Ο χάρτης που αποτυπώνει την περιοχή της οριοθέτησης ανάμεσα σε Ελλάδα και Αίγυπτο (με τις έντονες γραμμές)

Παρά τις τυμπανοκρουσίες που ακολούθησαν από πλευράς της κυβέρνησης - χωρίς ακόμα να έχει γίνει επίσημη ενημέρωση για το ακριβές περιεχόμενό της - ότι η συμφωνία με την Αίγυπτο «ακυρώνει το απαράδεκτο τουρκο-λιβυκό μνημόνιο» και «κατοχυρώνει πλήρως» τα κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας, τα όσα έγιναν γνωστά, όπως και ο σχετικός χάρτης που κυκλοφόρησε, προκαλούν σοβαρά ερωτήματα και επί της ουσίας δείχνουν προς την κατεύθυνση οδυνηρών συμβιβασμών σε βάρος των κυριαρχικών δικαιωμάτων της χώρας, με γνώμονα την προώθηση των σχεδίων συνεκμετάλλευσης στην περιοχή.

Εξάλλου, στις δηλώσεις τους αμέσως μετά τη συμφωνία, τόσο ο πρωθυπουργός όσο και ο υπουργός Εξωτερικών επιβεβαίωσαν πως και η κίνηση αυτή, μετά και από την αντίστοιχη επίσης προβληματική συμφωνία με την Ιταλία, αποτελεί έναν ακόμα «κρίκο» στις διευθετήσεις και στα σχέδια συνεκμετάλλευσης που έχουν δρομολογηθεί συνολικά στην περιοχή και ειδικότερα στα Ελληνοτουρκικά με την «υψηλή εποπτεία» των ΗΠΑ - ΝΑΤΟ - ΕΕ.

Ο Ν. Δένδιας στις δηλώσεις του χτες στο Κάιρο καλούσε «όποια άλλη χώρα της περιοχής το επιθυμεί να ακολουθήσει το παράδειγμα της συμφωνίας αυτής που υπογράψαμε σήμερα και της αντίστοιχης που υπογράψαμε πριν από λίγους μήνες με την Ιταλία», διατυπώνοντας και «την ευχή η περιοχή μας να δει στο μέλλον και άλλες θετικές εξελίξεις όπως η υπογραφή της σημερινής συμφωνίας».

Κατά τ' άλλα, ο Νίκος Δένδιας δεν έδωσε περισσότερα στοιχεία και λεπτομέρειες περί της συμφωνίας και αρκέστηκε να μιλήσει για «ιστορική» και «δίκαιη συμφωνία». Σε ό,τι αφορά τα κρίσιμα ζητήματα της γεωγραφικής έκτασης της συμφωνίας και των ποσοστών επήρειας των νησιών σε ΑΟΖ, δήλωσε μόνο πως «η σημερινή μας συμφωνία επιβεβαιώνει και κατοχυρώνει το δικαίωμα και την επήρεια των νησιών μας σε υφαλοκρηπίδα και σε Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη».

Κατέδειξε ότι βασικό ζητούμενο ήταν το μνημόνιο Αγκυρας - Τρίπολης και ισχυρίστηκε ότι μετά τη συμφωνία Ελλάδας - Αιγύπτου, το επίμαχο μνημόνιο «έχει καταλήξει εκεί όπου ανήκει από την πρώτη στιγμή, στον κάλαθο των αχρήστων».

Στις δηλώσεις του, ο Αιγύπτιος υπουργός Εξωτερικών Σάμεχ Σούκρι ανέφερε ότι «η συμφωνία αυτή επιτρέπει και στις δύο χώρες να προχωρήσουν στη μεγιστοποίηση της αξιοποίησης των διαθέσιμων πόρων στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη, ιδιαίτερα των ελπιδοφόρων κοιτασμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου».

