Μετά από μια ακόμη νύχτα σποραδικών συγκρούσεων ανάμεσα στις δυνάμεις του στρατού της Ουκρανίας και τους πολιτοφύλακες στις ανατολικές περιοχές Ντονέτσκ και Λουγκάνσκ, από χτες Τρίτη φαίνεται ότι τηρείται η μονομερής εκεχειρία που κήρυξε η αντιδραστική κυβέρνηση του Κιέβου.

Οπως ανακοίνωσε σε συνέντευξη Τύπου από τη Σιγκαπούρη όπου πραγματοποιεί επίσημη επίσκεψη ο Ουκρανός πρόεδρος Πέτρο Ποροσένκο, η λεγόμενη «Ημέρα της Σιγής» φαίνεται να τηρείται. Στόχος της εκεχειρίας είναι, σύμφωνα με την ουκρανική κυβέρνηση, να αναζωογονηθεί η «ειρηνευτική διαδικασία», στη βάση των συμφωνιών του Μινσκ της 5ης Σεπτέμβρη, που ουσιαστικά οι βομβαρδισμοί του στρατού κατέστησαν ανενεργή. Το ουκρανικό υπουργείο Εξωτερικών ανακοίνωσε ότι οι ειρηνευτικές συνομιλίες της «ομάδας επαφής», υπό την αιγίδα του Οργανισμού για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη (ΟΑΣΕ), με τη συμμετοχή εκπροσώπων των πολιτοφυλάκων του Ντονέτσκ και του Λουγκάνσκ, της Ρωσίας και αξιωματούχων του ΟΑΣΕ στην πρωτεύουσα της Λευκορωσίας Μινσκ δε θα ξεκινήσουν πριν την Παρασκευή.

Διοικητές των πολιτοφυλάκων είχαν δηλώσει νωρίτερα ότι δε θα είναι έτοιμοι να προχωρήσουν σε ειρηνευτικές συνομιλίες πριν το τέλος της βδομάδας. Οπως είπε τηλεφωνικώς στο «Γαλλικό Πρακτορείο» ο ηγέτης του Ντονέτσκ Ντένις Πουσίλιν, «Θα συμμετάσχουμε στις διαπραγματεύσεις, αλλά για να είναι (οι συνομιλίες) περισσότερο επιτυχείς, θα πρέπει να πραγματοποιηθούν την Παρασκευή».

Την εκεχειρία πρόκειται να ακολουθήσει η απόσυρση των βαρέων όπλων από το πεδίο των μαχών και η δημιουργία μιας ουδέτερης ζώνης, σύμφωνα με όσα ανακοίνωσε η κυβέρνηση του Κιέβου. Ωστόσο μένει να φανεί αν αυτό θα προχωρήσει, καθώς και στην προηγούμενη εκεχειρία μονάδες του στρατού και της Εθνοφρουράς, όπου αποδεδειγμένα δρουν εθνικιστές και φασίστες του «Δεξιού Τομέα» αλλά και φασίστες από άλλες χώρες, ήταν αυτοί που παραβίασαν τη συμφωνία προκαλώντας και την αντίδραση και ανταπόδοση πυρών από τους πολιτοφύλακες. Το αποτέλεσμα είναι, μόνο από τις 5 Σεπτέμβρη, να έχουν σκοτωθεί πάνω από 1.000 άνθρωποι (άμαχοι, πολιτοφύλακες και στρατιώτες), ενώ συνολικά από τον Απρίλη που άρχισε η λεγόμενη αντιτρομοκρατική επιχείρηση της αντιδραστικής κυβέρνησης έχουν σκοτωθεί πάνω από 5.000.

Από την πλευρά του ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών εμφανίστηκε επιφυλακτικός σχετικά με τις προοπτικές εξομάλυνσης της κατάστασης. Ο Σεργκέι Λαβρόφ δήλωσε ότι η αποκλιμάκωση της έντασης στις σχέσεις του Κιέβου με την Ανατολική Ουκρανία έχει ακόμη μακρινό ορίζοντα, παρά την ανακοίνωση από το Κίεβο ότι ανέστειλε όλες τις στρατιωτικές επιχειρήσεις εναντίον των ρωσόφωνων πολιτοφυλάκων.

Σε συνέντευξή του στο πρακτορείο ειδήσεων «RIA» και αναφερόμενος στα μέτρα που λήφθηκαν κατά τους περασμένους μήνες για την αποκλιμάκωση της έντασης στην Ανατολική Ουκρανία, ο Λαβρόφ είπε: «Μέχρι στιγμής είναι απολύτως προφανές ότι απέχουμε πολύ από αυτόν το στόχο».

