Οι νεκροί και οι μεγάλες ζημιές ανέδειξαν την τραγική έλλειψη υποδομών και σχεδιασμού για την προστασία από τα φυσικά φαινόμενα. Κυρίως, όμως, τον άναρχο αντιλαϊκό και επικίνδυνο χαρακτήρα της καπιταλιστικής ανάπτυξης
Eurokinissi |
Οι αυτοψίες στην περιοχή της Μάνδρας είχαν καταγράψει τον Νοέμβρη του 2017 1.064 καταστροφές κτιρίων, από τα οποία 794 ήταν κατοικίες, τα 126 ήταν επαγγελματικοί χώροι, τα οκτώ δημόσια κτίρια και τα υπόλοιπα 136 αποθήκες και υπόγεια. Στην περιοχή των Μεγάρων και στη Νέα Πέραμο η αυτοψία είχε δείξει 448 καταστροφές κτιρίων, με τα 228 να είναι κατοικίες, τα 38 επαγγελματικοί χώροι, τα έξι δημόσια κτίρια και τα εναπομείναντα 123 να είναι αποθήκες και υπόγεια.
Αξίζει να σημειωθεί ότι τον Ιούνη του 2018 και ενώ τα αντιπλημμυρικά έργα καθυστερούσαν, η Μάνδρα γέμισε πάλι νερά, φερτά υλικά και λάσπες. Συγκεκριμένα, το απόγευμα της 26ης Ιούνη αλλά και το μεσημέρι της επόμενης μέρας με δυο νεροποντές πλημμύρισαν σπίτια, δρόμοι και καταστήματα.
Η αλήθεια είναι ότι από το 2014 η Περιφέρεια Αττικής είχε στα χέρια της την έγκριση των περιβαλλοντικών όρων από τον γενικό γραμματέα Αποκεντρωμένης Διοίκησης για την υλοποίηση του έργου, που είχε και έγκριση επεμβάσεων στη δασική έκταση. Ο μόνος που τους εμπόδισε να δημοπρατήσουν και να ολοκληρώσουν το έργο ήταν οι προτεραιότητες που θέτουν στη χρηματοδότηση.
Σε ρεπορτάζ που είχε δημοσιεύσει τον Νοέμβρη του 2017, ο «Ριζοσπάστης» αποδείκνυε ποιοι είναι οι ένοχοι για το έγκλημα. Τον Ιούλη του 2017 το υπουργείο Περιβάλλοντος εκτιμούσε ότι δεν υπάρχει κίνδυνος πλημμύρας στη Νέα Πέραμο και άρα δεν χρειάζονται αντιπλημμυρικά έργα. Τότε, είχε αναρτηθεί από το υπουργείο Περιβάλλοντος το λεγόμενο «Προσχέδιο Διαχείρισης Κινδύνων Πλημμύρας - Παραδοτέο 12» του υδατικού διαμερίσματος Αττικής. Το προσχέδιο αυτό, όπως και η συνολική μελέτη του σχεδίου εκπονήθηκαν με βάση παραδοχές, μαθηματικά μοντέλα και μεθοδολογία σύμφωνα με την «Ευρωπαϊκή Οδηγία 2007/60/ΕΚ για την Αξιολόγηση και τη Διαχείριση των Κινδύνων Πλημμύρας», που ενσωματώθηκε στο εθνικό Δίκαιο. Το συγκεκριμένο προσχέδιο, λοιπόν, που είναι επίσημο κυβερνητικό ντοκουμέντο, ανέφερε πως η Νέα Πέραμος δεν κινδυνεύει από πλημμυρικά φαινόμενα, ακόμα και από τέτοια φαινόμενα που συμβαίνουν μια φορά στα 100 χρόνια. Για τη Μάνδρα διαπίστωνε υψηλό και πολύ υψηλό κίνδυνο, αλλά κατά περίπτωση και σε κάποια τμήματα.
Ως προς το πού θα διατίθεντο τα κονδύλια στον πίνακα εκτελεστέων έργων της Περιφέρειας Αττικής, όπως διαμορφώθηκε στη 2η τροποποίηση (30/6/2017), σε σύνολο 1.059 έργων με προϋπολογισμό 1,9 δισ. ευρώ (1,7 δισ. μετά από τη δημοπράτηση) προβλεπόταν η εκτέλεση 164 αντιπλημμυρικών έργων από την Περιφέρεια, με προϋπολογισμό 409,6 εκατ. (376,6 εκατ. μετά από τη δημοπράτηση). Ομως, στις προτεινόμενες πιστώσεις για το 2017, σε σύνολο πληρωμών 237,1 εκατ. ευρώ, οι προβλέψεις για τα αντιπλημμυρικά έργα περιορίζονταν μόλις στα 12,9 εκατ. (5,5%), με τα περισσότερα από αυτά να πηγαίνουν σε συνεχιζόμενα μικροέργα και κάποια άλλα να μην απορροφώνται.
