Ερώτηση προς τους υπουργούς Ανάπτυξης και Πολιτισμού κατέθεσε στη Βουλή το ΚΚΕ, για τον τρόπο με τον οποίο το υπουργείο Πολιτισμού μέσω του καθεστώτος των «δωρεών» ανέθεσε δύο έργα, με ακύρωση και παράκαμψη όλων των προβλεπόμενων νόμιμων διαδικασιών οι οποίες προϋποθέτουν διενέργεια αρχιτεκτονικού και εικαστικού διαγωνισμού. Πρόκειται για δύο πολύ σημαντικά έργα, το ένα η αναβάθμιση και υπόγεια επέκταση του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου και διασύνδεσή του με το «Ακροπόλ», και το άλλο η ίδρυση του Μουσείου Εναλίων Αρχαιοτήτων, που ανατέθηκαν στην ΑΜΚΕ της οικογένειας Ν. Σ. Λαιμού και στο Ιδρυμα Αικατερίνης Λασκαρίδη αντίστοιχα.

Στην Ερώτηση επισημαίνεται μεταξύ άλλων ότι «στις 31/5/2021 δημοσιεύτηκε το "Νέο πλαίσιο διενέργειας των αρχιτεκτονικών διαγωνισμών και γενικά των διαγωνισμών μελετών με απονομή βραβείων" (ΦΕΚ 2239/Β/31-5-2021), που ορίζει την υποχρεωτική διενέργεια διαγωνισμών για τα αξιόλογα έργα που εκτελούν φορείς του Δημοσίου στη χώρα μας. Η διενέργεια αρχιτεκτονικών και εικαστικών διαγωνισμών για την εκτέλεση δημόσιων έργων δεν αποτελεί μια τυπική υποχρέωση της πολιτείας ή αίτημα μόνο των αρχιτεκτόνων και των εικαστικών, αλλά αφορά συνολικά την αναβάθμιση της ζωής του λαού, καθώς ο δημόσιος χώρος, η αρχιτεκτονική και η αισθητική του αποτελούν κοινωνικό αγαθό. Οι δημόσιοι και καταρχήν ανοιχτοί διαγωνισμοί διασφαλίζουν σε έναν βαθμό την ποιότητα έργων στον δημόσιο χώρο, δίνοντας τη δυνατότητα για ευρεία συμμετοχή επιστημόνων και καλλιτεχνών.

Σήμερα, με το πρόσχημα δήθεν δωρεών ή χορηγιών, συχνά και με τη σύμφωνη γνώμη πλειοψηφιών των εισηγητικών οργάνων (ΚΣΝΜ, ΚΕΣΥΠΟΘΑ, ΚΕΣΑ κ.λπ.), οι ανοιχτοί διαγωνισμοί παρακάμπτονται, κατά κανόνα με αντιδεοντολογικές και παράτυπες ή παράνομες διαδικασίες. Με το τέχνασμα των χορηγιών, ο δημόσιος χώρος ουσιαστικά εκχωρείται στις επιθυμίες μεγαλοεπιχειρηματιών, που επιλέγουν με καθαρά συμφεροντολογικά κριτήρια τον μελετητή του έργου. Ακριβώς αυτό συμβαίνει με τις δύο πρόσφατες αποφάσεις του ΥΠΠΟΑ για το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο και για το Μουσείο Εναλίων Αρχαιοτήτων.

Η ίδρυση Μουσείου Εναλίων Αρχαιοτήτων, του μοναδικού στη χώρα και ενός από τα σημαντικότερα του είδους του διεθνώς, στο κτίριο του Σιλό στον Πειραιά, αμαυρώνεται από την ακύρωση του αποτελέσματος του ανοιχτού αρχιτεκτονικού διαγωνισμού που έχει ολοκληρωθεί από το 2014. Σήμερα το έργο ανατίθεται σε άλλον μελετητή, που επελέγη με άγνωστο τρόπο και με πρόσχημα μια "σύμβαση δωρεάς" που υπέγραψε η υπουργός Πολιτισμού με το Ιδρυμα Αικατερίνης Λασκαρίδη. Αξιοσημείωτο είναι ότι το Μουσείο Εναλίων Αρχαιοτήτων θα χρηματοδοτηθεί από τα κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης με ποσό περίπου 60 εκατομμυρίων, ενώ η "δωρεά" της εκπόνησης νέας Μελέτης από το Ιδρυμα Λασκαρίδη δεν αναφέρει καν το χρηματικό ποσό που τυχόν δαπανήθηκε από το Ιδρυμα.

Επισημαίνουμε ότι η έκδοση των Υπουργικών Αποφάσεων για το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο και το Μουσείο Εναλίων Αρχαιοτήτων έχει βασιστεί σε διάταξη η οποία έχει καταργηθεί από το 2019, και ως εκ τούτου πρέπει να θεωρηθούν άκυρες. Συγκεκριμένα, οι Αποφάσεις του ΥΠΠΟΑ και για τα δύο μουσεία αναφέρονται στο θεσμικό πλαίσιο για την εκπόνηση μελετών με δωρεά, όπως αυτό ίσχυε στο άρθρο 2Α του ν. 3316/2005 (Α' 42), το οποίο, σύμφωνα με τις διατάξεις των Ν. 4412/2016 και Ν. 4568/2018, προβλεπόταν να μείνει σε ισχύ μέχρι την έκδοση Προεδρικού Διατάγματος, δηλαδή του ΠΔ 71/2019 "Μητρώα συντελεστών παραγωγής δημοσίων και ιδιωτικών έργων, μελετών, τεχνικών κ.λπ." (κατ' εξουσιοδότηση του άρθρου 83 του ίδιου νόμου). Μετά την έκδοση του ΠΔ 71/2019, η διάταξη του άρθρου 2Α του Ν. 3316/2005 δεν έχει πλέον ισχύ και οι Υπουργικές Αποφάσεις που ακολουθούν τη διαδικασία του άρθρου 2Α για την έγκριση δωρεών ουσιαστικά καθίστανται άκυρες».

Οι βουλευτές του ΚΚΕ Λιάνα Κανέλλη, Γιάννης Γκιόκας, Χρήστος Κατσώτης, Διαμάντω Μανωλάκου και Θανάσης Παφίλης, που υπογράφουν την Ερώτηση, ρωτούν τους υπουργούς τι μέτρα προτίθενται να πάρουν ώστε:

- Να πραγματοποιηθούν όλες οι προβλεπόμενες διαδικασίες, με την προκήρυξη των απαραίτητων ανοιχτών αρχιτεκτονικών και εικαστικών διαγωνισμών, χωρίς αποκλεισμούς των Ελλήνων αρχιτεκτόνων και καλλιτεχνών.

- Να διασφαλιστούν από τους όρους των διαγωνισμών η αρτιότητα και ο απαραίτητος, σύγχρονος και υψηλού αισθητικού και τεχνικού επιπέδου εξοπλισμός των δύο Μουσείων, βάσει των διεθνών μουσειακών προδιαγραφών και της διεθνούς πρακτικής και πείρας.