Σε μια εκδήλωση με πλήθος κόσμου, την περασμένη Παρασκευή, στο Γκάζι, παρουσιάστηκε η πρόταση του ΚΚΕ για το Ενιαίο Δωδεκάχρονο Σχολείο Σύγχρονης Γενικής Εκπαίδευσης, με κεντρικό ομιλητή τον ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, Δημήτρη Κουτσούμπα.

Ο «Ριζοσπάστης» δημοσιεύει σήμερα αποσπάσματα από τις άλλες δύο παρεμβάσεις που έγιναν στην εκδήλωση.

Μιλώντας στην εκδήλωση παρουσίασης της πρότασης του ΚΚΕ για το Ενιαίο Δωδεκάχρονο Σχολείο, η Δέσποινα Μαστρολέων, μέλος του Γραφείου του ΚΣ της ΚΝΕ, τόνισε μεταξύ άλλων:

«Η έκδοση και παρουσίαση της πρότασης του Κόμματος για το Ενιαίο Δωδεκάχρονο Σχολείο Σύγχρονης Γενικής Παιδείας μάς βρίσκει μπροστά στην προετοιμασία των Μαθητικών Φεστιβάλ της ΚΝΕ που θα πραγματοποιηθούν για ακόμα μια χρονιά σε όλη την Ελλάδα. Μέσα και από τα Μαθητικά Φεστιβάλ, επιδιώκουμε να ανοίξουμε τη συζήτηση με χιλιάδες μαθητές για την αιτία που γεννά όλα όσα βιώνουμε και βλέπουμε γύρω μας. Τη φτώχεια, την ανεργία, την αβεβαιότητα για το παρόν και το μέλλον, την περιπλάνηση, τους πολέμους, την προσφυγιά, αλλά και το σχολείο που δεν ανταποκρίνεται στις σύγχρονες νεανικές ανάγκες και προσδοκίες.

Σε όλη αυτή τη δραστηριότητα, βάζουμε στο επίκεντρο της συζήτησης και του προβληματισμού την κοινωνία για την οποία παλεύουμε. Τον σοσιαλισμό. Που είναι αυτή που μπορεί να καταργήσει την αδικία, αλλά και αυτή που μπορεί να κάνει πράξη ένα άλλο σχολείο. Κόντρα στη μίζερη, βαρετή, ταξική πραγματικότητα που βιώνει σήμερα ο νέος.

Βέβαια, η συζήτηση γύρω από την πρόταση του Κόμματος για το σχολείο δεν τελειώνει με αυτή τη δραστηριότητα. Με όπλο τη νέα πρόταση του Κόμματος, θα διοργανώσουμε πληθώρα εκδηλώσεων, συζητήσεων σε αμφιθέατρα, σε σχολεία, όπου ζει και μορφώνεται η νεολαία.

Σε αυτό το πλαίσιο, η Μαθητική Επιτροπή του Κεντρικού Συμβουλίου της ΚΝΕ επεξεργάζεται και ειδική έκδοση γι' αυτό το θέμα, προσαρμοσμένη για τους μαθητές.

Η πρόταση του ΚΚΕ δεν είναι άσχετη από την καθημερινότητα, αντιθέτως δίνει απαντήσεις σε υπαρκτούς προβληματισμούς και καθημερινές ανησυχίες. (...)

Οι μαθητές διαχρονικά προβληματίζονταν, συζητούσαν, εναντιώνονταν σε αυτό το σχολείο. Συνθήματα όπως "Σχολείο να μορφώνει και όχι να εξοντώνει", αιτήματα που έγραφαν "Θέλουμε ελεύθερο χρόνο. Θέλουμε να μάθουμε. Θέλουμε και να ζήσουμε", είναι συνθήματα που έχουν φωνάξει και διεκδικήσει πολλές γενιές μαθητών μέχρι και σήμερα.

Και σήμερα όμως. Το μαθητικό σύνθημα "Στο σάπιο σύστημά σας, σάπια και η Παιδεία, εμείς ονειρευόμαστε μια άλλη κοινωνία" δείχνει ότι ένα σημαντικό κομμάτι της νεολαίας ασφυκτιά, αμφισβητεί το σημερινό σχολείο και την εκμεταλλευτική κοινωνία, χωρίς απαραίτητα βέβαια να γνωρίζει τη δική μας πρόταση ή να έχει καθαρό το πώς μπορεί να γίνει πραγματικότητα η ικανοποίηση των αναγκών του για ολόπλευρη μόρφωση και ζωή με δικαιώματα.

