Η Αλ. Παπαρήγα μίλησε σε εκδήλωση για εκπαιδευτικούς που πραγματοποιήθηκε χτες σε αίθουσα της Κομματικής Οργάνωσης Αθήνας του ΚΚΕ, στο πλαίσιο της συζήτησης που ανοίγει το Κόμμα μπροστά στην Πανελλαδική Συνδιάσκεψη για τη δράση του για τα προβλήματα της νεολαίας και τη στήριξη της ΚΝΕ.

Μιλώντας για τους στόχους της Συνδιάσκεψης, που φιλοδοξεί να ανοίξει μια νέα σελίδα στη δράση του ΚΚΕ, η Αλ. Παπαρήγα τόνισε: «Με τη βοήθεια φίλων και οπαδών, εκπαιδευτικών, επιστημόνων και ανθρώπων γενικά, που από το αντικείμενο της επιστήμης τους ή και τα ενδιαφέροντά τους έχουν μια βαθύτερη ματιά στη νεολαία, θεωρούμε ότι όλοι μαζί πρέπει να συμβάλουμε ώστε να ανοίξει το Κόμμα μια μόνιμη ιδεολογική και πολιτική και πολιτιστική δραστηριότητα στη νεολαία, θαρραλέα, με τα θέματα του σοσιαλισμού, της ιστορίας του Κόμματος, της κοσμοθεωρίας μας, του διαλεκτικού υλισμού αλλά και μεγάλα θέματα που ενδιαφέρουν τη νεολαία: Γνώση, παιδεία, οικογένεια, διαπροσωπικές σχέσεις, σχέσεις των δύο φύλων, αθλητισμός, πολιτισμός, κτλ.

Πραγματικά, θα οργανώσουμε αντεπίθεση στον τομέα των ιδεών. Νομίζω ότι έχουμε το δικαίωμα, έστω με τις ελλείψεις, να το κάνουμε. Εδώ θέλει μια μεγάλη γκάμα μορφών δουλιάς, να στρατευτούν εκπαιδευτικοί, καλλιτέχνες, ανεξάρτητα αν διαφωνούν με ορισμένες θέσεις του Κόμματος, πρέπει να βοηθήσουν να υπάρχει ένα έστω αντίβαρο, αδύνατο (;) αλλά ποιοτικά ισχυρό απέναντι σ' αυτή την πλύση εγκεφάλου που δέχεται η νεολαία».

Στις Θέσεις της ΚΕ του ΚΚΕ για την Πανελλαδική Συνδιάσκεψη αφιερώνεται ένα ξεχωριστό κομμάτι για το ρόλο των εκπαιδευτικών, τόνισε η Αλέκα Παπαρήγα, και επισήμανε:

«Τώρα, μέσα από διάφορους μηχανισμούς, της αξιολόγησης, της μεταφοράς των σχολείων στην Τοπική Αυτοδιοίκηση (αυτό μπορεί να το κάνουν πιο αργά αλλά το επιδιώκουν) καταλαβαίνεται πια ότι δεν μπορούμε να μιλάμε για μόρφωση, ούτε και ακόμα με εκείνα τα αστικά κριτήρια που υπήρχαν προηγούμενα. Θα έλεγα ότι αυτή τη στιγμή επέρχεται μια ρήξη του καπιταλιστικού συστήματος ακόμα και με τις ιδέες του Διαφωτισμού, που κάποτε ήταν προοδευτικές, ακόμα και με τις κλασικές αστικές αντιλήψεις και συνθήματα έρχονται σε ρήξη και πάμε σε μια πολύ επικίνδυνη κατάσταση.

Εμείς θεωρούμε ότι μπορούν οι εκπαιδευτικοί από τη φύση της δουλιάς τους να συμβάλουν σ' αυτή την προσπάθεια, μέσα στην τάξη και έξω από την τάξη.

