ΠΟΛΙΤΙΚΗ | ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

ΜΗ ΚΥΒΕΡΝΗΤΙΚΕΣ ΟΡΓΑΝΩΣΕΙΣ

Εργαλεία ιμπεριαλιστικών μηχανισμών και αστικών κυβερνήσεων

Πολύς ντόρος έγινε μεσοβδόμαδα με την υπόθεση της ΜΚΟ IMI καθώς κατά στελεχών της ασκήθηκε δίωξη για ζημιά ύψους εννέα εκατομμυρίων ευρώ που προξένησαν σε βάρος του ελληνικού Δημοσίου. Ανάμεσα στους κατηγορούμενους και ο Αλεξ Ρόντος, στενός συνεργάτης παλαιότερα του Γιώργου Παπανδρέου, εντεταλμένος σήμερα της ΕΕ στο Κέρας της Αφρικής. Το θέμα αφορά στη χρηματοδότηση της οργάνωσης για πρόγραμμα αποναρκοθέτησης σε Βοσνία - Ερζεγοβίνη, Λίβανο, Ιράκ. Από την έρευνα προέκυψε ότι το σύνολο της χρηματοδότησης εκταμιεύτηκε παράνομα.

Η υπόθεση δεν ήταν άγνωστη, άσχετα αν τώρα φουσκώνει (υπό τη μορφή καταγγελιών για διασπάθιση δημόσιου χρήματος) ίσως σε ένα πλαίσιο γενικότερων επιχειρηματικών συγκρούσεων που δείχνει να έχουν ξεσπάσει, περιλαμβάνοντας και «ξεμπρόστιασμα» παραγόντων του αστικού κόσμου.

Ηδη από τις 12/12/2003 ο «Ριζοσπάστης» διατύπωνε από την πρώτη σελίδα ερωτήματα για τη δράση της συγκεκριμένης ΜΚΟ καθώς στο διεθνή Τύπο εμφανίστηκαν φωτογραφίες στελεχών της με λεζάντα ότι πρόκειται για Ελληνες στρατιώτες στο Ιράκ. Στις 16/12/2003, βουλευτές του ΚΚΕ, στο πλαίσιο συνεδρίασης της Διαρκούς Επιτροπής Εθνικής Αμυνας και Εξωτερικών Υποθέσεων, ρώτησαν ευθέως τον τότε υπουργό Εξωτερικών, Γ. Παπανδρέου, για τη συγκεκριμένη οργάνωση. Ο ΥΠΕΞ απάντησε ότι πρόκειται για ελληνική οργάνωση με σημαντική δραστηριότητα, αλλά δεν παρείχε καμιά πληροφόρηση για τη χρηματοδότησή της.

Σε αντιπαράθεση με το ταξικό λαϊκό κίνημα

Οι περισσότερες ΜΚΟ διαχειρίζονται οικονομικά πακέτα που συνδέονται με προγράμματα κρατικών φορέων ή της ΕΕ. Ομως, υπάρχει ένα γενικότερο πλαίσιο όπου φύονται ΜΚΟ, που προσανατολίζει τη λειτουργία τους στην εξυπηρέτηση συγκεκριμένων πολιτικών.

Οι ΜΚΟ είναι δομές οργάνωσης ανθρώπων ανεξάρτητα από την ταξική τους θέση, σε ευρύ φάσμα δραστηριοτήτων, που αφορούν όχι μόνο το πεδίο των κοινωνικών οργανώσεων αλλά και εκείνο των πολιτικών. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, ο «Σύλλογος για τη Φορολόγηση των Οικονομικών Συναλλαγών για τη βοήθεια των πολιτών» (ATTAC), ο οποίος ανέπτυξε δραστηριότητα από τη διοργάνωση ομάδων κοινού ενδιαφέροντος (π.χ. ποδηλάτες) μέχρι πολιτικά αιτήματα ρύθμισης του καπιταλισμού (π.χ. τη φορολόγηση κίνησης του χρηματικού κεφαλαίου στα χρηματιστήρια, για ρύθμιση χρεών των αναπτυσσόμενων χωρών).

Για τις ΜΚΟ δεν υπάρχουν εργάτες και καπιταλιστές, αλλά μόνο «πολίτες». Θεωρούν ότι τα προβλήματα είναι «οικουμενικά», έχουν αταξικό χαρακτήρα. Διαχέουν την αντίληψη της «συνυπευθυνότητας». Προωθείται ο «εθελοντισμός» ως εργαλείο αντιμετώπισης των προβλημάτων, εκτονώνοντας τη λαϊκή δυσαρέσκεια σε ανώδυνα κανάλια. Λειτουργούν ως μοχλός προώθησης της ταξικής συνεργασίας, διεκδικούν το ρόλο φορέα άσκησης κοινωνικής πολιτικής απαλλάσσοντας το κράτος από την αντίστοιχη ευθύνη.

