AFP or licensors

Από τη συνάντηση του Αμερικανού υπουργού Εξωτερικών με τον υπουργό Αμυνας του Ισραήλ, μία μέρα πριν την επανέναρξη των δολοφονικών ισραηλινών επιθέσεων

Οπως έσπευσε να τονίσει ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών (ΥΠΕΞ), Αντονι Μπλίνκεν, κατά τη νέα περιοδεία που ξεκίνησε στη Μέση Ανατολή με επίκεντρο την επόμενη μέρα συνολικά στην περιοχή, «η Γάζα δεν μπορεί να παραμείνει υπό τον έλεγχο της Χαμάς».

Καθόλου τυχαία, η νέα φάση της ισραηλινής επίθεσης εξαπολύθηκε μόλις μία μέρα μετά την επίσκεψη του Μπλίνκεν στο Ισραήλ την Πέμπτη. Κατά τη διάρκεια της επίσκεψης αυτής ο Μπλίνκεν είχε αλλεπάλληλες επαφές με την ισραηλινή κυβέρνηση, ενώ συμμετείχε και σε συνεδρίαση του ισραηλινού πολεμικού συμβουλίου.

Σύμφωνα με τις σχετικές «διαρροές» από τη συνεδρίαση, ο Αμερικανός ΥΠΕΞ συζήτησε με την ισραηλινή ηγεσία για το πόσο διάστημα θα χρειαστεί μια χερσαία επίθεση και στη νότια Γάζα, συμβουλεύοντας τους ισραηλινούς αξιωματούχους να «περιορίσουν» τις τεράστιες απώλειες αμάχων και τη μεγάλη επιδείνωση της ανθρωπιστικής κατάστασης, γιατί σε διαφορετική περίπτωση θα γίνει πιο σύντομο το χρονικό διάστημα κατά το οποίο οι ΗΠΑ και άλλες δυτικές χώρες θα μπορούν να συνεχίσουν να υποστηρίζουν ανεπιφύλακτα στο Ισραήλ...

Την Παρασκευή, αφού κατηγόρησε τη Χαμάς για παραβίαση της συμφωνίας «ανθρωπιστικών παύσεων» με το Ισραήλ, ο Μπλίνκεν παίνεψε το κράτος - δολοφόνο ότι... ενημέρωσε τους κατοίκους της Γάζας για τις συντεταγμένες των «ασφαλών περιοχών», δηλαδή από ποια μονοπάτια θα μπορούν να παρατάνε τα σπίτια και τα χωριά τους, με την αυταπάτη ότι έτσι θα σώσουν τα παιδιά τους από τον θάνατο, τον ακρωτηριασμό, την πείνα, το ψύχος...

Στην Ουάσιγκτον, ο εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου, Τζον Κίρμπι, λίγο πριν αρχίσουν πάλι οι βομβαρδισμοί τόνισε ότι «δεν υποστηρίζουμε μια μόνιμη κατάπαυση του πυρός. Αυτήν τη στιγμή, όντως υποστηρίζουμε την ιδέα των ανθρωπιστικών παύσεων», για να προσθέσει όλο νόημα: «Συνεχίζουμε να πιστεύουμε ότι το Ισραήλ έχει το δικαίωμα και την ευθύνη να κυνηγά τη Χαμάς (...) και καθώς παίρνουν αυτήν την απόφαση θα συνεχίσουν να βρίσκουν υποστήριξη από τις Ηνωμένες Πολιτείες», είπε στους δημοσιογράφους κατά τη διάρκεια ενημέρωσής τους. Κατά τ' άλλα, ο Κίρμπι ανέφερε ότι οι ΗΠΑ δεν υποστηρίζουν «μια κίνηση προς τα νότια» για τις ισραηλινές στρατιωτικές επιχειρήσεις χωρίς να έχουν «λογοδοτήσει επαρκώς για την προστασία της αθώας ανθρώπινης ζωής στη νότια Γάζα»...

Αλλωστε, τα κροκοδείλια δάκρυα για την «αθώα ανθρώπινη ζωή» περισσεύουν, από εκείνους που πολύπλευρα και απροσχημάτιστα εξοπλίζουν το φονικό κράτος του Ισραήλ, σιγοντάροντας με πολλούς τρόπους και τα σχέδια εκτοπισμού του Παλαιστινιακού λαού από τα πατρογονικά του εδάφη: Οι «ανθρωπιστικές παύσεις» όλης της τελευταίας βδομάδας αναζωπύρωσαν και τη συζήτηση για τους - όπως περιέγραψαν τα αστικά επιτελεία της Δύσης και όχι μόνο - «όρους μιας βιώσιμης ειρήνευσης».