Και εδώ, φυσικά, βρίσκεται το δικό μας καθήκον. Γιατί τα αιτήματα και τα συνθήματα αυτά είναι στην καρδιά της πολιτικής μας πρότασης του ΚΚΕ, που μπορεί να δώσει απαντήσεις, να φωτίσει κυριολεκτικά το μυαλό της νέας γενιάς.

Η αστική τάξη δεν βλέπει μόνο τον οικονομικό ρόλο του σχολείου. Εχει γι' αυτή μεγάλη σημασία η όσο το δυνατόν πιο επεξεργασμένη ιδεολογική παρέμβαση στο νου και την ψυχή των μαθητών.

Η κυρίαρχη ιδεολογία διδάσκεται προσαρμοσμένα μέσα στα σχολεία. Στο εκπαιδευτικό σύστημα είναι ενσωματωμένα όλα τα σύγχρονα αστικά ιδεολογήματα, ενισχύονται αξίες και ιδανικά που υπερασπίζονται το σύστημα της εκμετάλλευσης. Βέβαια, ο ρόλος και το αστικό περιεχόμενο του σχολείου δεν είναι κάτι καινούριο. Ομως και η προσπάθεια του ταξικού αντιπάλου να διαμορφώνει συνειδήσεις σε αντιδραστική κατεύθυνση δεν είναι κάτι στατικό.

Το σύστημα εξελίσσει, επικαιροποιεί τόσο την επιχειρηματολογία του, τα ιδεολογήματα που επικεντρώνει, όσο και τους τρόπους που αξιοποιεί για να τα κάνει πιο εύπεπτα στους μαθητές.

Η αναπαραγωγή της αστικής ιδεολογίας είναι ενταγμένη σταθερά στην ημερήσια διάταξη των σχολικών μαθημάτων. Οι μαθητές διδάσκονται τον καπιταλιστικό δρόμο ανάπτυξης σαν δεδομένο και αιώνιο, όπως φυσικά διδάσκονται και την "ντε φάκτο" ύπαρξη της ατομικής ιδιοκτησίας στα μέσα παραγωγής, την αστική δημοκρατία σαν το απόγειο των δικαιωμάτων και ελευθεριών του λαού.

Ταυτόχρονα, η ΕΕ παρουσιάζεται σαν ένωση για τη φιλία και την αλληλεγγύη των λαών. Χαρακτηριστικό είναι το απόσπασμα από σχολικό βιβλίο που αναφέρεται στην ΕΕ σαν "την κοινή πατρίδα, την κοινή αξία, που αξίζει να αγωνίζεται γι' αυτή κάθε Ευρωπαίος".

Ενώ το ΝΑΤΟ, σύμφωνα πάλι με τα σχολικά βιβλία, "διαφυλάττει την ειρήνη και την ασφάλεια των μελών του".

Σαν πρότυπο παρουσιάζεται ο "επιχειρηματίας - ηγέτης" και σαν στοιχεία και προϋποθέσεις για την πρόοδο "η επιχειρηματικότητα και η ανταγωνιστικότητα".

Εχουν πυκνώσει, μάλιστα, τα τελευταία χρόνια διαγωνισμοί και εκπαιδευτικά προγράμματα με αυτή τη θεματολογία, κατά τη διάρκεια των οποίων οι μαθητές διδάσκονται πως "πετυχαίνουν όσοι ρισκάρουν", πως "αν είσαι ξύπνιος, μπορείς να ξεφύγεις από τη φτώχεια, την ανεργία" κ.ο.κ.

Θέλουν και μιλάνε για ενεργητικότητα των νέων. Αυτή, όμως, έχει το δικό τους αντιδραστικό ταξικό πρόσημο. Γιατί παράλληλα με αυτό, ο συλλογικός αγώνας και η διεκδίκηση παρουσιάζονται αναποτελεσματικοί, μάταιοι. Οι μαθητικοί αγώνες τιμωρούνται. Αλλωστε, ας μην ξεχνάμε, η ποινικοποίηση των μαθητικών κινητοποιήσεων είναι νόμος του αστικού κράτους. Σε αυτή τη ρότα συνεχίζει και η συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ.

