Οι τρόποι με τους οποίους μπορεί να απαντήσει η Ρωσία σε μια ανεπιθύμητη επέκταση του ΝΑΤΟ, δεν είναι και λίγοι, παρά το γεγονός πως οπωσδήποτε η σημερινή Ρωσία δεν είναι η πανίσχυρη ΕΣΣΔ και όπως τονίσαμε στόχος της σήμερα δεν είναι η πλήρης αντιπαράθεση και αναμέτρηση με το ΝΑΤΟ, αλλά η αποδοχή της από τις άλλες δυνάμεις στο παγκόσμιο "παιχνίδι" και τους διάφορους ιμπεριαλιστικούς οργανισμούς και ενώσεις (ΠΟΕ, ΟΟΣΑ, ΔΝΤ, G7 κλπ.), ο ρόλος των οποίων έχει σήμερα αναβαθμιστεί.

Κατ' αρχάς δεν μπορεί να ξεχνά κανείς πως η Ρωσία δεν είναι μόνο μια μεγάλη σε έκταση χώρα, 5η στην παγκόσμια κατάταξη σε πληθυσμό, αλλά είναι μια μεγάλη πυρηνική δύναμη με εκατοντάδες πυρηνικές κεφαλές, μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, με αναπτυγμένη βιομηχανία όπλων (δεύτερη χώρα το 1996 στο παγκόσμιο εμπόριο όπλων), αλλά και τεχνολογία, με μεγάλα κοιτάσματα πρώτων υλών (βασικός τροφοδότης της Ευρώπης σε καύσιμα), με μεγάλα αποθέματα χρυσού και πολύτιμων λίθων. Η Ρωσία είναι η χώρα -"πυρήνας" της χαλαρής, προς το παρόν, Κοινοπολιτείας των Ανεξάρτητων Κρατών (ΚΑΚ), και διατηρεί σοβαρούς οικονομικούς, πολιτικούς και πολιτιστικούς δεσμούς με τις χώρες της ΚΑΚ, αλλά και με μια σειρά ακόμη χώρες, που αποτελούν ή θα μπορούσαν πολύ γρήγορα να αποτελέσουν σοβαρό "μπελά" στο "κεφάλι" των Αμερικανών και της "νέας τάξης πραγμάτων".

Οι πλευρές αντίδρασης της Ρωσίας σε μια ανεπιθύμητη επέκταση του ΝΑΤΟ προς ανατολάς, με τρόπο που θα σήμαινε γι' αυτήν τον παραμερισμό της από τις άλλες ιμπεριαλιστικές δυνάμεις, θα μπορούσαν να χωριστούν σε ορισμένες κατηγορίες, όπως οι καθαρά στρατιωτικές, οι πολιτικο-διπλωματικές, αλλά και οικονομικές. Συνοπτικά μόνο μπορούμε να καταγράψουμε τα εξής:

ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΕΣ: Η διεύρυνση του ΝΑΤΟ προς ανατολάς δε θα σημαίνει μόνο την επέκταση ενός τείχους σαν αυτό το Βερολίνου πιο ανατολικά, αλλά καιτην αναγκαστική διατάραξη των στρατιωτικών συσχετισμών στην περιοχή, που θα οδηγήσει στην επανεξέταση από ρωσικής πλευράς μιας σειράς συμφωνιών για τον περιορισμό των συμβατικών, αλλά και των πυρηνικών όπλων. Ηδη οι Ρώσοι αξιωματούχοι πρόλαβαν να υπογραμμίσουν πως οι ΗΠΑ δε θα πρέπει να περιμένουν την επικύρωση από ρωσικής πλευράς της συμφωνίας ΣΤΑΡΤ 2. Ταυτόχρονα, υπό αμφισβήτηση θα έμπαιναν μια σειρά συμφωνίες για τον περιορισμό άλλων όπλων.

