Συνεχώς ανεβαίνουν οι τόνοι στην αντιπαράθεση ΗΠΑ - Κίνας. Μετά τις κατηγορίες για την προέλευση και διαχείριση της πανδημίας, οι δύο πλευρές διασταυρώνουν τώρα τα ξίφη τους για το καθεστώς στο Χονγκ Κονγκ, με αφορμή τον νέο «νόμο για την εθνική ασφάλεια», που αναπροσαρμόζει τις σχέσεις του Πεκίνου με ένα από τα σημαντικότερα χρηματοπιστωτικά κέντρα του πλανήτη.

Χτες, η Λαϊκή Εθνοσυνέλευση (Βουλή) της Κίνας κατά την ετήσια συνεδρίασή της ενέκρινε τον επίμαχο νόμο, προκαλώντας κλιμάκωση των αντιδράσεων από τις ΗΠΑ, τη Βρετανία και όχι μόνο.

Ηδη από προχτές οι ΗΠΑ είχαν ζητήσει έκτακτη σύγκληση του Συμβουλίου Ασφαλείας (ΣΑ) του ΟΗΕ, αναφέροντας ότι ανησυχούν «έντονα για τις ενέργειες του κινεζικού κοινοβουλίου, οι οποίες υπονομεύουν θεμελιωδώς τον υψηλό βαθμό αυτονομίας και ελευθεριών που απορρέει από τη σινοβρετανική Διακήρυξη του 1984», την οποία έχει επικυρώσει ο ΟΗΕ «και κατά συνέπεια αποτελεί διεθνή Συνθήκη».

Στη επιστολή της η αμερικανική αντιπροσωπεία στο ΣΑ προσθέτει ότι «πρόκειται για επείγον παγκόσμιο πρόβλημα, που έχει συνέπειες για τη διεθνή ειρήνη και ασφάλεια».

Τα χαρακτηριστικά του «ειδικού καθεστώτος» που ισχύει στο Χονγκ Κονγκ - από το 1997 που η Βρετανία το «επέστρεψε» στην Κίνα - αφορούν τους όρους δραστηριοποίησης μιας σειράς μονοπωλιακών ομίλων που διατηρούν ακόμα την έδρα τους εκεί. Σύμφωνα με την κινεζική κυβέρνηση, η αναπροσαρμογή του καθεστώτος, που επιχειρείται με τον νέο νόμο, γίνεται για λόγους «εθνικής ασφάλειας».

Τελικά το ΣΑ του ΟΗΕ δεν συνεδρίασε, μετά από διαφωνία της Κίνας, ο εκπρόσωπος της οποίας Τζανγκ Τζουν χαρακτήρισε «ανυπόστατο» το αμερικανικό αίτημα και πρόσθεσε ότι «η νομοθεσία για την εθνική ασφάλεια του Χονγκ Κονγκ αφορά αποκλειστικά και μόνο εσωτερικές υποθέσεις της Κίνας» και «δεν έχει καμία σχέση με την εντολή του ΣΑ».

Ακολούθως ο Αμερικανός ΥΠΕΞ Μάικ Πομπέο δήλωσε πως «κανένα λογικό άτομο δεν μπορεί να υποστηρίξει σήμερα ότι το Χονγκ Κονγκ διατηρεί υψηλό βαθμό αυτονομίας από την Κίνα», ενώ καταγγέλλοντας την Κίνα για «μονομερή και αυθαίρετη» επιβολή του νέου νόμου πρόσθεσε ότι «το Χονγκ Κονγκ δεν αξίζει πια την ίδια μεταχείριση» που η Ουάσιγκτον του παρείχε μέχρι τώρα (π.χ. ειδικό εμπορικό καθεστώς).

Από τη μεριά της Ρωσίας, ο ΥΠΕΞ Σεργκέι Λαβρόφ σχολίασε ότι «για το Χονγκ Κονγκ οι ΗΠΑ κάνουν πολύ θόρυβο για κάτι που επί της ουσίας αποτελεί εσωτερικό θέμα της Κίνας». Τις δικές της «σοβαρές ανησυχίες» εξέφρασε η Ιαπωνία, της οποίας το ΥΠΕΞ σε ανακοίνωσή του χαρακτήρισε το Χονγκ Κονγκ «εξαιρετικά σημαντικό εταίρο».