Τα σχολικά βιβλία σημαδεύουν και στο παρελθόν για να προετοιμάσουν το μέλλον που επιδιώκουν. Γι' αυτό ο σοσιαλισμός κατασυκοφαντείται, η Ιστορία κυριολεκτικά ξαναγράφεται. Ενδεικτικό είναι το απόσπασμα από το βιβλίο της Πολιτικής Παιδείας της Β' Λυκείου που αναφέρει χαρακτηριστικά το εξής: "Χαρακτηρίστηκαν σοσιαλιστικά και δημοκρατικά τα πιο δικτατορικά και καταπιεστικά καθεστώτα".

Φυσικά, αυτά είναι κάποια μόνο παραδείγματα που σίγουρα δεν μπορούν να αποτυπώσουν στην ολότητά της τη δουλειά που γίνεται μέσα στο αστικό σχολείο και στοχεύει στο μυαλό, στη συνείδηση των νέων ανθρώπων.

Αυτός είναι. Και δεν μπορεί να είναι άλλος ο ρόλος ενός σχολείου που δουλεύει για την κοινωνία της εκμετάλλευσης. Εικόνα της είναι και της μοιάζει.

Θέλει τον νέο, με το μυαλό και την ψυχή του, ολοκληρωτικά δοσμένο στην υπεράσπιση αυτού του συστήματος.

Οι νέοι κομμουνιστές είμαστε αποφασισμένοι. Με τη δράση και τη στάση των μελών μας, στοχεύουμε στην ανάπτυξη πολύμορφης αγωνιστικής δραστηριότητας, που θα αντιπαρατίθεται με τις αξίες και τα ιδανικά που προβάλλει το σύστημα. Για μας αποτελεί βασικό στοιχείο του προσανατολισμού μας, της δράσης μας, η σύγκρουση με τη λογική που θέλει το σχολείο χώρο ανταγωνισμού μεταξύ των μαθητών, είναι στο στόχαστρό μας η λογική "ο θάνατός σου η ζωή μου".

Στο επίκεντρο της δράσης μας έχουμε τη σχολική κοινότητα, με ό,τι αυτή περιλαμβάνει.

Γιατί, μαθητικό κίνημα δεν είναι μόνο η συνέλευση και η πορεία ή η κατάληψη.

Είναι όλα αυτά. Μαζί όμως με τις συλλογικές, πολιτιστικές και άλλες δραστηριότητες και δράσεις, τις πρωτοβουλίες αλληλεγγύης που επιδιώκουμε να ζωντανέψουν μέσα στα σχολεία. Που βοηθάνε στη διαμόρφωση κριτηρίου, τρόπου ζωής, κόντρα στις αξίες που προβάλλει το σημερινό εκμεταλλευτικό σύστημα και το σχολείο του.

Επιδιώκουμε μέσα από αυτό το ζωντάνεμα και το περιεχόμενο που εμείς προτάσσουμε, να οργανώνεται η διεκδίκηση, ο αγώνας μέσα και έξω από το σχολείο, αξιοποιώντας όλες τις μορφές πάλης, χτυπώντας τον ένοχο.

Ρίχνουμε το σπόρο της αμφισβήτησης για τα ψέματα και τις μισές αλήθειες. Δημιουργούμε αντιστάσεις στην κυρίαρχη ιδεολογία, εμπόδια στην αναπαραγωγή των σάπιων ιδεολογημάτων. Διαδίδουμε την αλήθεια.

Γιατί το νέο, το σύγχρονο, το πρωτοπόρο για τη νεολαία βρίσκεται στο δρόμο της ανατροπής, του σάπιου εκμεταλλευτικού συστήματος.

Αυτόν το δρόμο έχει συμφέρον να τον βαδίσει ο νέος σήμερα.

Για να ζήσουμε σε μια κοινωνία που καταργεί την εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο και έχει κριτήριο την ικανοποίηση των σύγχρονων αναγκών του λαού και των παιδιών του.

