Ιδιαίτερο «προσόν» του Ρόμπερτ Ζέλικ ήταν η ανώτατη στελεχική του θέση, από το 2006, στο μεγαλύτερο χρηματοπιστωτικό οίκο του κόσμου, την «Γκόλντμαν Σακς». Ομως, δεν ήταν μικρότερης σημασίας και η προσφορά του από τη θέση του ειδικού διαπραγματευτή των ΗΠΑ για το διεθνές εμπόριο. Θεωρείται αρχιτέκτονας όλων των συμφωνιών στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου για την «απελευθέρωση» του διεθνούς εμπορίου. Οι επιδόσεις του στην «οικονομική διπλωματία» τον έφεραν στον Νο 2 του Στέιτ Ντιπάρτμεντ.
«Διαθέτει τεράστια πείρα για τη θέση αυτή», είπε ο κ. Μπους, ανακοινώνοντας την τελική απόφασή του, έχοντας δίπλα του τον 53χρονο υποψήφιο, υπογραμμίζοντας επίσης τη δέσμευσή του «να ενισχύσει ουσιαστικά τις αναπτυσσόμενες χώρες που επιχειρούν να καταπολεμήσουν τη φτώχεια». Με την προώθηση του Ζέλικ, εκτιμάται ότι ο Μπους επιχειρεί να επουλώσει τα «τραύματα» που προκάλεσε στην Παγκόσμια Τράπεζα το σκάνδαλο του απερχόμενου προέδρου, Πολ Γούλφοβιτς, ο οποίος αναγκάστηκε να παραιτηθεί, κατηγορούμενος για νεποτισμό, αφού φρόντισε να «βολέψει» υπηρεσιακά και οικονομικά την γραμματέα και σύντροφο του.
Μέσω της Παγκόσμιας Τράπεζας, η οποία θεωρητικά ιδρύθηκε και λειτουργεί για την υποστήριξη των φτωχών χωρών του πλανήτη, οι ΗΠΑ και η Ευρωπαϊκή Ενωση ελέγχουν και χειραγωγούν τις διεθνείς οικονομικές εξελίξεις.
«Αντί βοήθειας για τη συγκρότηση δημόσιων υπηρεσιών, οι κυβερνήσεις των πλούσιων χωρών και η Παγκόσμια Τράπεζα χρησιμοποιούν την επιρροή τους, για να επιβάλουν την ιδιωτικοποίηση αυτών των υπηρεσιών. Ομως, από τα στοιχεία προκύπτει ότι αυτή η λύση σπανίως λειτουργεί προς όφελος των φτωχών ανθρώπων. Η Παγκόσμια Τράπεζα και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο επιμένουν ότι αν οι κυβερνήσεις αυτών των χωρών θέλουν να μειωθεί το εξωτερικό τους χρέος και να πάρουν οικονομική βοήθεια, θα πρέπει να ακολουθήσουν την πολιτική των ιδιωτικοποιήσεων», σημειώνεται στην έκθεση των οργανώσεων OXFAM και WATERAID, που δόθηκε στη δημοσιότητα στις 6 Σεπτέμβρη του 2006.
Χαρακτηριστικά, από μια μελέτη των 20 συμφωνιών, που υπογράφηκαν το 2006 για τη χορήγηση δανείων από την Παγκόσμια Τράπεζα σε αναπτυσσόμενες χώρες, προκύπτει ότι στις 18 περιέχεται ως όρος η ιδιωτικοποίηση των δημόσιων επιχειρήσεων και οργανισμών!
Η κλασική μέθοδος της χρηματοδότησης του ελλείμματος ενός κράτους είναι η έκδοση ομολόγων, μέσω των οποίων το κράτος καλύπτει τις άμεσες ανάγκες του, ενώ υπόσχεται στους αγοραστές των ομολόγων μια πολύ καλή απόδοση στο τέλος της περιόδου των ομολογιακών δανείων. Ετσι και οι ΗΠΑ, που παρουσιάζουν ένα υψηλό έλλειμμα, καταφεύγουν σε διαδοχικές εκδόσεις ομολόγων για να το καλύψουν.
