Τα «μαύρα μαντάτα» και τις ανησυχίες των αρχαιολόγων - και όχι μόνο - για την τύχη της πολιτιστικής κληρονομιάς, επιβεβαίωσε χθες στο 4ο Συνέδριο του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων ο υπουργός Πολιτισμού Ε.Βενιζέλος.
Μεταξύ πολλών και εντέχνως διατυπωμένων υπουργικών ανακοινώσεων, ξεχωρίζουν όσες αφορούν στην αναθεώρηση των άρθρων 24 και 17 του Συντάγματος (για την προστασία των δασών και τις απαλλοτριώσεις). Αρθρα, που θα επιδράσουν άμεσα και προς το χειρότερο στις χρήσεις γης, στην προστασία των μνημείων και στις απαλλοτριώσεις. Δηλαδή, στο κυριότερο τρίπτυχο, με το οποίο παλεύουν καθημερινά οι αρχαιολόγοι.
Ο υπουργός επέμεινε στην κυβερνητική αδιαλλαξία για καταστροφή των δασών με την αναθεώρηση του άρθρου 24, που, αν τελικά περάσει, θα ανοίξει το δρόμο για μαζικούς αποχαρακτηρισμούς δημόσιων και ιδιωτικών δασών και δασικών εκτάσεων και επιπλέον θα συμπαρασύρει κάθε κεκτημένο, όσον αφορά στην προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς μας, παρότι παραμένει ως έχει η παράγραφος 6 του άρθρου 24 που αφορά στα μνημεία. (Η παράγραφος αυτή λέει: «Τα μνημεία, οι παραδοσιακές περιοχές και τα παραδοσιακά στοιχεία προστατεύονται από το κράτος. Νόμος θα ορίσει τα αναγκαία για την πραγματοποίηση της προστασίας αυτής περιοριστικά μέτρα της ιδιοκτησίας, καθώς και τον τρόπο και το είδος της αποζημίωσης των ιδιοκτητών»).
Υπάρχουν πλήθος γνωστοί, αλλά ακήρυχτοι αρχαιολογικοί χώροι, οι οποίοι προστατεύονται ακριβώς επειδή βρίσκονται μέσα σε δάση ή δασικές εκτάσεις. Τυχόν αποχαρακτηρισμός τέτοιων εκτάσεων σημαίνει αυτόματα και καταστροφή αυτών των ακήρυχτων αρχαιολογικών χώρων.
Ο υπουργός έκανε και μια «περίεργη» σύνδεση των παραγράφων του άρθρου που αναθεωρούνται με την παράγραφο 6, λέγοντας ότι δεν αποκλείει την επέμβαση σε περιοχές - μνημεία, «εάν η επέμβαση αυτή επιβάλλεται για την εξυπηρέτηση κάποιου ζωτικού δημοσίου συμφέροντος, για την εκτέλεση έργου, μάλιστα, που είναι ενταγμένο στον αμυντικό σχεδιασμό της χώρας ή εξυπηρετεί ζωτική ανάγκη της εθνικής οικονομίας ή του κοινωνικού συνόλου». Γεγονός, που οδηγεί στην υποψία μήπως επίκειται και αλλαγή του νόμου που προβλέπει η παράγραφος 6.
Ο υπουργός απέκρυψε την ουσία της αναθεώρησης του άρθρου 24, και, βέβαια, λοιδόρησε το μεγάλο κύμα αντίστασης στην καταστροφική αναθεώρηση, ισχυριζόμενος ότι «ο χωροταξικός και πολεοδομικός σχεδιασμός γίνεται με τους κανόνες της επιστήμης» και παρέστησε ότι «καταλαβαίνει» το «επιστημονικό έρεισμα» των διαφωνούντων.
