Τοίχοι από τσιμεντόλιθο, σιδερένιες φαρδιές πόρτες, πολλά μικρά παράθυρα στη σειρά, μεγάλα προαύλια, χώροι στενοί στο εσωτερικό, γεμάτοι μηχανήματα, εργαλεία και υλικά, όπως λάστιχα, μεταχειρισμένοι προφυλακτήρες, ξύλα, σίδερα. Και άνθρωποι. Αλλοι με φόρμες, άλλοι με ρούχα ταλαιπωρημένα, μουντζουρωμένα από τη δουλιά. Εκεί, τις περισσότερες φορές, δεν ξεχωρίζεις εύκολα το αφεντικό από τον εργάτη. Ρωτάς, αν θες να μάθεις. Είναι η περιοχή με τα πάσης φύσεως συνεργεία και τις βιοτεχνίες, τα πρακτορεία, τις μεταφορικές, τα φανοποιεία, κοντά στο Βοτανικό, γύρω από το σημείο που - με την υπερψήφιση του σχετικού νόμου από τους βουλευτές του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ - δόθηκε και τυπικά το «πράσινο φως» για τη δημιουργία του νέου γηπέδου του Παναθηναϊκού. Ενας χώρος επαγγελματικής αθλητικής δραστηριότητας εισέρχεται με βία σε έναν τόπο του μεροκάματου, για να τον μετατρέψει σε νεκροταφείο μικρών, κυρίως μεταποιητικών, επιχειρήσεων.

Στους «ραγισμένους» από τα βαριά φορτηγά δρόμους, Ιερά οδό και κάτω, από την Αγ. Αννης και μετά προς Αθήνα, γύρω από τη «ΣΟΦΤΕΞ», στην Πολυκάρπου, στη Δημαράκη, στην Ορφέως και σε άλλους, δεξιά και αριστερά, απλώνονται εκατοντάδες μικρές επιχειρήσεις με χιλιάδες εργαζόμενους. Ενας τόπος που δεν είναι πολύ όμορφος, αλλά «ζει» χιλιάδες ανθρώπους και που, παρ' όλα αυτά, επιτρέπει πίσω και μπροστά από τις μάντρες να υπάρχουν μερικά μεγάλα δέντρα που οι επαγγελματοβιοτέχνες αρνήθηκαν να κόψουν.

Σ' αυτούς τους δρόμους βρέθηκε την περασμένη βδομάδα κλιμάκιο της Ομοσπονδίας Βιοτεχνικών Σωματείων Αθήνας (ΟΒΣΑ), με επικεφαλής τον πρόεδρό της Π. Γαλανόπουλο. Σκοπός της περιοδείας ήταν η ενημέρωση των ΕΒΕ της περιοχής και των εργαζομένων για την άμεση απειλή που αντιμετωπίζουν και η κινητοποίησή τους για να μη γίνει πραγματικότητα η εκδίωξή τους. Η συζήτηση στη Βουλή της τροπολογίας του ΥΠΕΧΩΔΕ, που προβλέπει την κατασκευή του γηπέδου του Παναθηναϊκού, ολοκληρώθηκε με την υπερψήφιση της σχετικής ρύθμισης από τους βουλευτές της ΝΔ, αλλά και του ΠΑΣΟΚ.

Μια ρύθμιση, που προβλέπει, επίσης, την αλλαγή της χρήσης γης στην περιοχή, ώστε να μετατραπεί σε χώρο «πρασίνου», αλλά και για να προσελκύσει περισσότερο «εκλεπτυσμένες» επιχειρηματικές δραστηριότητες, εμπορικά και ψυχαγωγικά κέντρα. Και όπως γίνεται σε αυτές τις περιπτώσεις, το όποιο πράσινο τοποθετηθεί θα υπηρετεί την ανάγκη ανάδειξης των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων, προκειμένου οι νέοι χώροι να γίνουν περισσότερο ελκυστικοί στους ταλαιπωρημένους από το τσιμέντο Αθηναίους, άρα και πιο εμπορικοί. Είναι αυτή ακριβώς η περίπτωση που το «περιβάλλον» καλείται να υπηρετήσει το κέρδος, όπου η προστασία ή η δημιουργία του έχει σαν αποκλειστικό κίνητρο την ενίσχυση της κερδοφορίας. Οπότε, αντί για χώρο πρασίνου, σχεδιάζεται επί της ουσίας ένα περιβάλλον πρασίνου.