Προβλήθηκαν διεθνώς από όλες τις αστικές κυβερνήσεις και τους μηχανισμούς τους (π.χ. αστικά ΜΜΕ) ως φορείς των λεγόμενων «νέων κινημάτων» και των «κοινωνικών φόρουμ». Προβάλλονται ως συστατικό στοιχείο της λεγόμενης «Κοινωνίας των Πολιτών», της «συμμετοχικής δημοκρατίας». Ειδικά στις συνθήκες που διαμορφώθηκαν μετά την αντεπανάσταση οι ΜΚΟ εμφανίσθηκαν ως το νέο πρότυπο κινήματος που δεν έχει ταξικές αναφορές. Προβλήθηκαν σε αντιπαράθεση με τις ταξικές οργανώσεις της εργατικής τάξης, τα συνδικάτα, που ανακηρύχθηκαν ως παρωχημένες και ξεπερασμένες. Μάλιστα, οι εργοδοτικές και κυβερνητικές συνδικαλιστικές ηγεσίες επεξεργάσθηκαν σχέδια μετατροπής των συνδικάτων σε ΜΚΟ και «ομάδες πίεσης» προς τις κυβερνήσεις, αφαιρώντας κάθε ταξικό και αγωνιστικό τους χαρακτηριστικό, αξιοποιώντας και τα ανάλογα κρατικά και ευρωενωσιακά πακέτα χρηματοδότησης.

Στην Ελλάδα, πρωταγωνιστικό ρόλο στην υλοποίηση αυτής της κατεύθυνσης έπαιξε φυσικά ο ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ. Σε στενή συνεργασία με τις συμβιβασμένες συνδικαλιστικές ηγεσίες των ΓΣΕΕ - ΑΔΕΔΥ προπαγάνδισε τη σπουδαιότητα, π.χ., του «Παγκόσμιου» ή του «Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Φόρουμ», διεθνείς και περιφερειακές πρωτοβουλίες χειραγώγησης και ενσωμάτωσης των εργαζομένων στα σχέδια των αστικών κυβερνήσεων αλλά και διακρατικών καπιταλιστικών ενώσεων, όπως η ΕΕ, στις οποίες οι ΜΚΟ είχαν ξεχωριστό ρόλο.

Προώθηση αντιδραστικών αναδιαρθρώσεων

Τα δίκτυα ΜΚΟ σε συνεργασία με δήμους και το κράτος συγκροτούν προγράμματα συνήθως χρηματοδοτούμενα από χορηγούς - καπιταλιστικές επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται σε ανάλογους τομείς. Τα προγράμματα αυτά αξιοποιούν συνήθως εθελοντική εργασία και παρέχουν χαμηλής ποιότητας υπηρεσίες προς αντικατάσταση ακόμα και των ούτως ή άλλως υποβαθμισμένων και μη ικανοποιητικών υπηρεσιών που παρείχαν στους εργαζόμενους τα κρατικά συστήματα Υγείας και Πρόνοιας. Η λογική τους κινείται όχι βεβαίως στην ικανοποίηση των εργατικών - λαϊκών αναγκών αλλά στη διαχείριση της ακραίας φτώχειας, των συνθηκών εξαθλίωσης ειδικά σε συνθήκες κρίσης. Ετσι, βεβαίως, οι εργαζόμενοι, οι φτωχές λαϊκές οικογένειες των ανέργων εκπαιδεύονται να παραιτούνται από τη διεκδίκηση από το κράτος και εξαρτώνται από τη δράση τέτοιων δικτύων. Η δράση αυτή είναι η άλλη όψη της προώθησης των αναδιαρθρώσεων σε αυτούς τους τομείς.

Πατώντας πάνω σε οπωσδήποτε υπαρκτές ανάγκες, στήνονται «κοινωνικά» φαρμακεία, ιατρεία, παντοπωλεία, διοργανώνονται συσσίτια, πολλές φορές μάλιστα με χρήμα που προέρχεται από τη φορολόγηση και τα τέλη που πληρώνουν τα λαϊκά στρώματα. Χαρακτηριστικά, η δημοτική αρχή της Αθήνας υπέγραψε μνημόνιο συνεργασίας με τέσσερις ΜΚΟ προς υλοποίηση προγράμματος χρηματοδοτούμενου από εθνικά και ευρωενωσιακά κονδύλια συνολικού προϋπολογισμού 952.000 ευρώ, για λειτουργία «κέντρου ημέρας», υπνωτηρίου, σίτισης, «κέντρου διαμεσολάβησης», κοινωνικού φαρμακείου.