Μερικοί ΝΑΤΟικοί υποστηρίζουν πως "η Ρωσία χρειάζεται αύξηση των αμυντικών δαπανών κατά ποσοστό 14% ετησίως μέχρι το 2010 για να ξαναγίνει στρατιωτική υπερδύναμη, ικανή να απειλήσει το ΝΑΤΟ. Αύξηση κατά 14% των στρατιωτικών δαπανών ετησίως είναι ποσοστό αδύνατο και για την ιαπωνική οικονομία ακόμη και με την προϋπόθεση ότι η πτώση της οικονομίας θα αντικατασταθεί με ίδιους ρυθμούς ανόδου, κάτι το οποίο ούτε ως απομακρυσμένη πιθανότητα δε φαίνεται στον ορίζοντα" (10). Αυτό όμως είναι μια πολύ απλουστευτική πρόβλεψη, αφού στην πολιτική των διεθνών σχέσεων δεν υπάρχει μόνο η απλή αριθμητική, αλλά και η γεωμετρία, δηλαδή οι συγκεκριμένες ισορροπίες και συνεργασίες που μπορεί η κάθε χώρα να κάνει. Ετσι, η Ρωσία μπορεί στη ΝΑΤΟική πρόκληση να προσπαθήσει να απαντήσει με τη σύσφιξη της στρατιωτικής συνεργασίας με χώρες της ΚΑΚ (αυτό άλλωστε προσπάθησε να διερευνήσει και ο γγ του ΝΑΤΟ στο πρόσφατο ταξίδι του σε μια σειρά πρώην σοβιετικές Δημοκρατίες). Παραπέρα μπορεί να αναπτύξει την ήδη σοβαρή συνεργασία με τέτοιες χώρες όπως η Κίνα και η Ινδία, αλλά και με άλλες, όπως το Ιράν, το Ιράκ, η Συρία, η ΛΔ της Κορέας κλπ.

Η Μόσχα θα μπορούσε επίσης να απαντήσει και με επανεγκατάσταση πυρηνικών όπλων στη Λευκορωσία.

Αρκετοί Ρώσοι επίσημοι ήδη έκαναν σαφές πως θα αλλάξει και το στρατιωτικό δόγμα της χώρας και πλέον η Ρωσία δε θα αποκλείει το να δώσει αυτή ένα πρώτο πυρηνικό χτύπημα, αν χρειαστεί.

Γενικά, μια αναζωπύρωση της στρατιωτικής αναμέτρησης της Ρωσίας με το ΝΑΤΟ, θα οδηγούσε αναπόφευκτα και στη γρήγορη ανασυγκρότηση της ρωσικής πολεμικής βιομηχανίας και "μηχανής". Κι όπως σωστά κατά την άποψή μας επισημαίνει επίσημο ντοκουμέντο της Ευρωπαϊκής Ενωσης: "Εάν η διεύρυνση του ΝΑΤΟ οδηγήσει σε συνεχή αντίθεση της Ρωσίας και εν καιρώ σε νέα αύξηση των στρατιωτικών της δυνατοτήτων, είναι σαφές ότι δε θα επιτευχθεί η σταθερότητα της ευρύτερης Ευρωπαϊκής Ενωσης" (11).

ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ και ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΕΣ: Οι πολιτικές και διπλωματικές συνέπειες θα μπορούσαν κατ' αρχάς να αφορούν στο ίδιο το εσωπολιτικό σκηνικό της Ρωσίας. Πρόσφατα ο γνωστός για τα φιλοδυτικά του αισθήματα Ανατόλι Τσουμπάις και υπεύθυνος του γραφείου του Προέδρου Γιέλτσιν, στο Νταβός, εκλιπαρώντας τη Δύση για την υπογραφή μιας συμφωνίας Ρωσίας - ΝΑΤΟ, τόνιζε πως "θα πρέπει να χρησιμοποιήσουμε αυτή την ευκαιρία, γιατί αλλιώς μπορεί να γίνει η τελευταία για όλους μας" (12). Είναι κατανοητός ο υπαινιγμός του Α. Τσουμπάις και το δίλημμα που θέτει απέναντι στους δυτικούς "φίλους" του: Η υπογράφουμε μια δεσμευτική συμφωνία μεταξύ μας και μ' αυτήν μας κάνετε αποδεκτούς στο "παιχνίδι", ή μπορεί να οδηγηθούμε στην ανατροπή της ίδιας της πορείας καπιταλιστικοποίησης! Και τότε θα χάσουμε κι εμείς και σεις! Δεν ξέρουμε αν ο Τσουμπάις υπερβάλλει (αυτό τουλάχιστον πιστεύει η κ. Ολμπράιτ) (13), όμως είναι γεγονός πως το ζήτημα της επέκτασης του ΝΑΤΟ έχει γίνει ένα από τα σημαντικότερα θέματα στην καθημερινή ρωσική πολιτική ζωή και αποκλείεται η έκβασή του να μην επηρεάσει την εσωτερική ζωή, με τον ένα ή άλλο τρόπο.

