Ζώντας μέσα σ' αυτό το...θαυμάσιο πολιτιστικό περιβάλλον του καπιταλισμού και της νέας τάξης πραγμάτων, πρέπει να είμαστε και ευχαριστημένοι, αν κάποια από τις νέες ταινίες, που βγαίνουν στις αίθουσες, κρατάει τα (καλλιτεχνικά) προσχήματα. Αυτή τη βδομάδα δυο από τις πέντε νέες ταινίες, που θα προβληθούν, δε μας προσβάλλουν! Φυσικά δε μιλάμε για ανατροπές! Μιλάμε, απλώς, για δυο σοβαρές περιπτώσεις. Η πρώτη είναι η ταινία του Ροντρίγκο Γκαρσία, γιου του γνωστού συγγραφέα Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες, «Εννέα Ζωές». Πρόκειται για μια ευαίσθητη κινηματογραφική ματιά μέσα στην ψυχή (ψυχοσύνθεση) της γυναίκας! Η δεύτερη είναι η ταινία του Ντάνις Τάτοβιτς, (Βοσνιο-ερζεγοβίνιος), «Η Κόλαση μέσα μας». Και αυτή η ταινία ερευνά τον «εσωτερικό» κόσμο της γυναίκας!

Μετά τις δυο αυτές αναλαμπές, μπαίνουμε φουνταριστοί στο καλλιτεχνικό σκοτάδι! «Νιώστε το ρυθμό», της Λιζ Φρίντλαντερ. Ο Αντόνιο Μπαντέρας χορογράφος και απέραντη πλήξη! «Ερωτας στην τύχη», του Ντόναλντ Πέτρι. «Ερωτας στην τύχη» και, κυρίως, ταινία στην τύχη! Και, τέλος, η ταινία του ροκ μουσικοσυνθέτη, που πέρασε στη σκηνοθεσία, Ρομπ Ζόμπι, «Σάρκα και αίμα». Μια αηδιαστική ταινία για κανίβαλους!

Ο Ντάνις Τάνοβιτς γεννήθηκε στη Ζένιτσα της Βοσνίας - Ερζεγοβίνης. Με τον πόλεμο το 1992 έφυγε από το Σαράγιεβο και πήγε στις Βρυξέλλες. Εκεί σπούδασε σκηνοθεσία. Η πρώτη κιόλας μεγάλου μήκους ταινία του, «No Man's Land» απέσπασε το Οσκαρ ξενόγλωσσης ταινίας, το βραβείο σεναρίου στις Κάννες, το γαλλικό βραβείο «Σεζάρ» και άλλες διακρίσεις. «Η Κόλαση Μέσα Μας» είναι η δεύτερη μεγάλου μήκους ταινία του.

Ο Ντάνις Τάνοβιτς δηλώνει θαυμαστής του Πολωνού σκηνοθέτη Κριστόφ Κισλόφσκι, στον οποίο, άλλωστε, αφιερώνει τη δεύτερη ταινία του. Ο Κισλόφσκι «έβαλε» το χέρι του και στη συγγραφή του σεναρίου (σεναριογράφος ο Κριστόφ Πίσιεβιτζ - σεναριογράφος και του Κισλόφσκι!). Διάχυτος στην ταινία είναι και ο μεταφυσικός αέρας του καλού, αλλά μεταφυσικού, Πολωνού δημιουργού.

Ο Ντάνις Τάνοβιτς θέλοντας να τιμήσει τον μεγάλο Πολωνό σκηνοθέτη, έντυσε τις τρεις πρωταγωνίστριές του με τα γνωστά χρώματα της «χρωματικής» κινηματογραφικής τριλογίας του: Πράσινο, Μπλε, Κόκκινο. Παρ' όλα αυτά, ο Ντάνις Τάνοβιτς δεν είναι κινηματογραφικά ετερόφωτος! Ο θαυμασμός του για τον Κριστόφ Κισλόφσκι περιορίστηκε μόνο στα «φιλοσοφικά» ζητήματα. Στα κινηματογραφικά απέφυγε τη μίμηση. Η ταινία του είναι ολοκληρωτικά και ολόκληρη δική του. Ο καθένας μπορεί να παρατηρήσει πως ο Βαλκάνιος σκηνοθέτης εκπέμπει κινηματογραφική μεσογειακή θερμότητα, παρότι το θέμα του είναι αρκετά «εγκεφαλικό» και «μοιάζει» με τη θεματολογία του «βορειότερου» Κισλόφσκι! Οσο η ταινία του στέκεται σε «γήινα» ερωτήματα και αφηγείται γήινες ιστορίες είναι καλλιτεχνικά αλλά και φιλοσοφικά ισορροπημένη. Οταν, όμως, περνάει σε μεταφυσικές φιλοσοφικές αναζητήσεις αδυνατίζει αισθητά (θα τα πούμε παρακάτω).

