Με ένα διήμερο εκδηλώσεων ενταγμένων στο γιορτασμό των 100 χρόνων του ΚΚΕ, θα τιμηθούν οι αλύγιστοι της ταξικής πάλης, στην Κέρκυρα, το Σαββατοκύριακο 5 και 6 Σεπτέμβρη, στο πλαίσιο του 41ου Φεστιβάλ ΚΝΕ - «Οδηγητή». Το Σάββατο οι εκδηλώσεις θα γίνουν στο παλαιό Φρούριο της Κέρκυρας και θα είναι αφιερωμένες στους δεσμώτες του κάτεργου της Κέρκυρας. Την Κυριακή η εκδήλωση θα γίνει στο Λαζαρέτο και είναι αφιερωμένη στους εκτελεσμένους κομμουνιστές.

Αναζητώντας υλικό για την εκδήλωση στο Αρχείο του ΚΚΕ βρήκαμε μια έκδοση υπό τον τίτλο «Μια φωνή απ' τα κάτεργα».

Πρόκειται για κείμενο 170 σελίδων, που υπογράφτηκε στις 3 Ιούνη 1955 από 9 πολιτικούς κρατούμενους στις φυλακές Κέρκυρας και τυπώθηκε το Γενάρη του 1957 σε 4.000 αντίτυπα. Είναι έκθεση προς τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ με εικονογράφηση σκίτσων και πινάκων των ίδιων των κρατουμένων.

Στον πρόλογο βρίσκουμε ποίημα του κρατούμενου Φώτη Αγγουλέ:

«Ωρα καλή, συνταξιδιώτες, ώρα σας καλή, / που φεύγετε απ' την άβυσσο και για τον ήλιο πάτε / την αλυσίδα μου κρατώ, μη σέρνεται και κουρταλεί, / ν' ακούω το τραγούδι σας, καθώς περνάτε».

Ποιοι είναι αυτοί που γράφουν; Το λένε στο εισαγωγικό: «Πρέπει να αναλογισθείτε και να σκεφθείτε ότι αυτοί που σας γράφουν μέσα από τα μπουντρούμια των φυλακών, που κρατούνται πάνω από δέκα χρόνια, ανήκουν σε μια παράταξη, όχι την οποιαδήποτε. Ανήκουν σε μια παράταξη που είναι κομμάτι του παγκόσμιου αντιφασιστικού μετώπου, μια ομάδα από τις στρατιές που διεξήγαγαν τον αντιφασιστικό, αντιχιτλερικό αγώνα».

Τι ζητάνε; «Την απόλυση των φυλακισμένων και εξορίστων, την επιστροφή των αναγκαστικά εκπατρισμένων παιδιών της Ελλάδας (με τη νομιμοποίηση του ΚΚΕ και του ΑΚΕ)».

Και με τι λόγια απευθύνονται στον ΟΗΕ:

«Ζητήστε να σας δόσουν μια συλλογή απ' τα δημοτικά μας τραγούδια, από τα τραγούδια που τα 'χει πλάσει και τραγουδήσει ο ίδιος ο λαός μας. Θα έχετε στο χέρι σας ένα σπάνιο απόχτημα λαϊκής δημιουργίας και ένα μνημείο υψηλής τέχνης. Θα βρήτε εκεί τον πλούτο από τα ωραία αισθήματα που εμπνέουν το λαό μας: Το βαθύ ανθρωπισμό, τη λεπτότητα της ψυχής, την ιδανική αγάπη, το ρωμαλέο αίσθημα της παλικαριάς, της τιμής, της αξιοπρέπειας, της εργατικότητας, της προκοπής. Και δε θα βρήτε ούτε μια φράση, ούτε μια λέξη με καταφρόνια και μίσος για τους άλλους λαούς. Θα βρήτε όμως μέσα πολύ μίσος και καταφρόνια για τους τυράννους. Και όχι μόνο μίσος αλλά και σπαθί και ντουφέκι, αντίσταση και ηρωική πάλη ενάντια στους καταλύτες της λευτεριάς του.

Τέτοιος είναι ο λαός μας. Και αυτού του δημοκρατικού, του φιλειρηνικού, του υπερήφανου κι αγωνιστή λαού παιδιά είμαστε εμείς οι δεσμώτες αγωνιστές - οι πολιτικοί κρατούμενοι της Ελλάδας.

Δέκα ολόκληρα χρόνια, οι πιο πολλοί, βρισκόμαστε στα μουχλιασμένα κάτεργα και στα στρατόπεδα των άνυδρων ξερονησιών: Γιούρα, Μακρόνησο, Τρίκερι, Αη - Στράτη. Είμαστε όσοι απόμειναν από τις μαζικές εκτελέσεις - δολοφονίες, από τις φριχτές συνθήκες ζωής, στις βαστίλλες του ελληνικού μοναρχοφασισμού (...) Οσοι ξέμειναν από το μαχαίρι των Σούρλα, Βουρλάκη, Μαγγανά, Κατσαρέα και των άλλων ορδών του μοναρχοφασισμού».

Συγκλονιστική η παράθεση της έκκλησης του εξόριστου λογοτέχνη Μεν. Λουντέμη, που έγραφε στις 18/5/1955:

«Δέκα ολόκληρα χρόνια μάς κυνηγά η αποτροπιαστική τους επωδός απαρνήσου. Πρέπει να απαρνηθείς εσύ τις ιδέες σου για χάρη κεινού που δεν έχει ιδέες... Να απαρνηθείς εσύ το ιδανικό σου για χάρη κεινού που το ιδανικό του είναι να σκοτώνει το δικό σου ιδανικό... Οι δεσμοφύλακές μας επιμένουν ότι δεν θα τελειώσει αν δεν μετανοήσουμε και ότι θα σαπίσουμε εδώ».

