Ο χάρτης με τα ενεργειακά μονοπώλια που έχουν «απλώσει τα δίχτυα» τους στην Αν. Μεσόγειο

Tην Τετάρτη, δε, βγήκε στο φως της δημοσιότητας επιστολή που είχε σταλεί από τον επικεφαλής της τουρκικής αντιπροσωπείας Φεριντούν Σινιρλίογλου στον ΟΗΕ, ήδη από τις 12 Απρίλη, με το οποίο εκφραζόταν «μεγάλη ανησυχία» της Τουρκίας για «την προκλητική ενέργεια της ελληνοκυπριακής διοίκησης να χορηγήσει άδεια για έρευνα και εκμετάλλευση υδρογονανθράκων για το επονομαζόμενο "οικόπεδο 6", που μερικώς συμπίπτει με τα εξωτερικά όρια της υφαλοκρηπίδας της Τουρκίας στην ανατολική Μεσόγειο». Δηλαδή, δηλωνόταν ότι η περιοχή, που ουσιαστικά βρίσκεται πολύ κοντά και στην υφαλοκρηπίδα του Καστελόριζου, δηλαδή της Ελλάδας, ανήκει στην Τουρκία. Αμφισβητούνταν η άδεια που δόθηκε στις αρχές Απρίλη στη γαλλική «Total» και την ιταλική ΕΝΙ και ευθαρσώς τονιζόταν ότι η Τουρκία είναι αποφασισμένη με όλα τα μέσα «να προστατέψει τα κυριαρχικά της δικαιώματα, που εκπορεύονται από το διεθνές δίκαιο, και δεν θα επιτρέψει σε ξένες εταιρείες να διεξάγουν δραστηριότητες εξόρυξης και έρευνας στην υφαλοκρηπίδα της». Η τουρκική αντιπροσωπεία ζητούσε, επίσης, η επιστολή να διανεμηθεί και στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, όπως και στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ και να μπει στην επόμενη έκδοση του Δικαίου της Θάλασσας.

Ολο αυτό το διάστημα, η Τουρκία μέσω ανακοινώσεων του υπουργείου Εξωτερικών εγείρει ενστάσεις για «μονομερείς κινήσεις» που πλήττουν την «προσπάθεια δημιουργίας του νέου συνεταιρισμού στην Κύπρο», (δηλαδή την εν εξελίξει συζήτηση του νέου διχοτομικού σχεδίου που εμφανίζεται ως ομοσπονδία και είναι δύο κράτη), δηλώνει ότι η εξερεύνηση και εκμετάλλευση υδρογονανθράκων δεν θα επιτραπεί πριν την επίλυση του Κυπριακού και υπογραμμίζει ότι το «επονομαζόμενο "οικόπεδο 6" (της κυπριακής ΑΟΖ) βρίσκεται μέσα στην υφαλοκρηπίδα της Τουρκίας», συμπληρώνοντας ότι «καμιά εξερεύνηση και εκμετάλλευση δεν θα επιτραπεί χωρίς άδεια μέσα στις περιοχές της δικής μας θαλάσσιας δικαιοδοσίας».

Ταυτόχρονα συμπληρώνει ότι οι εταιρείες που υπέγραψαν τις συμφωνίες «αμελούν τη θέληση των Τουρκοκυπρίων» και ότι «αυτή η στάση τους θα ληφθεί υπόψη όταν θα αξιολογείται η μελλοντική τους ανάμειξη σε κοινά ενεργειακά σχέδια με την Τουρκία», αλλά και ότι «οι πλευρές που (θα) συγκροτούν το νέο κράτος θα αξιολογήσουν από κοινού την ισχύ των συμφωνιών που υπογράφτηκαν με την ελληνοκυπριακή διοίκηση στον τομέα της Ενέργειας». Με ιδιαίτερα απειλητικό ύφος, στις αρχές του Απρίλη, τονιζόταν ότι «ο μόνος τρόπος να χρησιμοποιηθούν οι φυσικοί πόροι του νησιού πριν από μια συνολική διευθέτηση, θα ήταν μέσα από διακανονισμούς για την κοινή εκμετάλλευσή τους με τη συγκατάθεση της τουρκοκυπριακής πλευράς και τη δίκαιη μοιρασιά των πιθανών εσόδων» και πάντως τονιζόταν πως «η Τουρκία θα συνεχίσει να παίρνει όλα τα απαραίτητα μέτρα για την προστασία των δικαιωμάτων και συμφερόντων στην υφαλοκρηπίδα της, όπως και των δικαιωμάτων και συμφερόντων της Τουρκικής Δημοκρατίας Βόρειας Κύπρου». Οι αντιδράσεις από την πλευρά της κυβέρνησης της Κύπρου ήταν γενικά συγκρατημένες, ενώ στάλθηκε και επιστολή του πρέσβη της στον ΟΗΕ Κ. Κορνήλιου στον γγ του Οργανισμού.

