Οι εξελίξεις στο Αφγανιστάν και οι αλυσιδωτές συνέπειες αποτέλεσαν βασικό θέμα στην 21η Σύνοδο της Οργάνωσης Συνεργασίας της Σαγκάης (SCO), όπου επιβεβαιώθηκε πως οι εξελίξεις σε όλη την Κεντρική Ασία αποτελούν μέρος της ευρύτερης αναμέτρησης της Δύσης με την Κίνα αλλά και τη Ρωσία.

Τα μέλη της SCO (Κίνα, Ρωσία, Πακιστάν, Ινδία, Ουζμπεκιστάν, Καζακστάν, Κιργιστάν, Τατζικιστάν) δέχτηκαν ως «εταίρους σε διάλογο» και την Αίγυπτο, τη Σαουδική Αραβία και το Κατάρ, ενώ αναμενόταν να εγκρίνουν ως πλήρες μέλος της Οργάνωσης το Ιράν.

Ενδεικτική των διεργασιών είναι και η κοινή συνεδρίαση που αναμενόταν να έχει η SCO με τον Οργανισμό Συνθήκης Συλλογικής Ασφάλειας (CSTO - συμμετέχουν Ρωσία, Λευκορωσία, Αρμενία, Καζακστάν, Κιργιστάν, Τατζικιστάν) για το αφγανικό ζήτημα. Μάλιστα, μεταξύ άλλων, προτάθηκαν από τη Ρωσία συμμετοχή της CSTO σε «αντιτρομοκρατικές ασκήσεις» της SCO, «οικοδόμηση στενότερων επαφών» για την «ανταλλαγή πληροφοριών για τρομοκρατικές οργανώσεις, παράνομους αντάρτες».

Με φόντο τη συγκρότηση της AUKUS που ένα 24ωρο πριν είχαν ανακοινώσει οι ΗΠΑ - Βρετανία - Αυστραλία, ο Πρόεδρος της Κίνας, Σι Τζινπίνγκ, σημείωσε ότι τα μέλη της SCO πρέπει «να δείξουμε εμπιστοσύνη στο σύστημά μας» και να απορρίψουμε το «ιερό κήρυγμα» από εκείνους που νομίζουν ότι μπορούν να μας παραδίδουν μαθήματα. Πρόσθεσε ότι πρέπει ο ένας μας να στηρίζει τον άλλο, χωρίς ποτέ να επιτρέπουμε ανάμειξη άλλων από το εξωτερικό στις εσωτερικές υποθέσεις χωρών της περιοχής, με κανένα πρόσχημα.

Αναφερόμενος ειδικά στο Αφγανιστάν μίλησε για «νέα σελίδα στην Ιστορία του» μετά την αποχώρηση των ξένων στρατευμάτων, αλλά και «αρκετά δύσκολα καθήκοντα που αντιμετωπίζει», γι' αυτό και «χρειάζεται τη στήριξη και βοήθεια της διεθνούς κοινότητας, ειδικά των χωρών της περιοχής». Επισήμανε δε την ανάγκη διατήρησης λειτουργίας της «Ομάδας Επαφής SCO - Αφγανιστάν» που είχε συγκροτηθεί τα τελευταία χρόνια, με στόχο την «ειρηνική μετάβαση», μια «πολιτική δομή χωρίς αποκλεισμούς» και «μετριοπαθείς πολιτικές στο εσωτερικό και το εξωτερικό», την «αντιμετώπιση όλων των μορφών της τρομοκρατίας» και τη «φιλική συμβίωση με όλους τους γείτονές του». Κατέληξε υπογραμμίζοντας την ανάγκη να βελτιωθούν γοργά οι μηχανισμοί της SCO για τη συνεργασία στην ασφάλεια, «ενάντια στην τρομοκρατία, στον εξτρεμισμό και τις αποσχιστικές δυνάμεις, περιλαμβανομένων οργανώσεων όπως το "Ισλαμικό Κίνημα στο Ανατολικό Τουρκιστάν"» (αυτονομιστική οργάνωση που δρα και σε περιοχές της κινεζικής επαρχίας Σιντζιάνγκ).

