Με τη συμμετοχή σωματείων και εργαζομένων στους δήμους της Αττικής, ενδιαφέρουσες ομιλίες και παρεμβάσεις, πραγματοποιήθηκε την περασμένη Πέμπτη η ημερίδα που οργάνωσε το Συνδικάτο Εργαζομένων ΟΤΑ Αττικής, στο αμφιθέατρο του δημαρχείου Περιστερίου, με θέμα την Υγεία και την Ασφάλεια των εργαζομένων.

Η εκδήλωση ξεκίνησε με την προβολή βίντεο που ετοίμασε το Συνδικάτο, υπενθυμίζοντας ορισμένα από τα εργατικά «ατυχήματα» του τελευταίου διαστήματος και τις αντίστοιχες παρεμβάσεις του. Οι εργαζόμενοι κράτησαν ενός λεπτού σιγή για τους δεκάδες συναδέλφους τους που έχασαν τη ζωή τους στο μεροκάματο τα τελευταία χρόνια.

Το «παρών» στην πρωτοβουλία του Συνδικάτου έδωσε αντιπροσωπεία της Εκτελεστικής Γραμματείας του ΠΑΜΕ.

Την ημερίδα παρακολούθησαν επίσης ο Νίκος Σοφιανός, μέλος του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ και υποψήφιος δήμαρχος Αθήνας, ο Γιάννης Πρωτούλης, μέλος του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ και υποψήφιος περιφερειάρχης Αττικής, οι δήμαρχοι και εκ νέου υποψήφιοι στους δήμους Πετρούπολης, Βαγγέλης Σίμος και Καισαριανής, Ηλίας Σταμέλος, καθώς και ο Γιώργος Σιδέρης, υποψήφιος δήμαρχος Περιστερίου με τη «Λαϊκή Συσπείρωση».

«Από την πρώτη στιγμή, το Συνδικάτο έβαλε στην προμετωπίδα του αγώνα, εκτός των άλλων, και το δικαίωμα να εργαζόμαστε σε συνθήκες που θα εξασφαλίζουν ότι θα επιστρέφουμε σπίτι μας υγιείς και ασφαλείς», τόνισε ο Γεράσιμος Τσελέντης, αντιπρόεδρος του Συνδικάτου ΟΤΑ Αττικής, υπενθυμίζοντας πως η ημερίδα ήταν η δεύτερη με αυτό το θέμα που οργανώθηκε από το Συνδικάτο στα 7 συνολικά χρόνια δράσης του.

«Καθημερινά στα αμαξοστάσια, στα εργοτάξια, στις υπηρεσίες πρασίνου και αλλού καταγράφονται εργατικά ατυχήματα», σημείωσε, υπογραμμίζοντας πως η κατάσταση αυτή είναι αποτέλεσμα συγκεκριμένων πολιτικών.

«Τα προβλεπόμενα Μέσα Ατομικής Προστασίας (ΜΑΠ) θεωρούνται κόστος από την πλειοψηφία των διοικήσεων των δήμων δαπάνη, που μπορεί με διάφορους τρόπους να μπλοκαριστεί», επισήμανε. Παρά το γεγονός ότι τα ΜΑΠ είναι «το ελάχιστο μέσο εξασφάλισης της Υγείας και της Ασφάλειας στους χώρους εργασίας», η χορήγησή τους στηρίζεται σε μια ΚΥΑ του 2006 που δεν έχει επικαιροποιηθεί ώστε να λαμβάνει υπόψη τα σημερινά δεδομένα.

Ο αντιπρόεδρος του Συνδικάτου αναφέρθηκε ακόμα στα προβλήματα των οχημάτων και των μηχανημάτων, λόγω παλαιότητας αλλά και ελλιπούς συντήρησης, επισημαίνοντας την ανάγκη για έναν «υποχρεωτικό ενιαίο κανονισμό καλής λειτουργίας των απορριμματοφόρων και των μηχανημάτων με υποχρεωτική αντικατάσταση ή ακινησία μετά το πέρας του κύκλου ζωής τους».

