Ενδείξεις του «φαινομένου δόξα», που μοιάζει με ουράνιο τόξο, εντοπίστηκαν για πρώτη φορά σε πλανήτη έξω από το ηλιακό μας σύστημα. Η «δόξα», φαινόμενο που πέρα από τη Γη είχε εντοπιστεί μέχρι τώρα μόνο στην Αφροδίτη, είναι έγχρωμοι ομόκεντροι κύκλοι φωτός, που εμφανίζονται μέσα στην ατμόσφαιρα ενός πλανήτη ή δορυφόρου, μόνο υπό πολύ ιδιαίτερες συνθήκες. Με βάση τα δεδομένα του διαστημικού παρατηρητηρίου χαρακτηρισμού εξωπλανητών «Χέοψ» και της Ευρωπαϊκής Διαστημικής Υπηρεσίας (ESA), αλλά και τα στοιχεία από άλλες αποστολές των ESA και NASA, αυτό το πολύ ιδιαίτερο φαινόμενο φαίνεται να εκδηλώνεται στην ατμόσφαιρα του υπέρθερμου αέριου γίγαντα WASP-76b, που βρίσκεται 637 έτη φωτός μακριά από τη Γη! Πέρα από τη σπανιότητα, εκείνο που κάνει ιδιαίτερα σημαντική την ανακάλυψη - εφόσον επιβεβαιωθεί - είναι ότι αποκαλύπτει απίστευτες λεπτομέρειες για τα χαρακτηριστικά αυτού του μακρινού κόσμου και ταυτόχρονα προσφέρει σημαντικά μαθήματα για το πώς μπορούμε να κατανοήσουμε καλύτερα τέτοιους ασυνήθιστους για μας κόσμους.

Τα στοιχεία δείχνουν ότι ανάμεσα στην αφόρητη ζέστη και το φως της μόνιμα φωτιζόμενης επιφάνειας του WASP-76b, και στην ατέλειωτη νύχτα στη μόνιμα σκοτεινή του πλευρά, φαίνεται να σχηματίζεται μια «δόξα». Το φαινόμενο αυτό εκδηλώνεται μόνο όταν το φως ανακλάται πάνω σε νέφη, που αποτελούνται από απολύτως ομοιόμορφα σωματίδια μιας άγνωστης ουσίας. Τα σωματίδια πρέπει να είναι σφαιρικά, ίδιας διαμέτρου και αρκετά σταθερά, ώστε να μπορούν να παρατηρηθούν επί μακρόν. Το φως από το άστρο του συστήματος του πλανήτη πρέπει να λάμπει απευθείας πάνω του και ο παρατηρητής - στην περίπτωσή μας ο «Χέοψ» - να βρίσκεται ακριβώς στην κατάλληλη γωνία παρατήρησης.

Ο WASP-76b είναι ένας τεράστιος πλανήτης - μόλις 10% μικρότερος από τον Δία - που βρίσκεται εκατοντάδες έτη φωτός μακριά και είναι τόσο θερμός, εξαιτίας της εγγύτητας προς το άστρο του, ώστε στη σκοτεινή πλευρά του πρέπει να βρέχει λιωμένος σίδηρος! Η μόνιμα φωτιζόμενη πλευρά φτάνει θερμοκρασίες 2.400 βαθμών Κελσίου και υλικά που στη Γη θα ήταν πετρώματα, εκεί λιώνουν και εξατμίζονται, μεταφερόμενα από τους ανέμους στη σκοτεινή πλευρά, όπου τα νέφη σιδήρου συμπυκνώνονται και πέφτουν ως βροχή. Ο «Χέοψ» παρατήρησε 23 φορές μέσα σε διάρκεια 3 ετών τον WASP-76b, εντοπίζοντας μια αυξημένη λάμψη στη μία πλευρά της διαχωριστικής γραμμής μεταξύ μέρας και νύχτας στον εξωπλανήτη. Αυτό κίνησε το ενδιαφέρον των επιστημόνων, που μελέτησαν επισταμένα το φαινόμενο, εντοπίζοντας τις ενδείξεις ύπαρξης «δόξας».

Αν και η «δόξα» μοιάζει κάπως με τα μοτίβα του ουράνιου τόξου, τα δύο φαινόμενα είναι διαφορετικά. Τα ουράνια τόξα σχηματίζονται όταν το φως του ήλιου περάσει μέσα από ένα διαφανές μέσο σε ένα άλλο διαφανές μέσο που έχει διαφορετική πυκνότητα, π.χ. από τον αέρα μέσα σε σταγονίδια νερού. Αυτή η μετάβαση προκαλεί το φαινόμενο της διάθλασης. Διαφορετικά μήκη κύματος του φωτός διαθλώνται σε διαφορετικό βαθμό, με αποτέλεσμα το λευκό φως να αναλύεται στα συστατικά του χρώματα και να σχηματίζεται το οικείο σε όλους χρωματιστό τόξο. Η «δόξα», ωστόσο, σχηματίζεται όταν το φως περάσει μέσα από ένα στενό άνοιγμα, όπως ανάμεσα σε σταγονίδια νερού στα σύννεφα ή στην ομίχλη. Και πάλι η διαδρομή του φωτός αλλάζει (στην περίπτωση αυτή περιθλάται), δημιουργώντας συχνά ομόκεντρους κύκλους χρώματος, με την παρεμβολή μεταξύ των φωτεινών κυμάτων να δημιουργεί μοτίβα φωτεινών και σκοτεινών δακτυλίων.

Αν πράγματι ο «Χέοψ» παρατήρησε μια εξωπλανητική «δόξα», αυτό σημαίνει ότι τα νέφη του WASP-76b αποτελούνται από απολύτως σφαιρικά σταγονίδια, που διήρκεσαν ή αναπληρώνονταν διαρκώς τουλάχιστον τα τρία χρόνια που κράτησε η παρατήρηση του φαινομένου. Για να μπορούν να διατηρούνται τέτοια είδη νεφών, πρέπει η θερμοκρασία της ατμόσφαιρας να μη μεταβάλλεται - πρόκειται για μια συναρπαστική και λεπτομερή «ματιά» στο τι συμβαίνει στον WASP-76b. Η ικανότητα ανίχνευσης ενός τόσο ανεπαίσθητου φαινομένου τόσο μακριά θα επιτρέψει στους επιστήμονες να εντοπίσουν κι άλλα φαινόμενα δύσκολα να παρατηρηθούν αλλά μεγάλης σημασίας, όπως η ανάκλαση του φωτός σε λίμνες και ωκεανούς μακρινών εξωπλανητών.

Η περαιτέρω διερεύνηση της ενδεχόμενης «δόξας» στον WASP-76b αναμένεται να γίνει είτε με όργανο που διαθέτει το διαστημικό τηλεσκόπιο «Τζέιμς Γουέμπ» είτε με όργανα της αποστολής «Αριέλ» της ESA, που πρόκειται να εκτοξευτεί το προσεχές χρονικό διάστημα.