Χτες, εξάλλου, η Βουλή των Αντιπροσώπων στις ΗΠΑ ενέκρινε νομοσχέδιο, με 413 ψήφους υπέρ και μία κατά, με το οποίο προωθούνται κυρώσεις κατά συγκεκριμένων Κινέζων κρατικών αξιωματούχων και ανώτερων στελεχών του ΚΚ Κίνας, καταγγέλλοντας τη λεγόμενη «πολιτική καταστολής» και διακρίσεων σε βάρος Μουσουλμάνων Ουιγούρων της βορειοδυτικής επαρχίας Σιντσιάνγκ (όπου δρα ισχυρό αυτονομιστικό κίνημα, το οποίο επίσης προβληματίζει έντονα την κινεζική κυβέρνηση).

Το νομοσχέδιο, που είχε ψηφιστεί προ ημερών από τη Γερουσία, χρειάζεται την υπογραφή του Αμερικανού Προέδρου Ντ. Τραμπ για να γίνει νόμος. Πέρα από τις κυρώσεις που επιδιώκει σε βάρος Κινέζων αξιωματούχων, καλεί την ομοσπονδιακή κυβέρνηση να ενημερώνει με έκθεση το Κογκρέσο «για τις παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην επαρχία Σιντσιάνγκ, για τις τυχόν συλλήψεις και τη μαζική παρακολούθηση Ουιγούρων μέσω συστημάτων υψηλής τεχνολογίας».

Ο Τραμπ έχει υποστηρίξει το ενδεχόμενο νέων κυρώσεων έναντι της Κίνας και δεν αποκλείεται να υπογράψει σύντομα το συγκεκριμένο νομοσχέδιο, προκαλώντας νέες αντιδράσεις στο Πεκίνο.

Μέσα σε όλα αυτά, χτες ο 7ος Στόλος του αμερικανικού Πολεμικού Ναυτικού έστειλε στη Νότια Κινεζική Θάλασσα το πλοίο «USS Mustin», που μάλιστα έπλευσε κοντά στις νήσους Παρασέλ, για τις οποίες η Κίνα διαφιλονικεί με χώρες της περιοχής. Ανακοίνωση του 7ου Στόλου ανέφερε ότι συνεχίζονται οι λεγόμενες «περιπολίες για την υπεράσπιση της ελευθερίας της ναυσιπλοΐας», με τις οποίες «οι ΗΠΑ δείχνουν ότι αυτή η περιοχή δεν ανήκει σε όσα η Κίνα παράνομα διεκδικεί ως δικά της χωρικά ύδατα».

Στην Ελλάδα μεταφέρθηκε χτες η όξυνση της αντιπαράθεσης ΗΠΑ - Ρωσίας για όσα διαδραματίζονται εδώ και καιρό στη Λιβύη, μεταξύ των αντιμαχόμενων ένοπλων οργανώσεων που στηρίζουν την κυβέρνηση του δοτού πρωθυπουργού Φ. Σάρατζ και τον «Λιβυκό Εθνικό Στρατό» του στρατηγού Χ. Χάφταρ.

Οι αναφορές ελληνικών (αλλά και ξένων) ΜΜΕ στη χρηματοδότηση ή ανάπτυξη Ρώσων μισθοφόρων στη Λιβύη, που αναπαράγουν τα πλέον επίσημα χείλη της αμερικανικής διπλωματίας, προκάλεσαν την αντίδραση της ρωσικής πρεσβείας στην Αθήνα, η οποία, σε μία λιτή ανακοίνωση που αναρτήθηκε στο «Τουίτερ» αναφέρει:

«Οσον αφορά τα δημοσιεύματα σε ορισμένα ελληνικά ΜΜΕ για τις εξελίξεις στη Λιβύη, θα θέλαμε να επισημάνουμε το εξής. Το ρωσικό κράτος ποτέ δεν έστελνε, δεν χρηματοδοτούσε ούτε υποστήριζε με κάποιον άλλον τρόπο δήθεν "Ρώσους μισθοφόρους" στη Λιβύη. Οι ισχυρισμοί περί του αντιθέτου είναι ψευδείς και έχουν στόχο να αποκρύψουν τις ευθύνες άλλων δυνάμεων, πρωτίστως των ΗΠΑ, για τη μακρόχρονη λιβυκή κρίση».