Καταλαβαίνουμε ότι οι εκπαιδευτικοί, γενικά, έχουν τα προβλήματα που έχουν όλοι. Δηλαδή, πέρα από τα οικονομικά, κοινωνικά, κτλ., τελειώσαμε όλοι το γνωστό σχολείο, το αστικό που λέμε εμείς, το πανεπιστήμιο, μάθαμε πολλά πράγματα ανάποδα και στραβά (αυτό ισχύει για όλους μας) και οπωσδήποτε δεν είναι εύκολο μέσα στις σημερινές συνθήκες ο εκπαιδευτικός από μόνος του να αντιμετωπίσει αυτή την κατάσταση. Εμείς θεωρούμε (δε θα το εξαντλήσουμε το θέμα, νομίζω και μετά τη Συνδιάσκεψη μπορούμε να συζητήσουμε πιο ειδικά για τους εκπαιδευτικούς) ότι μπορεί να γίνει μια προσπάθεια μέσα και έξω από το Κόμμα για να διαμορφωθεί ένα ρεύμα εκπαιδευτικών που αντιστέκεται και βλέπει τα προβλήματά του σε συνδυασμό με την κατάσταση της Παιδείας, με τα προβλήματα που υπάρχουν σήμερα σε σχέση με την ίδια τη μόρφωση και τον πολιτισμό.

Η μεγαλύτερη αντίσταση και η απάντηση που μπορεί να δοθεί από τους εκπαιδευτικούς είναι ότι: Μπορεί οι εργασιακές μας σχέσεις να είναι εργασιακές σχέσεις δημοσίου υπαλλήλου, είμαστε κρατικοί υπάλληλοι, ξέρουμε ότι είμαστε σε έναν ιδεολογικό μηχανισμό του κράτους, αλλά αυτός ο ιδεολογικός μηχανισμός δεν είναι οποιοσδήποτε... Είναι κοντά στη νεολαία, είναι κοντά στους εργαζόμενους, είναι οι ίδιοι οι εκπαιδευτικοί κομμάτι των εργαζομένων, κομμάτι της εργατικής τάξης (υπάρχουν και οι ιδιωτικοί εκπαιδευτικοί, των φροντιστηρίων, οι νηπιαγωγοί, γιατί εμείς είμαστε υπέρ της προσχολικής αγωγής ενταγμένης στο σύστημα Παιδείας), επομένως εμείς θα αντισταθούμε και διεκδικώντας τα αιτήματά μας αλλά θα αντέξουμε και δε θα μετατραπούμε σε υπαλλήλους ενός ιδεολογικού μηχανισμού που είναι επικίνδυνος. Και άλλοι είναι επικίνδυνοι, αλλά στο κάτω κάτω ο εργάτης που δουλεύει στο εργοστάσιο παράγει παπούτσια, ρούχα κι αυτός μπορεί πολιτικά να μην καταλαβαίνει τα συμφέροντά του, αλλά στο σχολείο διαπαιδαγωγούνται εγκέφαλοι! Επομένως, οι συνέπειες είναι ακόμα μεγαλύτερες.

Εμείς, λοιπόν, ζητάμε από τους εκπαιδευτικούς μια τέτοια προσπάθεια. Εχουμε κάνει κάποιες προσπάθειες. Μια από αυτές είναι τα "Θέματα Παιδείας". Κάνουμε μια προσπάθεια στα έντυπα του Κόμματος, στην "Κομμουνιστική Επιθεώρηση" και ιδιαίτερα στο "Ριζοσπάστη" και στον "902", να περάσει αυτό το μορφωτικό ρεύμα, να αυξήσουμε τις εκδόσεις, να δούμε ακόμα και αυτή καθεαυτή τη διάδοση της "επιστήμης" του μαρξισμού, γιατί νομίζουμε ότι οι αγώνες δεν ανεβάζουν από μόνοι τους τη συνείδηση. Μαζί με την οργάνωση της πάλης, αδιαχώριστο στοιχείο είναι η πάλη των ιδεών. Κι αν θέλετε, σε περιόδους που το κίνημα δεν μπορεί να κάνει άλματα προς τα μπρος πρέπει να κάνει άλματα όσο μπορεί στο πεδίο των ιδεών. Και το χρωστάμε στη νεολαία».