Αναφερόμενος στις ελαστικές σχέσεις εργασίας, υπογράμμισε πως έχουν αποτέλεσμα «εργάτες με μικρή ή καθόλου προϋπηρεσία να αναλαμβάνουν καθήκοντα χωρίς κανείς να τους έχει διδάξει πώς ασφαλώς θα εκτελέσουν τα καθήκοντά τους». Δεν λείπουν και περιπτώσεις εργαζομένων που δουλεύουν ανεμβολίαστοι και εκτεθειμένοι σε κινδύνους «για ένα μεροκάματο ακόμα και των 19 ευρώ», αφού στους δήμους ανθούν τα τελευταία χρόνια τα προγράμματα «κοινωφελούς εργασίας».

Στο παραπάνω κάδρο πρόσθεσε και τον παράγοντα της 24ωρης λειτουργίας των γκαράζ, καθώς «σύμφωνα με τα στοιχεία, το 1/3 των θανατηφόρων εργοδοτικών εγκλημάτων έχει γίνει νύχτα και το άλλο 1/3 σε Κυριακές και εξαιρέσιμες».

«Απαιτείται διαρκής, επίμονη, σχολαστική και δυναμική παρέμβαση στο πραγματικό περιβάλλον εργασίας», είπε ο Γ. Τσελέντης. Πρόσθεσε πως αυτό είναι το έργο της Επιτροπής Υγιεινής και Ασφάλειας που δεν θα έχει ρόλο παρατηρητή, αλλά θα μπορεί «να επιβάλλει να μην βγαίνει για δουλειά φορτηγό ή άλλο μέσο αν δεν τηρεί τους κανόνες ασφαλείας. Να μην βγαίνει εργάτης ανεμβολίαστος ή χωρίς ΜΑΠ».

«Ολα τα εργοδοτικά εγκλήματα ανεξαιρέτως έχουν και όνομα και αιτία», κατέληξε ο Γ. Τσελέντης: «Είναι η εντατικοποίηση. Είναι η ασυδοσία και η αυθαιρεσία των διοικήσεων της πλειοψηφίας των δήμων, που βάζουν τις "ανάγκες της υπηρεσίας" πάνω από τις ανάγκες των εργατών. Είναι οι λογικές της πλειοψηφίας των δημάρχων και της ΚΕΔΕ για "κερδοφόρες" και "πλήρως ανταποδοτικές υπηρεσίες", που στο βωμό των οικονομικών αποτελεσμάτων θυσιάζουν τις ανάγκες των εργατών».

Στο ζήτημα της ασφάλειας των εργαζομένων εστίασε η Εύη Γεωργιάδου, δρ. Μηχανικός Ασφάλειας και μέλος της αντιπροσωπείας του ΤΕΕ.

Παρουσίασε στοιχεία με βάση τα οποία πάνω από 2.000 εργαζόμενοι έχουν χάσει τη ζωή τους την τελευταία εικοσαετία στους χώρους δουλειάς. Αντίστοιχα, βαρύ φόρο αίματος έχουν πληρώσει οι εργαζόμενοι στους ΟΤΑ, όπου την τελευταία πενταετία οι θάνατοι από εργατικά «ατυχήματα» ξεπέρασαν τους 45.

Στάθηκε στους κινδύνους που αντιμετωπίζουν οι εργαζόμενοι στους ΟΤΑ λόγω έλλειψης μέτρων προστασίας, ιδιαίτερα στις ειδικότητες της αποκομιδής απορριμμάτων. Ενδεικτικά ανέφερε μια σειρά από κινδύνους που αντιμετωπίζουν οι εργαζόμενοι: Τροχαία ατυχήματα, χτύπημα από διερχόμενα οχήματα, τραυματισμός από το απορριμματοφόρο, όπως για παράδειγμα συμβαίνει στις περιπτώσεις σύνθλιψης κατά την όπισθεν, σύνθλιψης μεταξύ απορριμματοφόρου και κάδου, τραυματισμός κατά την ανατροπή απορριμματοφόρου. Πτώσεις από το απορριμματοφόρο, τραυματισμοί από τον μηχανισμό ανύψωσης των κάδων, αλλά και τραυματισμοί από αιχμηρά αντικείμενα που βρίσκονται στα απορρίμματα, τραυματισμοί από μηχανήματα και εξοπλισμό.

