Κλιμακώνονται οι κόντρες ΗΠΑ, ισχυρών χωρών της ΕΕ και του Ισραήλ με τη Ρωσία για την «επόμενη μέρα» στη Συρία, τη λεγόμενη επίτευξη συμφωνίας για την «πολιτική μετάβαση» και την τεράστια «πίτα» ανοικοδόμησης της κατεστραμμένης χώρας, που υπολογίζεται μεταξύ 250-400 δισ. δολαρίων. Οι αντιπαραθέσεις αυτές μεταφέρθηκαν αυτήν τη βδομάδα στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, αντικατοπτρίζοντας τις βαθιές αντιθέσεις συμφερόντων που εξακολουθούν να υπάρχουν μεταξύ ιμπεριαλιστικών δυνάμεων στη Συρία, όπου το σκηνικό το τελευταίο 15ήμερο «χρωματίζεται» και διαμορφώνεται παράλληλα και από τις συνέπειες συντριβής του ρωσικού αναγνωριστικού αεροσκάφους «IL-20» με 15 νεκρούς Ρώσους στρατιωτικούς στις 17 Σεπτέμβρη, έπειτα από ισραηλινή αεροπορική επιδρομή στις εγκαταστάσεις συριακής πολεμικής βιομηχανίας.

Μέσα στις τελευταίες τρεις - τέσσερις μέρες πραγματοποιήθηκε σειρά διαβουλεύσεων και συναντήσεων αξιωματούχων στην έδρα του ΟΗΕ στη Ν. Υόρκη, με αφορμή την 73η Γενική Συνέλευση του Οργανισμού.

Σε μία από αυτές, που πραγματοποιήθηκε την Τετάρτη με τη συμμετοχή υπουργών Εξωτερικών και διπλωματών μεταξύ άλλων από ΗΠΑ και Ρωσία, οι ρωσο-αμερικανικές αντιπαραθέσεις επιβεβαιώθηκαν για μία ακόμη φορά. Ο Ρώσος υφυπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Βερσίνιν κάλεσε τις ΗΠΑ να σταματήσουν τις «επικίνδυνες, επαναλαμβανόμενες απειλές» για χρήση βίας με αφορμή «σφαγές από ρωσικές και συριακές στρατιωτικές δυνάμεις» στο Ιντλίμπ ή αλλού. Χαρακτήρισε μάλιστα «απαράδεκτες» τις απαιτήσεις των ΗΠΑ και ισχυρών χωρών της ΕΕ να δοθεί υπό όρους διεθνής βοήθεια για τις τεράστιες ανάγκες μεταπολεμικής ανοικοδόμησης της Συρίας. Ο Αμερικανός απεσταλμένος του Προέδρου Τραμπ για τη Συρία, Τζέιμς Τζέφρι, είπε ότι το «καθεστώς Ασαντ» δεν θα πάρει «καμία βοήθεια» για την ανοικοδόμηση της χώρας, παρά μόνο όταν αυτή μπει «στο αληθινό μονοπάτι πολιτικών μεταρρυθμίσεων». Παράλληλα, ο Αμερικανός σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας, Τζον Μπόλτον, διεμήνυσε πως τα αμερικανικά στρατεύματα σκοπεύουν να μείνουν στη Συρία μέχρι να αποχωρήσουν από τη χώρα το Ιράν και οι «αντιπρόσωποί του», όπως η λιβανέζικη σιιτική οργάνωση «Χεζμπολάχ». Το σκηνικό συμπλήρωσε αργότερα και ο Αμερικανός Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ, που στη διάρκεια της ομιλίας του στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, επανέλαβε τις απειλές του για κλιμάκωση της στρατιωτικής επίθεσης στη Συρία εφόσον «χρησιμοποιηθούν χημικά όπλα».

Από την άλλη, η επικεφαλής της ΕΕ για την Εξωτερική Πολιτική, Φεντερίκα Μογκερίνι, εκφράζοντας τα αντιφατικά συμφέροντα και επιδιώξεις των κρατών της ΕΕ στη Συρία, ανακοίνωσε ως αποτέλεσμα της συνόδου για τη Συρία, στο περιθώριο της ΓΣ του ΟΗΕ, την πραγματοποίηση νέας διεθνούς Συνόδου δωρητών την τελευταία βδομάδα του Μάρτη στις Βρυξέλλες. Η Μογκερίνι απέφυγε να πάρει θέση εάν η όποια βοήθεια ανοικοδόμησης στη Συρία θα πρέπει να συνοδεύεται από «προϋποθέσεις» και πολιτικές απαιτήσεις σε βάρος της κυβέρνησης Ασαντ.