Σε αυτή την κοινωνία, τη σοσιαλιστική, το σχολείο θα είναι εντελώς διαφορετικό από το σημερινό.

Δεν θα κοιτάει το μαθητή και την οικογένειά του στην τσέπη. Δεν θα διαχωρίζει τους μαθητές, αλλά θα τους μορφώνει ολόπλευρα χωρίς διακρίσεις.

Θα ετοιμάζει τους μαθητές να αντιμετωπίσουν δημιουργικά την εργασία και τη ζωή τους, όποιο επάγγελμα και αν ακολουθήσουν. Θα ανοίγει τους ορίζοντές τους και θα βοηθάει να αναπτύσσουν ολόπλευρα την προσωπικότητά τους. (...)

Γι' αυτό το σχολείο και αυτή την κοινωνία αξίζει να παλέψει κάθε νέος».

Ο Κυριάκος Ιωαννίδης, υπεύθυνος του Τμήματος Παιδείας και Ερευνας της ΚΕ του ΚΚΕ, στην ομιλία του, τόνισε μεταξύ άλλων:

Η πρόταση αυτή δεν αναπολεί το παρελθόν του αστικού σχολείου. Η κριτική μας κοιτάει μπροστά. Λαμβάνει υπόψη τις εξελίξεις στη γνώση, τα επιτεύγματα και τις κατακτήσεις των επιστημών.

Γι' αυτό το λόγο, θέτουμε ευθύς εξαρχής ότι πρέπει να αντιπαλευτούν στη συνείδηση του λαού μας τα κριτήρια που το κεφάλαιο θέτει για το αν είναι καλό ή κακό το σχολείο, για την αποδοτικότητά του. Γιατί αυτά τα κριτήρια δεν αναφέρονται στις λαϊκές ανάγκες. Ανάγκες που δεν ικανοποιούνται σήμερα, παρόλο που υπάρχουν όλες οι δυνατότητες γι' αυτό.

Γιατί είναι δυνατότητα και κραυγαλέα αντίφαση, από τη μια να απαιτούνται με ταχύτητα νέες γνώσεις και επιστημονικότητα στην εξήγηση νέων φαινομένων, και από την άλλη να ενισχύεται η μη επιστημονική εξήγηση της ιστορικής κίνησης, εν μέρει και της φυσικής.

Γιατί είναι δυνατότητα και κραυγαλέα αντίφαση, από τη μία να πληθαίνουν οι γνώσεις και οι πληροφορίες αλλά να απουσιάζει ένα επιστημονικό υπόβαθρο κατανόησης του κόσμου. Τέτοιο που θα δίνει τη δυνατότητα στον νέο, να μπορεί ουσιαστικά να διαχειρίζεται τον όγκο των πληροφοριών που παρουσιάζονται μπροστά του.

Θέλουμε να ανοίξει μια ουσιαστική συζήτηση, όχι πάντα εύκολη και αυτονόητη είναι αλήθεια, και μέσα στους εκπαιδευτικούς, αλλά και στους γονείς, στους φοιτητές και αυριανούς εκπαιδευτικούς, στους μαθητές, όχι απλά για τα λάθη και τις αβλεψίες των σχολικών βιβλίων, αλλά γι' αυτό που κρύβεται πίσω απ' όλα αυτά.

Γιατί πραγματικά, στο σχολείο που ζούμε, στο σχολείο που ζήσαμε και παλιότερες γενιές, δεν θα βρούμε ουσιαστική αναφορά σε νομοτέλειες στην κοινωνική εξέλιξη. Στα σχολεία που πάνε σήμερα τα παιδιά μας, η αλήθεια και η γνώση παρουσιάζονται σαν θέμα υποκειμενικό. «Ο καθένας έχει την άποψή του», λένε στους μαθητές τα σχολικά βιβλία και προγράμματα. Οσο για την αλήθεια... Ε, αυτή, έχει να κάνει με το τι μας βολεύει.