Δύο μέρες πριν (26/5/20) ο Αμερικανός πρέσβης στην Αθήνα, Τζέφρι Πάιατ, είχε αναπαράγει ανακοίνωση της διοίκησης του αμερικανικού στρατού στην Αφρική (AFRICOM) σχετικά με την πρόσφατη ανάπτυξη ρωσικών μαχητικών αεροσκαφών στη Λιβύη, κάνοντας λόγο για «Ρώσους μισθοφόρους πιλότους στη Λιβύη».

Οπως δεν είναι τυχαίο ότι η ρωσική πρεσβεία επέλεξε να απαντήσει σε υψηλούς τόνους και στις αναφορές του Τζ. Πάιατ για τα Ελληνοτουρκικά και συγκεκριμένα ότι η ένταση στις σχέσεις Ελλάδας - Τουρκίας βγάζει «νικητή» τη Ρωσία (βλέπε αναλυτικά στη σελίδα 3).

Νωρίτερα, ο Γάλλος υπουργός Εξωτερικών, Ζαν Ιβ Λε Ντριάν, μιλώντας σε επιτροπή της γαλλικής γερουσίας διέκρινε «συριοποίηση της Λιβύης», τονίζοντας πως στη βορειοαφρικανική χώρα διαμορφώνεται πλέον «μια πολύ ανησυχητική κατάσταση». Διαπίστωσε, επίσης, πως «η κρίση βαθαίνει», βγάζοντας έξω από το κάδρο τη χώρα του, που έχει ενεργό συμμετοχή σε όλα όσα προκάλεσαν το σημερινό χάος στη Λιβύη, ενώ και σήμερα στηρίζει στρατιωτικά την επέμβαση των ΝΑΤΟ - ΕΕ σε βάρος της χώρας.

Χτες, εξάλλου, οι Πρόεδροι Τυνησίας Καΐς Σαΐντ και Αλγερίας, Αμπντέλ Ματζίντ Τεμπούν τάχθηκαν υπέρ της εξεύρεσης «πολιτικής συμφωνίας δίχως εξωτερικές παρεμβάσεις». Ειδικότερα, ο Αλγερινός Πρόεδρος ζήτησε από διεθνείς παράγοντες «να σεβαστούν τις εσωτερικές φωνές» στη Λιβύη, τις εξελίξεις στην οποία συζήτησε τηλεφωνικά λίγη ώρα αργότερα και με τον Τούρκο Πρόεδρο, Ρ.Τ. Ερντογάν.

Εν μέσω αυτών των εξελίξεων, ο Ρομπέρτο Αμπέλα, πρωθυπουργός της Μάλτας (χώρας - μέλους της ΕΕ που συμμετέχει και στην αποστολή IRINI της ΕΕ) μετέβη χτες στην Τρίπολη και υπέγραψε με τον Φαγιέζ Σάρατζ μνημόνια κατανόησης για την «καταπολέμηση της μετανάστευσης» και την ενίσχυση των διμερών σχέσεων.

Το ακριβές περιεχόμενο του μνημονίου δεν έγινε άμεσα γνωστό. Σε ανακοίνωση της λιβυκής πλευράς, ωστόσο, αναφέρεται πως ο Σάρατζ εκτίμησε δεόντως την υποστήριξη της Μάλτας στην κυβέρνησή του και τους στόχους για «περαιτέρω ανάπτυξη» των διμερών σχέσεων.

Νωρίτερα, η λιβυκή κρατική εταιρεία πετρελαίου (NOC) ανακοίνωσε πως από τις 19 Γενάρη, οπότε εφαρμόζεται πετρελαϊκό εμπάργκο από ένοπλες ομάδες και φύλαρχους κοινοτήτων της ανατολικής Λιβύης που στηρίζουν τις δυνάμεις του LNA, έχουν χαθεί κέρδη τουλάχιστον 5 δισ. δολαρίων. Στην ίδια ανακοίνωση αναφέρεται η σημαντική μείωση των κρατικών αποθεμάτων και η μείωση ρευστότητας, με πιθανή συνέπεια να μην μπορεί να καλυφθεί το 10% της μισθοδοσίας κρατικών και δημοσίων υπαλλήλων.