Associated Press

Η αντιλαϊκή πολιτική της αύξησης της ανταγωνιστικότητας και της ενίσχυσης των κερδών του κεφαλαίου, επιδεινώνει την υγεία του λαού και ταυτόχρονα του στερεί τις υπηρεσίες Υγείας, που θα έχει όλο και περισσότερο ανάγκη

Πρόσφατα, μέσω του «μίνι Ασφαλιστικού», το υπουργείο Απασχόλησης επέβαλε την οικονομική συμμετοχή των εργαζομένων σε κάποιες προληπτικές εξετάσεις και εμβόλια που παρέχονται από τα ασφαλιστικά ταμεία. Τα μέτρα αυτά ανοίγουν το δρόμο για την επιβολή συμμετοχής και σε άλλες εξετάσεις και οδηγούν στον παραπέρα αποκλεισμό των εργαζομένων από τις έτσι και αλλιώς υποτυπώδεις υπηρεσίες προληπτικής ιατρικής, που παρέχουν τα ασφαλιστικά ταμεία. Χαρακτηριστικό της κατάστασης που διαμορφώνεται είναι το απαγορευτικό κόστος του νέου εμβολίου κατά του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας (άνω των 500 ευρώ), για το οποίο ανακοινώθηκε από την κυβέρνηση, ότι «μπορεί» να χορηγείται από τα ασφαλιστικά ταμεία, αλλά με οικονομική συμμετοχή!

Τι επιδιώκει η κυβέρνηση; Να πληρώνουν απλά οι εργαζόμενοι τις δαπάνες κάποιων εμβολίων και προληπτικών εξετάσεων;

Βασικός στόχος της απόφασης αυτής είναι να αποποιηθεί το Κράτος από την ευθύνη και την υποχρέωση που έχει, να παρέχει δωρεάν όλες τις απαραίτητες υπηρεσίες Υγείας και παράλληλα να ενισχυθεί η επιχειρηματική δραστηριότητα στον τομέα Υγείας. Πώς επιτυγχάνεται αυτό; Μία μέθοδος, εκτός από την άμεση ιδιωτικοποίηση, είναι αυτή της μεταφοράς υπηρεσιών Υγείας και δραστηριοτήτων από την ευθύνη του κράτους στα ασφαλιστικά ταμεία, στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, στους κοινωνικούς φορείς και τις Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις (ΜΚΟ) και μέσω αυτών στον ιδιωτικό τομέα. Αυτό συμβαίνει και με τις προληπτικές εξετάσεις και τους εμβολιασμούς, που ανήκουν στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας (ΠΦΥ), αλλά και με ολόκληρο τον τομέα της ΠΦΥ. Οι μορφές που μπορεί να πάρει αυτή η μετάθεση ευθυνών είναι πολλές, όπως οι Συμπράξεις Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ) στην Υγεία, η ανάπτυξη και επέκταση των ΜΚΟ, του εθελοντισμού και της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης.

Δείγματα αυτή της πολιτικής έχουμε ήδη. Μέσα στην πρόσφατη προεκλογική περίοδο ο υπουργός Υγείας υπέγραψε μνημόνιο συνεργασίας με το Διαδημοτικό Δίκτυο Δομών Υγείας των ΟΤΑ. Διευκρινίζεται, βέβαια, ότι οι προληπτικές εξετάσεις και οι εμβολιασμοί σ' αυτές τις υπηρεσίες δεν είναι δωρεάν, αλλά θα καλύπτονται από τους ασφαλιστικούς φορείς των εργαζομένων και από προνοιακούς και δημοτικούς πόρους, δηλαδή τους δημοτικούς φόρους. Από την άλλη, η εταιρική κοινωνική ευθύνη εξασφαλίζει σε εταιρείες την προώθηση των προϊόντων τους (π.χ. στοματική αγωγή στα σχολεία από εταιρείες οδοντόκρεμας, αθλητικοί αγώνες των εργαζομένων από την εταιρεία ΤΙΤΑΝ κλπ).

