Πιο διαδεδομένα «όπλα» είναι τα δακρυγόνα. Οι δυνάμεις καταστολής έχουν εξοπλιστεί και θέλουν ανά πάσα στιγμή να το επιδεικνύουν, με νέου είδους χημικά. Η χρήση τους, ειδικά μετά το 1996, μπορεί να χαρακτηριστεί ως αλόγιστη, αφού ακόμα και σε μικρού μεγέθους κινητοποιήσεις, κάνουν την εμφάνισή τους. Ας μην ξεχνάμε πως η Ελλάδα, ως μέλος της Ευρωπαϊκής Ενωσης, ανεφοδιάζεται με τα καινούρια χημικά, όπως τη λεγόμενη «φυσούνα».

Αν και «όπλο» καταστολής εξεγέρσεων σε σωφρονιστικά ιδρύματα, δεν άργησε να κάνει την εμφάνισή του στους δρόμους. Η πρώτη επαφή με πολίτες έγινε στα επεισόδια του Πολυτεχνείου το 1995. Από τότε, αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι των ανδρών της Υποδιεύθυνσης Αποκατάστασης Τάξης, που ανήκουν στη Διεύθυνση Αστυνομικών Επιχειρήσεων μαζί με την Υποδιεύθυνση Μέτρων Τάξης (ΥΜΕΤ).

Αρκετά στοιχεία της «φυσούνας», του «Protectojet 5», όπως είναι η ονομασία του, έχουν δει το φως της δημοσιότητας. Αποτελεί την καλύτερη λύση για αποφυγή μάχης σώμα με σώμα καθώς εκτοξεύει τη δακρυγόνα ουσία ορθοχλωροβενζαμαλονονιτρίλη (CS) αναμειγμένη με διοξείδιο του άνθρακα. Εχει βάρος περίπου 9,5 κιλά, όταν είναι γεμάτη και αδειάζει σε συνεχή χρήση περίπου σε 16΄΄.

Η ισραηλινή εταιρία ISPRA (Israel Products Research Co. LTD) που το κατασκευάζει και το πουλάει, επισημαίνει πως η χρήση του πρέπει να είναι διακεκομμένη, με διάρκεια ενός δευτερολέπτου τη φορά. Μάλιστα, για να το διαφημίσει, τονίζει όλα τα θετικά στοιχεία της συσκευής. «Μη θανατηφόρα, ασφαλή και απλή στη λειτουργία της, αξιόπιστη και ευπροσάρμοστη, η τελευταία εναλλακτική λύση για τον όμηρο, το οδόφραγμα, την ταραχή και τον έλεγχο του πλήθους... ».

Μαζί με αυτή, χρησιμοποιούνται και άλλα χημικά όπως τα CN (παρασκευής 1871), CS (1950), OC (1930) και CR (ακούστηκε πρώτη φορά το 1962) κυρίως σε μορφή χειροβομβίδας. Τα CN αντικαταστάθηκαν από τα CS σχετικά γρήγορα, καθώς διαπιστώθηκε πως έχουν μεγάλη τοξικότητα. Παρ' όλα αυτά, οι αστυνομικές δυνάμεις εξακολουθούν να τα χρησιμοποιούν σε περιπτώσεις όπου κρίνεται αναγκαίο. Τελευταία εμφάνιση του CN στο εξωτερικό ήταν το 1999 στις διαδηλώσεις στο Σιάτλ. Σαφώς πιο αδύναμο είναι το OC, ενώ ως «ενισχυμένη δόση» θεωρείται ο συνδυασμός του με το CS. Για το CR πολλά κρατούνται μυστικά από την αγγλική εταιρία που το παράγει, την «Chemical Defence Experimental Establishment» και από όσους το κατέχουν. Λέγεται όμως πως είναι πολύ πιο αποτελεσματικό από τα υπόλοιπα.

