Ετσι, το κεφάλαιο διαπιστώνοντας καθυστερήσεις στην ολοκληρωτική εφαρμογή των «μεταρρυθμίσεων», «φωνάζει» στις κυβερνήσεις να εντείνουν τις αντιδραστικές αναδιαρθρώσεις που προωθούνται με βάση τη Διαδικασία της Μπολόνια, δηλαδή με βάση τη στρατηγική του κεφαλαίου και της ΕΕ για την ανώτατη εκπαίδευση με στόχο την ολοκληρωτική προσαρμογή των πανεπιστημίων στις ανάγκες των επιχειρήσεων. Ο στόχος της ΕΕ, για τη δημιουργία του Ευρωπαϊκού Χώρου Ανώτατης Εκπαίδευσης που εκφράζεται μέσα από τη Διαδικασία της Μπολόνια, είναι η αύξηση της ανταγωνιστικότητας των ευρωπαϊκών πανεπιστημίων έναντι εκείνων των ΗΠΑ, η προσέλκυση ερευνητών και φοιτητών - πελατών από τρίτες χώρες.

Γι' αυτό και η Κομισιόν επανέρχεται συχνά πυκνά στην πρόοδο της εφαρμογής της Διαδικασίας της Μπολόνια και προχωράει σε επισημάνσεις, κρούει το καμπανάκι του κινδύνου για καθυστερήσεις, υπενθυμίζει τους τομείς όπου πρέπει να προχωρήσουν άμεσα οι μεταρρυθμίσεις. Αλλωστε, όλες αυτές οι μεταρρυθμίσεις βρίσκουν την έκφρασή τους και σε ανακοινώσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και σε εισηγήσεις της αρμόδιας επιτροπής του Ευρωκοινοβουλίου.

Το μοντέλο των πανεπιστημίων που προωθεί η στρατηγική της ΕΕ είναι: Πανεπιστήμια που λειτουργούν με επιχειρηματικά κριτήρια, που πουλούν υπηρεσίες (έρευνα και εκπαιδευτικά προγράμματα) στους πελάτες τους (φοιτητές και επιχειρήσεις), που αναζητούν χρηματοδότηση πέραν της κρατικής (μέσα από δίδακτρα και χορηγίες επιχειρήσεων), που παρέχουν πτυχία χωρίς αντίκρυσμα, που λειτουργούν με μοχλό την ανταγωνιστικότητα και όχι την ανάπτυξη της επιστήμης και την εξυπηρέτηση των λαϊκών αναγκών.

Η Σύνοδος των υπουργών Παιδείας αποτίμησε την εμβάθυνση των αντιδραστικών αναδιαρθρώσεων κυρίως σε πέντε άξονες, καθορίζοντας ταυτόχρονα τους τομείς στους οποίους δίνεται έμφαση το επόμενο διάστημα, μέχρι το 2012 και τελικό σταθμό το 2020:

Τη διάσπαση των σπουδών σε κύκλους (μπάτσελορ - μάστερ - διδακτορικό), με την αφαίρεση γνώσης από το προπτυχιακό επίπεδο και την υποβάθμιση του πτυχίου.

Την καθιέρωση των πιστωτικών μονάδων και του Συμπληρώματος Διπλώματος. Με τις πιστωτικές μονάδες τα πτυχία μετατρέπονται σε άθροισμα γνώσεων και καταρτίσεων χωρίς συνοχή, οι σπουδές γίνονται μια συρραφή σκόρπιων γνώσεων και το Συμπλήρωμα Διπλώματος έρχεται να καταγράψει ακριβώς ποιες καταρτίσεις έχει πάρει ο κάθε πτυχιούχος, καθώς πλέον το πτυχίο της ίδιας σχολής δεν αντιστοιχεί σε ίδιες γνώσεις. Μάλιστα, στην αποτίμηση της μέχρι σήμερα εφαρμογής της Διαδικασίας της Μπολόνια, αναφέρεται πως σε ορισμένες χώρες το Συμπλήρωμα Διπλώματος παρέχεται έναντι πληρωμής: Στην Ισπανία, στη Σλοβακία (μόνο για έκδοση στην αγγλική γλώσσα) και στη Ρωσία (σε ορισμένα πανεπιστήμια)...

Την αντιστοίχηση ακαδημαϊκών τίτλων και προσόντων, που εντάσσεται στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Πλαισίου Επαγγελματικών Προσόντων και προωθεί την αναγνώριση και πιστοποίηση τελικά από τους εργοδότες της αξίας της μόρφωσης, την εξομοίωση της γνώσης που αποκτιέται μέσα από τις επίσημες δομές του εκπαιδευτικού συστήματος και εκείνης που αποκτιέται από σεμινάρια, χόμπι, μέσα από την εργασία ή ακόμα και από την ίδια τη... ζωή.

