Στην πραγματικότητα, ο νόμος - πλαίσιο έχει τσαλακωθεί στη συνείδηση του κόσμου, μέσα από τις μαζικές κινητοποιήσεις του κινήματος τα τελευταία δύο χρόνια. Μουντζουρώθηκε η εικόνα που ήθελε να παρουσιάσει η κυβέρνηση ότι τάχα τα πτυχία των πανεπιστημίων θα είναι πιο ισχυρά και ότι θα βελτιωθεί η ποιότητα των σπουδών μετά τις «μεταρρυθμίσεις». Ολο και περισσότερος κόσμος άρχισε να καταλαβαίνει ότι τα μέτρα της κυβέρνησης έχουν άλλους στόχους, δεν υπαγορεύονται από τις ανάγκες του λαού για μια καλύτερη Παιδεία, αλλά από τις απαιτήσεις των επιχειρήσεων και τις κοινά συμφωνημένες διακηρύξεις της ΕΕ. Η πλειοψηφία των φοιτητών και σπουδαστών έχουν εκφραστεί ξεκάθαρα ενάντια σ' αυτές τις αναδιαρθρώσεις, ενώ απροθυμία να τις εφαρμόσει εκφράζει κι ένα μεγάλο κομμάτι του προσωπικού των ιδρυμάτων, των πανεπιστημιακών.

Ο υπουργός Παιδείας προσπάθησε να διαγράψει όλες αυτές τις αρνητικές διαθέσεις απέναντι στην κυβερνητική πολιτική, ταυτίζοντας όποιον διαφωνεί, με τις «ακραίες ομάδες» που επιδίδονται στο «κυνήγι της κάλπης». Αν είχε όμως πραγματικά την ευρεία συναίνεση που επικαλείται, δε θα είχε ανάγκη να προβάλει αυτές τις ομάδες. Δε θα έδινε συγχαρητήρια στα ΜΜΕ που έστρεψαν τα φώτα τους αποκλειστικά σ' αυτούς τους τυχοδιωκτισμούς.

Ομως, η κυβέρνηση δεν έχει συναίνεση στην πολιτική της. Γι' αυτό προσπαθεί να εκμαιεύσει τη συναίνεση, υπερπροβάλλοντας τα ...μπάχαλα που ο κόσμος αποστρέφεται. Θέτει πρώτα το ψευτοδίλημμα «ή μεταρρυθμίσεις ή χάος» και στη συνέχεια πανηγυρίζει που δήθεν κέρδισαν οι μεταρρυθμίσεις...

Ομως, δεν έχουν κερδίσει οι μεταρρυθμίσεις, το «παιχνίδι» δεν έχει κριθεί τελεσίδικα.

Κάθε βήμα υλοποίησης του νόμου μέσα στα ιδρύματα, η κυβέρνηση αναγκάζεται να το επιβάλλει με τη μέθοδο του οικονομικού εκβιασμού. Ο υπουργός ισχυρίστηκε ότι κατατέθηκαν τα τετραετή επιχειρησιακά προγράμματα, προχωράει η αξιολόγηση και ο νέος τρόπος διανομής των συγγραμμάτων. Μα και για τα τρία αυτά σημεία, είχε εκβιάσει ότι αν δεν εφαρμοστούν θα κοπεί η κρατική χρηματοδότηση προς τα ιδρύματα! Ο εκβιασμός της κυβέρνησης είναι ωμός: `Η σας κόβω τη χρηματοδότηση οπότε θα πέσετε στην «αγκαλιά» των ιδιωτών χορηγών ή θα εφαρμόσετε τις αναδιαρθρώσεις που σας σπρώχνουν και πάλι στην «αγκαλιά» των επιχειρήσεων. Μπρος γκρεμός και πίσω ρέμα, στην κυριολεξία!