Ετσι, βιώνουμε την ακόμη πιο επιθετική και αντιλαϊκή συνέχεια μιας πολιτικής που καταδίκασε από την αρχή το δημόσιο τομέα της ΠΦΥ σε ανυπαρξία. Πότε δεν αναπτύχθηκαν τα απαραίτητα δημόσια Κέντρα Υγείας στις πόλεις, ενώ τα Κέντρα Υγείας στην ύπαιθρο δε στελεχώθηκαν με το απαραίτητο προσωπικό ή και δεν εξοπλίστηκαν επαρκώς. Δεν αναπτύχθηκαν δημόσιες υπηρεσίες Ιατρικής της Εργασίας, Σχολικής Υγείας, συστηματικά προγράμματα πρόληψης και επιδημιολογικής επιτήρησης. Αντιθέτως υπήρξε ευθέως ανάλογη ενίσχυση του ιδιωτικού κεφαλαίου στην ΠΦΥ και των μονοπωλίων (τύπου διαγνωστικών Κέντρων «Euromedica», «Βιοϊατρικής» κ.ά.), των Κέντρων προγεννετικού ελέγχου, των Εξωτερικών Υπηρεσιών Προστασίας της Υγείας και της Ασφάλειας (ΕΞΥΠΠ) στους χώρους εργασίας, των φαρμακοβιομηχανιών κλπ.

Δεν είναι τυχαίο ότι τα διαγνωστικά κέντρα στη χώρα μας είχαν αύξηση κερδών σε μία πενταετία κατά 12,9% και εμφανίζεται τεράστια συγκέντρωση και συγκεντροποίηση γενικά στον ιδιωτικό κλάδο Υγείας. Ο υπουργός Υγείας άλλωστε δεν έκρυψε τα κίνητρα της πολιτικής του. Ανέφερε συγκεκριμένα ότι η προληπτική πολιτική χρειάζεται να ενισχυθεί γιατί «βοηθά στη βελτίωση της οικονομικής αποδοτικότητας». Είναι γνωστό επίσης ότι το ΙΚΑ και τα άλλα ταμεία, σπρώχνουν άμεσα (με συμβάσεις) ή έμμεσα τους ασφαλισμένους στα ιδιωτικά διαγνωστικά κέντρα. Πρόσφατα δε αποφασίστηκε από την κυβέρνηση η παράδοση σε αυτά και άλλων εργαστηριακών εξετάσεων του ΙΚΑ, αλλά και των δημοσίων νοσοκομείων. Η πλήρης μεταφορά της ευθύνης και υποχρέωσης του κράτους σε ό,τι αφορά την παροχή υπηρεσιών ΠΦΥ στο λαό, θρέφει τα ιδιωτικά κέντρα ΠΦΥ (με το μικρότερο δυνατό ρίσκο για τους ίδιους τους επιχειρηματίες). Οι εργαζόμενοι θα κληθούν να γονατίσουν στα «σούπερ μάρκετ» Υγείας και να δεχτούν ως γενναιοδωρία την «my club card» που παρέχει, για παράδειγμα, το ΙΑΣΩ, με εκπτώσεις και προσφορές στις τιμές κάποιων εξετάσεων και άτοκες δόσεις 3-18 μήνες για τα νοσήλια τοκετού!

Η πολιτική αυτή για να μπορέσει να υλοποιηθεί χωρίς κανένα εμπόδιο και αντίσταση περιβάλλεται από το αντίστοιχο ιδεολόγημα. Αυτό που καλλιεργείται χρόνια τώρα και στον τομέα της Υγείας, όχι μόνο από την ελληνική κυβέρνηση, και την ΕΕ, αλλά και από επιστημονικούς φορείς και διεθνείς οργανισμούς Υγείας. Είναι η αντίληψη ότι η Υγεία γενικά και κύρια η πρόληψη των ασθενειών και των προβλημάτων υγείας είναι ΑΤΟΜΙΚΗ ΥΠΟΘΕΣΗ. «Είναι ευθύνη του κάθε πολίτη να ευαισθητοποιείται και να ενημερώνεται για τα θέματα Υγείας, να αποταμιεύει χρήματα για την ώρα της ανάγκης, να αποφεύγει τις κακές συνήθειες και τις επικίνδυνες συμπεριφορές (πχ ποιος φταίει αν όχι οι ίδιοι οι εργαζόμενοι, που εκτείθενται σε καρκινογόνους παράγοντες στο χώρο εργασίας τους;)». Σε αυτή ακριβώς τη λογική κινείται και ο υπουργός Υγείας.