Οσον αφορά τις αιτίες που οδηγούν στα παραπάνω, στηλίτευσε την απουσία τεχνικών και οργανωτικών μέτρων, που η σημερινή πρόοδος της επιστήμης και της τεχνολογίας επιτρέπει να ληφθούν αλλά συναντούν εμπόδιο το κριτήριο του κέρδους, με το οποίο τα αντιμετωπίζει ο εργοδότης, είτε πρόκειται για ιδιωτική επιχείρηση είτε για το Δημόσιο.

Ως χαρακτηριστικά παραδείγματα ανέφερε την εξασφάλιση καλής λειτουργίας, προληπτικής συντήρησης και την ύπαρξη συστημάτων ασφάλειας στα απορριμματοφόρα και τους υπόλοιπους εξοπλισμούς, τη χρήση συλλογικών μέσων προστασίας από πτώση από ύψος, τη χρήση κατάλληλων μέσων ατομικής προστασίας.

Αντίστοιχα, ανέλυσε τα οργανωτικά μέτρα που πρέπει να λαμβάνονται, όπως είναι η κατάλληλη εκπαίδευση των εργαζομένων, η ύπαρξη και τήρηση διαδικασιών ασφαλούς εργασίας και η οργάνωση της εργασίας λαμβάνοντας υπόψη το κριτήριο της υγείας και ασφάλειας (ωράρια, επάρκεια προσωπικού, ρυθμός εργασίας).

«Δυνατότητες προστασίας υπάρχουν με βάση το σημερινό επίπεδο της τεχνολογίας», τόνισε, επισημαίνοντας πως για την απουσία των κατάλληλων μέτρων ευθύνεται η πολιτική της κυβέρνησης και της ΕΕ για φθηνή εργατική δύναμη, εμπορευματοποίηση της υγείας και ασφάλειας και των υπηρεσιών Υγείας, καθώς και άλλων τομέων, όπως και η λειτουργία των δήμων και των Περιφερειών με ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια. «Ιδιαίτερα η στρατηγική της ΕΕ για την Υγεία & Ασφάλεια στην Εργασία (ΥΑΕ), οι στόχοι της οποίας έχουν υιοθετηθεί και από την αντίστοιχη εθνική στρατηγική της σημερινής κυβέρνησης, θέτει την ΥΑΕ υπό το πρίσμα της ανταγωνιστικότητας και της παραγωγικότητας των επιχειρήσεων», υπενθύμισε η Εύη Γεωργιάδου.

Αποκαλύπτοντας τον ψευδεπίγραφο χαρακτήρα των ελέγχων των εργοδοτών, σημείωσε ότι ο συνολικός αριθμός των ελέγχων του Σώματος Επιθεώρησης Εργασίας (ΣΕΠΕ) για το 2016 πανελλαδικά αντιστοιχεί μόλις στο 1,74% του αριθμού των εγγεγραμμένων νομικών μονάδων που καταγράφονται στα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για το ίδιο έτος.

Κάλεσε, τέλος, τους εργαζόμενους να βαδίσουν στο δρόμο της αντεπίθεσης, του συλλογικού οργανωμένου αγώνα του ταξικού εργατικού κινήματος, του ΠΑΜΕ, ενάντια στην πολιτική που θυσιάζει την υγεία και ασφάλεια των εργαζομένων και το σύνολο των δικαιωμάτων τους, να παλέψουν με γνώμονα τις σύγχρονες ανάγκες τους και για την προοπτική μιας άλλης κοινωνίας, ενός άλλου δρόμου ανάπτυξης, χωρίς εκμετάλλευση των εργαζομένων, όπου θα ικανοποιείται το σύνολο των κοινωνικών αναγκών τους.

Στη συχνότητα των επαγγελματικών ασθενειών, καθώς και στο γεγονός ότι αυτές μένουν σκόπιμα αθέατες, αναφέρθηκε ο Χρήστος Παπάζογλου, γιατρός Εργασίας, μέλος του ΔΣ του Πανελλήνιου Ιατρικού Συλλόγου.

Οπως χαρακτηριστικά σημείωσε, σε καθέναν θάνατο από εργατικό «ατύχημα» υπολογίζεται ότι αναλογούν άλλες τέσσερις - πέντε σοβαρές επαγγελματικές ασθένειες.

