Copyright 2017 The Associated

Τα επεισόδια στη Βουλή της ΠΓΔΜ τον Απρίλη του 2017 επέδρασαν καθοριστικά στο ξεδίπλωμα του αμερικανοΝΑΤΟικού σχεδίου

Το ίδιο το περιεχόμενο της συμφωνίας, ιδιαίτερα το άρθρο 2 που αφορά την πορεία ένταξης στο ΝΑΤΟ, όπως και τα πανηγύρια των ΗΠΑ - ΝΑΤΟ - ΕΕ για την επίτευξη της συμφωνίας και στη συνέχεια την έγκρισή της από τη Βουλή της ΠΓΔΜ, αποτελούν από μόνα τους αποδείξεις ότι η συμφωνία Τσίπρα - Ζάεφ έχει αμερικανοΝΑΤΟική σφραγίδα.

Ιδιαίτερα αποκαλυπτικό ως προς αυτό είναι και το σύντομο ιστορικό που παρουσιάζει ο «Ριζοσπάστης» για το πώς φτάσαμε στη συμφωνία 26 σχεδόν χρόνια μετά την ανεξαρτητοποίηση της ΠΓΔΜ από την πρώην Ενιαία Γιουγκοσλαβία.

Οι διεργασίες εντάθηκαν μετά τις εκλογές του Δεκέμβρη του 2016 στην ΠΓΔΜ, όπου το κόμμα του Ν. Γκρούεφσκι, πρωθυπουργού των Σκοπίων τα τελευταία δέκα χρόνια, κέρδισε 51 έδρες (από τις 120) στο Κοινοβούλιο, δύο περισσότερες από το κόμμα του Ζάεφ. Ο Γκρούεφσκι δεν κατέληξε σε συνεργασία με τα αλβανικά κόμματα, πράγμα που έκανε ο Ζάεφ, αλλά ο Πρόεδρος της χώρας, Ιβάνοφ, προερχόμενος από το κόμμα του Γκρούεφσκι, αρνούνταν να του δώσει εντολή σχηματισμού κυβέρνησης.

Τον Απρίλη του 2017 και ενώ βρισκόταν σε εξέλιξη η διαδικασία ανάδειξης Αλβανού προέδρου της Βουλής, σε συνεργασία των αλβανικών κομμάτων και του κόμματος του Ζάεφ, οπαδοί του εθνικιστή Γκρούεφσκι εισέβαλαν στο Κοινοβούλιο και προπηλάκισαν μεταξύ άλλων και τον ίδιο τον Ζάεφ.

Ηταν τότε που ο σημερινός πρωθυπουργός της ΠΓΔΜ δήλωνε: «Σε ό,τι αφορά την αυξημένη στρατιωτική παρουσία και τις δηλώσεις του Ρώσου υπουργού Εξωτερικών, καθώς και τις δραστηριότητες της πρεσβείας τους στη χώρα, η ρωσική επιρροή είναι ήδη αισθητή εδώ. Μεταξύ των κατοίκων υπάρχει μια τάση να μειώνεται η στήριξη στην ΕΕ και το ΝΑΤΟ. Το ποσοστό αυτής της μείωσης είναι πολύ μικρό, αλλά παρ' όλα αυτά υπάρχει. Θεωρώ ότι αν δεν ληφθούν τα απαραίτητα μέτρα, όπως έχει γίνει και στο παρελθόν, σε ό,τι αφορά το χαμηλό ενδιαφέρον της ΕΕ και των ΗΠΑ σε αυτήν την περιοχή, η Ρωσική Ομοσπονδία θα έχει περισσότερο χώρο να επιβάλει τα συμφέροντά της».

Τα επεισόδια καταγγέλθηκαν ακαριαία από τον γγ του ΝΑΤΟ, ο οποίος κάλυψε πλήρως τις κινήσεις της αντιπολίτευσης, δηλώνοντας: «Η πλειοψηφία των βουλευτών εξέλεξε νέο πρόεδρο του Κοινοβουλίου. Πρόκειται για ένα θετικό βήμα για την επίλυση του τρέχοντος πολιτικού αδιεξόδου. Η δημοκρατική διαδικασία πρέπει να γίνεται σεβαστή».