Παράλληλα, ο ηγέτης του ψευδοκράτους, Μουσταφά Ακιντζί, που συναντήθηκε μέσα στη βδομάδα με τον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας, Νίκο Αναστασιάδη (και έχουν άλλες δύο συναντήσεις μέσα στο μήνα, 11 και 17 Μάη), φέρεται με βάση όσα διαρρέονται στον ελληνοκυπριακό και τον τουρκοκυπριακό Τύπο, να πρότεινε μια «ενδιάμεση φόρμουλα επίλυσης» του Κυπριακού, όπου θα υπάρχουν στο Νησί δύο ξεχωριστές διακυβερνήσεις στο εσωτερικό και μια κοινή εκπροσώπηση στο εξωτερικό. Επίσης, φέρεται να απαιτεί να γίνει η συζήτηση της πρότασης πριν τον Ιούλη οπότε αναμένεται να αρχίσουν οι πρώτες γεωτρήσεις και σε περίπτωση «θετικής κατάληξης» εμφανίζεται ως αντάλλαγμα «η μείωση των τουρκικών στρατευμάτων».

Πάντως, ενδεικτικό της κινητικότητας που παρατηρείται είναι το γεγονός ότι ο γενικός διευθυντής του υπουργείου Εξωτερικών της Κύπρου, Α. Ζήνων, την Πέμπτη και την Παρασκευή βρέθηκε στην Ουάσιγκτον και είχε συναντήσεις με τον υφυπουργό Εξωτερικών για Πολιτικές Υποθέσεις, Τζον Χέφερν, και τον βοηθό υφυπουργό για Ευρωπαϊκά Θέματα, Τόμας Σάνον. Οι ΗΠΑ και με μονοπώλια τους («Εxxon Mobil», «Noble») δραστηριοποιούνται στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου που αποτελεί και εφαλτήριο για την εξαπόλυση ιμπεριαλιστικών επεμβάσεων στη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική.

Ταυτόχρονα, έχει ανακοινωθεί ότι στην Κύπρο θα βρίσκεται στις 18 - 19 Μάη ο ΥΠΕΞ της Ρωσίας, Σεργκέι Λαβρόφ, στο πλαίσιο της Συνάντησης των ΥΠΕΞ, του Συμβουλίου της Ευρώπης. Και η Ρωσία έχει συμφέροντα στην περιοχή, έχει εξασφαλίσει δικαίωμα ελλιμενισμού πλοίων στην Κύπρο, ενώ μονοπώλιά της, όπως η «Rosnef», έχουν πάρει την άδεια εκμετάλλευσης του τεράστιου αιγυπτιακού κοιτάσματος φυσικού αερίου «Ζορ».

Γίνεται φανερό ότι η μοιρασιά της Ενέργειας και των κερδών από αυτήν, η εξασφάλιση γεωστρατηγικών πλεονεκτημάτων είναι κομβικό ζήτημα που προτάσσει η κάθε αστική τάξη, και σε αυτό εντάσσεται και το Κυπριακό. Με άλλα λόγια, το ζήτημα αυτό είναι το «βαρόμετρο» των όποιων εξελίξεων, που αφορούν στα συμφέροντα των αστών και των μονοπωλιακών τους ομίλων και σε καμία περίπτωση αυτά των λαών και τις ανάγκες τους. Αντίθετα, όσο θα μπερδεύεται το κουβάρι των ανταγωνισμών οι λαοί θα εκτίθενται σε νέους κινδύνους, όπως συμβαίνει σε όλη την ευρύτερη γειτονιά, που βιώνει τις συνέπειες ιμπεριαλιστικών επεμβάσεων.

Η πρωτοβουλία για τη δημιουργία τουλάχιστον τεσσάρων «ζωνών αποκλιμάκωσης των συγκρούσεων» στη Συρία και η υπογραφή σχετικού μνημονίου μεταξύ Ρωσίας, Τουρκίας και Ιράν, στο πλαίσιο των ενδοσυριακών έμμεσων διαβουλεύσεων, που ολοκληρώθηκαν την περασμένη Πέμπτη στην πρωτεύουσα του Καζακστάν, Αστάνα, δημιουργούν νέα δυναμική εξελίξεων στον πόλεμο της Συρίας που μετρά πλέον έξι χρόνια.