Η Γαλλία, διά της ΥΠΕΞ, Κατρίν Κολονά, χαρακτήρισε «πολύ κακή είδηση» την «κατάρρευση της εκεχειρίας» γιατί «δεν δίνει καμία λύση και περιπλέκει την επίλυση όλων των ζητημάτων που προκύπτουν». Την ίδια στιγμή, ο Πρόεδρος, Εμανουέλ Μακρόν, αξιοποιώντας και τη Σύνοδο του ΟΗΕ για το Κλίμα (στο Ντουμπάι των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων), προγραμμάτισε σειρά διμερών συναντήσεων, προσδοκώντας αναβάθμιση του ρόλου του γαλλικού κεφαλαίου στις ισορροπίες που «επανεξετάζονται»: Μεταξύ άλλων ο Μακρόν συνάντησε τον Αιγύπτιο ομόλογό του, Φάταχ αλ Σίσι, ο οποίος, σύμφωνα με την «Egypt Today», σκιαγράφησε το «όραμα της Αιγύπτου για την αναγκαιότητα κατάπαυσης του πυρός και την επέκταση της ανθρωπιστικής βοήθειας στη Γάζα», αλλά και τις «προσπάθειες της Αιγύπτου για την υποδοχή τραυματισμένων Παλαιστινίων και την απομάκρυνση ξένων υπηκόων». Ακόμα, οι δύο ηγέτες συμφώνησαν ότι «είναι επείγον να βρεθούν λύσεις για τη συνεχιζόμενη κρίση και να διασφαλιστεί η παράδοση ανθρωπιστικής βοήθειας», όπως και «η έναρξη μιας συνολικής πολιτικής διαδικασίας με στόχο την επίτευξη μιας δίκαιης διευθέτησης του παλαιστινιακού ζητήματος με βάση τη λύση των δύο κρατών». Ο Μακρόν αναμενόταν να έχει επαφές επίσης με τους ηγέτες των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, της Σαουδικής Αραβίας, αλλά και να μεταβεί στην Ντόχα του Κατάρ.

Πάντως, ας σημειωθεί ότι αναλύσεις στα γαλλικά ΜΜΕ επισήμαναν την ανησυχία του Παρισιού για το πώς θα προετοιμαστεί όσο το δυνατόν περισσότερο η επιστροφή της Παλαιστινιακής Αρχής στο έδαφος που μέχρι τώρα έλεγχε η Χαμάς. Ρεπορτάζ της «Λε Μοντ», αναφερόμενο στην «Πρωτοβουλία για την ασφάλεια και την ειρήνη για όλους» που ο Μακρόν πρόκειται να προωθήσει ακόμα πιο εντατικά, εστίασε στην ανάγκη να διασφαλιστεί «ασφάλεια έναντι όλων των τρομοκρατικών ομάδων που δραστηριοποιούνται στην περιοχή, συμπεριλαμβανομένης της Χαμάς» και την «επανεκκίνηση των πολιτικών συζητήσεων για την προώθηση της δημιουργίας ενός παλαιστινιακού κράτους που θα μπορούσε μια μέρα να συνυπάρξει με το εβραϊκό κράτος». Σε αυτήν την κατεύθυνση θα αξιοποιηθεί και η εσπευσμένη αποστολή πολεμικών πλοίων που θα λειτουργήσουν και ως πλωτά μέσα νοσηλείας τραυματισμένων και για την αποστολή «ανθρωπιστικής βοήθειας», όπως του ελικοπτεροφόρου «Tonnerre», αλλά και του πλοίου (ίδιου τύπου) «Dixmude» στην περιοχή.

Υψηλούς τόνους χρησιμοποίησε από τη μεριά του ο Τούρκος Πρόεδρος, Ρ. Τ. Ερντογάν, για να επικρίνει το Ισραήλ και για την επανέναρξη των βομβαρδισμών, τονίζοντας ότι η χώρα του είναι έτοιμη να αναλάβει «οποιαδήποτε και όλες τις ευθύνες» που θα προκύψουν από τη διαδικασία για να σταματήσει ο πόλεμος, σπεύδοντας να σχολιάσει ξανά ότι «ο κόσμος είναι μεγαλύτερος από πέντε», αναφερόμενος στα πέντε μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ.

Η Ρωσία, διά στόματος εκπροσώπου του Κρεμλίνου, Ντμίτρι Πεσκόφ, είπε ότι «σίγουρα θα προτιμούσαμε να ακούσουμε την είδηση της παράτασης της ανθρωπιστικής κατάπαυσης. Αυτό θα ήταν πιο σωστό... δεδομένου ότι η διαδικασία απελευθέρωσης των ομήρων δεν έχει τελειώσει».

Το Ιράν, μέσω του εκπροσώπου του ΥΠΕΞ, Νασέρ Κανανί, κατήγγειλε ότι «η επανάληψη της στρατιωτικής επιθετικότητας» ξεκίνησε «πριν από την αναχώρηση του Αμερικανού υπουργού Εξωτερικών Μπλίνκεν» από το Ισραήλ, ενώ η χώρα δεν εκπροσωπήθηκε από τον Πρόεδρο, Εμπραχίμ Ραϊσί, στη Διεθνή Σύνοδο για το Κλίμα, εξαιτίας της συμμετοχής εκπροσώπων του Ισραήλ.

