Η "αναδιάρθρωση" και μερική ιδιωτικοποίηση του ομίλου επιχειρήσεων της Δημόσιας Επιχείρησης Πετρελαίου (ΔΕΠ) δρομολογείται από την κυβέρνηση σε μια περίοδο που οι εξελίξεις στο πετρελαϊκό κύκλωμα της χώρας είναι ραγδαίες. Η συγχώνευση των BP - MOBIL, η εξαγορά του 50% της MOTOR OIL από την ARAMCO, οι εξαγορές μικρότερων εταιριών εμπορίας, η διαφαινόμενη ενοποίηση των SHELL - TEXACO, το νέο διακρατικό εταιρικό σχήμα για τον πετρελαιαγωγό Μπουργκάς - Αλεξανδρούπολης, δίνουν το στίγμα της κατάστασης στο χώρο του πετρελαίου. Αυτές οι εξελίξεις επιβάλλουν την ύπαρξη ενός ισχυρού Δημοσίου Τομέα Πετρελαίου και όχι με το πρόσχημα της "αναδιάρθρωσης" και τη μερική ιδιωτικοποίηση να οδηγείται σε διάλυση, ουσιαστικά, ο δημόσιος τομέας πετρελαίου και η μετατροπή της ΔΕΠ σε ανώνυμη εταιρία ("Ελληνικά Πετρέλαια ΑΕ").

Κατ' αρχάς το ζήτημα της ιδιωτικοποίησης είναι πάνω απ' όλα ζήτημα πολιτικό. Περιέχει βέβαια στοιχεία τεχνοοικονομικού περιεχομένου, ωστόσο αυτά δεν αναιρούν την πολιτική ουσία του ζητήματος. Για μας τους κομμουνιστές και το Κόμμα μας η ενέργεια, είτε με τη μορφή του ηλεκτρισμού, είτε με τη μορφή του πετρελαίου, είτε με τη μορφή πυρηνικής στάσης ή σύντηξης, είτε τέλος με τη μορφή ήπιων μορφών ενέργειας (αιολική, ηλιακή, γεωθερμία κλπ) αποτελεί βασικό συντελεστή στην υλική παραγωγή της χώρας. Η οικονομική και πολιτική της σημασία είναι τεράστια. Είναι χαρακτηριστικά τα παρακάτω στοιχεία:

Ο τομέας της ηλεκτρενέργειας (ΔΕΗ) με εισπράξεις πάνω από 700 δισ. δρχ. ισοδυναμεί με το 3% του ΑΕΠ. Αν σ' αυτά τα μεγέθη προστεθεί και ο τζίρος των πετρελαιοειδών, 1,14 τρισ. δρχ., τότε ο ενεργειακός τομέας ξεπερνά το 5% του ΑΕΠ. Ειδικότερα ο δημόσιος τομέας πετρελαιοειδών, με κύκλο εργασιών το 1996, 695 δισ. δρχ. (με αυτοχρηματοδότηση), αποτελεί τον πλέον ισχυρό και γοργά αναπτυσσόμενο τομέα στη χώρα, ενώ ταυτόχρονα δίνει την καλύτερη απάντηση στη νεοφιλελεύθερη αντίληψη ότι το σύνολο του δημοσίου τομέα, συγκριτικά με τον ιδιωτικό, είναι ζημιογόνο, επιδοτούμενο κλπ.

Παίρνοντας υπόψη μας τη δεδομένη δυναμική του τομέα ενέργειας και ειδικότερα του πετρελαίου, υποστηρίζαμε και υποστηρίζουμε ότι πρέπει να παραμείνει στο δημόσιο τομέα, λόγω της στρατηγικής του σημασίας για το λαό και την οικονομία της χώρας. Απ' το 10ο Συνέδριο το Κόμμα μας πρόβαλλε την ανάγκη για μια άλλη πολιτική στο πετρέλαιο, πολιτική που δεν ήταν βέβαια σοσιαλισμός, αλλά έδινε απάντηση στο πώς θα λειτουργήσει, πώς θα αναπτυχθεί και πού ο δημόσιος τομέας πετρελαίου, με στόχο την εξυπηρέτηση της χώρας και των συμφερόντων των εργαζομένων. Στα πλαίσια αυτής της πολιτικής προτείναμε τη δημιουργία του "Εθνικού Φορέα Υδρογονανθράκων" (ΕΦΥ) με αρμοδιότητες:

1. Την έρευνα - εξόρυξη - εκμετάλλευση των εγχώριων κοιτασμάτων αργού πετρελαίου και φυσικού αερίου.

2. Την προμήθεια, διύλιση αργού πετρελαίου.

3. Την εμπορία πετρελαιοειδών.

4. Την εντατικοποίηση και αξιοποίηση των εγχώριων πηγών υδρογονανθράκων, ώστε να υποκατασταθεί στο μέγιστο δυνατό βαθμό η εξάρτηση από εισαγωγές αργού πετρελαίου.

5. Την καθετοποίηση της παραγωγής, την επέκταση και ανάπτυξη των κλάδων με βάση το ΑΡΓΟ (Λιπαντικά - Πετροχημικά - Χημικά Λιπάσματα - Ελαστικά κ.ά.).