Ενα τραγικό δυστύχημα προκάλεσε τη διάλυση μιας οικογένειας. Κάθε μέλος της αντιμετώπισε διαφορετικά το ίδιο γεγονός. Ο πατέρας στη φυλακή, η μητέρα καθηλωμένη σε αναπηρικό καροτσάκι, ανήμπορη να μιλήσει. Τα τρία νεαρά κορίτσια της οικογένειας βαθιά πληγωμένα πέρασαν στην αυτο-απομόνωση. Στη συνέχεια, μεγαλώνοντας, προσπάθησαν, η καθεμιά ξεχωριστά, να οργανώσει τη συναισθηματική και επαγγελματική ζωή της. Με την αποφυλάκιση του πατέρα, θα «αποκαλυφθεί» το «μυστικό», η «παρεξήγηση», που χώρισε τα κορίτσια. Αυτή η νέα πραγματικότητα θα δώσει την ευκαιρία στις νέες γυναίκες, πια, να ανακαλύψουν, τελικά, πως οι «καρδιές» τους είναι γεμάτες από πλούσια συναισθήματα. Και ας πίστευαν ότι είχαν στερέψει (αυτογνωσία)!

Το θέμα της ταινίας είναι εμπνευσμένο από την «Κόλαση» του Δάντη! Την «κόλαση» που κουβαλάμε μέσα μας. Οι τρεις νεαρές γυναίκες, η ανάπηρη μάνα και ο αποφυλακισμένος πατέρας, δίνουν την ευκαιρία στον σκηνοθέτη, με πολύ ενδιαφέροντα κινηματογραφικό τρόπο, να δημιουργήσει μια τοιχογραφία της οικογένειας, των δεσμών της οικογένειας, των ανθρωπίνων σχέσεων, τελικά. Αυτά που φαίνονταν αδύνατα, όταν τα τρία κορίτσια ήταν μικρά, σχεδόν απλοποιήθηκαν ή, σωστότερα, πήραν τις πραγματικές τους διαστάσεις, όταν τα ίδια πρόσωπα, σε άλλη όμως ηλικία, ώριμα πια, καλέστηκαν να τα αντιμετωπίσουν. Ή μάλλον, να τα διαχειριστούν. Ωριμες πια, οι τρεις γυναίκες, με γνώση και με αυτοπεποίθηση (με δική τους βούληση) δε θα το βάλουν στα πόδια. Θα ζητήσουν εξηγήσεις!

Η ταινία βάζει το γνωστό και πανάρχαιο ζήτημα της βουλησιαρχίας! Ομως, δυστυχώς, το βάζει με το γνωστό ιδεαλιστικό τρόπο του υποκειμενισμού. Ο οποίος υποκειμενισμός, και η ταινία βέβαια, αρνούνται την αναγκαιότητα στη φύση και τους κοινωνικούς νόμους. Ο άνθρωπος, το άτομο, η ανθρώπινη βούληση, σύμφωνα με την ταινία, έχει τον πρωταρχικό και αποφασιστικό ρόλο. Οταν η ταινία προσπαθεί να ερμηνεύσει φιλοσοφικά ερωτήματα και φαινόμενα δεν έχει την ίδια σιγουριά και αποτελεσματικότητα με αυτήν που έχει όταν μιλάει για «γήινες», ας τις πούμε απλές συμπεριφορές, όταν ζητάει από τον θεατή να παρακολουθήσει μια πραγματική ιστορία.

Το φιλμ του Ντάνις Τάνοβιτς κινείται σε τρεις διαφορετικές χρονικές περιόδους. Στην παιδική ηλικία, στην ενηλικίωση και την ωριμότητα. Ολα αυτά, βέβαια, «μπερδεμένα». Μπερδεμένα με την έννοια πως η αφήγηση πηγαίνει πίσω - μπρος, ανάλογα με τις ανάγκες της διήγησης. Το ζητούμενο πάντα είναι η έρευνα της «ψυχής» και του νου. Είναι η έρευνα για τις πνευματικές δυνατότητες του ανθρώπου. Η έρευνα πάνω στο αγωνιώδες ερώτημα «αν τα πράγματα είναι αποτέλεσμα κοινωνικών νόμων ή αποτέλεσμα της ανθρώπινης βούλησης». Εδώ, βέβαια, στην ταινία, οι κοινωνικοί νόμοι μεταφράζονται αυθαίρετα σε «μοιραίο», με αποτέλεσμα να αλλοιώνεται η πραγματικότητα. Θέλουμε να πιστεύουμε, όχι σκόπιμα!

Παίζουν: Εμμανουέλ Μπεάρ, Καρίν Βιάρντ, Μαρί Γκίλιαν, Καρόλ Μπουκέ, Γκιγιόμ Κανέ.

Υπάρχουν κάποιες ταινίες, όπως ο «Ερωτας στην Τύχη», που αντί να κοιτάζεις στην οθόνη κοιτάζεις το διπλανό σου, αναζητώντας από αυτόν κάποια λογική εξήγηση, γι' αυτά που συμβαίνουν στο άσπρο πανί. Και μέσα στο σκοτάδι βλέπεις στα μάτια του διπλανού σου την ίδια απελπισία. «Ναι, δεν είναι δυνατόν», λέει και εκείνος!