Διαφορετική ήταν φυσικά η «ανάγνωση» της Ρωσίας. Τις μέρες των γεγονότων στα Σκόπια, το ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών εγκαλούσε τους «ξένους παράγοντες» για ανάμειξη στα εσωτερικά της ΠΓΔΜ και επέρριπτε ευθύνες στην αντιπολίτευση, για την οποία ανέφερε ότι «αφού έχασε με βάση τα αποτελέσματα των βουλευτικών εκλογών, επιχείρησε ουσιαστικά να καταλάβει βίαια την εξουσία στη χώρα, εκλέγοντας με δική της πρωτοβουλία τον πρόεδρο της Συνέλευσης (Βουλής), παραβιάζοντας ωμά τις υπάρχουσες διαδικασίες».

Οι εξελίξεις που ακολούθησαν, μετά τα επεισόδια στο Κοινοβούλιο, ήταν ραγδαίες, με την ανοιχτή παρέμβαση του αμερικανικού παράγοντα. Στις 30 Απρίλη 2017 πήγε στα Σκόπια ο αναπληρωτής βοηθός υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ για θέματα Ευρώπης και Ευρασίας, Χόιτ Μπράιαν Γι, και λίγες μέρες μετά, ο Πρόεδρος της ΠΓΔΜ έδινε τελικά εντολή σχηματισμού κυβέρνησης στο κόμμα του Ζάεφ, η κυβέρνηση του οποίου αναγνωρίστηκε και χαιρετίστηκε από ΗΠΑ - ΝΑΤΟ - ΕΕ.

Καθόλου τυχαία, οι πρώτες επίσημες συναντήσεις του νέου πρωθυπουργού ήταν με τον γγ του ΝΑΤΟ, Γ. Στόλτενμπεργκ, και με την επικεφαλής της ΕΕ για την Κοινή Εξωτερική Πολιτική και Ασφάλεια, Φεντερίκα Μογκερίνι.

Κάπου εδώ έρχεται να «κουμπώσει» η διαθεσιμότητα της κυβέρνησης Τσίπρα - Καμμένου να αναλάβει δραστικό ρόλο στην επιτάχυνση της «ευρωατλαντικής ολοκλήρωσης», προωθώντας μεταξύ άλλων και τη διευθέτηση των διαφορών με την ΠΓΔΜ. Τον Ιούνη του 2017 έγινε συνάντηση του Ελληνα ΥΠΕΞ, Ν. Κοτζιά, και του ΥΠΕΞ της ΠΓΔΜ, Ν. Ντιμιτρόφ, ενώ επανενεργοποιήθηκε ο Αμερικανός διαμεσολαβητής του ΟΗΕ Μάθιου Νίμιτς.

Τον Αύγουστο του 2017, ενώ εντατικοποιούνταν οι επαφές των δύο υπουργών, με την «υψηλή εποπτεία» των ΝΑΤΟ - ΕΕ, ο Ζάεφ υπέγραψε Σύμφωνο Φιλίας με τη Βουλγαρία. Το 2018 πύκνωσαν ακόμα περισσότερο οι συναντήσεις. Στα τέλη Γενάρη, στο Οικονομικό Φόρουμ του Νταβός, έγινε συνάντηση Τσίπρα - Ζάεφ και ακολούθησε ένα μπαράζ επισκέψεων αξιωματούχων της ΕΕ στα Σκόπια, όπως του προέδρου της Κομισιόν Ζ. - Κλ. Γιούνκερ, της Γερμανίδας καγκελαρίου, Αγκ. Μέρκελ, του Προέδρου της Γερμανίας, Φ. Σταϊνμάγερ.