Από την πλευρά του, ο Ρώσος Πρόεδρος, Βλ. Πούτιν, είπε ότι αν και η κυβέρνηση των Ταλιμπάν «δεν μπορεί να χαρακτηριστεί αντιπροσωπευτική ή περιεκτική», είναι «απαραίτητο να συνεργαστούμε και μαζί της», διευκρινίζοντας πάντως ότι «όσον αφορά την επίσημη αναγνώρισή της, θεωρώ και συμφωνώ με όσους μίλησαν γι' αυτό, ότι χρειάζεται να συντονίσουμε τη στάση μας για το θέμα». Σημειωτέον, ο Ρώσος Πρόεδρος τάχθηκε υπέρ της συνέχισης των συναντήσεων για το Αφγανιστάν και του 4μερούς μηχανισμού στο οποίο συμμετέχουν Ρωσία, Κίνα, Πακιστάν και ΗΠΑ.

Στο προσκήνιο επανήλθε και η κατάσταση της αφγανικής οικονομίας. Μεταξύ άλλων ο Πρόεδρος του Ουζμπεκιστάν, Σ. Μιρζιγιόγιεβ, είπε ότι το «ξεπάγωμα» των αποθεματικών της χώρας (το μεγαλύτερο μέρος των οποίων είναι δεσμευμένο σε αμερικανικές τράπεζες, αλλά και από διεθνείς οργανισμούς όπως η Παγκόσμια Τράπεζα) θα διευκολύνει τον διάλογο με τους Ταλιμπάν. Ο ίδιος ζήτησε να προχωρήσει και ο διάλογος μεταξύ της SCO και της κυβέρνησης των Ταλιμπάν (κανονικά το Αφγανιστάν είναι χώρα - παρατηρητής στη SCO), επικαλούμενος και την «ανθρωπιστική κατάσταση» στη χώρα.

Τις «επείγουσες προτεραιότητες για την παρεμπόδιση μιας ανθρωπιστικής κρίσης και μιας οικονομικής κατάρρευσης» επικαλέστηκε και ο πρωθυπουργός του Πακιστάν, Ιμράν Καν, χαρακτηρίζοντας «εξαιρετικά σημαντική» τη «θετική δέσμευση της διεθνούς κοινότητας προς το Αφγανιστάν», ζητώντας πάντως από τους Ταλιμπάν να σχηματίσουν μόνιμη κυβέρνηση χωρίς αποκλεισμούς.

Να λάβουν οι Ταλιμπάν σοβαρά υπόψη τους την εθνική ποικιλομορφία της χώρας ζήτησε και ο Τατζίκος Πρόεδρος, Εμομάλι Ραχμόν (περίπου το 25% των Αφγανών είναι τατζίκικης εθνικότητας).

Στο μεταξύ, οι Ταλιμπάν εξέφρασαν και τη βδομάδα που πέρασε την ετοιμότητά τους «να οικοδομήσουμε καλές σχέσεις με τη διεθνή κοινότητα μέσω της διπλωματίας».

Μάλιστα, χαιρέτισαν «τη δέσμευση της διεθνούς κοινότητας» για «ανθρωπιστική βοήθεια», μετά και από σχετική Σύνοδο που οργάνωσε ο ΟΗΕ, ζητώντας ειδικά από τις ΗΠΑ (ως «μια μεγάλη χώρα») «να επιδείξει γενναιοδωρία», σχολιάζοντας: «Το Ισλαμικό Εμιράτο (σ.σ. όπως ονομάζουν οι Ταλιμπάν το Αφγανιστάν) βοήθησε τις ΗΠΑ διευκολύνοντας τις επιχειρήσεις εκκένωσης. Ομως, αντί για ευχαριστίες, εκείνες μιλούν για το ενδεχόμενο να επιβάλουν κυρώσεις στον λαό μας...».