Πράγματι, δεν είναι δυνατόν να πιστέψεις, δε δέχεσαι να το πιστέψεις, πως ξοδεύτηκε τόσο χρήμα και τόσος ανθρώπινος κόπος, για να κατασκευαστεί (γυριστεί) αυτή η «κωμωδία»! Μια νεαρή γυναίκα είναι η τυχερότερη γυναίκα του κόσμου. Ενας σύγχρονος Μίδας με φουστάνια. O,τι πιάνει γίνεται χρυσός! Σε ένα πάρτι γνωρίζει έναν νέο. Τον φιλάει. Η τύχη της γυναίκας, διά μέσου του φιλιού, μεταφέρεται στο νέο. Η τυχερή γίνεται άτυχη, όπως ήταν προηγουμένως εκείνος. Το άτυχο - τυχερό κορίτσι αρνείται να ξαναφιλήσει τον νέο, γιατί δε θέλει, διά του φιλιού, να του αρπάξει, κυριολεκτικά από το στόμα, την τύχη, γιατί, στο μεταξύ, τον αγάπησε! Θυσιάζεται για τον έρωτα, με άλλα λόγια!

Σας ρωτάω: Καίγεται ο κόσμος ή δεν καίγεται; Καίγεται, θα συμφωνήσουμε όλοι! Οι διαφωνίες μας, ενδεχομένως, θα προκύψουν, και όχι με τους αναγνώστες του «Ρίζου», όταν περάσουμε στο δεύτερο, και πιο ουσιαστικό, ερώτημα, «γιατί, ενώ ο κόσμος καίγεται, αυτοί χτενίζονται»; Εδώ θα ακουστούν του κόσμου οι απαντήσεις. Ομως, η σωστή απάντηση, με όσα και με ό,τι επίθετα και να την ντύσει κανείς, μία είναι: Μόνον βλάκες δεν είναι, χαζοί άνθρωποι, που κάνουν χαζές ταινίες!

Παίζουν: Λίντσεϊ Λόαν, Κρις Πάιν, Σαμέρ Aρμστρονγκ, Μπρι Τέρνερ, Φέιζον Λαβ.

O,τι είπαμε για τον «Ερωτα στην Τύχη» ισχύει, στο εκατονταπλάσιο, και για το «Σάρκα και Αίμα». Μόνο που εδώ δεν έχουμε να κάνουμε με «κωμωδία», αλλά με «δράμα». Για την ακρίβεια, με αληθινή ανθρωποφαγία!

Ο σκηνοθέτης είναι, αν είναι δυνατόν, μουσικοσυνθέτης! Και τραγουδιστής, μου είπαν, της ροκ! Τόση κακογουστιά, τόσο άσκοπο αίμα, τέτοια χυδαιότητα, δεν έχω ξανασυναντήσει μαζεμένα στην ίδια ταινία. Αρνούμαι να πιστέψω πως κάποιος που ξέρει να γράφει και να διαβάζει νότες, μπορεί να κατασκευάσει ένα τόσο κακόγουστο πράγμα. Η μόνη δικαιολογία είναι, ίσως, η δικαίωση του ονόματος του σκηνοθέτη: Ζόμπι!

Ο Ζόμπι, λοιπόν, κάτω από τους ήχους ηλεκτρικής και ηλεκτρονικής μουσικής, αμόλησε καμιά δεκαριά ζόμπι, κλέφτες και αστυφύλακες, και τους άφησε να χτυπιούνται σαν ζόμπι. Να τρώνε με τα χέρια, να κάνουν έρωτα, εμετούς, να ρεύονται και να αερίζονται. Μην αποπροσανατολιστείτε. Δεν έχουμε να κάνουμε με ζόμπι, με, ποιητική αδεία, τέρατα, αλλά με πραγματικούς ανθρώπους. Οι ήρωες της ταινίας δεν είναι ζόμπι. Ανθρωποι είναι που συμπεριφέρονται σαν ζόμπι!

Το μόνο ευχάριστο στην ταινία είναι το φινάλε της. Στο τέλος δεν έμεινε ζωντανό κανένα από τα τέρατα, που παρέλασαν στην οθόνη! Και αυτό είναι μια κάθαρση, μια δικαίωση του ανθρώπου. Αν οι δημιουργοί είχαν την έμπνευση να προχωρούσαν και στην αυτοτιμωρία τους, την οποία και να κινηματογραφούσαν, τότε τα πράγματα, θα ήταν ακόμα πιο δικαιωμένα!

Θυμάστε την περίπτωση του Μάνσον; Ε, αυτός ήταν ένας άγγελος μπροστά σε ετούτους! Σε όλους «ετούτους»! Σε όλους τους καλλιτεχνικούς... Λόρντι.

Παίζουν: Σιντ Χέιγκ, Σέρι Μουν Ζόμπι, Μπιλ Μόσλι, Γουίλιαμ Φόρσιθ.