Η προσπάθεια ξεκίνησε ως πρωτοβουλία του Ρώσου Προέδρου, Βλαντιμίρ Πούτιν, με εντολή που έδωσε στο υπουργείο Αμυνας, αφού προηγουμένως (κατά τα φαινόμενα) εξασφάλισε τη συναίνεση της Γερμανίδας καγκελάριου, Αγκ. Μέρκελ και του Τούρκου Προέδρου, Ρ. Τ. Ερντογάν. Το μνημόνιο υπογράφηκε από εκπροσώπους της Ρωσίας, της Τουρκίας και του Ιράν στις 4 Μάη στην Αστάνα, με τη συγκατάθεση της συριακής κυβερνητικής αντιπροσωπείας και τη συναίνεση μέρους της συριακής ένοπλης αντιπολίτευσης (πλην αυτής που ελέγχεται πλήρως από τις ΗΠΑ, τη Σ. Αραβία κ.ά. και η οποία διαφοροποιήθηκε δημοσίως καταγγέλλοντας ως «ανεξήγητο» το ρόλο του Ιράν ως εγγυήτριας δύναμης...). Το μνημόνιο φαίνεται πως επιδιώκει την επίτευξη διαφόρων σκοπών. Μεταξύ αυτών ενδέχεται να είναι:

• Η ενίσχυση της συμφωνίας εκεχειρίας της 30ής Δεκέμβρη σε τέσσερις ζώνες των επαρχιών Ιντλίμπ, Χομς, Χαλέπι, Α. Γκούτα και περιοχές της νότιας Συρίας στα σύνορα με την Ιορδανία («συμπτωματικά» όλες βρίσκονται στη Δυτική Συρία, που βλέπει προς Μεσόγειο).
• Ο διαχωρισμός των αντικαθεστωτικών συριακών οργανώσεων σε συνεργάσιμες και τρομοκρατικές (διακαής πόθος της Μόσχας από την έναρξη της στρατιωτικής επέμβασης στη Συρία στις 30/9/2015), ώστε να καταστεί αργότερα εφικτό «κοινό μέτωπο» με τις ΗΠΑ και άλλες χώρες.
• Η βολιδοσκόπηση συνθηκών προκειμένου να διαπιστωθεί εάν το σχέδιο των «ζωνών αποκλιμάκωσης συγκρούσεων» μπορεί να τύχει ευρύτερης αποδοχής από άλλες δυνάμεις (ΗΠΑ και οι άλλοι σύμμαχοί τους, πλην Τουρκίας), ώστε να επεκταθεί σε περισσότερες περιοχές ή ακόμη και στο μεγαλύτερο μέρος της Συρίας, μέχρι την «τελική λύση». Τον τερματισμό δηλαδή του πολέμου για το νέο μοίρασμα της «πίτας» μεταξύ ιμπεριαλιστών σε γεωπολιτικό, στρατιωτικό, οικονομικό, ενεργειακό επίπεδο...

Βασικές λεπτομέρειες γύρω από τις τέσσερις ζώνες είναι άγνωστες, κυρίως γιατί ακόμη δεν έχουν αποφασιστεί. Ρώσοι στρατιωτικοί αξιωματούχοι και διπλωμάτες ανακοίνωσαν πως οι χάρτες για την οριοθέτηση των τεσσάρων ζωνών θα καθοριστούν έως τις 27 Μάη στη διάρκεια διαβουλεύσεων των τριών εγγυητριών δυνάμεων. Τις επόμενες δύο βδομάδες σχεδιάζεται να συγκροτηθεί ομάδα εργασίας από Ρώσους, Ιρανούς και Τούρκους αξιωματούχους, ώστε να οριοθετήσουν «οδικούς χάρτες» για το διαχωρισμό των ένοπλων οργανώσεων που δρουν στις περιοχές αυτές έως τις 4 Ιούνη. Ρώσοι στρατιωτικοί αξιωματούχοι υποστήριξαν ότι εκεί δεν θα επιχειρούν ρωσικά, συριακά, τουρκικά, αμερικανικά ή άλλα αεροσκάφη.

Ωστόσο, ο εκπρόσωπος Τύπου στο Πεντάγωνο υποστήριξε ότι οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους δεν δεσμεύονται από τους όρους του μνημονίου για τις τέσσερις ζώνες, επειδή δεν συμμετείχαν στην υπογραφή του (μολονότι ήταν παρούσες με την ιδιότητα του παρατηρητή)... Προειδοποίησε ότι οι ΗΠΑ «μπορούν να χτυπούν τους τρομοκράτες όπου και εάν βρίσκονται, ώστε να μη βρουν πουθενά καταφύγιο».

Σε κάθε περίπτωση, οι ρωσο-αμερικανικές κόντρες στη Συρία θα τεθούν επί τάπητος στη συνάντηση που θα έχουν στην Αλάσκα έως τις 11/5 ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών, Ρεξ Τίλερσον, και ο Ρώσος ομόλογός του, Σεργκέι Λαβρόφ. Αν τα βρουν, τότε ίσως το σχέδιο για τις «ζώνες αποκλιμάκωσης» να μη μείνει μία ακόμη άσκηση επί χάρτου.