελιανού «Ο θάνατος του Διγενή», «Ακριτικά», «Αντίδωρο», για βιβλία άλλων ΕΑΜιτών (λ.χ. του Αγι Θέρου) και μη λογοτεχνών και αλληγορικών ποιημάτων που δημοσίευε το λογοτεχνικό περιοδικό «Νέα Εστία», αλλά και πλήθος άλλες - μικρών και μεγαλύτερων διαστάσεων - ανυπόγραφες ξυλογραφίες, των οποίων τις μήτρες έστελνε σε παράνομα τυπογραφεία για την εικονογράφηση διαφόρων παράνομων εντύπων του ΕΑΜ. Ελάχιστα από αυτά τα έντυπα σώζονται σήμερα και τα αντίτυπά τους είναι σπανιότατα. Πολλά άλλα χάθηκαν οριστικά, λόγω της καταστροφικής μανίας του Γερμανού κατακτητή και των ντόπιων συνεργατών του, αλλά και των κατοπινών, επίσης ξενοκίνητων διωκτών των αγωνιστών του ΕΑΜ, οι οποίοι θέλοντας να σβήσουν το ΕΑΜ διά παντός και από το «χάρτη» της Ιστορίας κατέστρεφαν στο διάβα τους και την αναγεννητική του πολιτιστική παράδοση που δημιούργησε και τα έργα Τέχνης που ενέπνευσε. Δυστύχημα για τον πολιτισμό μας που χάθηκαν πολλές - όπως και των περισσοτέρων εικαστικών καλλιτεχνών - αντιστασιακές ξυλογραφίες του Σπύρου Βασιλείου . Ευτύχημα, όμως, που διασώθηκαν οι 224 που περιλαμβάνει το λεύκωμα.