Τις αντιθέσεις εντός της ΕΕ φέρνει ξανά στο προσκήνιο η αντιπαράθεση της πολωνικής κυβέρνησης με τις Βρυξέλλες, μετά την απόφαση του πολωνικού Συνταγματικού Δικαστηρίου που κρίνει ότι το δίκαιο της ΕΕ και το Δικαστήριο της ΕΕ δεν υπερισχύουν του εθνικού δικαίου και ότι τα άρθρα 1 και 19 της Συνθήκης της ΕΕ είναι ασύμβατα με το πολωνικό Σύνταγμα.

Στο κάδρο μπαίνει ένα ακόμη κράτος της ομάδας Βίσεγκραντ (συμμετέχουν ακόμη Τσεχία και Σλοβακία), η Ουγγαρία, η κυβέρνηση της οποίας κάλεσε τους θεσμούς της ΕΕ «να σεβαστούν την εθνική κυριαρχία των χωρών - μελών» και χαιρέτισε την απόφαση του πολωνικού Δικαστηρίου.

Είχαν προηγηθεί έντονες αντιδράσεις από την ΕΕ, με προειδοποιήσεις ακόμη και για ενδεχόμενη έξοδο της Πολωνίας από τη λυκοσυμμαχία ή παύση της χρηματοδότησης.

Σε κοινή ανακοίνωση, οι ΥΠΕΞ Γαλλίας, Ζαν-Ιβ Λε Ντριάν, και Γερμανίας, Χ. Μάας, «υπενθύμισαν» πως «η συμμετοχή στην ΕΕ συμβαδίζει με την πλήρη και άνευ όρων τήρηση των κοινών αξιών και κανόνων», επισημαίνοντας πως πρόκειται για «νομική δέσμευση».

Το πολωνικό ΥΠΕΞ απάντησε ότι «όλες οι υποχρεώσεις που πηγάζουν» από «το δίκαιο της ΕΕ παραμένουν σε ισχύ και θα εξακολουθήσουν να γίνονται απολύτως σεβαστές από την Πολωνία», ενώ δεν θα γίνονται αποδεκτές «μόνο οι μορφές της ερμηνείας ή της εφαρμογής που παραβιάζουν το Σύνταγμα».

Η πολωνική κυβέρνηση σκληραίνει στην πραγματικότητα το παζάρι προς όφελος των μονοπωλιακών ομίλων της χώρας, με τον Πολωνό πρωθυπουργό, Μ. Μοραβιέτσκι, να σημειώνει: «Θέλουμε να μας σέβονται. Δεν είμαστε απρόσκλητοι επισκέπτες στην ΕΕ. Και γι' αυτό δεν συμφωνούμε να μας αντιμετωπίζουν ως χώρα δεύτερης κατηγορίας».

Η ενδοαστική αντιπαράθεση οξύνεται στο εσωτερικό της χώρας. Ο πρώην πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, πρώην πρωθυπουργός και ηγέτης της πολωνικής αντιπολίτευσης, Ντ. Τουσκ, πρωτοστάτησε στη διοργάνωση διαδήλωσης υπέρ της ΕΕ στη Βαρσοβία, ενώ αντίστοιχες διαδηλώσεις πραγματοποιήθηκαν επίσης σε Γκντανσκ, Πόζναν, Κρακοβία κ.α. Ο Τουσκ μιλώντας στους διαδηλωτές κατηγόρησε το κυβερνών κόμμα «Νόμος και Δικαιοσύνη» (PiS) ότι θέλει να οδηγήσει τη χώρα εκτός ΕΕ.

Στο μεταξύ, χτες ξεκίνησε στο Δικαστήριο της ΕΕ η εκδίκαση της προσφυγής της Ουγγαρίας και της Πολωνίας κατά του μηχανισμού που επιτρέπει διακοπή της ευρωενωσιακής χρηματοδότησης ή μείωση πόρων προς ένα κράτος - μέλος σε περίπτωση παραβίασης των αρχών του «κράτους δικαίου».

Ο μηχανισμός της αιρεσιμότητας θεσπίστηκε μετά από πίεση των λεγόμενων «φειδωλών» κρατών (Ολλανδία, Αυστρία, Σουηδία, Δανία, Φινλανδία), στο πλαίσιο σκληρών διαπραγματεύσεων για την υιοθέτηση του πολυετούς ευρωενωσιακού προϋπολογισμού, στο τέλος του 2020, αλλά δεν έχει εφαρμοστεί. Βαρσοβία και Βουδαπέστη προσέφυγαν τον Μάρτη ζητώντας κατάργησή του, ενώ ευρωβουλευτές απειλούν να προσφύγουν κατά της Κομισιόν εάν δεν τον ενεργοποιήσει σύντομα.

Η εκταμίευση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης προς τις δύο χώρες έχει μπλοκαριστεί, στο όνομα «επιθέσεων κατά του κράτους δικαίου» και η απόφαση του πολωνικού Συνταγματικού Δικαστηρίου ίσως καθυστερήσει περισσότερο την επικύρωση του πολωνικού σχεδίου ανάκαμψης, με ευρωενωσιακή επιδότηση 23,9 δισ. ευρώ και 12,1 δισ. σε δάνεια.

Η αντιπρόεδρος του Ευρωκοινοβουλίου, Γερμανίδα σοσιαλδημοκράτισσα, Καταρίνα Μπάρλεϊ, ζήτησε οικονομικές κυρώσεις, λέγοντας: «Δεν επιτρέπεται να δοθούν δισεκατομμύρια στη Βαρσοβία από το ευρωπαϊκό ταμείο για την αντιμετώπιση της πανδημίας, αλλά και να παγώσουν οι άλλες χρηματοδοτήσεις».

Ξεδιπλώνοντας τη «βεντάλια» της αντιπαράθεσης, ο Ούγγρος πρωθυπουργός, Β. Ορμπαν, κατηγόρησε χτες τις αποφάσεις της ΕΕ για την ενεργειακή μετάβαση λέγοντας ότι ευθύνεται για την άνοδο των τιμών της Ενέργειας. «Οι Βρυξέλλες δεν είναι σήμερα η λύση, είναι το πρόβλημα», δήλωσε ο Ορμπαν και πρόσθεσε πως Πολωνία, Τσεχία, Ουγγαρία ζητούν να αποσυρθούν αυτοί οι κανόνες.