Οσο για τις εκλογές που επικαλείται ότι έγιναν στην πλειοψηφία των ιδρυμάτων με καθολική ψηφοφορία, αρκούν ως απάντηση τα στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα ο «Ρ» (13/6/2008, σελίδα 8) όπου φαίνεται ότι προσήλθε στις κάλπες μόλις το 25% των φοιτητών και σπουδαστών που ψήφισαν στις φοιτητικές - σπουδαστικές εκλογές. Τι είδους «καθολική» ψηφοφορία ήταν αυτή; Πώς εκφράστηκε η συναίνεση των φοιτητών στη διαδικασία, αφού δεν τη νομιμοποίησαν και επέλεξαν στη μεγάλη πλειοψηφία τους την αποχή;

Ο νόμος - πλαίσιο δεν είναι «τεχνικά» ή «εξ ορισμού» ανεφάρμοστος όπως ισχυρίζεται ο ΣΥΝ και κάποιες Σύγκλητοι. Εξάλλου και ο υπουργός παραδέχτηκε ότι «όπου υπάρχουν τεχνικά προβλήματα συζητούμε μαζί τους (σ.σ. με τα ιδρύματα) για να βρούμε πρακτικούς τρόπους να ξεπεραστούν». Πρόσθεσε όμως ότι «όπου η αντίρρηση είναι φορτισμένη ιδεολογικοπολιτικά, τότε νομίζω δεν υπάρχει λόγος συζήτησης»! Με άλλα λόγια, όπου η αντίδραση είναι πολιτική και ουσιαστική, τότε δε συζητούμε, τότε επιβάλλουμε και συγκρουόμαστε...

Μπορεί τα αντιδραστικά μέτρα της κυβέρνησης να έχουν αρχίσει να εφαρμόζονται στα ιδρύματα, όχι όμως απρόσκοπτα, όχι χωρίς αντιδράσεις. Δεν κάνει περίπατο η κυβέρνηση. Σκοντάφτει πάνω στη λαϊκή και νεολαιίστικη δυσαρέσκεια. Και γνωρίζει ότι αυτή η δυσαρέσκεια μπορεί να διογκωθεί, μπορεί να μετατραπεί σε ένα ρωμαλέο κίνημα ικανό να ανατρέψει τους σχεδιασμούς της. Γι' αυτό, προσπαθεί να πάρει μέτρα από τώρα, προκειμένου να χτυπήσει ακριβώς αυτήν την προοπτική. Είναι στο χέρι του κινήματος να κάνει τους φόβους της κυβέρνησης ...πραγματικότητα, να οργανώσει την αντεπίθεσή του με αποφασιστικότητα, διάρκεια και προοπτική.

ICON

Ο υπουργός Παιδείας βάφτισε το νομοσχέδιο για τα μεταπτυχιακά «δεύτερο κύκλο μεταρρύθμισης» που «εκσυγχρονίζει και προσαρμόζει στα νέα ευρωπαϊκά δεδομένα τις μεταπτυχιακές σπουδές στην Ελλάδα».

Πώς προσαρμόζεται στα ευρωπαϊκά δεδομένα;

• Κατοχυρώνοντας τη διάσπαση των σπουδών σε κύκλους στο πλαίσιο της διαδικασίας της Μπολόνια και εισάγοντας νέους ταξικούς φραγμούς.
• Γενικεύοντας και ενθαρρύνοντας τα δίδακτρα.
• Ενθαρρύνοντας και προωθώντας τη χρηματοδότηση των ιδρυμάτων από ιδιωτικούς φορείς (βλέπε επιχειρήσεις).
• Σπρώχνοντας τα ιδρύματα να λειτουργήσουν και τα ίδια ως επιχειρήσεις, να αποσκοπούν στο κέρδος και να ανταγωνίζονται με αγοραίους όρους.
• Υπαγορεύοντας μεταπτυχιακές σπουδές ...κατάρτισης με ημερομηνία λήξης, γνώσεις σύμφωνες με τις τρέχουσες ανάγκες της αγοράς που σύντομα θα απαξιώνονται.