Στα πλαίσια του ΕΦΥ θα συμπεριλαμβάνονταν και τα εθνικοποιούμενα ιδιωτικά διυλιστήρια και θα παίρνονταν μέτρα για σταδιακή απομάκρυνση των παραρτημάτων των πολυεθνικών εμπορίας, μέσω της ενίσχυσης των μικρομεσαίων εταιριών εμπορίας, της ανάπτυξης συνεταιριστικών, διαδημοτικών εταιριών, ανάπτυξης δικτύου βενζινοπωλών - βυτιοφορέων, με καθορισμένα κάθε φορά και ανάλογα των διακυμάνσεων του ΑΡΓΟΥ, περιθώρια κέρδους.

Από το διάστημα που διατυπώθηκαν οι θέσεις αυτές ως σήμερα μεσολάβησαν βέβαια σημαντικές αλλαγές, ανατροπές και ανακατατάξεις στη χώρα και διεθνώς, τόσο σε πολιτικό επίπεδο, όσο και στο πετρέλαιο. Ο νεοφιλελευθερισμός κυριαρχεί. Οι κυβερνήσεις (ΠΑΣΟΚ, ΝΔ), εκτελούν πειθήνια τις εντολές της ΕΕ. Στο πετρέλαιο έχει "απελευθερωθεί" η αγορά. Οι κατευθύνσεις του δυτικοευρωπαϊκού "λόμπι" των πολυεθνικών πετρελαίου απαιτούν κατάργηση κάθε κρατικής παρέμβασης, ιδιωτικοποιήσεις.

Οι εξελίξεις αυτές δημιουργούν δυσκολίες - και όσο η χώρα παραμένει δέσμια στο ιμπεριαλιστικό σχήμα της ΕΕ - οι δυσκολίες αυτές θα εντείνονται για την άσκηση μια άλλης πολιτικής σε όλα τα επίπεδα, όχι μόνο στο πετρέλαιο. Ωστόσο, αυτές οι δυσκολίες και δυσμενείς εξελίξεις δεν αναιρούν τον στρατηγικό μας στόχο για τη δημιουργία του ΕΦΥ.

Στο 15ο Συνέδριο του Κόμματός μας επισημάνθηκε η βαρύτητα που δίνει το ΚΚΕ στον τομέα της ενέργειας και ειδικότερα στο πετρελαϊκό κύκλωμα. Στο πρόγραμμα του Κόμματος και στην προσπάθεια συγκρότησης του ΑντιμονοπωλιακούΑντιιμπεριαλιστικού Δημοκρατικού Μετώπου, η υπεράσπιση του δημοσίου χαρακτήρα του τομέα ενέργειας αποτελεί έναν από τους βασικούς στόχους πάλης. Να ανοίξουμε παρένθεση εδώ για να τονιστεί ότι και ο δημόσιος τομέας, στο σύνολό του, και ο ιδιωτικός εξυπηρετούν τις λειτουργίες του κρατικομονοπωλιακού καπιταλισμού. Υπερασπιζόμαστε το δημόσιο τομέα όχι όπως λειτουργεί σήμερα, αγωνιζόμαστε για τη διεύρυνσή του σε βασικούς κλάδους και τομείς της οικονομίας, ώστε αύριο - μεθαύριο όταν έχουν δημιουργηθεί οι συνθήκες για τη συγκρότηση του Μετώπου, να αποτελέσει βάση για τη σύγχρονη και αναγκαία παραγωγική ανασυγκρότηση, προς την κατεύθυνση εξυπηρέτησης των εργατικών, λαϊκών συμφερόντων αφ' ενός και αφ' ετέρου σαν εργαλείο Αμυνας απέναντι στις πιέσεις που θα ασκούνται.

Δεν τρέφουμε αυταπάτες ότι σήμερα έχουν δημιουργηθεί οι προϋποθέσεις μιας γενικότερης αναπτυξιακής πολιτικής προς την κατεύθυνση που προτείνει το Κόμμα. Απαιτείται δημιουργία κατάλληλων πολιτικών συνθηκών και ανάλογων συσχετισμών σε πολιτικό - κοινωνικό επίπεδο, η αποδέσμευση από την ΕΕ, που δε θα έρθουν ουρανοκατέβατα, αλλά θα προκύψουν από τον αγώνα των εργαζομένων, των μικρομεσαίων στρωμάτων της κοινωνίας, όλων εκείνων που μπορεί να μη συμφωνούν ιδεολογικά με τους κομμουνιστές, αλλά ενδιαφέρονται για την προκοπή αυτού του τόπου.

Παίρνοντας υπόψη τόσο τις διεθνείς, αλλά και τις εγχώριες εξελίξεις στο πετρέλαιο, οι άμεσοι στόχοι που προτείνουμε για το δημόσιο τομέα πετρελαίου είναι:

• Για τη "μετοχοποίηση"

Ο όμιλος επιχειρήσεων ΔΕΠ, δηλαδή οι επιχειρήσεις ΕΛΔΑ, ΕΚΟ, ΔΕΠ, ΕΚΥ,ΔΕΠΑ, ΑΣΠΡΟΦΟΣ, ΕΛΔΑ-Ε, επιβάλλεται να παραμείνουν στο δημόσιο τομέα και να κυριαρχούν στο πετρελαϊκό κύκλωμα της χώρας. Πρέπει να λειτουργούν με κριτήρια ενίσχυσης της εγχώριας παραγωγής, ανάπτυξης παραπέρα της τεχνολογίας στον τομέα τους, να στηρίζουν μια συνολική αναπτυξιακή διαδικασία της χώρας. Καμία μετοχή σε "ιδιώτες", συνταγματική κατοχύρωση του δημοσίου ιδιοκτησιακού καθεστώτος.