Με το ιδεολόγημα αυτό επιδιώκεται να κρυφτούν οι πραγματικές αιτίες και οι υπεύθυνοι για τα προβλήματα Υγείας των λαών. Επιπλέον έχει σοβαρότατες επιπτώσεις όχι μόνο στην ατομική Υγεία αλλά κύρια στη δημόσια. Με κανένα τρόπο δεν μπορεί να εξασφαλιστεί η προστασία της δημόσιας Υγείας, με συμψηφισμό ατομικών προσπαθειών. Τα μικρόβια, οι επιδημίες, η μόλυνση του περιβάλλοντος, η αυξανόμενη ανεπάρκεια νερού, δεν αναγνωρίζουν ατομικά όρια και ατομικές προσπάθειες, παρά μόνο συλλογικά και συντονισμένα μέτρα, σε όλους τους τομείς που επηρεάζουν τη δημόσια Υγεία.

Γίνεται φανερό ότι η εφαρμοζόμενη πολιτική στα θέματα πρόληψης και συνολικότερα στην Υγεία έχει σοβαρότατες επιπτώσεις στην Υγεία του λαού. Προσφέρει υποτυπώδεις υπηρεσίες πρόληψης για τους ασφαλισμένους και καμία για τους ανασφάλιστους, τους μετανάστες και τις οικογένειές τους. Γι' αυτό δεν είναι τυχαία και τα αποτελέσματα έρευνας, του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικών Ερευνών στη χώρα μας, που αναφέρει ότι τα άτομα με υψηλά εισοδήματα διαθέτουν αρκετά χρήματα για προληπτικούς ελέγχους, με στόχο να μην αρρωστήσουν. Οι φτωχότεροι όμως, δηλαδή η εργατική τάξη και τα φτωχά λαϊκά στρώματα, δεν μπορούν να διαθέσουν αυτά τα χρήματα και σε πολλές περιπτώσεις δεν έχουν και την ανάλογη γνώση για το τι χρειάζεται να κάνουν, με αποτέλεσμα να απευθύνονται στις υπηρεσίες Υγείας αφού αρρωστήσουν και να οδηγούνται στην εύκολη και πιο φθηνή λύση, τα φάρμακα. Προστασία της Υγείας λοιπόν και Πρόληψη για το κεφάλαιο, χάπια και αρρώστια για το λαό... Αλλωστε και ο ίδιος ο προαναφερόμενος νόμος για τις εξετάσεις και τα εμβόλια, έχει αποτρεπτική επίδραση σε ό,τι αφορά την πρόληψη, ενώ σύμφωνα με στοιχεία μελέτης του Ινστιτούτου Κοινωνικής και Προληπτικής Ιατρικής και του Κέντρου Μελετών Υπηρεσιών Υγείας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, η μεγάλη πλειοψηφία των γυναικών και ανδρών στη χώρα μας σήμερα, έτσι και αλλιώς, δε συμμετέχει σε προληπτικές εξετάσεις.