Από την εταιρία που κατασκευάζει τις χειροβομβίδες, διαφημίζεται ο νέος τρόπος με τον οποίο εξαπολύει την ουσία της. «Στο 1ο στάδιο, μετά τη ρίψη ή την προώθηση, εκπέμπει την υψηλή ροή του καπνού CS. Στο δεύτερο στάδιο λίγα δευτερόλεπτα μετά την εκπομπή του καπνού CS, ξαφνικά η χειροβομβίδα εκρήγνυται με έναν θόρυβο που ζαλίζει και συνοδεύεται από τη διασπορά διαφορετικών συστατικών όπως σκόνη CS ή λαστιχένιες σφαίρες ή χρωματισμό της σκόνης (σύμφωνα με το αίτημα των πελατών). Με τον τρόπο αυτό, αδυνατεί το πλήθος να πάρει την προωθημένη χειροβομβίδα και να τη χρησιμοποιήσει ή να τη ρίξει πίσω στις δυνάμεις ασφαλείας».

Αρκετές καταγγελίες, για την τοξικότητα των χημικών, έχουν γίνει και από τους ίδιους τους αστυνομικούς που χειρίζονται τα όπλα. Παρά το γεγονός ότι παίρνουν όλα τα απαραίτητα μέτρα ασφαλείας, ωστόσο οι επιπτώσεις είναι σοβαρές. Πόσο μάλλον για τους διαδηλωτές...

Στο 14ο Συνέδριο της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Αστυνομικών Υπαλλήλων (ΠΟΑΣΥ), που έγινε πριν από μερικούς μήνες, ο ανθυπαστυνόμος Σπύρος Κορίζης είχε τονίσει πως είναι θύμα των χημικών που είχαν χρησιμοποιηθεί σε διαδηλώσεις στο Λαύριο πριν πολλά χρόνια. Ο αστυνομικός είχε υπηρετήσει πάνω από δύο χρόνια στα ΜΑΤ ως χειριστής εκτοξευτήρα χημικών. Τα τελευταία χρόνια έχει υποστεί εγχειρήσεις στη ρινική κοιλότητα.

Ο πρόεδρος της ΠΟΑΣΥ, Δ. Κυριαζίδης, είχε αναφέρει πως το θέμα της υγιεινής και ασφάλειας τότε «άνοιγε» για τους αστυνομικούς. Πέντε μήνες μετά, γεύτηκαν και οι ίδιοι τα αποτελέσματα των χημικών. Λίγες μέρες μετά τα επεισόδια της 9ης του Οκτώβρη με άνδρες της Υποδιεύθυνσης Αποκατάστασης Τάξης να χτυπούν τους συναδέλφους τους έξω από το υπουργείο Οικονομίας, οι ίδιοι συνδικαλιστές διαμαρτύρονταν πως δέχτηκαν επίθεση με υπερβολική χρήση επικίνδυνων χημικών ουσιών, που δεν έχουν χρησιμοποιηθεί ποτέ. Προφανώς, όμως, ξεχνούν την καταστολή της διαμαρτυρίας κατά την επίσκεψη του Κλίντον στην Αθήνα, λίγες μέρες μετά την επέτειο του Πολυτεχνείου το 1999, ακόμα και τα επεισόδια την περίοδο των εξετάσεων του ΑΣΕΠ με τους αδιόριστους εκπαιδευτικούς.

Στο πρώτο ετήσιο Γενικό Συμβούλιο της ΠΟΑΣΥ, άλλος συνδικαλιστής, κατήγγειλε πως υπάρχουν προς χρήση στις αποθήκες της ΕΛ.ΑΣ. χημικά αέρια που έχουν λήξει από το 1962. Αλλος συνδικαλιστής είχε πει πως τα φίλτρα στα όπλα δεν αλλάζονται με τη συχνότητα που επιβάλλεται. Παρ' όλα αυτά καμία απάντηση δε δόθηκε για αυτά τα θέματα από τους υπεύθυνους.

Πέρα από αυτά τα περιστατικά, υπάρχουν και οι δηλώσεις του προέδρου του ΔΣ της ΠΟΑΣΥ, Γιάννη Μακρή, το 1998 που δίνουν μια ακόμα πτυχή για τα προβλήματα που ενδεχομένως να αντιμετωπίζουν οι αστυνομικοί από αυτά. «Ακόμα και μέσα στα λεωφορεία μετακίνησης των Δυνάμεων, σχεδόν πάντα υπάρχει κάποια διαρροή από τα κουτιά στα οποία φυλάσσονται αυτά τα χημικά. Σε παλιότερη συνάντησή μας με τον υπουργό είχαμε αναφερθεί και σ' αυτό».

