Η Αστικοδημοκρατική Ιδεολογία | ΠΟΛΙΤΙΚΗ

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Δ. ΓΛΗΝΟΥ: «Η ΤΡΙΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ»

Η Αστικοδημοκρατική Ιδεολογία

«Οι μονόλογοι του ερημίτη της Σαντορίνης»

(Β΄ Μέρος)

Ο αστικοδημοκρατικός πολιτισμός

Η αστική δημοκρατία φτάνει στην ωριμότητά της. Η έννοια της «πολιτισμένης χώρας» ταυτίζεται σχεδόν με την έννοια της χώρας που διακυβερνιέται σύμφωνα με τους αστικοδημοκρατικούς θεσμούς. Με περισσότερα ή λιγότερα δικαιώματα έχουμε σ' όλες τις πολιτισμένες χώρες κοινοβούλια αντιπροσωπευτικά της «λαϊκής θέλησης». Το δικαίωμα της ψήφου ολοένα καταχτιέται από πλατύτερα στρώματα του πληθυσμού, ακόμη και από τις γυναίκες σε μερικές χώρες. Η καπιταλιστική οικονομία, η τεράστια ανάπτυξη της τεχνικής, βοηθημένη από τη γοργότατη πρόοδο των φυσικών επιστημών, οι μεγάλες ανακαλύψεις και εφευρέσεις και οι τολμηρότατες καταχτήσεις του ανθρώπου απάνω στη φύση, που δεν έχουνε το ανάλογό τους σε καμιά προηγουμένη εποχή της ανθρωπότητας, δημιουργούν ένα μοναδικό υλικό πολιτισμό και μιαν αύξηση των υλικών αγαθών στα ανώτερα προπάντων στρώματα του πληθυσμού των μεγαλοκαπιταλιστικών χωρών, που επίσης δεν έχει το προηγούμενό της στην ανθρώπινη ιστορία. Κανένας μονάρχης ή δεσπότης οποιασδήποτε εποχής δεν είχε ποτέ στη διάθεσή του τέτια κολοσσιαία υλικά μέσα, τέτιον πλούτο αφάνταστο, τόση δυνατότητα χλιδής και πολυτέλειας, όσην απόχτησαν οι μεγάλοι Κροίσοι του καπιταλισμού, οι Ροκφέλλερ, οι Κάρνετζι, οι Βάντερπλιττ, οι Ρότσιλδ.

Εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι στις καπιταλιστικές χώρες έχουνε την δυνατότητα να ζουν ηγεμονικά. Η συγκέντρωση του πληθυσμού δημιούργησε τεράστιες πολιτείες με οικοδομικά και τεχνικά έργα και συγκοινωνιακά μέσα πρωτόφαντα. Και παράλληλα με το επίπεδο της υλικής ζωής ανεβαίνει και το επίπεδο της πνευματικής ζωής. Η παιδεία άρχισε ν' απλώνεται στις μεγάλες λαϊκές μάζες. Η απαίτησις για καθολική, υποχρεωτική και δωρεάν λαϊκή μόρφωση ολοένα ξαπλώνεται και πραγματοποιείται. Το βιβλίο, η εφημερίδα, το περιοδικό, ποτέ δεν εγνώρισαν τέτια διάδοση. Επιστήμες, τέχνες, γράμματα ανθίζουν όσο ποτέ. Οι αστικές λεφτεριές, που φαίνονται σεβαστές, ιερές και απαραβίαστες στις μεγάλες δημοκρατικές χώρες δημιουργούν την απατηλή εντύπωση, πως τα ιδανικά της λευτεριάς, της ισότητας και της αδελφοσύνης, που είνε καταχωρισμένα στα συντάγματα των πολιτειών αυτών και αναγράφονται με χρυσά γράμματα στην προμετωπίδα της γαλλικής Δημοκρατίας, αρχίζουν αληθινά να πραγματώνονται. Ισονομία και ισοπολιτεία και δικαιοσύνη αντηχούνε σαν συνθήματα καθολικά, αναγνωρισμένα και αναμφισβήτητα.