Ομως, και εκτός ρωσικών συνόρων θα υπάρξουν εξελίξεις. Κατ' αρχάς είναι φανερό πως η Ρωσία θα προσπαθήσει να αυξήσει την επιρροή της σε εκείνες τις χώρες που δε θα ενταχθούν με την "πρώτη δόση" στο Βορειοατλαντικό Σύμφωνο και κυρίως στις πρώην σοβιετικές Δημοκρατίες, στις οποίες δεν πρέπει να ξεχνάμε πως υπάρχουν 25 εκατομμύρια Ρώσοι!

Δε θα πρέπει να αποκλείεται η όξυνση ενός νέου κύματος κατασκοπολογίας και σύγκρουσης των μυστικών υπηρεσιών. Ηδη θα λέγαμε, παρατηρείται μια τέτοια αύξηση της αντιπαράθεσης. Σύμφωνα με τον επικεφαλής της ρωσικής Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας Ασφαλείας, τον τελευταίο καιρό οι ρωσικές αρχές συνέλαβαν 38 Ρώσους και 400 ξένους πολίτες, με την κατηγορία της κατασκοπίας, ενώ οι Αμερικανοί την ίδια περίοδο είχαν αντίστοιχα 200 τέτοιες περιπτώσεις (14).

Το σημαντικότερο όμως είναι πως η Ρωσία θα προσπαθήσει να ισχυροποιήσει τις σχέσεις της με άλλες χώρες, που επίσης αντιμετωπίζουν αντίστοιχα προβλήματα. Δεν πρέπει να θεωρείται τυχαίο πως στις 31/1/1997 και από τον κινεζικό Τύπο, για πρώτη φορά, καταδικάστηκαν τα σχέδια επέκτασης του ΝΑΤΟ προς τα ρωσικά σύνορα, καθώς και η "τριγωνική συμμαχία" ΗΠΑ - Ιαπωνίας -Αυστραλίας στον ασιατικό Ειρηνικό Ωκεανό (15).

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ: Παρά την οικονομική αδυναμία της σημερινής Ρωσίας, αυτή δε θα πρέπει να μεγεθύνεται, όπως συνηθίζεται τελευταία, γιατί η χώρα αυτή έχει τεράστια φυσικά αποθέματα και εξειδικευμένο εργατικό δυναμικό. Κι αυτοί ακόμη οι ιμπεριαλιστικοί οργανισμοί, όπως η Ευρωπαϊκή Ενωση, που σήμερα παρουσιάζονται περίπου ως "φιλάνθρωποι" απέναντι στη Ρωσία, αναγνωρίζουν πως αυτή η χώρα "παρουσιάζει μεγάλες οικονομικές, εμπορικές και επιστημονικές δυνατότητες" (16). Μεγάλες ρωσικές μονοπωλιακές επιχειρήσεις (πολεμικής βιομηχανίας, παραγωγής ενέργειας, πετρελαιακές κλπ.) ήδη εξαπλώνονται σε διάφορες γωνιές του πλανήτη μας, συναγωνιζόμενες αντίστοιχες πολυεθνικές. Γύρω από τη Ρωσία συγκεντρώνονται οι χώρες της ΚΑΚ. Ποιο το οικονομικό τους μέγεθος; Ο αντιπρόεδρος της ρωσικής κυβέρνησης, Β. Σέροφ, αναφερόμενος σε στοιχεία εμπειρογνωμόνων κάνει λόγο για το ότι αυτές οι χώρες έχουν σήμερα το 10% του παγκόσμιου βιομηχανικού δυναμικού, το 25% των παγκόσμιων φυσικών αποθεμάτων και το 4,5% των παγκόσμιων εξαγωγών (17). Συμπερασματικά λοιπόν και από οικονομικής πλευράς δε θα πρέπει να θεωρείται "απλή υπόθεση" μια αγνόηση της Ρωσίας. Μάλιστα, δεν είναι και λίγοι αυτοί (μεταξύ αυτών και ο Τσουμπάις με δηλώσεις του στο Νταβός '97), που θεωρούν πως μια "απομόνωση" της Ρωσίας, στην οποία θα οδηγήσει η επέκταση του ΝΑΤΟ, "θα θίξει σε μεγάλο βαθμό τις σχέσεις της Ρωσίας με το ΔΝΤ, την ΠΟΕ και τη "Λέσχη του Παρισιού"" (18).