Παράλληλα, είχε τονίσει πως δεν τους έχει δοθεί επίσημη απάντηση για τα συστατικά που περιέχονται στα δακρυγόνα. «Δεν έχουμε δει ποτέ γνωμάτευση του Γενικού Χημείου του Κράτους ή κάποιας άλλης αρμόδιας υπηρεσίας που να λέει καθαρά και ξάστερα πως δεν υπάρχει πρόβλημα».

Ο ίδιος δηλώνει στο «Ρ» πως το 2001 είχε γίνει μια προσπάθεια από την ΠΟΑΣΥ, προκειμένου να υπάρξει ανάλυση, χωρίς όμως να σταλεί δείγμα στο Γενικό Χημείο του Κράτους. Ετσι, οι προσπάθειες τελείωσαν εκεί. Αξίζει, φυσικά, να σημειωθεί πως το Χημείο δεν είναι «καθαρά» ανεξάρτητος φορέας από την κυβέρνηση και δύσκολα μπορούν να απαντήσουν για τόσο σοβαρά ζητήματα. Από την άλλη, δεν αναγνωρίζεται και δε χρηματοδοτείται καμία ανάλυση άλλων φορέων, όπως του Πολυτεχνείου και του «Δημόκριτου».

Παραθέτουμε ορισμένες περιπτώσεις στις οποίες τα ΜΑΤ επιτέθηκαν σε διαδηλωτές με χημικά και δακρυγόνα.

5.4.2001: Επίθεση με δακρυγόνα και ασφυξιογόνα, κατά εργαζομένων στον Πειραιά, έξω από το υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας.

1.5.2001: Ρίψη χημικών, και αρκετοί τραυματισμοί, από τα ΜΑΤ κατά των κατοίκων της Θάσου που ήταν αντίθετοι με την εγκατάσταση ραντάρ.

19.12.2001: Συμβασιούχοι εργαζόμενοι του Δήμου Αθηναίων ήρθαν αντιμέτωποι με τα ΜΑΤ. Με δακρυγόνα και χημικά «έδειξαν» το «σεβασμό» της κυβέρνησης απέναντι στις κινητοποιήσεις - όπως προκλητικότατα είχε δηλώσει τότε ο Χρ. Πρωτόπαππας.

21.4.2003: Τα ΜΑΤ χρησιμοποιούν δακρυγόνα για να διαλύσουν διαδήλωση για την εγκατάσταση Κέντρου Υψηλής Τάσης της ΔΕΗ στα Βριλήσσια.

15.5.2003: Και στην Ηλιούπολη τα ΜΑΤ κάνουν εκτεταμένη χρήση χημικών και δακρυγόνων κατά διαδηλωτών που αντιτίθονταν στην κατασκευή ΚΥΤ δίπλα σε νηπιαγωγείο.

1.6.2003: Χημικά και δακρυγόνα χρησιμοποιούν τα ΜΑΤ κατά κατοίκων της βορειοανατολικής Αττικής που διαδήλωναν για να διαμαρτυρηθούν ενάντια στην πρόθεση του ΥΠΕΧΩΔΕ να χωροθετήσει Χώρο Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων στην περιοχή.

26.6.2003: Η διαμαρτυρία για τη νομιμοποίηση των αυθαίρετων σπιτιών των ομογενών προσφύγων από την πρώην ΕΣΣΔ στον Ασπρόπυργο ήταν αρκετή για τις δυνάμεις καταστολής που ρίχνουν χημικά, συλλαμβάνουν και ξυλοκοπούν τους συγκεντρωμένους.

9.10.2003: Αστυνομικοί δέχονται επίθεση με δακρυγόνα στην είσοδο του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας από συναδέλφους τους των ΥΑΤ.

Ρεπορτάζ: Πέτρος ΑΝΑΣΤΑΣΙΑΔΗΣ