Δεν απαρνήθηκαν και τους άφησαν να σαπίζουν στα κάτεργα όσοι δεν εκτελέστηκαν.

Στην ίδια αναζήτηση στο Αρχείο του ΚΚΕ βρίσκουμε, μεταξύ άλλων:

Με ημερομηνία 19/3/50 στο αρχείο με τις εκπομπές της «Φωνής της Αλήθειας», επιστολή οικογενειών κρατουμένων. Μεταξύ άλλων διαβάζουμε:

«Επί 19 ώρες το 24ωρο κλεισμένοι μέσα σε ανήλια και υγρά κελιά διαστάσεων 3χ1,70 μέτρων τρεις και πολλές φορές τέσσερις κρατούμενοι δεν είναι δυνατόν παρά να γίνουν όλοι τους φυματικοί. Εις την ακτίνα της απομόνωσης διαμένουν τώρα 64 κρατούμενοι. Τις συνέπειες όμως της απομόνωσης τις επιτείνει ακόμη περισσότερο το ξύλο που κατά διαστήματα πέφτει εναντίον των κρατουμένων».

Στις 24 Οκτώβρη 1954 επίσης στο δελτίο της «Φωνής της Αλήθειας» διαβάζουμε:

«Ειδήσεις από την Αθήνα αναφέρουν ότι ο αγαπημένος ηγέτης των ναυτεργατών Αντώνης Αμπατιέλος μεταφέρθηκε τελευταία στα κάτεργα της Κέρκυρας. Η μεταφορά του Αμπατιέλου στα εξοντωτήρια της Κέρκυρας βάζει σε άμεσο κίνδυνο τη ζωή του γιατί η υγεία του είναι αρκετά υποσκαμμένη από την πολύχρονη φυλάκιση και τη βαρειά αρρώστεια του».

Στις 10 Σεπτέμβρη 1955 ο ανταποκριτής της εφημερίδας «Δημοκρατικό Βήμα» μεταδίδει το ρεπορτάζ:

«Δύο μήνες έχουν περάσει σχεδόν από τότε που οι φυλακισμένοι των εδώ εγκληματικών φυλακών κραυγάζουν ομαδικά διαμαρτυρόμενοι για μέτρα που πάρθηκαν εναντίον τους (...) Και κραυγάζουν επί τρεις ώρας την ημέρα πρωί μεσημέρι και βράδυ (...) Εις τα κραυγάς των φυλακισμένων η υπηρεσία των προσέθεσε ένα ραδιογραμμόφωνο με μεγάφωνο εις την διαπασών που μπορεί να σκεπάζει και να καθιστά ακατάληπτες τις φράσεις των φυλακισμένων, αλλά διπλασιάζει τον εκνευρισμό των ασθενών του πλησίον νοσοκομείου και των περιοίκων, όταν δε βοηθάει ο άνεμος και ολοκλήρου της πόλεως».

Οι φυλακές Κέρκυρας χτίστηκαν από την αγγλική αρμοστεία το 1836, με σκοπό την αυστηρή απομόνωση και δέχτηκαν πλήθος πολιτικών κρατουμένων της μεταξικής δικτατορίας, του εμφυλίου και της χούντας. Το κτίριο είχε σχήμα οκταγώνου, με δέκα ακτίνες κράτησης αριθμημένες με τα γράμματα του αλφαβήτου (από το Α έως το Κ). Στο κέντρο της φυλακής, όπου κατέληγαν όλες οι ακτίνες, υπήρχε το διοικητήριο, το «κουλούρι». Κελιά απομόνωσης αλλά και οι «Γολγοθάδες», όπου πέρναγαν την τελευταία τους νύχτα όσοι το πρωί, πριν βγει για τελευταία φορά γι' αυτούς ο ήλιος, θα έπαιρναν το δρόμο για το Λαζαρέτο. Οι συνθήκες κράτησης την περίοδο ειδικά 1946 - 1949 ήταν απάνθρωπες. Τα θολωτά κελιά είχαν διαστάσεις 2x3, με ύψος 3 μέτρα και ένα μικρό φεγγίτη στα 2,5 μέτρα. Αν και τα κελιά προορίζονταν για έναν κρατούμενο, στοίβαζαν εκεί μέσα 3 και 4 πολιτικούς κρατούμενους, που τους κρατούσαν κλεισμένους περίπου 16 ώρες την ημέρα. Στην ακτίνα Θ κρατούνταν οι πολιτικοί κρατούμενοι. Από τα κελιά των φυλακών της Κέρκυρας πέρασαν εκατοντάδες μέλη και στελέχη του ΚΚΕ. Ανάμεσά τους ο ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ Νίκος Ζαχαριάδης, πριν μεταφερθεί στα κρατητήρια της Ασφάλειας στην Αθήνα και από εκεί παραδοθεί στους Γερμανούς κατακτητές, ενώ στις 22 Νοέμβρη 1938 δολοφονήθηκε μετά από άγρια βασανιστήρια ο Γραμματέας της ΚΕ της ΟΚΝΕ, Χρήστος Μαλτέζος, σε ηλικία 30 χρόνων.