Ο ίδιος είπε ότι η «ομάδα επαφής» για την Ουκρανία θα συναντηθεί σύντομα στην πρωτεύουσα της Λευκορωσίας Μινσκ για να συζητήσει μέτρα για την εφαρμογή ενός σχεδίου εκεχειρίας για την Ανατολική Ουκρανία. «Μέσα στις επόμενες μέρες, είναι προγραμματισμένη συνάντηση της ομάδας επαφής, κατά την οποία θα συζητηθεί ένα σχέδιο... με στόχο μια οριστική εκεχειρία», δήλωσε ο Λαβρόφ στο πρακτορείο.

Σημαντικό σημείο τριβής εξάλλου αποτελεί το γεγονός ότι η αντιδραστική κυβέρνηση του Κιέβου θέτει ως προϋπόθεση για να προχωρήσει ο διάλογος να μην αναγνωριστούν οι εκλογές που έγιναν στις αυτοαποκαλούμενες Λαϊκές Δημοκρατίες του Ντονέτσκ και του Λουγκάνσκ στις 2 Νοέμβρη, κατηγορώντας όσους αντέδρασαν στην πραξικοπηματική ανατροπή της προηγούμενης αστικής κυβέρνησης του Β. Γιανουκόβιτς ως αποσχιστές και ανθρώπους της Ρωσίας. Πάντως η κυβέρνηση του Κιέβου μιλάει για κάποιο επίπεδο αυτονομίας στις επαρχίες, που περιλαμβάνει και τις περιοχές που ελέγχουν οι πολιτοφύλακες, ενώ ισχυρό είναι και το σενάριο ότι, αν δεχτούν την ακύρωση των εκλογών, να υπάρξει και συνολική αμνηστία για την περίοδο των συγκρούσεων.

Βεβαίως, η σύγκρουση και το αιματοκύλισμα του ουκρανικού λαού είναι το αποτέλεσμα της ενδοϊμπεριαλιστικής και ενδοαστικής σύγκρουσης μέσα στην Ουκρανία (δηλαδή μερίδων του κεφαλαίου που επιλέγουν διαφορετικές ιμπεριαλιστικές συμμαχίες, με την ΕΕ και τις ΗΠΑ ή με τη Ρωσία). Αλλά ακριβώς επειδή γίνεται στο πεδίο που διαμόρφωσε η καπιταλιστική παλινόρθωση στις χώρες της πρώην ΕΣΣΔ και την Ουκρανία (οι νεοεκλεγμένες αρχές των αυτοαποκαλούμενων Λαϊκών Δημοκρατιών την καπιταλιστική ιδιοκτησία στα μέσα παραγωγής υπερασπίζονται επίσης), συνεχίζεται και το παζάρι και επομένως υπάρχουν περιθώρια ελιγμών. Το μοίρασμα του πλούτου της χώρας και της γεωστρατηγικής της θέσης ανάμεσα σε μονοπώλια είναι πάντα μια ανοιχτή υπόθεση και, όπως όλα δείχνουν, θα τραβήξει σε μάκρος.

Σε μια παράλληλη εξέλιξη, ο ρωσικός ενεργειακός κολοσσός Gazprom ανακοίνωσε χτες ότι ξεκίνησε και πάλι την παράδοση φυσικού αερίου στην Ουκρανία, έπειτα από διακοπή έξι μηνών με αφορμή διαμάχη που είχε ξεσπάσει μεταξύ Κιέβου και Μόσχας. Η Μόσχα είχε διακόψει την παροχή φυσικού αερίου στην Ουκρανία τον Ιούνη εξαιτίας των μεγάλων οφειλών της ουκρανικής εταιρείας Naftogaz και της άρνησης του Κιέβου να πληρώσει τη νέα αυξημένη τιμή. Είχε προηγηθεί η καταβολή μιας ακόμα δόσης όπως προβλεπόταν από τη συμφωνία - προσωρινό συμβιβασμό ανάμεσα σε Ουκρανία, ΕΕ και Ρωσία - με ισχύ ως το Μάρτη του 2015, οπότε και θα επανεξεταστεί το ζήτημα. Πάντως και αυτό το κομβικό ζήτημα της Ενέργειας δείχνει τα περιθώρια συμβιβασμών που υπάρχουν, χωρίς βεβαίως να μπορεί να αποκλειστεί μια νέα κλιμάκωση της αντιπαράθεσης.