Η επιστημονική ειδίκευση, που είναι απαραίτητη σε κάθε επιστήμονα, πετιέται και με τη βούλα του νόμου, εκτός πτυχίου, πετιέται στα μεταπτυχιακά. Ετσι το πτυχίο εξ ορισμού υποβαθμίζεται, αφού δε σημαίνει ότι ο κάτοχός τους είναι ολοκληρωμένος επιστήμονας στον τομέα του.

Ακόμα κι αν κάποια ιδρύματα ή Τμήματα θελήσουν να διατηρήσουν την ειδίκευση εντός του πτυχίου, οι απόφοιτοί τους δε θα έχουν το δικαίωμα να προχωρήσουν μετά το πτυχίο απευθείας σε διδακτορικό (όπως μπορούσαν μέχρι τώρα), αφού στο νομοσχέδιο ορίζεται ότι: «Δικαίωμα υποβολής αίτησης για την εκπόνηση διδακτορικής διατριβής έχουν οι κάτοχοι ΜΔΕ (σ.σ. Μεταπτυχιακοί Διπλώματος Ειδίκευσης)» (άρθρο 9).

Ολα τα παραπάνω σημαίνουν σπάσιμο των σπουδών σε κύκλους, με βάση τη διαδικασία της Μπολόνια.

Σύμφωνα με το νομοσχέδιο, οι όροι κι οι προϋποθέσεις εισαγωγής των πτυχιούχων στα μεταπτυχιακά θα ορίζονται από τα ίδια τα Τμήματα. Ωστόσο, το υπουργείο θα έχει λόγο στον καθορισμό του αριθμού των μεταπτυχιακών φοιτητών. Ο υπουργός Παιδείας, δε, είχε δηλώσει μόλις την περασμένη Πέμπτη ότι «αυστηροποιείται (...) η παροχή μεταπτυχιακών και διδακτορικών τίτλων για να καταπολεμηθεί ο πληθωρισμός». Παραδέχτηκε ξεκάθαρα δηλαδή ότι θα είναι πολύ λιγότεροι αυτοί που θα συνεχίζουν τις σπουδές τους στα μεταπτυχιακά, ενώ η μεγάλη μάζα θα παραμένει με τα υποβαθμισμένα πτυχία. Επιπλέον ταξικοί φραγμοί δηλαδή στις σπουδές.

Πέρα από το φιλτράρισμα που θα γίνεται για το πόσοι θα περνούν στα μεταπτυχιακά, περιοριστικός όρος για τα παιδιά της εργατικής τάξης θα είναι και τα δίδακτρα, που απελευθερώνονται και γενικεύονται (άρθρα 3 και 8). Αξίζει να σημειώσουμε ότι σε κάποια μεταπτυχιακά που έχουν και σήμερα δίδακτρα (Πανεπιστήμιο Πειραιά, Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθήνας κ.ά.) το κόστος τους μπορεί να φτάνει ή και να ξεπερνάει τα 10.000 ευρώ το χρόνο!

«Πόροι των ΠΜΣ (σ.σ. Προγραμμάτων Μεταπτυχιακών Σπουδών) μπορεί να είναι δωρεές, παροχές, κληροδοτήματα, χορηγίες φορέων του δημοσίου ή ιδιωτικού τομέα, νομικών ή φυσικών προσώπων ή πόροι από ερευνητικά προγράμματα, κοινοτικά προγράμματα, επιχορηγήσεις του κρατικού προϋπολογισμού και δίδακτρα» (άρθρο 8). Είναι φανερό ότι ανοίγει διάπλατα η πόρτα εισόδου των επιχειρήσεων στα μεταπτυχιακά προγράμματα.

Μάλιστα στο ίδιο άρθρο ορίζεται ότι τα έσοδα των μεταπτυχιακών θα τα διαχειρίζεται ο Ειδικός Λογαριασμός (ΕΛΚΕ) του ιδρύματος, το 90% των εσόδων θα καλύπτει λειτουργικά έξοδα του προγράμματος και του ιδρύματος, ενώ το 10% θα είναι κρατήσεις υπέρ του ΕΛΚΕ. Αυτή η κατανομή, όμως, «δεν ισχύει στην περίπτωση χορηγίας ή δωρεάς για συγκεκριμένο σκοπό», γιατί πολύ απλά, όταν χρηματοδοτούν οι επιχειρήσεις, υπαγορεύουν και το πού θα πάνε τα χρήματά τους!