«Στο αστικό εκπαιδευτικό σύστημα η σχέση εκπαιδευτικού - μαθητή είναι μια σχέση κυρίως θεσμική και όχι προσωπική, όπως πολλές φορές τα παιδιά θα την ήθελαν», σημείωσε ο Γ. Ηρακλέους στην παρέμβασή του. Τόνισε, μεταξύ άλλων, πως «οι βασικές προϋποθέσεις που μπορούν να οδηγήσουν τον εκπαιδευτικό σε ρήξη με το σύστημα είναι η ιδεολογική του αφύπνιση και συγκρότηση, στοιχεία που θα τον βοηθήσουν να αναλύσει τα κοινωνικά ζητήματα και να τα μεταφέρει στην τάξη έτσι ώστε η συνεργασία με τα παιδιά να βρεθεί μαζί τους απ' τον μικρόκοσμο της σχολικής αίθουσας στο μεγάλο δρόμο του αγώνα για το μέλλον». Αναφέρθηκε σε ορισμένα στοιχεία ιδεολογικής αφύπνισης και άξονες δράσης του εκπαιδευτικού: Την απομυθοποίηση της θεωρίας για τον εξισωτικό ρόλο του αστικού σχολείου, τη δυνατότητα να αναγνωρίζει τον κατανεμητικό ρόλο του σχολείου, τον απεγκλωβισμό από τη θεωρία των φυσικών χαρισμάτων, την αντιμετώπιση και άλλων αντιεπιστημονικών θέσεων, την άρνηση υλοποίησης ευρωπαϊκών προγραμμάτων.

Ο Θ. Κασελούρης αναφέρθηκε στο ρόλο του κομμουνιστή εκπαιδευτικού, δίνοντας μεγάλη σημασία στην αυτομόρφωση και στην αξιοποίηση της μαρξιστικής παιδαγωγικής ενάντια στην αστική. Εδωσε μάλιστα και συγκεκριμένα παραδείγματα όπως κείμενα του Δ. Γληνού, αλλά και το σχέδιο δράσης της «Κυβέρνησης του Βουνού» για την Παιδεία. Ενδιαφέρουσα ήταν και η παρέμβαση της Β. Κοτίκλα, καθηγήτρια σε ΤΕΕ του ΟΑΕΔ, η οποία αναφέρθηκε στη σημασία που πρέπει να δοθεί στα παιδιά που από πολύ μικρή ηλικία εργάζονται και αντιμετωπίζουν την εκμετάλλευση απ' τα μαθητικά τους χρόνια.

Οι προτάσεις και οι παρεμβάσεις συνεχίστηκαν. Τη συζήτηση γενικότερα απασχόλησε το πώς η δουλιά του δασκάλου για τη δική του αυτομόρφωση θα μπορεί να διακρίνει τις αντιεπιστημονικές αντιλήψεις, να εμπλουτίζει τη δική του δουλιά. Το πώς ο δάσκαλος θα μπορεί να στέκεται και να αφυπνίζει τη νεολαία, αντλώντας παραδείγματα μέσα και από τη διδακτική ύλη. Το πώς θα πρέπει ο ίδιος ο δάσκαλος να είναι ανυπότακτος, να μη δέχεται στην πράξη τις αντιεκπαιδευτικές ρυθμίσεις.

Τέλος, με ιδιαίτερα παραδείγματα από τα σχολεία που διδάσκουν ή ακόμα και από την οικογένειά τους, εμπλούτισαν τη συζήτηση αναδεικνύοντας ένα πολύ σημαντικό γεγονός: Οτι η νεολαία αγκαλιάζει την αλήθεια και εμπνέεται από τους αγώνες. Αρκεί να της δοθεί η ευκαιρία. Μια ευκαιρία που οι δάσκαλοι έχουν περισσότερες ευκαιρίες, αλλά και αυξημένο καθήκον να αρπάξουν και να αξιοποιήσουν.