Κι αν κάποιος, καλοπροαίρετα, μας πει ότι αυτά είναι λίγο τραβηγμένα, τότε δεν μένει παρά να σας διαβάσουμε ένα απόσπασμα από βιβλίο που αφορά τη διδασκαλία των φυσικών επιστημών. Λέει λοιπόν αυτό το βιβλίο: «Δεν ανακαλύπτουμε την αλήθεια αλλά οικοδομούμε βιώσιμες εξηγήσεις των εμπειριών μας». (...)

Ο αγνωστικισμός ορθώνει σοβαρά εμπόδια που επιδρούν όχι μόνο στο ζήτημα της γνώσης αλλά και στη στάση του παιδιού, του νέου απέναντι στη ζωή, στις δυσκολίες της, απέναντι στην ταξική πάλη ως ενήλικος και εργαζόμενος, στην αποδοχή - συνειδητή ή μη - της αιωνιότητας της αστικής εξουσίας, στην εξιδανίκευση των θεσμών της, μεταξύ αυτών και της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας.

Αυτή η αντίληψη εκφράζεται και μέσα στο σχολείο, διαχέεται στα σχολικά βιβλία, στα αναλυτικά προγράμματα, στις οδηγίες προς τους εκπαιδευτικούς. Συμβάλλει στην αίσθηση της αδυναμίας να κατανοηθεί ορθολογικά και ως σύνολο ο κόσμος.

Η πρόταση του Κόμματος για το Σχολείο και ειδικά αυτά που περιγράφονται στο τρίτος μέρος της, δίνουν τη δυνατότητα να ανοίξει μια πιο σχεδιασμένη παρέμβαση μέσα στη σχολική τάξη σήμερα.

Μπορεί να ανοίξει δρόμους. Να εμπνεύσει νέους που είναι δίπλα στο Κόμμα, να φανεί η ανωτερότητα της ιδεολογίας μας σε όλους τους τομείς, η προσπάθεια του κάθε κομμουνιστή να στέκεται πρωτοπόρος στην οργανωμένη δράση, αλλά και στη θεωρητική σκέψη, σε κάθε πτυχή της ζωής του. Μπορεί να αποτελέσει έναυσμα για παραπέρα δυνάμωμα της δράσης μας, για τη δημιουργία εκπαιδευτικών που θα συμβάλλουν στη διαπαιδαγώγηση της νέας γενιάς, των παιδιών της λαϊκής οικογένειας με τις αξίες και τα οράματα του εργατικού και επαναστατικού κινήματος.

Μπορεί από σήμερα να οργανώνεται μια τέτοιου είδους παρέμβαση, η οποία θα φωτίζει και την ανωτερότητα της συνολικής μας πρότασης για το σχολείο, τη γνώση, την κοινωνία; Μπορεί!

Είναι απαίτηση των καιρών:

-- Να καταπολεμηθεί ο σύγχρονος σκοταδισμός που συνυπάρχει με την πολλαπλότητα της πληροφόρησης, που όμως δεν είναι γνώση.

-- Να μπορούν οι μαθητές να κατανοούν ότι ο φυσικός κόσμος είναι άπειρος και αιώνιος, χωρίς αρχή και δημιουργό.

-- Να μπορούν οι μαθητές να ξεχωρίζουν μέσα από τον καταιγισμό των ορισμών, των τύπων και των κανόνων, ότι αυτοί είναι οι απαντήσεις που έδωσε η επιστήμη σε πρακτικά προβλήματα που είχαν να κάνουν με την εξέλιξη των κοινωνιών, τις ανάγκες της παραγωγής.

-- Να αποκτά ο μαθητής σταδιακά γνώση για το ρόλο της εργασίας στην εξανθρώπιση του πιθήκου, της σημασίας της πάλης των τάξεων στην εξέλιξη και την αλλαγή των κοινωνικο-οικονομικών σχηματισμών.

-- Να δίνεται η δυνατότητα στους μαθητές να προσεγγίσουν όλο τον πλούτο του πολιτισμού της ανθρωπότητας που μέσω της γλώσσας έρχεται στο λαό. Να αναδεικνύεται η γλώσσα ως ιστορικός, ζωντανός οργανισμός, ως μέσο έκφρασης, επικοινωνίας και κυρίως ως όργανο σκέψης και συνειδητής επίδρασης στον κόσμο. Κόντρα στην τυπολατρία, στην αποσπασματική αναφορά σε κείμενα, στη διδασκαλία με όρους εκμάθησης ξένης γλώσσας, με όρους τουρισμού.