Η ρωσο-αμερικανική κόντρα για την «επόμενη μέρα» και οι απαιτήσεις των ΗΠΑ για ισχυρό ρόλο στη διαμόρφωση του πολιτικού σκηνικού στη Συρία μετά τον πόλεμο δεν έμειναν απαρατήρητες μεταξύ άλλων και από Αμερικανούς αναλυτές. Ενας από αυτούς, ο Στίβεν Κουκ, που είναι ειδικός αναλυτής σε θέματα Μέσης Ανατολής - Βόρειας Αφρικής στο Ινστιτούτο Ξένων Σχέσεων, εκτίμησε ότι οι ΗΠΑ «έχουν ξεμείνει από πραγματικές επιλογές στη Συρία», κρίνοντας ότι δεν έχουν «τους απαραίτητους μοχλούς για να επιβάλουν τα σχέδιά τους, ιδιαίτερα μετά τα σημαντικά αποτελέσματα της ρωσικής στρατιωτικής επιχείρησης που ξεκίνησε πριν τρία χρόνια (30 Σεπτέμβρη 2015)». Ο ίδιος υποστήριξε πως ο Σύρος Πρόεδρος Μπασάρ Ασαντ «βλέπει τη νίκη να πλησιάζει», καθώς αυτό «είναι πλέον θέμα χρόνου»...

Στο σκηνικό των πολυμερών διαβουλεύσεων για την «επόμενη μέρα» στη Συρία συμπεριλαμβάνεται η συνάντηση στη Ν. Υόρκη διπλωματών και κυβερνητικών αξιωματούχων από τις λεγόμενες χώρες που συγκροτούν τη «μικρή ομάδα για τη Συρία» (που απαρτίζουν ΗΠΑ, Βρετανία, Γερμανία, Γαλλία, Αίγυπτος, Ιορδανία και Σαουδική Αραβία), που επανέλαβε την απαίτηση η όποια οικονομική βοήθεια δοθεί διεθνώς για την ανοικοδόμηση της Συρίας, να συνοδεύεται από «εγγυήσεις για πολιτική μετάβαση».

Επιπλέον πραγματοποιήθηκε και η τριμερής σύνοδος των υπουργών Εξωτερικών Ρωσίας Σεργκέι Λαβρόφ, Τουρκίας Μεβλούτ Τσαβούσογλου και Ιράν Μοχάμεντ Τζαβάντ Ζαρίφ, που υπάγεται στην πολιτική διαδικασία που ξεκίνησε τα τελευταία λίγα χρόνια στην Αστάνα του Καζακστάν (γνωστή και ως «σχήμα της Αστάνα»). Ο Σ. Λαβρόφ ανέφερε πως με τους ομολόγους του από Ιράν και Τουρκία συζήτησαν τις προσπάθειες αποκλιμάκωσης συγκρούσεων στο Ιντλίμπ και τις προοπτικές για την «έναρξη αληθινά βιώσιμης διαδικασίας πολιτικής διευθέτησης». Ο ίδιος συναντήθηκε αργότερα και με τον απεσταλμένο του ΟΗΕ στη Συρία, Στάφαν ντε Μιστούρα, συζητώντας για τις προσπάθειες συγκρότησης μίας συνταγματικής επιτροπής για τη Συρία μέσα στον επόμενο μήνα. Ο Ντε Μιστούρα από τη μεριά του, μιλώντας αργότερα στο πρακτορείο ΑΡ, εκτίμησε ότι «ο Οκτώβρης θα είναι πολύ σημαντικός μήνας για το Ιντλίμπ και τις προσπάθειες που αφορούν την ειρήνη».

Το ίδιο διάστημα, ο Τούρκος Πρόεδρος Ρ. Τ. Ερντογάν μεταβαίνοντας από τη Ν. Υόρκη στη Γερμανία επανέλαβε ότι θα πραγματοποιηθεί (η αναβληθείσα) τετραμερής σύνοδος μεταξύ Τουρκίας, Ρωσίας, Γαλλίας και Γερμανίας στην Κωνσταντινούπολη με αποκλειστικό θέμα συζήτησης τη Συρία. «Μένει να αποφασιστεί μόνο η ημερομηνία», είπε. Στη συνέχεια αποδοκίμασε έντονα τις ΗΠΑ, κατηγορώντας τες ότι δεν τηρούν τον «οδικό χάρτη για το Μάνμπιτζ» της Βόρειας Συρίας, που είχαν συμφωνήσει στις αρχές του περασμένου Ιούνη οι υπουργοί Εξωτερικών ΗΠΑ - Τουρκίας. Πρόσθεσε δε πως οι ΗΠΑ συνεχίζουν να συνεργάζονται με τους «τρομοκράτες του YPG» (κουρδική οργάνωση της Συρίας που κατά την Αγκυρα είναι τρομοκρατική και συνεργάζεται με το ΡΚΚ), θυμίζοντας ότι οι τελευταίοι θα έπρεπε να είχαν απομακρυνθεί από την περιοχή πριν από μερικές βδομάδες... Αναφερόμενος στην πρόσφατη ρωσο-τουρκική συμφωνία που ανακοίνωσε με τον Ρώσο ομόλογό του για τη συριακή βορειοδυτική επαρχία Ιντλίμπ, ο Ερντογάν υποστήριξε ότι το μεγαλύτερο μέρος για την αποχώρηση τζιχαντιστών και άλλων ακραίων ενόπλων «πέφτει στις πλάτες της ΜΙΤ» (τουρκικές μυστικές υπηρεσίες), ενώ «ο χρόνος τρέχει», καθώς θα πρέπει αφενός να έχουν παραδώσει όλο τον βαρύ εξοπλισμό έως τις 10/10 και να έχουν φύγει από το Ιντλίμπ έως τις 15/10.