Θυμίζουμε, επίσης, ότι με τις ευλογίες δημοτικών αρχών και παρατάξεων που πρόσκεινται σε ΝΔ, ΠΑΣΟΚ και ΣΥΡΙΖΑ, πολλές ΜΚΟ ανέλαβαν δράσεις Υγείας - Πρόνοιας, όπως: Εμβολιασμούς παιδιών στη Νέα Ιωνία, «Βοήθεια στο Σπίτι» κ.ά. ως αποτέλεσμα της έλλειψης ή συρρίκνωσης και κατάργησης δομών Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας. Και παίρνουν και κοινοτική επιδότηση γι' αυτό...

Παραπέρα, σε ένα άλλο παράδειγμα, ακριβώς στην πολιτική μετακύλισης βαρών από την ευθύνη του κράτους, η κυβέρνηση προχωρώντας τη διαβόητη ψυχιατρική μεταρρύθμιση, ουσιαστικά το κλείσιμο των δημόσιων ψυχιατρικών νοσοκομείων, εμπορευματοποιεί τις υπηρεσίες Ψυχικής Υγείας με εκχώρηση των δομών σε ΜΚΟ και αστικές μη κερδοσκοπικές εταιρείες.

Τέλος, ΜΚΟ αξιοποιήθηκαν για να διευρυνθούν οι ελαστικές σχέσεις απασχόλησης, για το σπάσιμο των ΣΣΕ, την εμπέδωση σύγχρονων μοντέλων δουλειάς. Με νόμο ανατέθηκε σε ΜΚΟ η υλοποίηση προγραμμάτων κοινωφελούς εργασίας με 5μηνη απασχόληση σε δήμους για 625 ευρώ το μήνα, αξιοποιώντας την ανάγκη χιλιάδων ανέργων για δουλειά. Για τη «μεσολάβησή» τους έπαιρναν «προμήθεια» το 5% της μισθολογικής δαπάνης. Υπολογίζεται ότι στη διαδικασία ενεπλάκησαν 700 ΜΚΟ, λαμβάνοντας για τις «υπηρεσίες» τους περίπου 10 εκατομμύρια ευρώ...

Δράση στην υπηρεσία του ιμπεριαλισμού

Στην πραγματικότητα, η δράση πολλών ΜΚΟ συνδέεται άμεσα με συμφέροντα των μονοπωλίων. Π.χ. ΜΚΟ στην Αφρική, ιδιαίτερα μετά την αντεπανάσταση στην ΕΣΣΔ και την Ανατολική - Κεντρική Ευρώπη, έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην προώθηση των συμφερόντων ευρωπαϊκών μονοπωλίων, στη διαμόρφωση των πολιτικών συστημάτων σε μια σειρά χώρες.

Επίσης υπάρχει η εμπειρία από τη δράση διαφόρων ΜΚΟ που συνδέονται με τα διαβόητα ιδρύματα «Φορντ» και «Σόρος», άλλα «ευαγή» ιδρύματα του αμερικανικού ιμπεριαλισμού, στην ανατροπή του Μιλόσεβιτς στη Σερβία και στις λεγόμενες «πορτοκαλί» επαναστάσεις στις χώρες της πρώην ΕΣΣΔ.

Ελεγε σε ομιλία του Ιούλη του 2006 ο αείμνηστος δημοσιογράφος των «Νέων», Γιάννης Ε. Διακογιάννης:

-- Το 1999, στο βομβαρδιζόμενο από το ΝΑΤΟ Βελιγράδι, ο Γιουγκοσλάβος ΥΠΕΞ Γιοβάνοβιτς του είπε ότι απεσταλμένος από την Ελλάδα, διαχειριζόμενος προγράμματα ΜΚΟ, χρηματοδοτούσε οργανώσεις κατά του Μιλόσεβιτς, ΜΜΕ και δημοσιογράφους για να προπαγανδίζουν τον «εκδημοκρατισμό» της χώρας.