Τέλος, θα μπορούσαμε να πούμε ότι η συμφωνία ή η "χάρτα" σχέσεων Ρωσίας - ΝΑΤΟ που θα υπογραφτεί, δεν μπορεί παρά να είναι ένας προσωρινός συμβιβασμός μεταξύ τους, που όμως μόνο προσωρινά και εν μέρει μπορεί να δεσμεύει τις δύο πλευρές. Κι αυτό γιατί η όρεξη των κυρίαρχων κοινωνικο- οικονομικών δυνάμεων δεν μπορεί να "κοπεί" με οποιεσδήποτε συμφωνίες. Ο μεταξύ τους ανταγωνισμός, όπως και ο ανταγωνισμός με τις άλλες ιμπεριαλιστικές δυνάμεις και κέντρα, για μια "καλύτερη θέση" στο παγκόσμιο ιμπεριαλιστικό σύστημα, για νέες αγορές, εδάφη και λαούς, θα συνεχιστεί και θα συνεχίζει να θέτει σε κίνδυνο την ειρήνη και την ασφάλεια, αλλά και την ανεξαρτησία ολόκληρων χωρών και λαών.

Ελισσαίος ΒΑΓΕΝΑΣ

1. Απόφαση της ΚΕ του ΚΚΕ: "Η κατάσταση που διαμορφώνεται στα Βαλκάνια και το Αιγαίο μετά τη Συμφωνία του Ντέιτον. Οι εξελίξεις στο Κυπριακό". "Ριζοσπάστης", 2/3/1997.

2. "Βήμα", 2/3/1997, σελ. 32.

3. Απόφαση της ΚΕ του ΚΚΕ: "Η κατάσταση που διαμορφώνεται στα Βαλκάνια και το Αιγαίο μετά τη Συμφωνία του Ντέιτον. Οι εξελίξεις στο Κυπριακό"."Ριζοσπάστης", 2/3/1997.

4. "Καθημερινή" 23/2/1997, από το "The Economist".

5. Εφημερίδα "Νεζαβίσιμαγια Γκαζέτα" 13/2/1997.

6. Εφημερίδα "Νεζαβίσιμαγια Γκαζέτα" 11/2/1997.

7. Εφημερίδα "Νεζαβίσιμαγια Γκαζέτα" 14/2/1997.

8. Εφημερίδα "Νεζαβίσιμαγια Γκαζέτα" 11/2/1997.

9. Εφημερίδα "Νεζαβίσιμαγια Γκαζέτα" 11/2/1997.

10. Προοπτικές της ευρωπαϊκής ταυτότητας άμυνας και ασφαλείας μετά τις αποφάσεις του Βορειοατλαντικού Συμβουλίου της 3ης Ιούνη 1996. Πρακτικά συνάντησης ΕΚΕΜ 4/7/1996, σελ.40.

11. Επιτροπή των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων. Ανακοίνωση της Επιτροπής. Το μέλλον των σχέσεων μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ενωσης και της Ρωσίας. Βρυξέλλες, 31.5.1995., σελ. 6.

12. Εφημερίδα "Ιζβέστια", 5/2/1997.

13. "Καθημερινή" 23/02/1997, από το "The Economist".

14 Εφημερίδα "Νεζαβίσιμαγια Γκαζέτα", 4/2/1997.

15 Εφημερίδα "Πράβντα - 5", 4/2/1997.

16 Επιτροπή των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων. Ανακοίνωση της Επιτροπής. Το μέλλον των σχέσεων μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ενωσης και της Ρωσίας. Βρυξέλλες, 31.5.1995, σελ. 1.

17 Εφημερίδα "Νεζαβίσιμαγια Γκαζέτα", 1/2/1997.

18 Εφημερίδα "Νεζαβίσιμαγια Γκαζέτα", 5/2/1997.