Μιλώντας για τους παράγοντες επαγγελματικού κινδύνου που αντιμετωπίζουν οι εργαζόμενοι στους δήμους, σημείωσε πως ο βαθμός έκθεσης σε μια σειρά παράγοντες χημικού κινδύνου, όπως ο αμίαντος, η σκόνη ξύλου και οι διαλύτες, μπορεί να είναι συγκριτικά μικρότερος σε σχέση με άλλους κλάδους, ωστόσο υπάρχει συνεργική έκθεση σε πολλαπλούς παράγοντες κινδύνου, κάτι που είναι δυνατό να αυξήσει τις συνέπειες στην υγεία τους. Μάλιστα, οι κίνδυνοι στους οποίους εκτίθενται οι εργαζόμενοι στην καθαριότητα είναι κατά κανόνα άγνωστοι, αφού δεν έχουν μετρηθεί αποτελεσματικά και συστηματικά.

Αντίστοιχα, υπάρχει η έκθεση των εργαζομένων σε βιολογικούς παράγοντες κινδύνου, όπως ο τέτανος και οι ιοί της ηπατίτιδας, για τους οποίους μάλιστα δεν εμβολιάζονται όπως θα έπρεπε. Σημείωσε ακόμα τις μυοσκελετικές παθήσεις, που εμφανίζουν αυξημένη συχνότητα σε πολλές ειδικότητες στον κλάδο και συνδέονται με τη βαριά σωματική ή επαναλαμβανόμενη εργασία. «Ενας χαλασμένος κάδος εκθέτει σε πολλαπλάσιους κινδύνους το μυοσκελετικό σύστημα των εργαζομένων που θα κληθούν να τον μετακινήσουν», επισήμανε.

Υπενθυμίζοντας την επίθεση στο θεσμό των ΒΑΕ, εξήγησε πως αυτή επιβαρύνει την υγεία των εργαζομένων, αφού τους στερεί τη συνταξιοδότηση σε μικρότερη ηλικία προκειμένου να προστατευτούν από την έκθεση σε ένα ιδιαίτερα βαρύ και ανθυγιεινό εργασιακό περιβάλλον.

Μιλώντας για τα συνολικότερα προβλήματα που συνδέονται με την άσκηση της Ιατρικής της Εργασίας, την απουσία αναγκαίων κρατικών υποδομών μελέτης και πρόληψης του επαγγελματικού κινδύνου, αλλά και την έγκαιρη διάγνωση της επαγγελματικής νοσηρότητας, ξεχώρισε τις συνέπειες από την κυριαρχία των ΕΞΥΠΠ στον κλάδο, ιδιωτικών εταιρειών που εξειδικεύονται στην παροχή ψευδεπίγραφων υπηρεσιών με γνώμονα τη συγκάλυψη της εργοδοτικής ευθύνης. Στους ΟΤΑ, επισήμανε, αυτό που κυριαρχεί είναι η «τυπική κάλυψη του γράμματος του νόμου», με γιατρούς Εργασίας μέσω ΕΞΥΠΠ ή με δελτίο παροχής υπηρεσιών, αλλά και με τις υποδείξεις για την προστασία των εργαζομένων να μη λαμβάνονται υπόψη.

Ο Χρ. Παπάζογλου στηλίτευσε απόψεις που μετατοπίζουν το επίκεντρο της συζήτησης από τις δυνατότητες πρόληψης που υπάρχουν, στην αποδοχή του κίνδυνου στον οποίο εκτίθενται οι εργαζόμενοι «αντικειμενικά» λόγω της φύσης του επαγγέλματος. «Μπορεί ο κλάδος να έχει αντικειμενικά βαριές εργασίες, επικίνδυνες εργασίες», τόνισε, «αλλά υπάρχουν και αντικειμενικές δυνατότητες πρόληψης και αντιμετώπισης».

Οι σύγχρονες επιστημονικές δυνατότητες για την προστασία της υγείας, ξεκαθάρισε, αναδεικνύουν την αναγκαιότητα και ρεαλιστικότητα ενός άλλου δρόμου ανάπτυξης με κριτήριο τη συνδυασμένη ικανοποίηση των κοινωνικών αναγκών που θα εξασφαλίσει τις προϋποθέσεις για ουσιαστική προστασία και της Υγείας και Ασφάλειας των εργαζομένων.