Η κυβέρνηση, η πλειοψηφία στο Δημοτικό Συμβούλιο της Αθήνας (που δίνει και μια ιδέα για ποιους κοπιάζει και τι εννοεί «έργο») και άλλοι μιλούν, παρ' όλα αυτά, για «ανάπλαση» και χώρο «πρασίνου», κάνοντας ότι δεν ξέρουν πόσος χώρος θα χρειαστεί για το γήπεδο και πόσο τσιμέντο θα πέσει. Είχαν υποσχεθεί στους επαγγελματοβιοτέχνες, στο πλαίσιο αξιοποίησης του «Ελαιώνα», μητροπολιτικό πάρκο και βιοτεχνικό πάρκο, όπου οι βιοτεχνίες χαμηλής όχλησης θα «έδεναν» με το πράσινο. Δεκαετίες δε γινόταν τίποτα. Και τώρα, που η οικογένεια Βαρδινογιάννη χρειάζεται καινούριο γήπεδο, της το χαρίζουν, φροντίζοντας και τον περιβάλλοντα χώρο.

Η διαφορά ανάμεσα σε ένα πάρκο για τους στερημένους από τη φύση κατοίκους της πρωτεύουσας - και των γύρω δήμων - και σε ένα αθλητικό - επιχειρηματικό πάρκο είναι μεγάλη. Στη δεύτερη περίπτωση, το πράσινο είναι αποδεκτό ως «βιτρίνα». Σ' αυτό το πλαίσιο, οι βιοτεχνίες δεν μπορούν να υπάρξουν, όχι μόνον επειδή δε συνάδουν με τις άλλες δραστηριότητες (χαλάνε τη «βιτρίνα»), αλλά και επειδή, απλά, δε χωρούν! Ωστόσο, η επιλογή της κυβέρνησης και ο ενθουσιασμός της δημοτικής αρχής δεν οδηγεί μόνο στο διωγμό των υφιστάμενων μικρών επιχειρήσεων της περιοχής.

Με την ενέργειά τους, ακυρώνουν, ταυτόχρονα, οποιαδήποτε πιθανότητα εξεύρεσης χώρου λειτουργίας για ένα σημαντικό τμήμα των βιοτεχνιών χαμηλής όχλησης, που σήμερα είναι διάσπαρτες στις γειτονιές της πόλης και το μέλλον τους είναι αβέβαιο. Την ίδια ώρα που η κυβέρνηση θριαμβολογεί για τη στήριξη της μεταποίησης, χρηματοδοτώντας με εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ Βιομηχανικές Περιοχές που θα στεγάσουν μεσαίες και μεγάλες επιχειρήσεις, αρνείται το μέλλον στις μικρές βιοτεχνίες. Κι αυτό δεν την εμποδίζει να υποκρίνεται πως τις ενισχύει ...διευκολύνοντας τις μεταβιβάσεις τους, σύμφωνα με την έκθεση που παρουσίασε πρόσφατα. Τι να μεταβιβάσει ο επαγγελματοβιοτέχνης, όταν δεν του επιτρέπουν να λειτουργήσει την επιχείρησή του;

Η ΟΒΣΑ επιμένει, όμως, ακόμα στη λύση της συνύπαρξης και αυτό είπε σε ιδιοκτήτες, ενοικιαστές και εργαζόμενους, καλώντας τους ταυτόχρονα να κινητοποιηθούν για να μη γίνουν πράξη τα σχέδια του διωγμού τους. Η Ομοσπονδία προχώρησε, ήδη, σε μια πρώτη παράσταση διαμαρτυρίας την περασμένη Τρίτη στη Βουλή, όπου επέδωσε στα κόμματα και την καταγγελία της. Αντίθετα, η διοίκηση του Βιοτεχνικού Επιμελητηρίου Αθήνας απέφυγε να πάρει θέση για το ζήτημα το βράδυ της περασμένης Δευτέρας, προκειμένου να το εξετάσει ...καλύτερα.