• Για τον τομέα της έρευνας

Υποστηρίζουμε ότι η έρευνα για τους υδρογονάνθρακες και η εκμετάλλευσή τους πρέπει να ανήκει εξ ολοκλήρου στο δημόσιο και να περιφρουρείται ο εθνικός πλούτος. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να καταργηθεί το νομικό - θεσμικό πλαίσιο που ισχύει για την έρευνα, να καταρτιστεί νέο που θα κατοχυρώνει ουσιαστικά την αυτοδύναμη έρευνα - εξόρυξη, που θα γίνεται αποκλειστικά από τη ΔΕΠ - ΕΚΥ με το σύγχρονο εξοπλισμό που διαθέτει και τη μεγάλη επιστημονική εμπειρία που έχει αποκτήσει, καθώς και τη γνώση των πετρελαιο-πιθανών περιοχών της χώρας. Συνεργασία με ξένες ανάλογες εταιρίες μπορεί να γίνεται στη βάση όμως του αμοιβαίου οφέλους και όχι μέσω των συνεργασιών και των παραχωρήσεων να εκχωρούνται κυριαρχικά δικαιώματα της χώρας.

• Για τις προμήθειες αργού πετρελαίου

Στις προμήθειες ΑΡΓΟΥ για τις ανάγκες της χώρας, κυρίαρχος θα πρέπει να εξακολουθεί να είναι ο ρόλος της ΔΕΠ. Βέβαια, με δεδομένο ότι η αγορά έχει "απελευθερωθεί", προμήθειες ΑΡΓΟΥ και έτοιμων προϊόντων έχουν το δικαίωμα να κάνουν και τα ιδιωτικά διυλιστήρια και οι εταιρίες εμπορίας, άσχετα αν μέχρι τώρα δεν έχουν κάνει χρήση του "δικαιώματος" αυτού. Ωστόσο, η ΔΕΠ πρέπει να κυριαρχεί, αφού ήδη τα δύο κρατικά διυλιστήρια έχουν το μεγαλύτερο μερίδιο παραγωγής (κάπου το 60%), είναι πιο εκσυγχρονισμένα και έχουν μεγάλη κερδοφορία, που τους επιτρέπει να βελτιώνονται συνέχεια.

• Για τα διυλιστήρια

Υποστηρίζουμε ότι τα κρατικά διυλιστήρια (ΕΛΔΑ - ΕΚΟ) πρέπει να αποτελούν τη βάση για δημιουργία νέων κλάδων που έχει ανάγκη η χώρα. Αυτοί οι νέοι κλάδοι πρέπει να είναι: α) Λιπαντικά. β) Παραπέρα επέκταση χημικών - πετροχημικών προϊόντων με βάση την ΕΚΟ, που διαθέτει σχετική υποδομή. Η επένδυση του πολυπροπυλενίου δείχνει τις δυνατότητες που υπάρχουν σε αυτόν τον τομέα. γ) Προϊόντα φιλικά προς το περιβάλλον (χαμηλού θείου) σύμφωνα με τις διεθνείς προδιαγραφές. δ) Παραπέρα αύξηση της παραγωγής αμόλυβδης βενζίνης, δεδομένου ότι δρομολογείται κατάργηση κινητήρων με καύσιμο "σούπερ". Οσον αφορά τα ιδιωτικά διυλιστήρια, σ' αυτή τη φάση, μέχρι τη δημιουργία συνθηκών περάσματός τους στο δημόσιο τομέα, θα πρέπει να εξετάζεται η δράση τους, κατά πόσο στηρίζει μια συνοπτική αναπτυξιακή πολιτική, αν οι επενδύσεις που θα κάνουν βοηθούν την παραγωγική δραστηριότητα της χώρας, με σεβασμό σε ζητήματα περιβάλλοντος. Αν, τέλος, δρουν συμπληρωματικά και όχι ανταγωνιστικά προς τα κρατικά διυλιστήρια.

• Για την εμπορία

Σχετικά με την εμπορία θεωρούμε και υποστηρίζουμε ότι θα πρέπει να αυξηθεί η συμμετοχή των δημοσίων εταιριών εμπορίας. Αμεσα, παίρνοντας υπόψη τις συγχωνεύσεις των πολυεθνικών σε ευρωπαϊκή και παγκόσμια κλίμακα, επιβάλλεται η συγχώνευση των ΕΚΟ ΑΒΕΕ και ΕΛΔΑ-Ε. Η ύπαρξη δύο κρατικών εταιριών, που μάλιστα ανταγωνίζονται μεταξύ τους, δεν εξυπηρετεί ούτε βοηθά στην αποτελεσματικότερη παρέμβαση στην αγορά. Ταυτόχρονα, πρέπει να δοθεί η δυνατότητα, εκτός των δημοσίων επιχειρήσεων και οργανισμών, άμεσης πώλησης από τα διυλιστήρια σε πρατηριούχους, αεροπορικές, ναυτιλιακές εταιρίες... Επίσης ο αγωγός τροφοδότησης στο νέο αεροδρόμιο Σπάτων να γίνει από τα διυλιστήρια που παράγουν και όχι από "μεσάζοντες", δηλαδή εταιρίες.