Είναι κάτι παραπάνω από φανερό πως μετά την καπιταλιστική παλινόρθωση στις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, άρχισαν μια "δυτική" οικονομική διείσδυση σ' αυτήν την περιοχή. Οι μεγάλες μονοπωλιακές επιχειρήσεις του "δυτικού κόσμου" απόκτησαν νέα τεράστια οικονομικά συμφέροντα από τις ιδιωτικοποιήσεις και τη γενικότερη πορεία εκμετάλλευσης νέων χωρών, εδαφών και λαών. Δεν πρέπει να είναι τυχαίο το γεγονός πως στην "πρώτη σειρά" των χωρών που ετοιμάζονται να ενταχθούν στο ΝΑΤΟ, είναι χώρες που παρουσιάζονται ως "πρωτοπόρες" στην καπιταλιστικοποίηση: Τσεχία, Ουγγαρία, Πολωνία. Ποιος, όμως, θα υποστηρίξει, αν χρειαστεί, τα νέα συμφέροντα που απόκτησαν σ' αυτές τις χώρες οι πολυεθνικές; Η επέκταση του ΝΑΤΟ προς αυτές τις χώρες έχει ακριβώς το ρόλο της "κατοχύρωσης" και με στρατιωτικό τρόπο των νέων συμφερόντων και αφεντικών.

Η επέκταση του ΝΑΤΟ, είναι φανερό πως δε στηρίζεται ούτε καν το πρόσχημα της "επιβολής της ειρήνης", "αλλά, - όπως σημειώνει και η πρόσφατη Απόφαση της ΚΕ του ΚΚΕ, (το ΝΑΤΟ) - επιδιώκει να αναμειγνύεται ένοπλα και στο εσωτερικό χωρών, στις μεταξύ κρατών διενέξεις. Διεκδικεί μαζί με τις ΗΠΑ το δικαίωμα της διάλυσης εθνικών στρατών, της ανασυγκρότησης και ανασύνθεσης εθνικών κρατών και της επίβλεψής τους. Οι ΝΑΤΟικές δυνάμεις αναδείχνονται πιο καθαρά σε δυνάμεις που έχουν κύριο στόχο να καταπνίγουν τα λαϊκά κινήματα, να στηρίζουν ή να αποσταθεροποιούν κυβερνήσεις, να επεμβαίνουν ανοιχτά όταν οι λαοί παίρνουν τις τύχες στα χέρια τους και αποφασίζουν ποια ανάπτυξη, ποιο κοινωνικό σύστημα τους εκφράζει".(1)

Ταυτόχρονα, όπως ομολογείται από πολλές πλευρές Ουάσιγκτον και Βρυξέλλες πιστεύουν "ότι με την ένταξη νέων μονάδων στη Συμμαχία θα περιοριστεί το πρόβλημα της εξεύρεσης δυνάμεων, για να φέρουν εις πέρας αποστολές της μορφής και της εμβέλειας που θα προκύψουν από την - υπό διαμόρφωση ακόμη - νέα στρατηγική του ΝΑΤΟ".(2)Το τι συγκεκριμένα σημαίνει αυτό αποκαλύπτει η Απόφαση της ΚΕ του ΚΚΕ, που σημειώνει: "Διαφαίνεται η τάση οι στρατιωτικές δυνάμεις των χωρών της Κεντρικής Ευρώπης να χρησιμοποιηθούν για τις πιο επικίνδυνες και απομακρυσμένες επιχειρήσεις του ΝΑΤΟ, ώστε να αποφεύγεται η άμεση εμπλοκή των ΗΠΑ και των Δυτικοευρωπαίων".(3)

Η επέκταση όμως του βορειοατλαντικού συνασπισμού δεν μπορεί παρά να προκαλεί τη Ρωσία, αφού πεντακάθαρα πια καταρρέουν πλήρως τα περί "κοινού ευρωπαϊκού σπιτιού", που είχε εισαγάγει ο Γκορμπατσόφ,το "η Ρωσία δεν έχει εχθρούς", που πρόσθεσε ο Γιέλτσιν.Στην πράξη είναι φανερό πως ξαναχαράζονται νέες διαχωριστικές γραμμές στην Ευρώπη κι αυτό πλέον το συνειδητοποιεί η πλειοψηφία των Ρώσων. Πρόσφατα η υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Μ. Ολμπράιτ, σε άρθρο της, ισχυρίζεται πως "η υποστήριξη της εισδοχής στο ΝΑΤΟ έχει συσπειρώσει πολιτικά κόμματα κάθε ιδεολογίας υπέρ της σύμπραξης με τη Δύση" (4), στη Ρωσία όμως συμβαίνει ακριβώς το ανάποδο! Ολα τα κόμματα και οι πολιτικοί, για διαφορετικούς εννοείται λόγους ο καθένας,τάσσονται ενάντια στη διεύρυνση του ΝΑΤΟ, αν εξαιρέσουμε τον ανεκδιήγητο πρώην υπ. εξωτερικών Α. Κόζιρεφ.

