Σάββατο 4 Μάη 2002 - Κυριακή 5 Μάη 2002
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 2
ΕΝΘΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ: "7 ΜΕΡΕΣ ΜΑΖΙ"
ΑΤΖΕΝΤΑ
ΑΤΖΕΝΤΑ
Χαρακτική στα χρόνια του αγώνα

Λεύκωμα κατοχικών ξυλογραφιών του Σπύρου Βασιλείου

Στο πανέμορφο Γαλαξίδι, το 1902, ένα φτωχό αντρόγυνο γέννησε ένα αγόρι. Το όνομά του Σπύρος Βασιλείου . Από μικρός ο Σπύρος Βασιλείου είχε το χάρισμα, με τα μάτια, την ψυχή και το μυαλό του, να συλλαμβάνει, να διαφυλάσσει και να απαθανατατίζει καλλιτεχνικά όλα τα χρώματα, όλες τις εικόνες, όλα τα σύμβολα, όλες τις φιγούρες - ανθρώπων, ζώων, αρχιτεκτονημάτων, αντικειμένων - του τόπου μας. Ολες τις αποχρώσεις του ήλιου και της βραδινής και αυγινής σελήνης. Της θάλασσας, των βράχων και του ορίζοντά της. Αυτός μικρόσωμος, αλλά μεγαλόπνευστος δημιουργός, που σπούδασε στη Σχολή Καλών Τεχνών (1921-1926) χάρη στην οικονομική στήριξη ευκατάστατων συμπατριωτών του, με την πρώτη ατομική του έκθεση (1929) απέσπασε μεγάλους επαίνους και ένα χρόνο αργότερα το «Μπενάκειο Βραβείο» της Ακαδημίας Αθηνών, για τα σχέδια των τοιχογραφιών στο ναό του Αγίου Διονυσίου Αρεοπαγίτη, τις οποίες άρχισε να ζωγραφίζει το 1936, μετά τις σπουδές του στην Ευρώπη.

Ο Σπύρος Βασιλείου υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους εικαστικούς δημιουργούς της περίφημης γενιάς του '30. Η τέχνη του «καταγόταν» από τη βυζαντινή τέχνη, «θράφηκε» με τη λαϊκή τέχνη και «αφομοίωσε» τις σύγχρονες ευρωπαϊκές αισθητικές αναζητήσεις, διατηρώντας όμως αταλάντευτα το βαθύ λαϊκό αίσθημά της και το ελληνικό «κύτταρό» της.

Τρανή απόδειξη της λαϊκότητας και ελληνικότητας του Βασιλείου είναι οι 465 και πλέον μαυρόασπρες ξυλογραφίες που φιλοτέχνησε στα μαύρα χρόνια της κατοχής, αλλά και των μεταπολεμικών διωγμών των αγωνιστών του ΕΑΜ. Με αυτή την πτυχή του έργου του τίμησε τα 100 χρόνια από τη γέννησή του η γκαλερί «Artigraf» (Αριστοτέλους 99, τηλ. 010-8213211), εκθέτοντας 20 πρωτότυπες ξυλογραφίες του 1942 και τρεις, ανάλογους θεματικά, πίνακες και εκδίδοντας ένα θαυμάσιο συλλεκτικό λεύκωμα, με τίτλο «Σπύρος Βασιλείου - Ξυλογραφίες», το οποίο περιέχει 224 ξυλογραφίες του, των χρόνων 1940-1947. Το λεύκωμα προλόγισαν ο ζωγράφος, καθηγητής στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών και ακαδημαϊκός Παναγιώτης Τέτσης και ο συγγραφέας Κώστας Ε. Τσιρόπουλος.

Αυτοδίδακτος ως χαράκτης ο Σπ. Βασιλείου ανταποκρίθηκε στο κάλεσμα του ΕΑΜ για προπαγάνδιση και ενίσχυση του απελευθερωτικού αγώνα. Φίλος και θαυμαστής του επικεφαλής του ΕΑΜ Διανοουμένων - Καλλιτεχνών, Αγγελου Σικελιανού, φιλοτέχνησε ξυλογραφίες για την εικονογράφηση των εθνεγερτηρίων έργων του Σικελιανού «Ο θάνατος του Διγενή», «Ακριτικά», «Αντίδωρο», για βιβλία άλλων ΕΑΜιτών (λ.χ. του Αγι Θέρου) και μη λογοτεχνών και αλληγορικών ποιημάτων που δημοσίευε το λογοτεχνικό περιοδικό «Νέα Εστία», αλλά και πλήθος άλλες - μικρών και μεγαλύτερων διαστάσεων - ανυπόγραφες ξυλογραφίες, των οποίων τις μήτρες έστελνε σε παράνομα τυπογραφεία για την εικονογράφηση διαφόρων παράνομων εντύπων του ΕΑΜ. Ελάχιστα από αυτά τα έντυπα σώζονται σήμερα και τα αντίτυπά τους είναι σπανιότατα. Πολλά άλλα χάθηκαν οριστικά, λόγω της καταστροφικής μανίας του Γερμανού κατακτητή και των ντόπιων συνεργατών του, αλλά και των κατοπινών, επίσης ξενοκίνητων διωκτών των αγωνιστών του ΕΑΜ, οι οποίοι θέλοντας να σβήσουν το ΕΑΜ διά παντός και από το «χάρτη» της Ιστορίας κατέστρεφαν στο διάβα τους και την αναγεννητική του πολιτιστική παράδοση που δημιούργησε και τα έργα Τέχνης που ενέπνευσε. Δυστύχημα για τον πολιτισμό μας που χάθηκαν πολλές - όπως και των περισσοτέρων εικαστικών καλλιτεχνών - αντιστασιακές ξυλογραφίες του Σπύρου Βασιλείου . Ευτύχημα, όμως, που διασώθηκαν οι 224 που περιλαμβάνει το λεύκωμα.


Α. Ε.


Κορυφή σελίδας
Διακήρυξη της ΚΕ του ΚΚΕ για τη συμπλήρωση 80 χρόνων από το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου και την Αντιφασιστική Νίκη των Λαών
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