Αλλά και ο ίδιος ο Κυρ. Μητσοτάκης δήλωνε χτες ότι «η προσήλωση στο Διεθνές Δίκαιο είναι ο μόνος δρόμος για την ασφάλεια, την ειρήνη, τη σταθερότητα και τις σχέσεις καλής γειτονίας. Εμείς σε αυτόν τον δρόμο θα πορευτούμε με όλους τους γείτονές μας. Ελπίζουμε και προσδοκούμε ότι θα πράξουν και εκείνοι το ίδιο».

Για τη συμφωνία με την Αίγυπτο δήλωσε πως «χρειάστηκαν 15 χρόνια διαπραγματεύσεων για να καταλήξουμε σε μία συμφωνία σύμφωνη με το Διεθνές Δίκαιο, με την οποία αναγνωρίζονται όλα τα δικαιώματα των νησιών μας στις Θαλάσσιες Ζώνες τους».

Υποστήριξε ακόμα ότι η συμφωνία αυτή «επαναφέρει τη νομιμότητα στην περιοχή. Νομιμότητα που επιχειρήθηκε να διασαλευθεί από το παράνομο και ανυπόστατο τουρκο-λιβυκό μνημόνιο».

Σε ό,τι αφορά τα όσα έχουν γίνει γνωστά για τη συμφωνία, διπλωματικές πηγές στην Αθήνα παραδέχονταν ότι «η παρούσα οριοθέτηση είναι τμηματική, δηλαδή αποτελεί τμήμα συνολικής μεταγενέστερης οριοθέτησης μεταξύ των δύο χωρών».

Η χάραξη, σύμφωνα και με όσα ζητούσε η αιγυπτιακή κυβέρνηση, φτάνει μέχρι τον 28ο Μεσημβρινό που τέμνει εγκάρσια τη Ρόδο, αφήνοντας όλη την υπόλοιπη χάραξη ανατολικότερα μέχρι το νησιωτικό σύμπλεγμα της Μεγίστης για ...αργότερα.

Επίσης, προκαλεί εντύπωση και το γεγονός ότι δεν υπάρχει χάραξη ΑΟΖ δυτικά του 26ου Μεσημβρινού που τέμνει εγκάρσια τον νομό Λασιθίου Κρήτης.

Αλλωστε, αναλύσεις στον Τύπο ήδη από χτες (π.χ. στην ΕΡΤ1), σκιαγραφώντας στοιχεία και παρασκήνιο της συμφωνίας, αναδείκνυαν μια σειρά προβληματικά σημεία: Οτι καλύπτει μόνο τη μισή Ρόδο, καθώς θεωρήθηκε ότι δεν θα έπρεπε να αφεθεί εκτός αυτής της πρώτης φάσης οριοθέτησης μόνο του το σύμπλεγμα του Καστελόριζου, επιβεβαιώνοντας ότι θα πάνε σε διαπραγμάτευση για κείνη την περιοχή. Οτι η οριοθέτηση έγινε με διαμοιρασμό της συνολικής θαλάσσιας ζώνης σε ποσοστό 56% για την Αίγυπτο και 44% για την Ελλάδα, με μετακίνηση της γραμμής οριοθέτησης προς βορρά. Ακόμα, ότι η συμφωνία προβλέπει ότι τα δυο μέρη θα συνεχίσουν τις διαπραγματεύσεις για την οριοθέτηση ανατολικά του σημείου που σταμάτησε η πρώτη φάση χάραξης και για οποιαδήποτε αλλαγή θα πρέπει να υπάρξει συμφωνία και των δύο πλευρών, ενώ γίνεται μετά από απαίτηση των Αιγυπτίων αναφορά και στο ενδεχόμενο συμφωνίας με «τρίτο μέρος»...

Στο δρόμο για τις τέτοιες «διευθετήσεις» ανάμεσα στις αστικές τάξεις, διπλωματικές πηγές μιλούσαν για «ισορροπημένη συμφωνία», που περνά το «μήνυμα προς πάσα κατεύθυνση πως η Ελλάδα δεν εξαναγκάζει άλλες χώρες σε λεόντειες συμφωνίες» και κατέληγαν ...ευχόμενοι ότι «η Τουρκία και η Λιβύη θα αντιληφθούν και θα εναρμονιστούν με αυτή την πραγματικότητα, ώστε να καταστεί δυνατή η διευθέτηση όλων των συναφών εκκρεμοτήτων», στέλνοντας ξανά σήμα στην Αγκυρα.