Ομως μοιάζει πως το ΝΑΤΟ έχει πάρει την απόφασή του, κι όχι τυχαία αφού οι ηγετικές δυνάμεις σ' αυτό, μετά τη διάλυση του Συμφώνου της Βαρσοβίας, αλλά και της Σοβιετικής Ενωσης, απέκτησαν μια φανερή υπεροχή οικονομική, στρατιωτική,έναντι της Ρωσίας. Κι αυτήν την υπεροχή σκέφτονται τώρα να την "εξαργυρώσουν".

Το υπο-ερώτημα θα λέγαμε που προκύπτει είναι: γιατί η επέκταση του ΝΑΤΟ γίνεται τώρα, κι όχι πριν 2 - 3 χρόνια, όταν το κλίμα ήταν καλύτερο για μια τέτοια επέκταση; Την περίοδο, δηλαδή, που στη Ρωσία υπήρχε στο υπουργείο Εξωτερικών ο Α. Κόζιρεφ, που ήταν αυτό που λέμε στα νεοελληνικά "κώλος και βρακί" με τους Δυτικούς ομολόγους του. Τότε για παράδειγμα, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, το 56,2% στην Τσεχία ήταν υπέρ της ένταξής της στο ΝΑΤΟ, ενώ σήμερα το ποσοστό αυτό έχει πέσει στο 37%.(5) Η μόνη ίσως λογική εξήγηση είναι πως το ΝΑΤΟ και οι κυρίαρχοι σ' αυτό οικονομικοπολιτικοί κύκλοι νιώθουν πως τα συμφέροντά τους μπορούν στο άμεσο μέλλον να αμφισβητηθούν, είτε από ένα ισχυρό λαϊκό, εργατικό κίνημα που παρά τις δυσκολίες συνεχώς αναπτύσσεται,είτε από κάποια άλλη ιμπεριαλιστική δύναμη, που στη συγκεκριμένη περιοχή δε θα μπορούσε να είναι άλλη από την ίδια τη Ρωσία. Συμπερασματικά, λοιπόν, μπορούμε να πούμε πως το ΝΑΤΟ προσπαθεί να αξιοποιήσει την υπεροχή του στην Ευρώπη, "καταπίνοντας" νέες χώρες, για να διασφαλίσει τα συμφέροντα των κυρίαρχων σ' αυτό ιμπεριαλιστικών δυνάμεων, από κάθε κίνδυνο που μπορεί στο άμεσο μέλλον εμφανιστεί.

Τα ξένα μονοπώλια δεν είναι διατεθειμένα να παραχωρήσουν τις θέσεις τους σε νέους ανταγωνιστές και θα χρησιμοποιήσουν κάθε μέσο σ' αυτή τους την αντιπαράθεση. Από την άλλη, οι κυρίαρχοι ρωσικοί κύκλοι αισθάνονται να σφίγγει ο κλοιός γύρω από τη χώρα και τα συμφέροντά τους.