• Για το φυσικό αέριο

Στον τομέα του φυσικού αερίου υποστηρίζουμε ότι η ΔΕΠΑ πρέπει να παραμείνει εξ ολοκλήρου δημόσια και να αποτελεί μοναδικό αγοραστή, μεταφορέα, διανομέα του φυσικού αερίου. Επιβάλλεται η κατάργηση του νομικού - θεσμικού πλαισίου, που εκχωρεί το 49% των υπό δημιουργία "εταιριών διανομής" σε ιδιώτες. Σχετικά με την προμήθεια και μεταφορά του φυσικού αερίου είμαστε αντίθετοι στην περιβόητη πρόσβαση τρίτων στα δίκτυα, που προωθείται από την ΕΕ, η οποία οδηγεί στην πλήρη ιδιωτικοποίηση και στην απομύζηση τεραστίων κερδών για το κεφάλαιο, ενώ καταστρέφει τη μακροπρόθεσμη ορθολογική ανάπτυξη των δικτύων του φυσικού αερίου.

• Για την τιμολογιακή πολιτική των πετρελαιοειδών

Είναι γνωστό ότι η τελική τιμή των πετρελαιοειδών επηρεάζεται σημαντικά από τους φόρους κατανάλωσης. Η τελική αυτή τιμή συν τους φόρους πρέπει να καθορίζεται με κοινωνικά κριτήρια (μειωμένη τιμή για αγρότες, θέρμανση κ.ά). Είμαστε υπέρ μιας τιμολογιακής πολιτικής που θα προστατεύει τον τελικό καταναλωτή από κερδοσκοπικές τάσεις (που παρουσιάζουν έξαρση όταν η τιμή του αργού αυξάνεται και η ισοτιμία δραχμής/δολαρίου παρουσιάζει ανοδικές τάσεις), θα καθορίζει λογικά περιθώρια κέρδους για εταιρίες εμπορίας, πρατηριούχους και βυτιοφορείς. Δηλαδή να υπάρχει "τιμή βάσης" που θα πωλούν τα διυλιστήρια και ανώτερη τελική τιμή κατανάλωσης, όπως ίσχυε πριν το Ν. 2008/92 (απελευθέρωση τιμών) και τέλος να καταργηθεί αυτός ο νόμος.

Απέναντι στις θέσεις μας αντιπαρατίθεται συνήθως το "επιχείρημα" ότι αυτές ήταν συζητήσεις για την 10ετία του '80, που σήμερα, με την "παγκοσμιοποίηση", είναι ανεφάρμοστες και αν εφαρμοστούν οδηγούν σε απομόνωση της χώρας!..

Κατ' αρχάς αυτοί που χρησιμοποιούν αυτό το "επιχείρημα" στοχεύουν σε δύο πράγματα. Από τη μια, να σπείρουν αμφιβολίες στις γραμμές μας, ότι αυτά που προτείνουμε είναι ουτοπίες και από την άλλη να σπείρουν την απογοήτευση σε πλατιές μάζες εργαζομένων, στο λαό γενικότερα, ότι πρέπει να αποδεχτούν τη σημερινή πραγματικότητα και να μην αγωνιστούν για μια άλλη πορεία σε αυτή τη χώρα, σε αυτά τα επίπεδα της κοινωνίας. Απέναντι λοιπόν σ' αυτό το "επιχείρημα" εμείς σημειώνουμε:

Πρώτο: Καμία χώρα, καμία οικονομία δεν μπορεί να διεκδικήσει ισότιμη και εθνικά συμφέρουσα θέση για τους εργαζόμενους, το λαό, στα πλαίσια του διεθνούς καταμερισμού εργασίας, δίχως την ανάπτυξη ισχυρής παραγωγικής βάσης, επιστημονικής έρευνας και τεχνολογίας. Οι προτάσεις μας εκεί ακριβώς στοχεύουν.

Δεύτερο: Η χώρα απομονώνεται και θα απομονώνεται όλο και περισσότερο, όσο βαθαίνει η εξάρτηση, όσο παραμένει στο ιμπεριαλιστικό σχήμα της ΕΕ, όσο οι κυβερνήσεις - υπηρέτες της εγχώριας ολιγαρχίας με τις "πολιτικές" τους, εξαρθρώνουν την παραγωγική βάση της χώρας, ξεπουλούν και παραδίνουν στην "ιδιωτική πρωτοβουλία" κερδοφόρους τομείς και κλάδους της οικονομίας. Τέλος, επειδή και στο πετρέλαιο οι κυβερνητικοί "εκσυγχρονιστές" και όχι μόνο, ισχυρίζονται ότι ακολουθούν σύγχρονη "αριστερή" πολιτική, να τονίσουμε για μια ακόμη φορά ότι: Αριστερή πολιτική δεν είναι η διαχείριση του καπιταλισμού ή η προσπάθεια να γίνει καλύτερος (πράγμα αντιιστορικό, αντιεπιστημονικό), αλλά η επαναστατική ανατροπή του. Καταλαβαίνουμε και την αγωνία και τους λόγους που όλοι αυτοί επιδιώκουν να εμφανίζονται σαν αριστεροί.