Πλάι στο διπλωματικό παζάρι εντείνεται και η στρατιωτική κινητικότητα. Καταλυτικό ρόλο για τη νέα φάση ενίσχυσης της ρωσικής πολεμικής μηχανής στη Συρία παίζει η συντριβή του ρωσικού αναγνωριστικού «Ιλιούσιν 20» στις 17/9, έπειτα από ισραηλινή αεροπορική επιδρομή στη Λαττάκεια. Το ρωσικό υπουργείο Αμυνας μετά από έρευνα έριξε την αποκλειστική ευθύνη για το δυστύχημα στο Ισραήλ, αποφασίζοντας τη Δευτέρα 24/9 τα ακόλουθα σημαντικά μέτρα, που προκάλεσαν ανησυχία σε Ισραήλ και ΗΠΑ, όπως: α) Ανάπτυξη του ρωσικού αντιπυραυλικού συστήματος «S-300» και σε άλλες περιοχές της Συρίας (πλην των ρωσικών στρατιωτικών εγκαταστάσεων σε Λαττάκεια και Ταρτούς), β) χορήγηση στη συριακή αεράμυνα προηγμένων συστημάτων δορυφορικού εντοπισμού γεωγραφικής θέσης και επιχειρησιακών κέντρων ελέγχου που διέθετε έως τώρα μόνο ο ρωσικός στρατός και γ) εγκατάσταση και λειτουργία ρωσικών συστημάτων Ηλεκτρονικού Πολέμου (EW) με στόχο την πρόκληση παρεμβολών σε δορυφορικά συστήματα, ραντάρ, ηλεκτρονικές και άλλες τηλεπικοινωνίες ξένων στρατιωτικών δυνάμεων που πλέουν ανοικτά της Συρίας στην Ανατολική Μεσόγειο (στις οποίες βεβαίως συμπεριλαμβάνονται και ελληνικές δυνάμεις με τη συγκατάθεση της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ).

Η ενίσχυση των ρωσικών οπλικών συστημάτων στη Συρία, που συνοδεύτηκε από την «καθησυχαστική δήλωση» πως θα χρησιμοποιηθούν μόνο για αμυντικούς σκοπούς, προκάλεσε - όπως αναμενόταν - ανησυχία, ιδιαίτερα στο Ισραήλ. Κυρίως γιατί φαίνεται πως αντιλαμβάνεται την εξέλιξη ως πιθανή υποβάθμιση της συμφωνίας «συνεννόησης» που είχε κλείσει με τον ρωσικό στρατό, χάρη στην οποία πραγματοποιούσε (ιδιαίτερα τον τελευταίο ενάμιση χρόνο) με δριμύτητα αεροπορικές επιδρομές σε θέσεις του ιρανικού στρατού και της «Χεζμπολάχ» στη Συρία με πρόσχημα την «ασφάλεια».

Αυτές οι εξελίξεις, όσο και αν παρουσιάζονται από διάφορους αναλυτές ως ενδεικτικές ότι ο πόλεμος στη Συρία βαίνει προς το τέλος του, δείχνουν το πόσο μπλεγμένο είναι το «κουβάρι» των ανταγωνισμών στην ευρύτερη περιοχή, καθώς οι αιτίες που οδήγησαν στην ιμπεριαλιστική επέμβαση στη Συρία εξακολουθούν να ισχύουν και αφορούν στο μοίρασμα σφαιρών επιρροής, αγορών, ενεργειακών πόρων και αγωγών μεταφοράς τους. Αυτός ο φαύλος κύκλος δεν πρόκειται να τελειώσει παρά μόνο με ανατροπή των ιμπεριαλιστικών σχεδίων, με το δυνάμωμα της πάλης των λαών ενάντια στην καπιταλιστική εξουσία σε κάθε χώρα.