-- Το 2000 στην Παλαιστίνη η βουλευτής και πάλαι ποτέ συνεργάτις του Αραφάτ, Ασράουι, του είπε: «Εχουν δραστηριοποιηθεί ΜΚΟ στα κατεχόμενα που προωθούν δήθεν τη φιλία των Ισραηλινών και των Παλαιστινίων. Στην ουσία, με βάση οικονομικά προγράμματα για τα οποία κανείς δεν γνωρίζει το πραγματικό βάθος τους, προγράμματα που δήθεν καταπολεμούν την τρομοκρατία, αυτές οι ΜΚΟ ενισχύουν λογικές περαιτέρω απομόνωσης του λαού μου σε γκέτο που όλο και περισσότερο πνίγουν οι παράνομοι νέοι οικισμοί των Ισραηλινών».

-- Στο Ιράκ, όταν τα αμερικανοβρετανικά στρατεύματα κατοχής εισέβαλαν στη Βαγδάτη, έμπασαν στην πόλη ΜΚΟ για να αναλάβουν (σε συνεργασία με τον ΟΗΕ) ρόλο «για την ανοικοδόμηση της δημοκρατίας».

-- Στην Κύπρο την εποχή του «σχεδίου Ανάν» η τότε κυβέρνηση της Κυπριακής Δημοκρατίας δημοσιοποίησε στοιχεία για τη δράση της νορβηγικής MKO «PRIO» που προηγούμενα είχε δραστηριοποιηθεί για «την ειρήνευση Παλαιστινίων και Ισραηλινών και τη συμφωνία του Οσλο», αλλά και για τη δράση της υπηρεσίας του ΟΗΕ UNOPS που προώθησε (σε Αθήνα και Λευκωσία) πολλά προγράμματα διαφήμισης και εξειδίκευσης των σχεδίων Ανάν, αξίας πολλών εκατοντάδων χιλιάδων ευρώ. Συμπεριελάμβαναν την έκδοση 15 βιβλίων υπέρ του «σχεδίου Ανάν». Κανενός κατά.

ΜΚΟ και μυστικά κονδύλια του ΥΠΕΞ

Σημειωτέον, όλα αυτά τα χρόνια γράφεται και ξαναγράφεται ότι μυστικά κονδύλια του ΥΠΕΞ «σίτιζαν» στρατιές από ΜΚΟ. Βουλευτές του ΚΚΕ, ήδη από τις 19/12/2000, κατέθεταν Ερώτηση και Αίτηση κατάθεσης εγγράφων προς τον τότε ΥΠΕΞ, Γ. Παπανδρέου, για τη χρηματοδότηση τέτοιων οργανώσεων «ως επικουρικού μοχλού άσκησης εξωτερικής πολιτικής».

Απαντώντας, ο Γ. Παπανδρέου κατέθεσε, στις 9/1/2001, έγγραφα βάσει των οποίων προέκυπτε ότι το ΥΠΕΞ (ειδικότερα η Υπηρεσία Διεθνούς Αναπτυξιακής Συνεργασίας, ΥΔΑΣ) τη διετία 1999 - 2000 χρηματοδότησε με πάνω από 3 δισ. δρχ. τριάντα ΜΚΟ. Ο Γ. Παπανδρέου πρόσθετε ότι «η υλοποίηση και η δράση και των προγραμμάτων αυτών αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της εξωτερικής πολιτικής όλων των κρατών δωρητών, καθώς και της χώρας μας».

Σε άλλο σημείο, ο Γ. Παπανδρέου ανέφερε ότι «το ΥΠΕΞ αποτελεί ένα από τα 14 υπουργεία και φορείς που χρησιμοποιούν πόρους του κρατικού προϋπολογισμού στον τομέα της διμερούς αναπτυξιακής συνεργασίας», και πρόσθετε: «Το σημαντικότερο μέρος της ελληνικής ανθρωπιστικής και αναπτυξιακής μέσω ΜΚΟ βοήθειας της ΥΔΑΣ επωφελήθηκαν κυρίως οι χώρες της Βαλκανικής, καθώς και ορισμένες άλλες αναπτυσσόμενες χώρες και περιοχές, όπως η Αυτόνομη Παλαιστινιακή Αρχή». Επιβεβαίωνε, δηλαδή, τη χρηματοδότηση ΜΚΟ, και μάλιστα για άσκηση εξωτερικής πολιτικής.

Λίγα χρόνια αργότερα, η «Καθημερινή», στις 22/5/2005, ανέφερε πως «φέτος το ΥΠΕΞ προσπάθησε να βάλει τάξη στο περίφημο μητρώο των περίπου 360 ΜΚΟ της YΔAΣ. Η προκήρυξη για το 2005 υποδεικνύει 19 χώρες, στις οποίες θα επιχορηγήσει συγκεκριμένες αναπτυξιακές δράσεις, με συνολικό προϋπολογισμό 49 εκατομμύρια ευρώ».