Η εποχιακή βάση, πάνω στην οποία δομήθηκε ο τουρισμός, έχει ως αποτέλεσμα χιλιάδες εργαζόμενοι να αντιμετωπίζονται ως αναλώσιμο εποχιακό είδος. Η αποτίμηση και της σεζόν που πέρασε είναι σκληρή. Η ανεργία αυξήθηκε, ενώ στο σύνολό τους τα εργασιακά, αλλά και ανθρώπινα δικαιώματα κακοποιήθηκαν βάναυσα. Από την άλλη πλευρά τα κέρδη των μεγαλοξενοδόχων ανέβηκαν σημαντικά. Είναι χαρακτηριστικό ότι στην Κρήτη και όχι μόνο, οι πληρότητες από τον Απρίλη έως και το Σεπτέμβρη ανήλθαν στο 86,95%, έναντι 76,24% το αντίστοιχο διάστημα πέρσι.

Η κατάσταση που επικράτησε σε τρεις άκρως τουριστικές περιοχές της χώρας τη Ζάκυνθο,τα Δωδεκάνησα και τη Χαλκιδική αντικατοπτρίζει αυτή στο σύνολο της χώρας. Στη Ζάκυνθο και φέτος οι συλλογικές συμβάσεις δεν εφαρμόστηκαν, σε αντίθεση με τα "πακέτα ενσήμων", δηλαδή προσφορά 100 ενσήμων ανεξάρτητα από το σύνολο των ημερών εργασίας, ως όρο πρόσληψης! Η πλειοψηφία των ξενοδοχείων λειτούργησε κατ' αυτό τον τρόπο, με "πρωτοπόρα" τα "Ζάντε Ρουαγιάλ Παλλάς","Ζάντε Παρκ","Κάπτεν".

Αν μπορούσαν να ιεραρχηθούν κατά σπουδαιότητα τα προβλήματα που αντιμετώπισαν οι εργαζόμενοι της Ζακύνθου, η πρώτη θέση δικαιωματικά ανήκει στον εντεινόμενο αυταρχισμό της εργοδοσίας. Σε πολλά ξενοδοχεία το προσωπικό ελεγχόταν με κρυφές κάμερες, όπως στα "Αυστράλια","Παραντάις","Ντιάνα Παλλάς" και "Ζάντε Παρκ".Μάλιστα, εκπρόσωποι επιχειρήσεων παραδέχτηκαν στο σωματείο ότι το έκαναν για να ελέγχουν κυρίως το προσωπικό στις ταμειακές μηχανές και τη ρεσεψιόν! Στις επιχειρήσεις "Βίλατζ Χοτέλ","Κάμελοτ" και "Αυστράλια" οι εργοδότες έφτασαν στο σημείο να χειροδικήσουν,επειδή οι εργαζόμενοι διαμαρτυρήθηκαν για τη μη τήρηση των συμβάσεων και τις πολυειδικότητες!

Στα Δωδεκάνησα παρά την αύξηση που παρουσίασε η τουριστική κίνηση, η περίοδος απασχόλησης μίκρυνε και πολλοί εργαζόμενοι μετά βίας κατάφεραν να συμπληρώσουν τα ένσημα για το ταμείο ανεργίας. Στη συντριπτική πλειοψηφία των επιχειρήσεων δεν καταβάλλονταν εγκαίρως οι μισθοί, τα επιδόματα, οι συμβάσεις έγιναν κουρελόχαρτο και δεν επικολλήθηκαν όλα τα ένσημα. Πρώτα βέβαια σε αντεργατικές επιδόσεις ήρθαν και φέτος οι μεγάλες μονάδες όπως το "Κλαμπ Μεντιτερανέ",το "Ρόμπινσον Κλαμπ" και το "Νέπτουμ",στα οποία μεγάλη έκταση πήρε η μερική απασχόληση.

Το κλαδικό σωματείο καταγγέλλει ότι η τετράωρη απασχόληση κερδίζει ολοένα και περισσότερο έδαφος, ενώ η "μαύρη" εργασία είναι γεγονός όχι μόνο για τους αλλοδαπούς, αλλά και τους ντόπιους.Καταγγέλλει ακόμα ότι παρά τις συνεχείς του ενοχλήσεις στον έπαρχο και το υπουργείο Εργασίας δεν έχει γίνει καμία ενέργεια για να αντιμετωπιστεί η παραβίαση της εργατικής νομοθεσίας, ακόμα και μία θέση στην Επιθεώρηση που υποτίθεται ότι θα καλυπτόταν το Νοέμβρη, τελικά δεν καλύφτηκε.

Στην περιοχή της Θεσσαλονίκης - Χαλκιδικής αξίζει να σημειωθεί ότι τα κέρδη των εργοδοτών εκτινάχτηκαν φέτος στα ύψη και δε θα μπορούσε να γίνει αλλιώς, αφού η μαγική συνταγή της "κατάμαυρης" εργασίας απέδωσε καρπούς και τους άνοιξε παραπέρα την όρεξη για την ωμή παραβίαση των εργασιακών δικαιωμάτων και τη συμπίεση ακόμα περισσότερο του ήδη χαμηλού κόστους εργασίας.

Ετσι, λοιπόν, από το Σεπτέμβρη έως και σήμερα τα κέρδη αυξήθηκαν 100% σε σχέση με τους αντίστοιχους μήνες του 1996, ενώ από την αρχή του χρόνου ως και το Σεπτέμβρη κατά 30%! Στα ύψη όμως και η "μαύρη" εργασία των αλλοδαπών, το μεροκάματο των οποίων δεν ξεπερνά τις 2.500-3.000 δραχμές,ενώ γι' αυτούς λέξεις όπως ένσημα, ωράριο, ειδικότητα είναι παντελώς άγνωστες. Το ξενοδοχείο "Σάνι Μπιτς" στη Χαλκιδική, στο οποίο η Επιθεώρηση Εργασίας και το ΙΚΑ βρήκαν 70 ανασφάλιστους αλλοδαπούς,δεν αποτελεί την εξαίρεση, αλλά τον κανόνα!