Ιδιαίτερο ρόλο ανέλαβε ο Αμερικανός υφυπουργός Εξωτερικών αρμόδιος για θέματα Ευρώπης και Ευρασίας, Γουές Μίτσελ, που το Μάρτη του 2018 έθεσε το ζήτημα να τελειώνουν οι διαφορές, με ορόσημο τη σύνοδο των ΥΠΕΞ του ΝΑΤΟ, με προοπτική τον Ιούλη του ίδιου χρόνου, στη Σύνοδο Κορυφής της ιμπεριαλιστικής συμμαχίας, να δοθεί στην ΠΓΔΜ το «πράσινο φως» για ένταξη στο ΝΑΤΟ. Είναι φανερό, δηλαδή, ότι ο στόχος ένταξης της ΠΓΔΜ στο ΝΑΤΟ ήταν αυτός που καθόρισε όχι μόνο το περιεχόμενο, αλλά και το χρονοδιάγραμμα της συμφωνίας.

Παρεμβαίνοντας σ' αυτόν το σχεδιασμό, ο υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας, Σεργκέι Λαβρόφ, δήλωνε την ανησυχία του για την επέκταση του ΝΑΤΟ προς ανατολάς, σημειώνοντας σε δήλωσή του εκείνη την εποχή: «Μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, πραγματοποιήθηκαν τρία κύματα επέκτασης του ΝΑΤΟ και το καθένα έφερε τη στρατιωτική υποδομή του ΝΑΤΟ πιο κοντά στα σύνορα της Ρωσίας. Τώρα θέλουν να εμπλέξουν τα Βαλκάνια σε αυτό το παιχνίδι, βάζοντας τις βαλκανικές χώρες σε θέση να κάνουν μια επιλογή: "Είστε είτε με τη Δύση είτε με τη Ρωσία"». Ο ίδιος υπενθύμιζε με νόημα ότι «απαιτούσαν από την Ουκρανία να κάνει την ίδια επιλογή και ως αποτέλεσμα η ουκρανική κοινωνία και το κράτος θρυμματίστηκαν...».

Μετά από σειρά πυκνών επαφών ανάμεσα στις κυβερνήσεις Ελλάδας και ΠΓΔΜ, φτάσαμε τελικά στην υπογραφή της συμφωνίας των Πρεσπών στις 17 Ιούνη 2018, η οποία προέβλεπε, μεταξύ άλλων, και τη διενέργεια μη δεσμευτικού δημοψηφίσματος στην ΠΓΔΜ για την έγκρισή της, πριν εκκινήσουν οι προβλεπόμενες συνταγματικές αλλαγές.

Το δημοψήφισμα έγινε στις 30 Σεπτέμβρη και το ερώτημα που τέθηκε ήταν αποκαλυπτικό για τις επιδιώξεις των εμπνευστών της συμφωνίας: «Είστε υπέρ της ένταξης (σ.σ. της χώρας) στην ΕΕ και στο ΝΑΤΟ, με την αποδοχή της συμφωνίας μεταξύ της Δημοκρατίας της Μακεδονίας και της Ελληνικής Δημοκρατίας;».

Το διάστημα πριν από το δημοψήφισμα, Αμερικανοί και Ευρωπαίοι αξιωματούχοι έκαναν τα Σκόπια δεύτερο σπίτι τους, με τις επισκέψεις να διαδέχονται η μία την άλλη, παρεμβαίνοντας απροκάλυπτα υπέρ του ΝΑΙ στο δημοψήφισμα, τονίζοντας πάντα ότι χωρίς αυτό δεν υπάρχει προοπτική ένταξης της ΠΓΔΜ στην ΕΕ και το ΝΑΤΟ.

Τελικά, παρά τη μεγάλη αποχή, που έφτασε το 63,1%, το ΝΑΙ στο δημοψήφισμα πήρε 91,46%. Το αποτέλεσμα αυτό νομιμοποιήθηκε «εν ριπή οφθαλμού» από ΝΑΤΟ και ΕΕ, παρά τις αντιδράσεις και την αμφισβήτησή του από την αντιπολίτευση. Ο δρόμος για τη δεύτερη φάση υλοποίησης της συμφωνίας, μέσω των συνταγματικών αλλαγών, είχε ανοίξει.