Στο Βοτανικό, ο πρόεδρος και τα στελέχη της Ομοσπονδίας προειδοποίησαν για τον κίνδυνο, μάζεψαν υπογραφές διαμαρτυρίας, υπενθύμισαν ότι τα χρονικά περιθώρια είναι στενά, καθώς το θέμα του γηπέδου θα επισπεύσει τις ανατροπές.. Τόνισαν ότι, έτσι κι αλλιώς, δεν υπάρχει καμία μέριμνα για τη μεταφορά των βιοτεχνιών και για την οικονομική ενίσχυση της μεταφοράς τους. Με την αλλαγή της χρήσης γης, καμία τέτοια επιχείρηση δε θα μπορέσει να συνεχίσει τη λειτουργία της, ενώ πολλές από αυτές βρίσκονται ή θα βρεθούν πάνω σε «χώρο πρασίνου». Οι εξαιρέσεις είναι επιλεκτικές και αφορούν είτε τις άλλες δραστηριότητες, είτε μεγάλες επιχειρήσεις.

Αρκετοί επαγγελματοβιοτέχνες σύστησαν ένα σύλλογο για να κινηθούν δικαστικά. Πάρα πολλοί τρέφουν αυταπάτες ότι οι εξελίξεις δεν τους αφορούν, είτε γιατί «δεν είμαστε μέσα στα σχέδια», είτε γιατί «έχουμε οικοδομικές άδειες, δε μας κουνάει κανείς», είτε επειδή «εγώ είμαι ιδιοκτήτης, πού θα βρούνε τα λεφτά να μας διώξουν; Δεν έχει "μία" ο Δήμος». Αλλοι δηλώνουν ότι «δε μας ειδοποίησε κανείς», γαντζώνονται πάνω σε αυτό το γεγονός σαν το ναυαγό στη σανίδα, χωρίς να συνειδητοποιούν ότι έτσι είναι ακόμη χειρότερα τα πράγματα. Είναι τα λόγια μερικών από αυτούς, με τους οποίους μίλησαν τα στελέχη της Ομοσπονδίας, εκείνοι που αδυνατούν να πιστέψουν πως μπορεί κάποιος να ξεριζώσει ζωές μέσα σε λίγους μήνες, να ακυρώσει διαδρομές δουλιάς και προκοπής δεκαετιών. Ωστόσο, ήταν φανερό ότι πίσω από τη σιγουριά τους κρυβόταν η επίγνωση της δύναμης και της αδίστακτης φύσης των «μεγάλων».

Υπάρχουν, όμως, κι εκείνοι που ξέρουν ότι τον «μουντζούρη» δεν τον λογαριάζει κανείς από τους στυλοβάτες του συστήματος. «Αυτό δε θα το δεχτούμε», είπε κατηγορηματικά ένας από αυτούς στην ΟΒΣΑ. «Εχω 30 χρόνια εδώ. Τι θα γίνω με 3 παιδιά; Να με διώξουν; Να μου πουν "θα πας εκεί" και τότε να φύγω», δήλωσε οργισμένος ένας άλλος. «Κάθε βιοτεχνία έχει τουλάχιστον 3 ανθρώπους. Στις 1.000 είμαστε 3.000 άνθρωποι και οι οικογένειές μας, όλοι μαζί τουλάχιστον 20.000. Πώς θα ζήσουν αυτοί οι άνθρωποι, το έχουν σκεφτεί αυτοί που λένε να φύγουμε;», λέει κάποιος παρακάτω. Οι αντιδράσεις ήταν παρόμοιες στη διαδρομή των συνδικαλιστών της ΟΒΣΑ. Και ένας από τους εργάτες έδωσε τη δική του διάσταση: «Είμαι 59 χρονών. Εφυγα από το Πέραμα και ήρθα εδώ να βάλω κάνα ένσημο να βγει η σύνταξη. Θα είχα βγει στα 58, αλλά δεν είχα συμπληρώσει τα 10.500 βαριά που χρειάζονται. Τι θα κάνουμε αν μας διώξουν κι από εδώ;».