Το 85% των 4.500 εργαζομένων στη Χαλκιδική είναι εποχιακοί, απ' αυτούς οι 3.000 περίπου ανασφάλιστοι! Η εντατικοποίηση βασιλεύει, αφού - σύμφωνα με εκτιμήσεις συνδικαλιστών - στη Θεσσαλονίκη θα έπρεπε να εργάζονται πάνω από 2.000 αντί 1.300 που είναι τώρα, ενώ και στη Χαλκιδική οι εργαζόμενοι θα έπρεπε να είναι περισσότεροι, αν οι ξενοδόχοι τηρούσαν τη σύνθεση του προσωπικού και τον καταμερισμό εργασιών.

Το τοπικό σωματείο καταγγέλλει ότι οι επαγγελματίες του κλάδου πετάγονται στο δρόμο. Φέτος μάλιστα πολλοί ίσα που κατάφεραν να συμπληρώσουν 3 μήνες απασχόλησης και 75 ένσημα, αρκετά μόνο για ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Δεν έχει άδικο λοιπόν, όταν χαρακτηρίζει τη σεζόν την πιο δύσκολη για τους εργαζόμενους και την καλύτερη για τους ξενοδόχους, από "γεννησιμιού του τουρισμού στη Θεσσαλονίκη"!

Κείμενα:

Βάσω ΝΙΕΡΗ

Τα κριτήρια που βάζουν δεν επιτρέπουν να βγουν ολοκληρωμένα συμπεράσματα και, φυσικά, τα συμπεράσματα αυτά δεν αφορούν το σύνολο των απασχολουμένων στον τουρισμό - επισιτισμό. Τα μόνα στοιχεία που επικαλούνται είναι ο αριθμός των επισκεπτών και το ύψος του συναλλάγματος που μπήκε στη χώρα. Αποσιωπούν σκόπιμα μια σειρά άλλα στοιχεία απαραίτητα για να δοθεί η πραγματική εικόνα του τουρισμού στη χώρα μας, όπως: Τι έγινε με το συνάλλαγμα που μπήκε στη χώρα, ποιοι το καρπώθηκαν και τι επενδύσεις έγιναν; Ολη αυτή η διαδικασία ωφέλησε την αναπτυξιακή πορεία του τόπου, ενισχύθηκαν οι άλλοι τομείς της ελληνικής οικονομίας; Τι ωφελήθηκαν και τα άλλα στρώματα που απασχολούνται στον τουρισμό - μικρομεσαίες τουριστικές και επισιτιστικές επιχειρήσεις - και κυρίως οι εργαζόμενοι στον κλάδο;

* * *

Τι έγινε, όμως, με τα κέρδη και το συνάλλαγμα που μπήκε στη χώρα; Σε ποιες τσέπες κατέληξε; Αν κρίνουμε από το γεγονός ότι μια σειρά μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις στο χώρο του τουρισμού - επισιτισμού έχουν βγει στο "σφυρί" λίγο μετά το τέλος της τουριστικής σεζόν και ξεπουλιούνται για ένα κομμάτι ψωμί ορισμένες, φαίνεται ότι κάθε άλλο παρά κέρδη είχε αυτός ο χώρος. Αγοραστής είναι κυρίως το μεγάλο πολυεθνικό κεφάλαιο, που δρα και επενδύει ανεξέλεγκτα στον τουρισμό. Αυτό είναι και ο μεγάλος κερδισμένος. Ας σταματήσουν λοιπόν να ταυτίζουν τα κέρδη των πολυεθνικών με την πρόοδο και την ανάπτυξη του τόπου, με την πορεία των χιλιάδων μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων και με τα συμφέροντα των εργαζομένων.

Το πλαίσιο της εξάρτησης του ελληνικού τουρισμού από τις πολυεθνικές έχει ως αποτέλεσμα να μειώνονται τα συναλλαγματικά οφέλη που θα μπορούσε σε άλλες συνθήκες να έχει η χώρα από τον τουρισμό. Το μεγαλύτερο μέρος από το συνάλλαγμα που μπαίνει στη χώρα φεύγει πάλι έξω, είτε με τη μορφή των καταθέσεων σε ξένες τράπεζες, είτε για επενδύσεις σε άλλες χώρες ή για αγορά καταναλωτικών προϊόντων που θα μπορούσαν να παράγονται στην Ελλάδα. Οι μόνες επενδύσεις που γίνονται από το μεγάλο κεφάλαιο είναι για την εξαγορά μικρομεσαίων επιχειρήσεων και γενικότερα για την ενίσχυση της θέσης του στο τουριστικό κύκλωμα. Ούτε καν για μια καλύτερη υποδομή, που λογικά θα τους συνέφερε κι αυτούς, δεν επενδύουν, αλλά τα φορτώνουν όλα στις πλάτες του ελληνικού λαού.