Ολα αυτά στην ουσία ακυρώνουν το κυβερνητικό επιχείρημα ότι η συμφωνία είναι «σφήνα» στο τουρκο-λυβικό σύμφωνο, αλλά «δείχνουν» τη συμφωνία ως ένα μέρος μιας συνολικής διευθέτησης στην περιοχή, ένα ευρύτερο παζάρι με επώδυνους συμβιβασμούς και γκριζάρισμα κυριαρχικών δικαιωμάτων, κατά απαίτηση των ΗΠΑ - ΝΑΤΟ - ΕΕ να «τρέξουν» γρήγορα οι εξελίξεις.

Αλλωστε, χτες, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Στ. Πέτσας έσπευσε στην ενημέρωση των πολιτικών συντακτών να επαναλάβει επί λέξη όσα έλεγε προχτές ο Κυρ. Μητσοτάκης σε διαδικτυακή εκδήλωση του «Aspen Security Forum», αμερικανική «δεξαμενής σκέψης», σχετικά με το ότι η κυβέρνηση είναι έτοιμη για συμφωνία για τις θαλάσσιες ζώνες ή προσφυγή στη Χάγη και σε αυτήν τη βάση τόνισε πως στην κυβέρνηση «είμαστε έτοιμοι να ξεκινήσουμε διερευνητικές επαφές για τις θαλάσσιες ζώνες. Εχει επιλεγεί ο επικεφαλής της ομάδας που θα εκπροσωπεί την Ελλάδα και αναμένουμε από την Τουρκία, αν αυτά που λέει τα εννοεί, να προχωρήσουμε ακόμη και μέσα στον Αύγουστο στις διερευνητικές επαφές», με πηγές να δείχνουν ακόμα και την 24η Αυγούστου ως πιθανή ημερομηνία εκκίνησης του 61ου γύρου των διερευνητικών (ξεκίνησαν το 2002 και διακόπηκαν το 2016), στην Αγκυρα. Επικεφαλής της ελληνικής ομάδας διαπραγμάτευσης θα είναι ο πρέσβης ε.τ. και πρ. διοικητής της ΕΥΠ Παύλος Αποστολίδης, που ηγείται της τέτοιας ομάδας από το 2010.

Δεν περνά απαρατήρητο, βέβαια, ότι κληθείς να διευκρινίσει τι ακριβώς εννοεί ο πρωθυπουργός, αναφέροντας ως διαφορά τις «θαλάσσιες ζώνες», κι αν εκτός από υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ στη συζήτηση μπαίνει «και το αναφαίρετο δικαίωμα της χώρας μας στην επέκταση της θαλάσσιας ζώνης, συγκεκριμένα της αιγιαλίτιδας ζώνης, στα 12 ναυτικά μίλια», ο κυβερνητικός εκπρόσωπος απέφυγε να απαντήσει.

Αλλωστε, και ο υπουργός Εξωτερικών Ν. Δένδιας τελευταία σε επανειλημμένες δηλώσεις του αναφέρει ότι «η Ελλάδα είναι έτοιμη για διάλογο στο πλαίσιο του Διεθνούς Δικαίου, του Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας και των σχέσεων καλής γειτονίας» που θα αφορά «τη χάραξη της υφαλοκρηπίδας και των υπέρ αυτής θαλασσίων ζωνών». Μια προβληματική διατύπωση, που γεννά ερωτήματα και ανησυχίες για το πού το πάνε, καθώς οι «υπερκείμενες θαλάσσιες ζώνες» περιλαμβάνουν όχι μόνο την ΑΟΖ αλλά και τα χωρικά ύδατα όπου ένα κράτος ασκεί απόλυτη κυριαρχία.

Παράλληλα, η κυβέρνηση προχωράει σε αυτήν τη διαδικασία με τη στήριξη του ΣΥΡΙΖΑ και άλλων αστικών πολιτικών δυνάμεων.