Με την προτροπή να συνεχιστεί ακόμα πιο ουσιαστική η συζήτηση στο χώρο των εκπαιδευτικών μετά τη Συνδιάσκεψη και με συγκεκριμένη και ειδική θεματολογία, προχώρησε στο κλείσιμο της συζήτησης, η ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, Αλέκα Παπαρήγα.

«Δεν αρκεί, υπογράμμισε, για να φτάσεις πραγματικά στη νεολαία ακόμα και η πιο ολοκληρωμένη κριτική για το καπιταλιστικό σύστημα, για την Παιδεία και για τις άλλες πλευρές της κοινωνικής ζωής που την αφορούν». Αντίθετα, «θέλει ταυτόχρονα να δώσεις το παράδειγμα, την εναλλακτική λύση, το θετικό. Περισσότερο, ενδεχομένως από τους ενήλικες, όσο πιο μικρό είναι το παιδί, δεν μπορεί να διδαχτεί με την κριτική και πολύ περισσότερο με τα σχήματα, με τις εντολές, με τις διαταγές και με πολλά πρέπει».

Στο σημείο αυτό, επισημαίνοντας και το ρόλο του ΚΚΕ, σημείωσε ότι «το Κόμμα, δεν είναι βέβαια εκπαιδευτικός οργανισμός αλλά ασκεί διαπαιδαγωγητικό ρόλο και σε αυτόν τον τομέα πρέπει να κάνουμε πάρα πολλή δουλιά. Το παράδειγμα παίζει πάρα πολύ μεγάλο ρόλο. Σε πολλά πράγματα δε χρειάζεται να βάλεις "πρέπει", να πεις χρειάζεται να κάνουμε τούτο ή το άλλο. Το παράδειγμα είναι εκείνο που παρακινεί. Η κριτική και το θετικό, πρέπει να εναρμονίζονται πολύ περισσότερο στη νεολαία». Και τόνισε ότι «στη νεολαία πρέπει να δώσουμε τη δυνατότητα να συμμετέχει, να μην είναι παθητικός ακροατής».

Στεκόμενη στη συζήτηση που προηγήθηκε, η ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ σημείωσε ότι «σωστά γενικά ως Κόμμα ασκούμε κριτική σήμερα στις λεγόμενες εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις, αυτό, όμως, να μην οδηγήσει στην αποστροφή γενικά στο σχολείο, στη μόρφωση».

Συμφωνώντας και με τους εκπαιδευτικούς που προηγουμένως είχαν μιλήσει, υπογράμμισε ότι πρέπει «το Κόμμα να δουλεύει επιθετικά στη νεολαία, όχι στη μορφή αλλά με τις ιδέες, τις πρωτοπόρες μορφές και την αποφασιστικότητα να συγκρούεται με διάφορες απόψεις», κυρίως μέσα στο σχολείο, στον κλάδο των εκπαιδευτικών και γενικότερα. «Η σύγκρουση να πείθει, όχι να χρησιμοποιεί όπλα με "σφαίρες" που δεν είναι εύστοχες».

Κλείνοντας την ομιλία της η Αλ. Παπαρήγα τόνισε ότι «δεν είναι μοιραίο ο εργαζόμενος να είναι αγράμματος. Ο Μαρξ ποτέ δεν είπε ότι η εργατική τάξη καθορίζεται από το επίπεδο της γνώσης της». Σημείωσε χαρακτηριστικά ότι υπάρχει θέμα αναβάθμισης του ρόλου, της αποστολής της εργατικής τάξης ακόμα και μέσα στο Κόμμα. Υπογράμμισε ότι είναι λάθος να ταυτίζεται ο εργάτης ή η εργάτρια με μειωμένες απαιτήσεις στην πολιτική και ιδεολογική μόρφωση. Ειδικά για τους εκπαιδευτικούς, που είναι εργάτες του πνεύματος, η απαίτηση είναι φυσικά πολύ μεγαλύτερη.