Την προώθηση της κινητικότητας φοιτητών και ερευνητών, προκειμένου να εθιστούν οι νέοι σε μια διαρκή και αναγκαστική περιπλάνηση, ώστε να προσαρμόζονται ως εργαζόμενοι πιο εύκολα στις ανάγκες του κεφαλαίου, που θέλει να μπορεί άμεσα, φτηνά και ευέλικτα να βρίσκει τις ειδικότητες που κάθε φορά χρειάζεται για την αύξηση της κερδοφορίας του. Γι' αυτό άλλωστε και προωθείται η θεσμοθέτηση περιόδου «κινητικότητας» στα προγράμματα σπουδών...

Την ιδιωτικοποίηση πτυχών της λειτουργίας των πανεπιστημίων μέσα από τη διεύρυνση των διδάκτρων, την κατάργηση της φοιτητικής μέριμνας, τις συναλλαγές με τις επιχειρήσεις. Αλλωστε, τη φοιτητική μέριμνα η ΕΕ και η Διαδικασία της Μπολόνια την αντιμετωπίζουν ως δυνατότητα για «ευνοϊκά» δάνεια ή για υποτροφίες, αναγνωρίζοντας πως όταν μιλούν για πανεπιστήμια μιλούν για σπουδές που δεν παρέχονται δωρεάν. Την ίδια στιγμή, στο ανακοινωθέν της Συνόδου των υπουργών Παιδείας σημειώνεται πως «η δημόσια χρηματοδότηση παραμένει η κύρια προτεραιότητα για την εγγύηση της ισότιμης πρόσβασης και την περαιτέρω ανάπτυξη της αυτονομίας των ιδρυμάτων ανώτατης εκπαίδευσης» και τονίζεται ότι «μεγαλύτερη προσοχή πρέπει να δοθεί στην αναζήτηση νέων και διαφοροποιημένων πηγών και μεθόδων χρηματοδότησης», ξεκαθαρίζοντας ότι μπορεί να δίνεται κρατική και κοινοτική χρηματοδότηση, αλλά αυτό γίνεται για την ενίσχυση των «αυτόνομων» ιδρυμάτων που αναζητούν πόρους στον ιδιωτικό τομέα...

Στη ραχοκοκκαλιά των αντιδραστικών αναδιαρθρώσεων βρίσκεται επίσης η ολοκλήρωση της διαδικασίας της «αξιολόγησης» (για να ασκείται ασφυκτικός έλεγχος στα πανεπιστήμια και να κατατάσσονται με βάση την ανταγωνιστικότητά τους), η διά βίου μάθηση (δηλαδή το εσαεί κυνήγι εφήμερων δεξιοτήτων) και η σύνδεση των πανεπιστημίων με τις επιχειρήσεις για την προώθηση της «απασχολησιμότητας» των αποφοίτων.

Παρόλο που στην Ελλάδα μπορεί να μην έχουν προχωρήσει εξολοκλήρου στην πράξη - χάρη στις αντιστάσεις του φοιτητικού και σπουδαστικού κινήματος - οι αντιδραστικές αναδιαρθρώσεις με βάση τις κατευθύνσεις της ΕΕ και τη Διαδικασία της Μπολόνια έχουν ήδη θεσμοθετηθεί μέσα από ένα νομοθετικό οπλοστάσιο - δημιούργημα των κυβερνήσεων ΝΔ και ΠΑΣΟΚ. Ο νόμος για την «αξιολόγηση», οι πιστωτικές μονάδες και το Συμπλήρωμα Διπλώματος, ο νόμος για τα μεταπτυχιακά, ο νόμος πλαίσιο, αποτελούν κομβικά σημεία των μεταρρυθμίσεων προς όφελος του κεφαλαίου.

Ο στόχος της πολιτικής της ΕΕ, των κυβερνήσεων του κεφαλαίου και συνολικά των κομμάτων του ευρωμονόδρομου είναι να λειτουργούν τα πανεπιστήμια ως επιχειρήσεις και να «προμηθεύουν» την αγορά με ευέλικτους εργάτες καταρτισμένους με συγκεκριμένες δεξιότητες. Αυτό το στόχο έρχονται να προωθήσουν με ακόμα μεγαλύτερη αποφασιστικότητα οι κυβερνήσεις του κεφαλαίου, που σημαίνει πως το επόμενο διάστημα η προσπάθεια εφαρμογής στην πράξη των παραπάνω «μεταρρυθμίσεων» θα είναι πολύ πιο έντονη και απαιτείται οργανωμένη και συντονισμένη αντίσταση από φοιτητές - σπουδαστές, πανεπιστημιακούς και εργαζόμενους για την απόκρουσή τους.