Χαρακτηριστική είναι η χρησιμοποίηση και πάλι του ζητήματος της λεγόμενης ρωσικής μαφίας από τα δυτικά ΜΜΕ. Οπως είναι γνωστό, η καπιταλιστικοποίηση και η δημιουργία της νεοαστικής τάξης της Ρωσίας πέρασε μέσα από ένα φοβερό πλιάτσικο της κρατικής περιουσίας από μαφιόζικες ομάδες - άλλωστε σε ποια χώρα του κόσμου η αστική τάξη δε δημιουργήθηκε και ισχυροποιήθηκε, χωρίς να πραγματοποιήσει φοβερά εγκλήματα σε βάρος του λαού; Δεν είναι τυχαίο που στα πρώτα χρόνια της καπιταλιστικοποίησης ο επιχειρηματικός κόσμος και ο υπόκοσμος του εγκλήματος είχαν ταυτιστεί στο μυαλό του κάθε Ρώσου πολίτη. Σήμερα όμως, τα οικονομικά συμφέροντα, τα νέα "τζάκια", έχουν σε μεγάλο βαθμό "νομιμοποιηθεί". Δεν είναι τυχαίο που τα στοιχεία, που αφορούν τη "ρωσική μαφία" και την έκτασή της, στον ξένο Τύπο είναι βασικά στοιχεία του 1992-93. Τα ρωσικά κεφάλαια "βρώμικα" ή μη που με διάφορους τρόπους έχουν τα τελευταία χρόνια διοχετευτεί στο εξωτερικό - και υπολογίζονται σε 400 δισ. δολάρια (8) - δεν μπορεί παρά να ανησυχούν και να προκαλούν σοβαρό ανταγωνισμό στα δυτικά κεφάλαια. Ετσι γίνονται ακόμη πιο φανεροί οι οικονομικοί λόγοι επέκτασης του ΝΑΤΟ. Δεν είναι τυχαίο πως "οι δυτικές μυστικές υπηρεσίες έστειλαν πρόσφατα στις διευθύνσεις πολλών μεγάλων Αμερικανών και Ευρωπαίων εκδοτών κατάλογο με πάνω από 140 μεγάλα ονόματα Ρώσων "μαφιόζων", ανάμεσα στους οποίους βρίσκονται ορισμένοι γνωστοί "νέοι Ρώσοι" (σημ. έτσι ονομάζονται οι Ρώσοι επιχειρηματίες στη χώρα τους), καθώς και μεγάλοι κρατικοί παράγοντες (9). Στόχος των δυτικών μονοπωλίων, στην προκειμένη περίπτωση, να παρουσιάσουν την επέκταση του ΝΑΤΟ λίγο - πολύ ως σωτηρία αυτών των χωρών της Αν. Ευρώπης από τη "ρωσική μαφία", αποκρύπτοντας πως αυτές οι χώρες και λαοί παραδίδονται στη "δυτική" και κατά τα άλλα "νομιμόφρονη" μαφία, δηλαδή την αφεντιά τους!

Το γεγονός πως το ΝΑΤΟ δεν προχωρά σε άμεση πραγματοποίηση του σχεδίου επέκτασής του, αλλά εδώ και τουλάχιστον 3 χρόνια βρίσκεται σε μια πορεία "ζύμωσης", δεν μπορεί παρά να υποδηλώνει το γεγονός πως και το ΝΑΤΟ δε νιώθει πανίσχυρο στην επιβολή των σχεδίων του και η ρωσική αντίδραση τουλάχιστον το προβληματίζει. Το αμέσως επόμενο που λογικά μπορεί κανείς να σκεφτεί είναι το ποιες είναι οι δυνατότητες αντίδρασης της σημερινής αποδυναμωμένης Ρωσίας, αλλά και ποιες μπορεί να είναι οι πιθανές γενικότερες εξελίξεις στην ευρύτερη περιοχή και γιατί έχει λόγους να τις φοβάται το ΝΑΤΟ.

Οπως και η ΝΑΤΟική επέκταση έχει τους λόγους της, έτσι και η σθεναρή στάση της Ρωσίας έχει κι αυτή τους λόγους της. Δείχνει πως υπάρχουν βαθύτεροι λόγοι, οικονομικοί και πολιτικοί. Ο κυριότερος λόγος είναι πως η κυρίαρχη σήμερα οικονομικο - κοινωνική κάστα, η νεοαστική τάξη της Ρωσίας, που διαρκώς ισχυροποιείται και σταθεροποιεί τη θέση της στο εσωτερικό της χώρας,βλέπει πως δε γίνεται "ισότιμα", σε σχέση πάντα με τις άλλες μεγάλες ιμπεριαλιστικές δυνάμεις, αποδεκτή στο διεθνή καπιταλιστικό καταμερισμό.

Η εμφάνιση αυτών των ισχυρών οικονομικο - κοινωνικών συμφερόντων στη Ρωσία και η συνειδητοποίηση από μέρους τους της καθόλου "ισότιμης" αντιμετώπισής τους στο διεθνές πεδίο από τα αντίστοιχα ξένα μονοπώλια, οδηγεί στην επανεξέταση των σχέσεων της Ρωσίας με τις δυτικές ιμπεριαλιστικές δυνάμεις. Να πώς αυτό καυτηριάζεται, το συγκεκριμένο γεγονός στο ρωσικό Τύπο: "Η Δύση καθόρισε τη γεωπολιτική στρατηγική της απέναντι στη Ρωσία, εντελώς διαφορετικά απ' ό,τι νόμιζαν ο Κόζιρεφ, ο Μπαραβόι και οι άλλοι "δημοκράτες": (η Δύση) άρχισε, όπως και το 1919 - 1939 να φτιάχνει γύρω από τη δημοκρατική Ρωσία "μια ζώνη καραντίνας" από πρώην φίλους του σοσιαλιστικού στρατοπέδου ή από πρώην σοβιετικές Δημοκρατίες. Ταυτόχρονα σε τέτοιες δικές της (δηλ. της Δύσης) διεθνείς "συνεταιριστικές" οργανώσεις, τη Ρωσία είτε δεν τη δέχονται, όπως είναι στο ΝΑΤΟ, στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου, στις Λέσχες του Παρισιού και του Λονδίνου,είτε τη δέχτηκαν με μεγάλη φασαρία και μάλιστα συμβατικά, όπως στο Συμβούλιο της Ευρώπης" (6).