Εθνικά απολυτρωτικά κινήματα, αγώνες για την κατάργηση της δουλείας, για την απολύτρωση της γυναίκας, για την απολύτρωση του παιδιού, για την απολύτρωση του εργάτη, για την αποτίναξη κάθε λογής σκλαβιάς, θεωρούνται «κατ' αρχήν» δικαιωμένοι και σεβαστοί και περιλάμπονται από το φωτοστέφανο του ηρωισμού και της εκπολιτιστικής προσπάθειας. Η μεσαία αστική τάξη και οι μικροαστοί, που πληθαίνουν εξασκώντας το μικροεμπόριο, τη μικροβιομηχανία, τη βιοτεχνία, τα υπαλληλικά και τα λεγόμενα «ελεφτέρια» επαγγέλματα, θερμαίνονται από τα ιδανικά ετούτα, που τους φαίνονται ολοκληρωτικό αντιστάθμισμα στο ιδεολογικό πεδίο για την οικονομική τους εξάρτηση και την αβεβαιότητα της θέσης τους. Εξαρτημένοι από τον καπιταλισμό και ακολουθώντας τον αναγκαστικά στις εκμεταλλευτικές επιδιώξεις του, δημιουργούν ένα φωτεινό είδωλο απολύτρωσης και ανώτερου πολιτισμού με τον οραματισμό και τη διακατοχή των αστικών «ελευθεριών».

Ως τόσο η λαμπρή ετούτη εικόνα του «μοναδικού» αστικού πολιτισμού, που φαντάζει σαν η κορυφή της ανθρώπινης εξέλιξης και σαν πραγμάτωση των τολμηρών ονείρων του ανθρώπου, έχει τα μαύρα σκοτάδια της και σκήζεται από χίλιες πλευρές.

Από τη μια μεριά χλιδή και πολυτέλεια, πολυόροφα μέγαρα, παραμυθένια παλάτια, μεγαλοπρεπέστατες βίλλες, επαύλεις με κήπους και δάση και λίμνες τεχνητές και από την άλλη μεριά σκοτεινές και βρωμερές τρώγλες, όπου σωριάζονται σε ανήλιαγα δωμάτια δεκάδες άντρες, γυναίκες και παιδιά. Δίπλα στα μεταξωτά, τα γουναρικά, τις ερμίνες, τα διαμάντια και τα μπριλάντια, που αστραποβολούν απάνω σε αλαβάστρινους λαιμούς και ολόλευκα γυμνά στήθη και πλάτες και καλοχτενισμένα κεφάλια, στα θέατρα, στα παλάτια, στους δημόσιους χορούς, στα παραθαλάσσια καζίνα και τα πολυτελέστατα ξενοδοχεία του Παρισιού, της Λόντρας, της Νέας Υόρκης και του Βερολίνου, κουρέλια βρωμερά και κορμιά που τρέμουν από το κρύο. Ανεργία, πείνα και αρρώστια δέρνει εκατομμύρια ανθρώπους μέσα στις πολιτισμένες χώρες.

Στις μεγάλες κρίσεις του καπιταλισμού, που περιοδικά σαν ουράνια φαινόμενα ξαναγυρίζουν, δημιουργημένες από την αναρχία της καπιταλιστικής παραγωγής και από την αντίφαση ανάμεσα στον κοινωνικό τρόπο και σκοπό της παραγωγής και την ατομική ιδιοποίηση των προϊόντων της, στρατός από πεινασμένους, άστεγους, γυμνούς και ξετραχηλισμένους ανθρώπους σωριάζονται στις πολιτείες ή βαδίζουνε σαν πειναλέα στίφη από τόπο σε τόπο ζητώντας δουλιά και ψωμί. Και την ίδια στιγμή εκατοντάδες χιλιάδες τόνοι από τρόφιμα, από μέσα συντήρησης, καφέδες, σιτάρια, λαχανικά, οπωρικά, καίγονται, σαπίζουν, ρίχνονται στη θάλασσα σαν άχρηστα και επιζήμια γιατί υπερπλεονάζουνε και κατεβάζουνε τις τιμές στην αγορά και τα κέρδη των επιχειρηματιών.

Η πιο αχαλίνωτη κερδοσκοπία, η σπεκουλάτσια κάθε μορφής σε κάθε επίπεδο δράσης, με σκοπό το απεριόριστο κέρδος, την απομύζηση, την εκμετάλλεψη του αδύνατου είνε νομιμοποιημένη και σιωπηλά ή ανοιχτά και νόμιμα αναγνωρισμένοι τρόποι δράσης. Η φριχτότερη οικονομική και ηθική αναρχία βασιλεύει. Το ψέμμα με σκοπό το κέρδος, το συμφέρον, το νόμιμο ή το άνομο, είνε θεσμός άγραφος μα παντοδύναμος, πίσω από την υποκριτική πρόσοψη των ηθικών και ανθρωπιστικών ιδανικών. Οι πιο αδιανόητες αντιθέσεις, οι πιο σκληρές αντινομίες, οι πιο φριχτοί παραλογισμοί ξεσκεπάζονται κάτω από την πορφύρα του φανταχτερού αστικού πολιτισμού.

Την Τρίτη το Γ΄ Μέρος