* * *

Συγκεκριμένα: Παρά τη σχετικά μεγαλύτερη τουριστική κίνηση φέτος, δεν αυξήθηκαν ανάλογα και οι θέσεις εργασίας. Με το ίδιο ή και λιγότερο προσωπικό προσφέρθηκαν υπηρεσίες σε μεγαλύτερο αριθμό τουριστών, με αποτέλεσμα την εντατικοποίηση της δουλιάς, τη μεγαλύτερη δηλαδή εκμετάλλευση των εργαζομένων. Οι απαιτήσεις της εργοδοσίας είναι όλο και πιο αυξημένες, με αποτέλεσμα να ξεζουμίζονται στην κυριολεξία οι εργαζόμενοι, που, εκτός των άλλων, υποχρεώνονται να δουλεύουν και με "το χαμόγελο στα χείλη". Κι όλα αυτά σε πλήρη αναντιστοιχία με τις απολαβές τους, που όχι μόνο δεν ανταποκρίνονται στις υπηρεσίες που προσφέρουν, αλλά στις περισσότερες περιπτώσεις είναι πολύ πιο κάτω και από αυτές που ορίζουν οι συμβάσεις εργασίας. Η στυγνή υπερεκμετάλλευση, η εντατικοποίηση, το τσαλαπάτημα των εργασιακών σχέσεων και της εργατικής νομοθεσίας ήταν τα "οφέλη" των εργαζομένων την περίοδο που πέρασε.

Σ' αυτή τη βάση που κινείται ο τουρισμός στη χώρα μας είναι φανερό ότι δεν εξυπηρετεί τα συμφέροντα των εργαζομένων, των μικρομεσαίων, τις ανάγκες της οικονομίας της χώρας, δεν ενισχύει την παραγωγική βάση. Το μόνο που υπηρετεί είναι το συμφέρον της ντόπιας και ξένης πλουτοκρατίας. Για να υπάρχουν πραγματικά οφέλη για το λαό και τον τόπο από τον τουρισμό χρειάζεται άλλος προσανατολισμός, μια διαφορετική πολιτική, η οποία θα συγκρούεται με το ανεξέλεγκτο κέρδος του πολυεθνικού κεφαλαίου, με την πολιτική της λιτότητας για τους εργαζόμενους, με τον αφανισμό των μικρομεσαίων και την καταστροφή της παραγωγικής βάσης της χώρας.

Για να γίνει, όμως, αυτό χρειάζεται να αναπτυχθεί ένα πλατύ κίνημα, ένα μέτωπο, που θα συσπειρώνει τους εργαζόμενους στο χώρο αυτό, τους μικρομεσαίους, όλους αυτούς που συνδέονται άμεσα ή έμμεσα με τον τουρισμό και που τα συμφέροντά τους συγκρούονται με τα συμφέροντα των πολυεθνικών που λυμαίνονται τον τόπο. Οι εργαζόμενοι με τις πρόσφατες κινητοποιήσεις τους έδειξαν ότι δεν είναι διατεθειμένοι να αποδεχτούν αυτή την κατάσταση. Μια κατάσταση που φέρνει όλο και μεγαλύτερα κέρδη στο κεφάλαιο, ενώ για τους εργαζόμενους σημαίνει φτώχεια, εξαθλίωση, καταπάτηση των δικαιωμάτων τους.

* Ο Νίκος Μανουσάκης είναι μέλος του Γραφείου Περιοχής Κρήτης του ΚΚΕ

Η θεσμοθέτηση ενός μεσαιωνικού καθεστώτος στα ξενοδοχεία αποτελεί εν ολίγοις την κύρια επιδίωξη των μεγαλοξενοδόχων, όπως προκύπτει από υπόμνημα του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου και της Ομοσπονδίας Ξενοδόχων προς τον υφυπουργό Εργασίας. Στο υπόμνημά τους - που έχει τη μορφή παρατηρήσεων στο προϊόν του "κοινωνικού διαλόγου", στο "Σύμφωνο Εμπιστοσύνης προς το 2000" -εκτός από επιπλέον κίνητρα και παροχές, οι μεγαλοξενοδόχοι ζητάνε:

α) "Καθιέρωση κυμαινόμενου ωραρίου ημερήσιας απασχόλησης,στα πλαίσια σταθερού αριθμού εβδομαδιαίων ωρών εργασίας. Η ημερήσια απασχόληση του εργαζόμενου θα πρέπει να κυμαίνεται ελεύθερα από 5 έως 10 ώρες, σε δύο το πολύ βάρδιες, χωρίς άλλους ειδικούς χρονικούς περιορισμούς ανάλογα με τις ανάγκες της επιχείρησης".

β) "Θέσπιση της από κοινού κατοχής θέσης εργασίας".Ακόμα, "να επιτραπεί η ταυτόχρονη απασχόληση ενός υπαλλήλου σε ομοειδείς επιχειρήσεις της ίδιας περιοχής".Το παράδειγμα που οι ίδιοι αναφέρουν "μιλάει" μόνο του: "Ενας συντηρητής να μπορεί να εργάζεται σε δύο και τρεις ξενοδοχειακές μονάδες ανάλογα με το μέγεθός τους και να τον ασφαλίζουν από κοινού"!

γ) "Να θεσμοθετηθεί η μερική απασχόληση και οι συμβάσεις ορισμένου χρόνου" (προτεινόμενο ποσοστό το 25%)!

δ) "Θεσμοθέτηση πολιτικής ασφαλιστικών κινήτρων",προκειμένου να προσφέρουν εργασία σε μετανάστες, μητέρες με ανήλικα παιδιά, νέους, φοιτητές κ. ά.

