Ενεργειακές συμφωνίες με αντάλλαγμα την «ανάσχεση» της μετανάστευσης περιλαμβάνει το σχέδιο που παρουσίασε η Ιταλίδα πρωθυπουργός, Τζόρτζια Μελόνι, στις αφρικανικές χώρες στη Σύνοδο Ιταλίας - Αφρικής που πραγματοποιήθηκε στη Ρώμη, προωθώντας παράλληλα μια «νέα συμφωνία» της ΕΕ με την Αφρική, σε μια περίοδο που οξύνεται ο ανταγωνισμός για επενδύσεις, με την Κίνα και τη Ρωσία να κερδίζουν έδαφος σε γεωπολιτική επιρροή.

Η Ιταλία, που προεδρεύει φέτος του G7, έχει θέσει την ανάπτυξη της Αφρικής κεντρικό θέμα της θητείας της, εν μέρει για να αυξήσει την επιρροή της στην ήπειρο, την ώρα που χώρες όπως οι Κίνα, Ρωσία, Τουρκία, Ινδία και Ιαπωνία αναπτύσσουν επιχειρηματικούς δεσμούς με τις αφρικανικές χώρες.

Από την πλευρά της, η ΕΕ παρουσίασε το 2022 «σχέδιο βοήθειας της Αφρικής» ύψους 150 δισ. ευρώ.

Η διήμερη Σύνοδος Ιταλίας - Αφρικής ολοκληρώθηκε χτες, με τη συμμετοχή εκπροσώπων περίπου 25 αφρικανικών κρατών, ενώ παραβρέθηκαν επίσης η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σ. Μισέλ, η πρόεδρος του Ευρωκοινοβουλίου, Ρ. Μέτσολα, εκπρόσωποι του ΟΗΕ και της Παγκόσμιας Τράπεζας.

Συζητήθηκαν μελλοντικές ιταλικές και ευρωπαϊκές επενδύσεις στην Αφρική, τονίζοντας τη σημασία του τομέα της Ενέργειας, όπου η ΕΕ προσπαθεί να πετύχει «αυτονομία» και ανταγωνιστικό πλεονέκτημα στις ΑΠΕ. Η Αφρική είναι προνομιακό πεδίο τέτοιων επενδύσεων, λόγω κλίματος, απέραντων εκτάσεων και νέου εργατικού δυναμικού.

Η Μελόνι από τότε που ανήλθε στην εξουσία, το 2022, είχε προαναγγείλει συνεργασία με την Αφρική για καταστολή της μετανάστευσης και επενδύσεις, φιλοδοξώντας να γίνει η Ιταλία «γέφυρα» μεταξύ Ευρώπης και Αφρικής, για νέους δρόμους ενεργειακού ανεφοδιασμού.

Μιλώντας στη Σύνοδο, χτες, η Ιταλίδα πρωθυπουργός έκανε λόγο για «νέο κεφάλαιο στην ιστορία της σχέσης μας, μια συνεργασία μακριά από οποιαδήποτε ληστρική επιβολή ή φιλανθρωπική στάση απέναντι στην Αφρική». Πρόσθεσε ότι η πρωτοβουλία θα έχει αρχική χρηματοδότηση για τα επόμενα χρόνια, άνω των 5,5 δισ. ευρώ, περίπου 3 δισ. από το ιταλικό Ταμείο για το Κλίμα και 2,5 δισ. από το Ταμείο Αναπτυξιακής Συνεργασίας.

Η Μελόνι παρουσίασε το «σχέδιο Ματέι» - από τον Ενρίκο Ματέι, ιδρυτή του ενεργειακού κολοσσού της Ιταλίας «Eni» που τη δεκαετία του 1950 προωθούσε επενδύσεις σε αφρικανικές χώρες - λέγοντας πως μετατρέπει την Ιταλία σε «ένα είδος κόμβου για τον ενεργειακό εφοδιασμό από την Αφρική στην Ευρώπη», καθώς προσπαθεί να μειώσει την εξάρτηση από τις ρωσικές προμήθειες πετρελαίου και φυσικού αερίου.

«Πιλοτικά έργα» που εξετάζονται περιλαμβάνουν τη δημιουργία κέντρου επαγγελματικής κατάρτισης για τις ΑΠΕ στο Μαρόκο, εκπαιδευτικά έργα στην Τυνησία και έργα για κάποια στοιχειώδη υγειονομική περίθαλψη στην Ακτή Ελεφαντοστού, ενώ, σύμφωνα με την Μελόνι, προβλέπονται και έργα σε Αλγερία, Μοζαμβίκη, Αίγυπτο, Δημοκρατία του Κονγκό, Αιθιοπία, Κένυα.

Αλλες επενδύσεις θα στραφούν επίσης στον αγροτικό τομέα, στο νερό, στις μεταφορές και υποδομές.

Η πρόεδρος της Κομισιόν τόνισε ότι «αυτή είναι μια στιγμή έντονης και ανανεωμένης συνεργασίας μεταξύ Αφρικής και Ευρώπης, διότι όχι μόνο διασταυρώνονται τα πεπρωμένα μας, αλλά και τα συμφέροντα ευθυγραμμίζονται περισσότερο από ποτέ».

Ο Μούσα Φακί Μαχαμάτ, πρόεδρος της Επιτροπής της Αφρικανικής Ενωσης, αναφέρθηκε στα οφέλη για τους αφρικανικούς επιχειρηματικούς ομίλους, λέγοντας ότι «η Αφρική συμμετέχει σε εταιρική σχέση που βασίζεται σε αμοιβαία πλεονεκτήματα».

Ο Azali Assoumani, πρόεδρος της Αφρικανικής Ενωσης, δήλωσε ότι η Σύνοδος Ιταλίας - Αφρικής είναι μια «εξαιρετική ευκαιρία» για περαιτέρω προώθηση των «ισχυρών δεσμών» Ιταλίας - Αφρικής.

Πάντως, περίπου 40 ΜΚΟ της Αφρικής επισήμαναν ότι στόχος του «σχεδίου Ματέι» είναι απλώς «να ενισχυθεί η πρόσβαση της Ιταλίας στο αέριο της Αφρικής, προς όφελος της Ευρώπης, και να ενισχυθεί ο ρόλος των ιταλικών εταιρειών στην εκμετάλλευση των φυσικών και ανθρώπινων πόρων της Αφρικής».