Σήμερα, το έργο στο σημείο όπου ενώνονται τα ρέματα της Αγ. Αικατερίνης με τις Σούρες έχει προχωρήσει αρκετά. Ομως, δεν έχουν γίνει λεκάνες ηρεμίας στα βουνά, ενώ χρειάζονται πρόσθετα αντιπλημμυρικά έργα στη Μαγούλα και στις εργατικές πολυκατοικίες της Μάνδρας. Αξίζει να σημειωθεί ότι μόλις πριν από λίγο καιρό έγινε η ανάθεση της μελέτης για την ολοκλήρωση του υπόλοιπου έργου. Πρόκειται για την ανάσχεση στο βουνό και τη σύνδεση με τον υπόγειο αγωγό της οδού Αγ. Αικατερίνης, όπου εκεί θα διοχετεύεται το 30% των υδάτων.
Πρόκειται, όμως, για αποσπασματικό έργο, διότι τελειώνει στη Μαγούλα και έτσι η υπόλοιπη περιοχή «καλύπτεται» από το παλιότερο και ανεπαρκές αντιπλημμυρικό έργο. Παράλληλα, χρειάζεται ένα πλήρες αντιπλημμυρικό έργο για όλο το Θριάσιο και όχι μόνο για τη Μάνδρα, διότι πρέπει να ληφθεί υπόψη η αντιπλημμυρική προστασία και των υπόλοιπων περιοχών.
Αλλωστε, η ουσιαστική αντιμετώπιση των πλημμυρών απαιτεί βαθύτερα και πιο ολοκληρωμένα έργα, που να αγκαλιάζουν ολόκληρη τη λεκάνη απορροής, ξεκινώντας απ' τα κατάντι προς τα ανάντι, με άμεσες παρεμβάσεις στα βουνά, με αναδασώσεις και φράγματα ανάσχεσης νερού και κατακράτησης φερτών υλών στα ορεινά, για να αμβλυνθεί η πλημμυρογένεση στην απαρχή της. Η καταστροφή των ορεινών όγκων της περιοχής απ' τις πυρκαγιές έχει οδηγήσει σε σημαντική μείωση της απορρόφησης του νερού της βροχής.
Οι καταστροφές από τις πλημμύρες ήταν το χρονικό ενός προαναγγελθέντος εγκλήματος. Ενα έγκλημα που είχε ως βασικό υπεύθυνο την πολιτική που εφαρμόζουν διαχρονικά όλες οι κυβερνήσεις, μαζί με την Περιφερειακή και Τοπική Διοίκηση. Αυτή η πολιτική οδηγεί και στην άτακτη οικιστική επέκταση προς όφελος των κατασκευαστικών ομίλων, χωρίς την ουσιαστική οριοθέτηση υδατορεμάτων, χωρίς την εξασφάλιση της απρόσκοπτης απορροής των επιφανειακών νερών και την εξασφάλιση των αναγκαίων έργων υποδομής. Οδηγεί στην καταπάτηση, στην κάλυψη των ρεμάτων, ακόμα και των εκβολών τους, στην εξαφάνισή τους ή τον περιορισμό τους από μεγάλα οδικά έργα πάνω στην κοίτη των χειμάρρων, αλλά και από τις μεγάλες επιχειρήσεις.
Κυβερνήσεις και αρμόδιοι κρατικοί φορείς, ενώ γνώριζαν την όξυνση του προβλήματος και τον επείγοντα χαρακτήρα των έργων αντιπλημμυρικής προστασίας, ειδικά στην περιοχή της Δυτικής Αττικής, υλοποίησαν έργα και υποδομές, που έγιναν με βάση την κερδοφορία του κεφαλαίου και όχι την ικανοποίηση των λαϊκών αναγκών.
Οι τεράστιες καταστροφές ανέδειξαν για μια ακόμα φορά την τραγική έλλειψη υποδομών και σχεδιασμού για την προστασία από τα φυσικά φαινόμενα. Ανέδειξαν τον άναρχο αντιλαϊκό χαρακτήρα της καπιταλιστικής ανάπτυξης, τελικά την περιφρονητική στάση απέναντι στον άνθρωπο, που χαρακτηρίζει το καπιταλιστικό σύστημα. Τα έργα αντιπλημμυρικής προστασίας δεν υλοποιούνταν γιατί δεν είναι θελκτικά για τους καπιταλιστές, αφού δεν τους αποδίδουν το αναμενόμενο ποσοστό κέρδους.