Η υπουργική παρέμβαση στις εργασίες του συνεδρίου έγινε λίγο πριν το μεσημέρι, όταν ήδη το ακροατήριο είχε πάρει μια πικρή «γεύση» των πολλών και μεγάλων προβλημάτων που ταλανίζουν τη δομή και λειτουργία της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας και που αναπτύχθηκαν στην πρώτη θεματική ενότητα του συνεδρίου. Προκύπτει, λοιπόν, ότι ο υφιστάμενος (από το '77) Οργανισμός της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας δεν ανταποκρίνεται πλέον στις σύγχρονες ανάγκες και απαιτείται συμπλήρωση έως και ριζική αλλαγή του. Αν η κυβέρνηση θέλει επιστημονική επάρκεια στην προστασία, ανάδειξη και συντήρηση των αρχαιοτήτων, οφείλει να πολλαπλασιάσει το μόνιμο προσωπικό όλων των ειδικοτήτων, να αυξήσει τα κονδύλια και την υλικοτεχνική υποδομή. Ειδικά στον τομέα της επιστημονικής έρευνας, όπου δεν προβλέπεται καν χρηματοδότηση κ.ά.
Η επέτειος γιορτάστηκε με τον καλύτερο τρόπο. Με την προβολή δύο ιστορικών, μεγάλης από κάθε άποψη αξίας - βωβές ελληνικές ταινίες, τις οποίες έχει αποκαταστήσει πλήρως το τμήμα συντήρησης της Ταινιοθήκης, «Οι περιπέτειες του Βιλάρ» και «Κοινωνική σαπίλα». Ταινίες, που θα άξιζε να φτάσουν σε όλο το ελληνικό κοινό.
Η «Κοινωνική σαπίλα» (1932) του αξέχαστου Στέλιου Τατασόπουλου, με πρωταγωνιστή τον ίδιο, τους νέους ομοϊδεάτες του, ηθοποιούς Καίτη Οικονόμου (Ντιριντάουα), Τζόλη Γαρμπή, κ.ά., είναι μια καθόλα πρωτοποριακή ταινία. Ταινία «μνημείο», ταινία ιδεολογικής παρέμβασης ενός κομμουνιστή για την κοινωνική αφύπνιση των εξαθλιωμένων, μαστιζόμενων από την ανεργία, προλεταριοποιούμενων λαϊκών μαζών (Ελλάδας και Μικρασίας). Ταινία που ιστορεί τους εργατικούς αγώνες, τις διώξεις και τις φυλακίσες με το βενιζελικό «Ιδιώνυμο» των πρωτοπόρων του συνδικαλιστικού κινήματος. Ταινία, που με τον συμπυκνωμένο «μύθο» της περιγράφει αδρά, λιτά, ρεαλιστικά, την κοινωνική πραγματικότητα της εποχής και υπογραμμίζει τους κινδύνους (πορνεία, ναρκωτικά, λουμπενοποίησης) που απειλούσαν τις πεινασμένες λαϊκές μάζες. Ταινία, που καταγγέλλει τη διαφθορά της κεφαλαιοκρατίας και τους υποδείχνει το «δρόμο» της κοινωνικής συνειδητοποίησης και της αξιοπρέπειας του αγώνα. Ταινία, που λόγω του θέματος και της μορφής της, θα έπρεπε να αποτελεί βασική διδακτέα «ύλη» των κινηματογραφικών σπουδών στην Ελλάδα.
Μνημόνιο σχετικό με ελληνοουκρανικό επιστημονικό, πολιτιστικό και εκπαιδευτικό φόρουμ υπογράφτηκε πριν λίγες μέρες στο Ελληνικό Ιδρυμα Πολιτισμού μεταξύ Ελλήνων και Ουκρανών επιστημόνων. Αφορμή της συνάντησης ήταν η παρουσίαση στο Πανεπιστήμιο Αθηνών της ουκρανικής έκδοσης «Ελληνες στα ουκρανικά εδάφη». Οι συνυπογράφοντες εξέφρασαν την επιθυμία για περαιτέρω ανάπτυξη των μορφωτικών σχέσεων των δύο χωρών, η οποία μπορεί να πάρει τη μορφή ενός μόνιμου οργανισμού, που θα επέτρεπε σε όσους επιστήμονες ενδιαφέρονται να συναντώνται και να συνεργάζονται σε κοινά ερευνητικά προγράμματα. Η μορφή και το ακριβές περιεχόμενο της συνεργασίας θα καθοριστούν στη συνάντηση των αντιπροσωπειών των δύο χωρών, που θα οργανώσει το ΕΙΠ, στο παράρτημά του στην Οδησσό (Μουσείο Φιλικής Εταιρείας), στις 25 του Μάρτη.