Επίσης, το νομοσχέδιο ορίζει ότι: «Η διάρκεια λειτουργίας ενός ΠΜΣ είναι το πολύ οκτώ (8) έτη». «...μπορεί να ζητηθεί παράταση (...) το πολύ για άλλα οκτώ έτη κατ' ανώτατο όριο» (άρθρο 7). Πρόκειται δηλαδή για μεταπτυχιακά με ημερομηνία λήξης, μεταπτυχιακά που θα ανοίγουν και θα κλείνουν ανά οχταετία, σύμφωνα με τις τρέχουσες ανάγκες των επιχειρήσεων σε ερευνητική παραγωγή και αποφοίτους. Θα έχουν χαρακτήρα κατάρτισης κι όχι βαθιάς επιστημονικής ειδίκευσης!

Ολόκληρο το άρθρο 11 του νομοσχεδίου αφιερώνεται στα Ερευνητικά Πανεπιστημιακά Ινστιτούτα (ΕΠΙ), στα οποία φαίνεται ότι θα μεταφερθεί το μεγαλύτερο μέρος - αν όχι το σύνολο - της ερευνητικής δραστηριότητας των ΑΕΙ. Τα ΕΠΙ θα είναι Νομικά Πρόσωπα Ιδιωτικού Δικαίου εντελώς ανεξέλεγκτα από τα δημοκρατικά συλλογικά όργανα των ΑΕΙ, θα έχουν το δικό τους «παγκάρι», θα μπορούν να συνάπτουν απευθείας συμφωνίες με το Δημόσιο και με τις επιχειρήσεις (χωρίς τη διαμεσολάβηση του ΑΕΙ), γενικότερα θα λειτουργούν ως παραμάγαζα μέσα στα ΑΕΙ με μοναδική υποχρέωση να αποδίδουν στους ΕΛΚΕ των ιδρυμάτων ποσοστό των ετήσιων κερδών τους (όχι μεγαλύτερο από 15%). Θα έχουν ξεκάθαρο χαρακτήρα επιχειρήσεων που ασχολούνται με την έρευνα.

Επιπλέον, στο άρθρο 10 προβλέπεται ότι τα «ΑΕΙ της ημεδαπής μπορούν να δημιουργούν (...) αυτοδύναμα αυτοχρηματοδοτούμενα ΠΜΣ στο εξωτερικό», μόνα τους ή σε συνεργασία με ιδρύματα της αλλοδαπής. Είναι η περίφημη «εξωστρέφεια» που διαφήμισε ότι θα φέρει ο υπουργός Παιδείας στην ανώτατη εκπαίδευση...

Στην ουσία, δίνει τη δυνατότητα στα ΑΕΙ να επεκτείνουν τις μπίζνες τους και εκτός συνόρων. Κάτι ανάλογο που κάνουν διάφορα ξένα πανεπιστήμια με συμφωνίες δικαιόχρησης (φραντσάιζινγκ) με ελληνικά ΚΕΣ (αυτά τα ψευτοκολέγια που θέλει τώρα να αναγνωρίσει η κυβέρνηση). Θυμίζουμε ότι πριν δυο χρόνια ο «Ρ» είχε αποκαλύψει μια τέτοια συμφωνία του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης με ένα κυπριακό ιδιωτικό κολέγιο. Το κυπριακό κολέγιο πουλούσε στην Κύπρο ένα μεταπτυχιακό του ΑΠΘ έναντι 5.000 λιρών (8.600 ευρώ) το χρόνο («Ρ», 5/2/2006). Τέτοιου τύπου μπίζνες ενθαρρύνει τώρα και με το νομοσχέδιο για τα μεταπτυχιακά η κυβέρνηση.