Εξαιτίας της ισχύος του δολαρίου και του μεγέθους της αμερικανικής οικονομίας, τα αμερικανικά ομόλογα θεωρούνται μια επένδυση ασφαλής και κερδοφόρα. Ομως, όπως προκύπτει από έρευνα της κεντρικής τράπεζας των ΗΠΑ, το 80% των ομολόγων, λήξης από τριών έως δέκα χρόνων, βρίσκεται στα χέρια ξένων επενδυτών, ποσοστό εντυπωσιακό.
Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία, η συνολική αξία των αμερικανικών κρατικών έντοκων γραμματίων (που λήγουν σε τρία έως δέκα χρόνια) ανέρχεται σε 835,4 δισ. δολάρια. Στους διεθνείς επενδυτές ανήκουν ομόλογα ύψους 672 δισ. δολαρίων.
Δύο από τους βασικούς αγοραστές αμερικανικών ομολόγων είναι οι τράπεζες της Κίνας και της Κορέας. Ομως και οι δύο χώρες δηλώνουν, διά των κυβερνήσεων τους, ότι έχουν κορεστεί. Ωστόσο, η αύξηση των αποθεμάτων τους σε αμερικανικά δολάρια κατά 22% δείχνει ότι τα ομόλογα των ΗΠΑ παραμένουν πρώτα στις προτιμήσεις των Κινέζων και Κορεατών τραπεζιτών.
Ομως, το ενδιαφέρον βρίσκεται στο γεγονός ότι, μέσω των ομολόγων, το 80% του αμερικανικού χρέους ελέγχεται από ξένους επενδυτές, με ό,τι κινδύνους συνεπάγεται μια τέτοια εξέλιξη.
Πολλοί είναι εκείνοι που φοβούνται ότι οι ΗΠΑ εξαρτώνται σε μεγαλύτερο βαθμό από όσο θα έπρεπε από διεθνείς πιστωτές.
ΚΙΝΑ - ΑΝΑΠΤΥΞΗ Την ανάπτυξη της κινεζικής οικονομίας με ρυθμό 10,4% προβλέπει για το 2007 η Παγκόσμια Τράπεζα, σύμφωνα με τριμηνιαία έκθεσή της που δόθηκε την Πέμπτη στη δημοσιότητα. Η αναθεώρηση της πρόβλεψης για την οικονομική ανάπτυξη της Κίνας (η προηγούμενη έκανε λόγο για ρυθμό ανάπτυξης 9,6%) έχει να κάνει με την ενίσχυση των εξαγωγών. Οπως αναφέρεται στην έκθεση, οι εξαγωγές της Κίνας προς την Ευρωπαϊκή Ενωση και τα αναπτυσσόμενα κράτη παρουσίασαν αλματώδη αύξηση στο πρώτο τρίμηνο του έτους.
«AIRBUS» - ΚΑΤΑΡ Mετά από μια περίοδο οικονομικής δυσπραγίας και αλλεπάλληλων «ηττών» από τους ανταγωνιστές της, η αεροναυπηγική εταιρεία «Airbus» είδε «φως». Την περασμένη Τετάρτη ανακοινώθηκε η συμφωνία της «Airbus» με την αεροπορική εταιρεία «Qatar Airways», για την πώληση 80 αεροπλάνων τύπων Α350-800, Α350-900 και Α350-1000. Στη συμφωνία ορίζεται ότι τα αεροπλάνα, συνολικής αξίας 16 δισ. δολαρίων, θα αρχίσουν να παραδίδονται από το 2013. Η ευρωπαϊκή «Airbus» βρίσκεται σε σκληρό εμπορικό πόλεμο με την αμερικανική «Boeing».
«ΜΟΤΟΡΟLΑ» - ΑΠΟΛΥΣΕΙΣ Η αμερικανική εταιρεία «Motorola», η δεύτερη μεγαλύτερη παραγωγός κινητών τηλεφώνων παγκοσμίως, ανακοίνωσε χθες Τετάρτη ότι θα απολύσει 4.000 εργαζομένους της, στο πλαίσιο της προσπάθειας της διοίκησής της να μειώσει τις ζημίες της και να επιστρέψει στην κερδοφορία. Οι απολύσεις αυτές αφορούν το 6% του συνολικού προσωπικού της «Μοτορόλα» στα τέλη του 2006 και προστίθενται σε άλλες 3.500 απολύσεις, οι οποίες είχαν ανακοινωθεί το Γενάρη.