Από τον τελευταίο νόμο για τις προληπτικές εξετάσεις και τα εμβόλια των ασφαλιστικών ταμείων αναδεικνύεται η στενή σύνδεση και αλληλεπίδραση που έχει η επίθεση στα κοινωνικοασφαλιστικά δικαιώματα με το επίπεδο Υγείας των εργαζομένων και το σύστημα Υγείας. Αυτή η αλληλεπίδραση δεν περιορίζεται μόνο σ' αυτό το μέτρο. Για παράδειγμα η επιβολή της συνέχισης της εργασίας (αύξησης των ορίων συνταξιοδότησης) σε εργαζόμενους που έτσι και αλλιώς η φυσική τους ηλικία συνοδεύεται από μεγαλύτερη νοσηρότητα, είναι φανερό ότι θα οδηγήσει σε ακόμη μεγαλύτερη υπονόμευση της υγείας τους. Στις ίδιες συνθήκες εργασίας, ένας 25χρονος και 67χρονος οικοδόμος, δε θα έχουν τις ίδιες συνέπειες στην υγεία τους από το εργασιακό περιβάλλον. Γενικότερα, η αντιλαϊκή πολιτική της αύξησης της ανταγωνιστικότητας και της ενίσχυσης των κερδών του κεφαλαίου επιδεινώνει την υγεία των εργαζομένων και ταυτόχρονα τους στερεί από τις υπηρεσίες Υγείας, που θα έχουν όλο και περισσότερο ανάγκη.

Οι εργαζόμενοι χρειάζεται να δράσουν για ανατροπή αυτής της κατάστασης. Οχι μόνο για να μην ισχύσει το «μίνι Ασφαλιστικό», αλλά να παλέψουν ενάντια στο σύνολο των αντιασφαλιστικών μέτρων ΝΔ και ΠΑΣΟΚ. Να απαιτήσουν την πραγματική και ουσιαστική προστασία της υγείας τους. Αυτό δεν πρέπει να μεταφράζεται αποκλειστικά σε κάποιες υποτυπώδεις και αποσπασματικές παρεμβάσεις, πχ διαγνωστικές εξετάσεις, δηλαδή στη δευτερογενή πρόληψη. Αλλά κύρια στην πρωτογενή πρόληψη, δηλαδή τη μείωση και την εξάλειψη των αιτιών που δημιουργούν τις ασθένειες. Να απαιτήσουν όχι μόνο έγκαιρη διάγνωση της ασθένειας, αλλά συστηματική προσπάθεια, ώστε να μην εμφανιστεί ποτέ. Αυτό πρέπει να γίνει στόχος πάλης κάθε εργατικού σωματείου και λαϊκού φορέα. Εκεί πρέπει να ανέβει ο πήχης των διεκδικήσεων και απαιτήσεων για την Υγεία. Δωρεάν, ολοκληρωμένη και συστηματική πρόληψη σε όλα τα επίπεδα (πρωτογενή, δευτερογενή, τριτογενή), μέσα από ένα αποκλειστικά Δημόσιο και Δωρεάν Σύστημα Υγείας με πλήρως αναπτυγμένες τις υπηρεσίες ΠΦΥ (Υγείας και Ασφάλειας της Εργασίας, Σχολικής Υγείας, Ψυχικής Υγείας, Δημόσιας Υγείας κλπ) για όλο το λαό, με κατάργηση κάθε επιχειρηματικής δραστηριότητας.

Μ' αυτούς τους στόχους πάλης, με καθημερινή δράση κατά της αντιλαϊκής πολιτικής, με την οργάνωση των υγειονομικών και των άλλων κλάδων στα νοσοκομεία και τις άλλες μονάδες Υγείας, με συντονισμένες προσπάθειες των υγειονομικών και των άλλων εργαζομένων, μπορούν να μπαίνουν νέες δυνάμεις στον αγώνα, να προωθείται η υπόθεση της οικοδόμησης του Αντιμονοπωλιακού - Αντιιμπεριαλιστικού - Δημοκρατικού Μετώπου πάλης.

Να κατακτά έδαφος η αναγκαιότητα για βαθιές - ριζικές πολιτικές - κοινωνικές αλλαγές.

Γιατί η εξουσία της εργατικής τάξης και των συμμάχων της, η ανάπτυξη της οικονομίας με βάση τις σύγχρονες ανάγκες των εργατικών - λαϊκών οικογενειών είναι προϋπόθεση για την αντιμετώπιση της Υγείας, της Κοινωνικής Ασφάλισης σαν κοινωνικά αγαθά και όχι σαν εμπορεύματα.