Οι ξενοδόχοι μεταφράζουν την "πολιτική ασφαλιστικών κινήτρων" σε: 1) "Απαλλαγή της επιχείρησης από το 50% των ασφαλιστικών εισφορών για τα δύο πρώτα χρόνια από την πρόσληψη κάποιου μακροχρόνια ανέργου".2) "Να δίνεται η δυνατότητα απασχόλησης νέων κάτω των 25 ετών να εργάζονται για 2 ή 3 χρόνια με χαμηλότερους μισθούς απ' αυτούς της Εθνικής Σύμβασης Εργασίας".3) "Να επιτραπεί η σύναψη ειδικών συμβάσεων εργασίας περιορισμένου χρόνου, με αυξημένη ωριαία αμοιβή χωρίς να απαιτείται καταβολή ασφαλιστικών εισφορών"!

ε) "Για τους εποχιακά απασχολούμενους σε τουριστικά επαγγέλματα, οι οποίοι παραμένουν στο επάγγελμα μετά το 55ο έτος της ηλικίας τους, να μειώνονται οι αποδοχές τους κατά το 1/3 και τα χρήματα αυτά να καλύπτονται από τον ειδικό λογαριασμό του ΛΑΕΚ".

Ο τουρισμός γνωρίζει ιδιαίτερη ανάπτυξη τα τελευταία χρόνια, όχι στο σκέλος που αφορά την απασχόληση και την ορθολογική αναπτυξιακή εκμετάλλευση της περιουσίας του ΕΟΤ, αλλά τα ταμεία των ισχυρών του χώρου. Κι αυτό, χάρη στην πολιτική των κυβερνήσεων, που έδωσαν και δίνουν "γην και ύδωρ" στους μεγαλοκαρχαρίες του κλάδου. Πίσω από το πρόσχημα ότι "το Δημόσιο δεν μπορεί να είναι επιχειρηματίας", ξεπουλιούνται τα φιλέτα της περιουσίας του ΕΟΤ - στερώντας του τη δυνατότητα άσκησης ουσιαστικού ρόλου στην κατεύθυνση ανάπτυξης του τουρισμού για τον τόπο, το λαό, προς όφελος της εθνικής οικονομίας - και ανοίγεται ο δρόμος για τον έλεγχο του κλάδου από το πολυεθνικό κεφάλαιο.

Αυτό, απαιτεί εκτός των άλλων, φτηνό και "ευέλικτο" εργατικό δυναμικό, απαίτηση που σπεύδει να ικανοποιήσει πλήρως η κυβέρνηση, εφαρμόζοντας με ευλαβική συνέπεια τις αντεργατικές επιταγές της "Λευκής Βίβλου" που καθιστούν τα εργασιακά δικαιώματα, βορά στην αδηφαγία των μεγαλοεπιχειρηματιών. Στην κατεύθυνση αυτή, δικαιώματα τίθενται υπό αμφισβήτηση με διαδικασίες τύπου "κοινωνικού διαλόγου", καταργούνται με αντιλαϊκούς νόμους ή καταπατούνται στην πράξη από τους εργοδότες, οι οποίοι έχουν εξασφαλισμένη την ανοχή, αν όχι τη συγκατάθεση της κυβέρνησης και την αδράνεια των πλειοψηφιών στις ανώτερες συνδικαλιστικές οργανώσεις.

Η επίθεση ενάντια σε ό,τι στέκει εμπόδιο στην αύξηση των κερδών των μεγαλοξενοδόχων και στην επέκταση των πολυεθνικών που ελέγχουν την τουριστική κίνηση σε παγκόσμιο επίπεδο, θα ενταθεί, ενόψει και της διοργάνωσης από τη χώρα μας των Ολυμπιακών Αγώνων το 2004, που αποτελούν μια πρώτης τάξεως ευκαιρία για την ικανοποίηση της ακόρεστης απληστίας τους.

Ηδη, το Ξενοδοχειακό Επιμελητήριο και η Ομοσπονδία Ξενοδόχων με υπόμνημά τους προς τον υφυπουργό Εργασίας, υπό τη μορφή παρατηρήσεων στο "Σύμφωνο Εμπιστοσύνης προς το 2000" θέτουν υπόψη του τα "αιτήματά" τους, τα οποία εν ολίγοις αφορούν τη θεσμοθέτηση ενός μεσαιωνικού εργασιακού καθεστώτος στα ξενοδοχεία.

Μπροστά σε όλα αυτά για τους εργαζόμενους του κλάδου τίθεται πλέον επιτακτικά η ανάγκη της συσπείρωσής τους και του συντονισμού της δράσης τους για την υπεράσπιση των δικαιωμάτων τους, για τη διεκδίκηση μιας σωστής τουριστικής πολιτικής, στην κατεύθυνση εξυπηρέτησης των δικών τους συμφερόντων και της χώρας και όχι αυτών του μεγάλου τουριστικού κεφαλαίου.

Επιτακτική ανάγκη είναι πια για τους εργαζόμενους του κλάδου η συνέχιση των αγώνων για την υπεράσπιση εργασιακών και ασφαλιστικών δικαιωμάτων

Στην Κω, αλλά και στα υπόλοιπα Δωδεκάνησα, ο τουρισμός αποτελεί την κύρια πηγή απασχόλησης. Μιας απασχόλησης με όλο και λιγότερα εργασιακά δικαιώματα

Οι εργαζόμενοι επανελλημένα έχουν διατρανώσει την αντίθεσή τους με την πολιτική ξεπουλήματος της περιουσίας του ΕΟΤ