Η διαδικασία αυτή ξεκίνησε στη Βουλή της ΠΓΔΜ τον Οκτώβρη του ίδιου χρόνου και στις 19/10, εν μέσω καταγγελιών και αποκαλύψεων για όργιο πιέσεων, εκβιασμών και εξαγορών, με ενεργό ρόλο του πρέσβη των ΗΠΑ στα Σκόπια, Τζες Μπέιλι, που είχε πιάσει στασίδι στη Βουλή, η κυβέρνηση Ζάεφ πήρε την έγκριση των 2/3 της 120μελούς Βουλής να ξεκινήσει τη συζήτηση των συνταγματικών αλλαγών.

Το κόμμα της κυβέρνησης «Σοσιαλδημοκρατική Ενωση» και σύμμαχα αλβανικά κόμματα άθροισαν 72 βουλευτές. Σ' αυτούς προστέθηκαν 8 που έφυγαν από το VMRO - DPMNE. Ετσι σχηματίστηκε η απαραίτητη πλειοψηφία των 80 βουλευτών.

Στις 18 Δεκέμβρη 2018 κατέφθασε στα Σκόπια ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Τζον Σάλιβαν, ο οποίος απροκάλυπτα είπε ότι «το επίκεντρο της επίσκεψής μου στην περιοχή είναι η αντιμετώπιση της κακόβουλης επιρροής της Ρωσίας (...) αυτό που θέλουν οι πολιτικοί ηγέτες και οι πολίτες της "Δημοκρατίας της Μακεδονίας" είναι η ένταξη στο ΝΑΤΟ και στην ΕΕ».

Κάπως έτσι φτάσαμε τελικά, μετά από αρκετές αναβολές και παζάρια, στις 11 Γενάρη 2019, οπότε με 81 ψήφους βουλευτών πέρασαν οι συνταγματικές τροποποιήσεις που απαιτούνταν από τη συμφωνία των Πρεσπών, με βασικό στόχο την ένταξη της ΠΓΔΜ σε ΝΑΤΟ και ΕΕ με το όνομα Βόρεια Μακεδονία. Η συνταγματική αναθεώρηση χαιρετίστηκε από τον ευρωατλαντικό άξονα, ενώ άμεση ήταν η αντίδραση και πάλι του ρωσικού ΥΠΕΞ που σημείωνε: «Είναι εμφανής η συνέχιση της επιβεβλημένης έξωθεν διαδικασίας τεχνητής αναδιαμόρφωσης της κρατικής ονομασίας με σκοπό να σύρουν εξαναγκαστικά τα Σκόπια στο ΝΑΤΟ».

Στην ανακοίνωση αυτή γινόταν και ιδιαίτερη αναφορά στο ρόλο της ελληνικής κυβέρνησης, με την επισήμανση ότι «δεν συνάδει με το επίπεδο που χαρακτηρίζει τις σχέσεις Ελλάδας - Ρωσίας και τους διαχρονικούς δεσμούς φιλίας μεταξύ των λαών μας».

Εχοντας εκπληρώσει την αποστολή της, να αφαιρέσει κάθε εμπόδιο στην «ευρωατλαντική ολοκλήρωση» των Βαλκανίων υπογράφοντας συμφωνία με την ΠΓΔΜ, η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ στήριξε με όλα τα μέσα τη διαδικασία έγκρισης των συνταγματικών αλλαγών στη γείτονα χώρα, χαιρετίζοντας πρώτη, πριν ακόμα και από το ΝΑΤΟ, την ολοκλήρωση της διαδικασίας, πριν από λίγες μέρες.

Τώρα, η μπάλα επιστρέφει στο γήπεδο της Ελλάδας και ένα πράγμα είναι βέβαιο: Οτι το παρασκήνιο οργιάζει, όπως δείχνουν η έντονη κινητικότητα των Αμερικανο-ευρωπαίων στη χώρα μας, με πιο πρόσφατη την επίσκεψη της Μέρκελ, οι αλλεπάλληλες παρεμβάσεις του Αμερικανού πρέσβη, προκειμένου η συμφωνία να βρει τη μεγαλύτερη δυνατή αποδοχή από το ελληνικό Κοινοβούλιο και οι διεργασίες που πυροδοτεί σε όλα τα αστικά κόμματα, καθώς αναμένεται η έναρξη της συζήτησης τη βδομάδα που έρχεται.