Από τις εκδόσεις «Γαλαίος» κυκλοφόρησε ο ετήσιος πολιτιστικός «Επίλογος». Στις 528 εικονογραφημένες σελίδες του τόμου, 52 άνθρωποι των Γραμμάτων και Τεχνών κάνουν κριτική αποτίμηση των πολιτιστικών δρώμενων της περιόδου Οκτώβρης 1999 - Σεπτέμβρης 2000. Την ετήσια πολιτιστική έκδοση οραματίστηκε ο Σπύρος Γαλαίος και συνεχίζουν, μετά το θάνατό του, τα παιδιά του, με σύμβουλο έκδοσης τον Κώστα Γεωργουσόπουλο.
Το θέατρο κατέχει το μεγαλύτερο μέρος του τόμου. Καταγράφονται 434 συνολικά παραστάσεις, σε όλη την Ελλάδα. Οι 320 δόθηκαν από θεατρικά σχήματα που εδρεύουν στην Αθήνα και οι 114 από θιάσους της υπόλοιπης Ελλάδας. Στον τομέα Γράμματα - Ιδέες παρουσιάζονται οι διακυμάνσεις στη λογοτεχνία μας, στον τομέα της Μουσικής αναφέρονται τα δρώμενα, τα πρόσωπα και οι τάσεις της μουσικής σκηνής. Επίσης αναφέρονται οι τομείς Εικαστικά, Κινηματογράφος, Μέσα Επικοινωνίας, Φωτογραφία, Αρχιτεκτονική.
Τέλος, η συντακτική ομάδα του «Επιλόγου» αποφάσισε να τιμά κάθε χρόνο ένα πρόσωπο που έχει συμβάλει στην πολιτιστική ζωή του τόπου, ξεκινώντας, φέτος, - από ποιον άλλο; - από τον εκδότη και πρόεδρο του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών Χρήστο Λαμπράκη.
Τα πέντε χρόνια λειτουργίας του στη Γερμανία συμπληρώνει του Παράρτημα του Ελληνικού Ιδρύματος Πολιτισμού, που εδρεύει στο Βερολίνο. Η επέτειος θα γιορταστεί αύριο με ένα γκαλά στο «Κονσέρτ Χάουζ» του Βερολίνου, στο οποίο θα συμμετέχει το Νέο Ελληνικό Κουαρτέτο και η μέτζο σοπράνο Στέλλα Ντουφεξή. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει έργα των σύγχρονων Ευρωπαίων συνθετών: T. Ades, Ch. Jost, Γ. Σισιλιάνου και Ot. Respighi.
Επίτιμος διδάκτορας του Τμήματος Νομικής της Σχολής Νομικών, Οικονομικών και Πολιτικών Επιστημών, θ' αναγορευτεί ο πρόεδρος της Δημοκρατίας, Κωνσταντίνος Στεφανόπουλος. Η τελετή αναγόρευσης θα γίνει σήμερα (7μμ), στη Μεγάλη Αίθουσα Τελετών του Πανεπιστημίου Αθηνών
Αποκλειστικά έργα του Μπέλα Μπάρτοκ θα ερμηνεύσει η Ορχήστρα των Χρωμάτων, τη Δευτέρα (8.30μμ), στο Μέγαρο Μουσικής, με διεύθυνση του Μίλτου Λογιάδη. Στο πρώτο μέρος θα παρουσιαστεί το «Κοντσέρτο για δύο πιάνα και κρουστά», με σολίστ τους Γιώργο Πέτρου (πιάνο), Χρίστο Παπαγεωργίου (πιάνο), Μιχάλη Δεσύλλα (κρουστά) και Μιχάλη Διακογιώργη (κρουστά). Στο δεύτερο μέρος η Ορχήστρα θα ερμηνεύσει τη «Μουσική για τσελέστα, άρπα, πιάνο και έγχορδα», με σολίστ τους Μπορισλάβα Τάνεβα (τσελέστα), Μαρία Μπιλντέα (άρπα), Βίκυ Στυλιανού (πιάνο) και Δημήτρη Δεσύλλα (κρουστά).