-- Ακόμα και από τις πιο μικρές ηλικίες να χτίζονται οι προϋποθέσεις ώστε απ' όλα τα μαθήματα να ξεπροβάλλει η πίστη στη δυνατότητα του ανθρώπου να γνωρίσει και να αλλάξει τον κόσμο. Να κατανοούν τα παιδιά την κίνηση ως τρόπο ύπαρξης της ύλης, φυσικά με τον πιο απλό τρόπο. Να προκαλούμε τη σκέψη των μαθητών, να οδηγούμε σε καταστάσεις προβληματισμού, να ταρακουνάμε συνειδήσεις και έτοιμες «αλήθειες».

Οπως εύστοχα τόνιζε ο Σοβιετικός παιδαγωγός Μακάρενκο «διαπαιδαγωγώ σημαίνει μαθαίνω κάποιον πώς να ζει».

Και η πρώτη διαπαιδαγωγητική πράξη του σχολείου απορρέει από το γεγονός ότι το σχολείο αυτό, όπως κάθε σχολείο σε όλες τις κοινωνίες, δεν είναι αποκομμένο από την πολιτική, δεν στέκεται στον αέρα. Το σχολείο αυτό γράφει στις σημαίες του «ένας για όλους κι όλοι για έναν», γιατί αυτή ακριβώς είναι η σημαία της νέας κοινωνίας.

Αυτή είναι η ειδική του συμβολή στην ανάπτυξη των νέων κοινωνικών σχέσεων.

Αντιπαλεύει τον ατομισμό στην πράξη, οργανώνει έτσι τη ζωή των μαθητών, ώστε να προωθείται καθημερινά η συλλογικότητα, η καταξίωση της συλλογικής εργασίας. Στόχος του σχολείου είναι η ισόρροπη καλλιέργεια όλων των πλευρών της προσωπικότητας, της νόησης, του συναισθήματος και της βούλησης. (...)

Το σχολείο του σοσιαλισμού έχει κάθε συμφέρον να αναπτύξει την πιο σημαντική παραγωγική δύναμη, τον άνθρωπο, σε όλες τις κατευθύνσεις. Γι' αυτό το λόγο, η πρότασή μας αναδεικνύει την ανωτερότητά της και σήμερα, αν κάποιος τη συγκρίνει με το καταθλιπτικό αστικό σχολείο.

Το δικό μας σχολείο δεν εξορίζει τη Φυσική και την Αισθητική Αγωγή, σαν δευτερεύοντα μαθήματα, αποκλειστικά για εκτόνωση. Δουλεύει μαζί με τη νόηση και το συναίσθημα. Ξεμπερδεύει μια και καλή με απόψεις όπως: «Γιατί να κάνεις χορό αν δεν πρόκειται να γίνεις χορευτής; Γιατί να ασχοληθείς με τις τέχνες αφού δεν πρόκειται ποτέ να γίνεις καλλιτέχνης, γιατί να γυμναστείς, αφού δεν έχεις ταλέντο ή δεν θα προχωρήσεις σε πρωταθλητισμό;» (...)

Το σχολείο αυτό, της θεωρίας και της πράξης, της ανάπτυξης και της καλλιέργειας όλων των ενδιαφερόντων του ανθρώπου, απαντά λοιπόν ότι τα παιδιά έχουν χέρια για να γράφουν, αλλά και για να ζωγραφίσουν, να κάνουν γλυπτική, για να τα λερώσουν με χώματα, να χτίσουν, να ασχοληθούν με απλές και σύγχρονες μηχανές. Εχουν στόμα για να λένε το μάθημα, αλλά και για τραγουδάνε, να παίζουν θέατρο.

Και απαντά έτσι, για έναν λόγο: Γιατί με όποια επαγγέλματα κι αν ασχοληθεί ο άνθρωπος στην πορεία της ζωής του και μέσα από αυτά να συμβάλει στον πλούτο της νέας αυτής κοινωνίας, πρέπει να έχει μια ειδικότητα: «Ανθρωπος».