Οι σημερινοί κυρίαρχοι κοινωνικο - οικονομικοί κύκλοι στη Ρωσία κατάλαβαν πως "ελάχιστοι είναι αυτοί στη Δύση, μεταξύ των αναπτυγμένων χωρών, που τους αρέσει όταν εμφανίζεται ένας νέος διεκδικητής στη συμμετοχή των παγκόσμιων υποθέσεων" (7). Απώτερος στόχος των κυρίαρχων καπιταλιστικών κύκλων της Ρωσίας, και αυτό πρέπει καλά να το συγκρατήσουμε στο μυαλό μας, είναι, όχι να διαλύσουν τους διάφορους διεθνείς ιμπεριαλιστικούς οργανισμούς, αλλά να γίνουν "ισότιμα", ως ένα βαθμό τουλάχιστον,αποδεκτοί σ' αυτούς. Ν' αναλάβουν κι αυτοί, στο πρόσωπο της Ρωσίας, ένα κομμάτι της διεθνούς πίτας από την εκμετάλλευση χωρών και λαών. Κι αυτό άλλωστε παζαρεύουν στις διάφορες συναντήσεις και φραστικά οξυμένες αντιπαραθέσεις τους με το ΝΑΤΟ και τις ΗΠΑ.

Η Ρωσία έχει κατανοήσει πως δεν μπορεί να σταματήσει την επέκταση του ΝΑΤΟ, παζαρεύει όμως τους όρους με τους οποίους θα γίνει, ζητώντας την υπογραφή μιας συμφωνίας με δεσμευτικό περιεχόμενο μεταξύ ΝΑΤΟ - Ρωσίας, ενώ αντίθετα οι ΗΠΑ δεν είναι διατεθειμένες παρά να υπογράψουν μια απλή διακήρυξη, τύπου "Χάρτας". Εκτός των άλλων, στο παζάρι γύρω από το συγκεκριμένο ζήτημα μπαίνουν και συνολικότερα ζητήματα που αφορούν τη συμμετοχή της Ρωσίας στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου και στην ομάδα των 7 αναπτυγμένων καπιταλιστικών χωρών, κλπ.

Από τις πρόσφατες συναντήσεις της υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ, Μ. Ολμπράιτ, με τον Μ. Γιέλτσιν (δεξιά) και τον Β. Τσερνομίρντιν (κάτω)

Για τη διεύρυνση του ΝΑΤΟ προς τα ανατολικά

και τη στάση της Ρωσίας

Ολο και συχνότερα το ζήτημα της διεύρυνσης του ΝΑΤΟ προς τα ρωσικά σύνορα γίνεται αντικείμενο συζητήσεων και προσοχής. Τα ερωτήματα που προβάλλουν από τις σχετικές εξελίξεις δεν είναι και λίγα:

• Γιατί αυτή η επιμονή του ΝΑΤΟ να διευρυνθεί προς την Ανατολή;
• Από πού και ως πού αυτή η έντονη ρωσική αντίδραση στη ΝΑΤΟική επέκταση και μάλιστα από μια ηγεσία που πριν μερικά χρόνια θεωρούσε πως η Ρωσία δεν έχει πλέον εχθρούς;
• Αν η Ρωσία είναι τόσο αδύναμη και "ξεχαρβαλωμένη" όσο φαίνεται, ή μας την παρουσιάζουν,γιατί τέτοια ανησυχία στο "δυτικό κόσμο", γιατί τόσες διαβουλεύσεις και επισκέψεις και όχι μια άμεση και με συνοπτικές διαδικασίες επέκταση του ΝΑΤΟ προς Ανατολάς;
• Τέλος, τι δυνατότητες έχει σήμερα να αντιδράσει η Ρωσία στην επέκταση του ΝΑΤΟ;