«Χρειάζεται να ακουστεί το καμπανάκι, γιατί σε μια περίοδο σαν τη σημερινή, όταν η επίθεση ενάντια σε όλα τα εργασιακά δικαιώματα βρίσκεται στην κορύφωσή της, αρκετοί εργαζόμενοι βάζουν τα ζητήματα της Υγείας και Ασφάλειας σε δεύτερη και τρίτη μοίρα, μπροστά στο φόβο να χάσουν το μεροκάματο», σημείωσε ο Βασίλης Οψιμος, επιθεωρητής Υγείας και Ασφάλειας.

Αναφερόμενος στην υποβάθμιση των ελεγκτικών μηχανισμών, σημείωσε μεταξύ άλλων: Σήμερα υπηρετούν σε όλη την Ελλάδα μόνο 220 επιθεωρητές Υγείας και Ασφάλειας στις μάχιμες υπηρεσίες πρώτης γραμμής. Αυτό σημαίνει πως για να ελεγχθούν έστω για μια φορά οι εκατοντάδες χιλιάδες χώροι εργασίας θα απαιτούνταν αρκετές δεκαετίες. Στην Αττική, λιγότεροι από 50 επιθεωρητές Υγείας και Ασφάλειας καλούνται να ελέγξουν δεκάδες χιλιάδες επιχειρήσεις, με μόλις 3 - 4 υπηρεσιακά αυτοκίνητα.

Η σκόπιμη υπονόμευση της Επιθεώρησης, ανέφερε, μπορεί να ερμηνευθεί από την «απόλυτη προσήλωση της κυβερνητικής πολιτικής στην εξυπηρέτηση της κερδοφορίας του κεφαλαίου, που απαιτεί να μειωθεί αυτό που αποκαλούν "εργασιακό κόστος"».

Παράλληλα, ο παραπάνω προσανατολισμός «επενδύεται ιδεολογικά με το ψεύτικο επιχείρημα ότι τα ζητήματα της Υγείας και Ασφάλειας μπορούν να λυθούν με "κοινωνική συναίνεση" και ότι ο επιθεωρητής Εργασίας έχει έναν συμφιλιωτικό ρόλο ανάμεσα στον εργαζόμενο και τον εργοδότη. Ο προσανατολισμός αυτός καθορίζει τον γενικό προγραμματισμό της Επιθεώρησης, διαχέεται καθημερινά με διάφορους τρόπους, βάζει εμπόδια και φραγμούς σε όποιες καλές προθέσεις των επιθεωρητών, κουρελιάζει τις επιστημονικές τους ικανότητες».

«Τα προβλήματα της Υγείας και Ασφάλειας δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν με τεχνοκρατικές λύσεις, δεν μπορούν να λυθούν μέσα από τον λεγόμενο "κοινωνικό διάλογο". Δεν μπορεί να λυθούν, σε τελική ανάλυση, με την παρέμβαση κρατικών μηχανισμών», ξεκαθάρισε ο Β. Οψιμος και πρόσθεσε: «Ουσιαστικές λύσεις μπορούν να υπάρξουν μόνο αν και τα ζητήματα αυτά αποτελέσουν πεδίο αντιπαράθεσης, πάλης και διεκδίκησης του εργατικού συνδικαλιστικού κινήματος, μέλημα των ίδιων των εργαζομένων στους χώρους δουλειάς, κόντρα στο φόβο της απόλυσης και της ανεργίας».

Στην κατεύθυνση αυτή συμπλήρωσε πως «η διεκδίκηση λύσεων στα ζητήματα της Υγιεινής και Ασφάλειας είναι αξεχώριστη από τον αγώνα για την προστασία των κοινωνικο-ασφαλιστικών δικαιωμάτων, για τη μη ελαστικοποίηση των εργασιακών σχέσεων, για την καταπολέμηση της ανεργίας. Είναι, σε τελική ανάλυση, αξεχώριστη από την πάλη για τη συνολική ανατροπή της αντιλαϊκής πολιτικής».

