Στο σινεμά επιστρέφει απόψε και ο Τέρι Γκίλιαμ, με την αμερικανορουμανική συμπαραγωγή «Το θεώρημα του μηδενός» (2013) μετά από πληθώρα αποτυχημένων σχεδίων. Αποδέχτηκε την αποτυχία, αλλά δεν εγκατέλειψε την ιδέα του να ερμηνεύσει τον κόσμο - εν συγχύσει και δυστυχία - με εργαλείο την ιδιόρρυθμη φαντασία, καθώς και την επιστημονική φαντασία άλλων καιρών, επικαιροποιώντας όμως τα θέματά του στην εποχή των κοινωνικών δικτύων. Η οπτική της ταινίας ανήκει δίχως άλλο σε σκηνοθέτη «άλλης γενιάς» και ο Γκίλιαμ δεν κάνει τίποτα για να το κρύψει. Καλεί το θεατή να συμμετάσχει στο επικαιροποιημένο, «vintage», βίντεο παιχνίδι του, στο οποίο η πεσιμιστική απομυθοποίηση πήρε τη θέση της ανατρεπτικής οργής του ανθρώπου που θέλει ν' αλλάξει τα πράγματα... Η απαισιοδοξία του «Brazil» (1985) μετατράπηκε σε μη κριτική αποδοχή της δεύτερης αρχής της θερμοδυναμικής. Ομως, η μεταβλητή του αλγορίθμου που βγαίνει νικήτρια από την ταινία είναι μάλλον οι ερμηνευτές... Κριστόφ Βαλτζ, Ματ Ντέιμον, Τίλντα Σουίντον, Πέτερ Στόρμαρε, Μελανί Τιερί κ.ά.

Πρεμιέρα και για το ντοκιμαντέρ του Τζιανφράνκο Ρόζι (ουδεμία σχέση με Φραντσέσκο Ρόζι), Sacro GRA (Grande Raccordo Anulare), ιταλογαλλικής παραγωγής 2013. «Τέλεια ασχήμια» - σε αντιδιαστολή με την «τέλεια ομορφιά» του Σορεντίνο - χαρακτήρισαν κάποιοι το φιλμ για τον «κόσμο» των παρυφών της Ρώμης, όπως αυτές ορίζονται από το «μεγάλο δακτυλιοειδή αυτοκινητόδρομο» χωρίς αρχή και τέλος, με εισόδους κι εξόδους, προς και από, το κέντρο της πρωτεύουσας. Road movie, ίδιο σβούρα, περιστρέφεται γύρω από τον εαυτό του και δεν οδηγεί πουθενά, παρά συνδέει θραύσματα ζωής των «περιθωριακών» υπάρξεων, της νύχτας μάλλον. Επτά δύσκολες καθημερινότητες που η αφήγηση ακολουθεί με μη γραμμικά. Ανιαρό ντοκιμαντέρ, ούτε σηματοδοτεί καινοτομίες, ούτε προσθέτει κάτι ιδιαίτερο σε ό,τι προγενέστερο... Δύσκολα δικαιολογείται ο περσινός βενετσιάνικος Χρυσός Λέοντας της ταινίας...

Παρά τις διαφορετικές εθνότητες που εμπλέκονται στην ίντριγκα, η ταινία παίρνει απόσταση από κάθε τι εθνικιστικό, η σερβο-μουσουλμανική σύγκρουση μένει απέξω, η όποια τέτοια φόρτιση επιβλήθηκε άνωθεν και έξωθεν ακριβώς για να βρει αποδέκτες του γνωστούς «νταήδες» που έκαναν πρακτικά τη δουλειά του διεθνούς ιμπεριαλισμού. Γι' αυτό ακριβώς έχει τεράστια σημασία το ότι η θανατηφόρα συμπλοκή γίνεται μεταξύ ομοεθνών. Οι ιστορίες δε, που διαδραματίζονται στο «σήμερα» σε δύο γεωγραφικούς τόπους, πηγάζουν από το «χθες» που παραμένει σταθερά στο επίκεντρο της αφήγησης, ως μόνιμο σημείο αναφοράς, ως μήτρα του κακού, ως το αντικείμενο που, πέφτοντας στο νερό, δημιουργεί ομόκεντρους κύκλους... Ο Γκολούμποβιτς μέσα σε αισθητική άκρατου ρεαλισμού, παίζει με μοναδικό του χαρτί την αλήθεια. Χωμένη ως τα μπούνια στην αλήθεια η λακωνική αφήγηση, ξεφλουδίζει με σοφή στρατηγική, στρώμα - στρώμα την ατομική (του πολίτη) και προσωπική (του ανθρώπου) ενοχή, όλων ανεξαιρέτως των παρισταμένων, που με τη μη- παρέμβαση/επέμβασή τους, λόγω φόβου μην μπλέξουν στην άγρια συμπλοκή, άφησαν αβοήθητο το μόνο άνθρωπο που είχε το θάρρος να εναντιωθεί σε μια απάνθρωπη πράξη... Το μήνυμα ακουμπά στη στάση ζωής, όπως ακριβώς την περιέγραψε κι ο Μπρεχτ στο σχετικό, πασίγνωστο ποίημά του. Μήνυμα διαχρονικά επίκαιρο... Η σουσπάνς βοηθιέται από τις σιωπές, τους ήχους και τη μουσική και κρατά το θεατή συνεχώς πεινασμένο για τη συνέχεια της ιστορίας, για το τι τελικά έγινε στην πλατεία της Τρεμπίνιε το '93. Σήμερα, στη Βοσνία με τις σβηστές καμινάδες των εργοστασίων, ο πατέρας του Μάρκο αναρωτιέται αν η θυσία άξιζε τον κόπο. Ο σκηνοθέτης δίνει αισιόδοξη απάντηση - μέσα από πληθώρα συμβόλων. Κι όταν ο φόβος αντικαθίσταται από το σεβασμό...

Μην τη χάσετε!!!

Παίζουν: Αλεκσάνταρ Μπέρτσεκ, Λεόν Λούτσεβ, Βουκ Κόστιτς, Χριστίνα Πόποβιτς, κ.ά.

Παραγωγή: ΣΕΡΒΙΑ, ΓΕΡΜΑΝΙΑ, ΓΑΛΛΙΑ, ΣΛΟΒΕΝΙΑ, ΚΡΟΑΤΙΑ (2013)