Μια κριτική παρουσίαση του υπάρχοντος νομικού πλαισίου για τα εργατικά «ατυχήματα» έκανε ο Βασίλης Διονυσόπουλος, νομικός, απόφοιτος Εργατικού Δικαίου, μέλος της Επιτροπής Αγώνα Μισθωτών Δικηγόρων.

Αναφερόμενους στους νομικούς ισχυρισμούς που η εργοδοσία αξιοποιεί σε δίκες για εργατικά «ατυχήματα», εξήγησε ότι είναι συχνός ο ισχυρισμός «περί συνυπαιτιότητας του εργαζόμενου», όπως και η προσπάθεια εργοδοτών να επικαλούνται ότι «ευθύνεται καθ' ολοκληρίαν ή μερικώς κάποιος άλλος εργαζόμενος».

Επισήμανε ακόμα ότι υπάρχουν πολλές αποφάσεις δικαστηρίων που κρίνουν ότι η επικινδυνότητα της εργασίας δεν συνεπάγεται την υπαιτιότητα του εργοδότη. Ακόμα χειρότερα, υπάρχουν και περιπτώσεις αποφάσεων «όπου ο εργαζόμενος θεωρείται ο ίδιος υπεύθυνος για το ατύχημα».

Ως ένα από τα πιο ξεδιάντροπα παραδείγματα τέτοιων αποφάσεων αναφέρθηκε στην απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου Αθηνών για περίπτωση «ατυχήματος» που προκλήθηκε με πτώση του εργαζόμενου από σκάλα. Στην απόφαση αυτή, όπως υπογράμμισε ο Β. Διονυσόπουλος, το δικαστήριο έκρινε ότι το «ατύχημα» οφειλόταν στην «αποκλειστική υπαιτιότητα του εργαζόμενου, ο οποίος τελώντας σε γνώση της αστάθειας της σκάλας, λόγω της ανομοιομορφίας του εδάφους, δεν φρόντισε να λάβει τα απαραίτητα μέτρα προκειμένου να ανέβει στη σκάλα με ασφάλεια»!

Ξεχωριστή ήταν η παρουσία στην εκδήλωση αντιπροσωπείας του Συνδικάτου Εργαζομένων στις Κατασκευές στην Κωνσταντινούπολη. Οι εργαζόμενοι επιφύλαξαν στους Τούρκους συνδικαλιστές θερμή υποδοχή, ενώ το Συνδικάτο τούς απένειμε τιμητική πλακέτα.

Παρά τις τεράστιες τεχνικές προόδους και δυνατότητες, η εργατική τάξη εξακολουθεί να πεθαίνει και να σακατεύεται στους χώρους δουλειάς, σχολίασε στο χαιρετισμό του ο Ερκάν Κίλιτς, οργανωτικός γραμματέας του Συνδικάτου. Οπως κατήγγειλε, στην Τουρκία καταγράφονται 1.300 νεκροί στους χώρους δουλειάς, ενώ στον κλάδο των Κατασκευών, με 2 εκατ. εργαζόμενους, έχουν καταγραφεί 2.600 νεκροί εργάτες από το 2012 έως το 2017.

«Για να αλλάξουμε αυτήν την κατάσταση, ιδρύσαμε το σωματείο μας», είπε και υπενθύμισε τις απεργιακές κινητοποιήσεις των εργαζομένων στο εργοτάξιο του νέου αεροδρομίου της Κωνσταντινούπολης. Στο τεράστιο εργοτάξιο, ανέφερε, χιλιάδες εργαζόμενοι δουλεύουν σε συνθήκες που «προσκαλούν το θάνατο και μοιάζουν με σύγχρονη δουλεία». Μέχρι στιγμής ο απολογισμός του φόρου αίματος που έχουν πληρώσει μετρά 50 νεκρούς σε «ατυχήματα», αλλά και εργαζόμενους που έχουν μείνει ανάπηροι χωρίς να καταγράφονται πουθενά.

Στο φόντο αυτό χιλιάδες εργαζόμενοι οργανώθηκαν και αντιστάθηκαν τον περασμένο Σεπτέμβρη, με συμπαραστάτη το Συνδικάτο, αντιμετωπίζοντας την κυβέρνηση και τις δυνάμεις καταστολής.