Δύο άνθρωποι σκοτώθηκαν κατά τη διάρκεια ισραηλινών βομβαρδισμών της συνοριακής πόλης Χούλα στον νότιο Λίβανο την Παρασκευή, σύμφωνα με το τηλεοπτικό κανάλι της Χεζμπολάχ, «Al-Manar».

Η λιβανέζικη σιιτική οργάνωση και το Ισραήλ άρχισαν να ανταλλάσσουν ξανά πυρά στα σύνορα Λιβάνου - Ισραήλ νωρίτερα την Παρασκευή, μετά την κατάρρευση της προσωρινής εκεχειρίας μεταξύ Ισραήλ - Χαμάς.

Η Χεζμπολάχ δήλωσε ότι απάντησε στα ισραηλινά πλήγματα με «κατάλληλα μέσα». Η λιβανέζικη οργάνωση, που συνδέεται με το Ιράν, έχει διαμηνύσει ότι η μεθόριος Λιβάνου - Ισραήλ θα παραμένει «ενεργό μέτωπο» όσο θα συνεχίζονται οι ισραηλινές επιχειρήσεις στη Γάζα.

Κατά τη διάρκεια των 49 ημερών των ισραηλινών επιθέσεων στη Γάζα, μέχρι την προσωρινή εκεχειρία, έχουν πεθάνει στα σύνορα Λιβάνου - Ισραήλ δεκάδες άνθρωποι, στην πλειοψηφία τους μαχητές της Χεζμπολάχ.

Στο μεταξύ, εξαιτίας πληγμάτων που δέχτηκαν ισραηλινές κοινότητες από τη μεριά του Λιβάνου, καταστράφηκαν τμήματα του δικτύου ηλεκτροδότησης και υπήρξαν διακοπές ρεύματος στα κιμπούτς Kfar Giladi, Manara, Misgav Am και Moshav Margaliot.

Copyright 2023 The Associated

Αμέτρητες σφαίρες «γάζωσαν» το κορμί του 15χρονου στην Τζενίν την περασμένη Τετάρτη

Είναι χαρακτηριστικό ότι οι συλλήψεις Παλαιστίνιων μετά από επιδρομές του κατοχικού στρατού σε πόλεις της Δυτικής Οχθης ήταν περισσότερες από τους Παλαιστίνιους πολιτικούς κρατούμενους που απελευθέρωσε το Ισραήλ τις ίδιες μέρες, στο πλαίσιο της συμφωνίας ανταλλαγής ομήρων και κρατουμένων με τη Χαμάς.

Την Παρασκευή το «Reuters» μετέδιδε ότι κατά τη διάρκεια της εκεχειρίας το Ισραήλ απελευθέρωσε 240 Παλαιστίνιες γυναίκες και εφήβους που κρατούνταν σε ισραηλινές φυλακές, ενώ την τελευταία βδομάδα ο ισραηλινός στρατός έκανε τουλάχιστον 260 νέες συλλήψεις στην κατεχόμενη Δυτική Οχθη...

Εξίσου χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι ακόμα και το Γραφείο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ ανακοίνωσε πως «ανησυχεί σοβαρά» για τη «δραματική αύξηση» των συλλήψεων Παλαιστινίων και ζήτησε να διεξαχθεί έρευνα σχετικά με τις καταγγελίες για βασανιστήρια.

Χαρακτηριστικές είναι και οι μαρτυρίες για τις συνθήκες υπό τις οποίες συλλαμβάνονται πολλοί «τρομοκράτες» και στις οποίες κρατούνται στις φυλακές: Ο 12χρονος Καρίμ συνελήφθη ξημερώματα της περασμένης Τετάρτης, όταν στρατιώτες εισέβαλαν στο σπίτι του χαράματα. «Σοκαριστήκαμε πολύ. Η μητέρα μου άρχισε να κλαίει και να ουρλιάζει (...) Ξυπνήσαμε τον Καρίμ, που από τον φόβο του άρχισε αμέσως να κάνει εμετό...», κατήγγειλε ο αδελφός του, Οθμάν. «Ακόμα κοιμάται δίπλα στα παιχνίδια του. Είμαστε ακόμα σε μεγάλο σοκ (...) Είναι μικρό παιδί, για τι μπορεί να κατηγορηθεί;», πρόσθεσε.

Συγκλονιστικά ήταν τα πλάνα από τις εν ψυχρώ δολοφονίες του 15χρονου Basil Suleiman Abu Al-Wafu και του 8χρονου Adam Samer Al-Ghoul στη διάρκεια νέας ισραηλινής επιδρομής στην Τζενίν: Το κορμί του 15χρονου «γαζώθηκε» από αμέτρητες σφαίρες... Ο δε 8χρονος πυροβολήθηκε στο κεφάλι ενώ προσπαθούσε να ξεφύγει από τους πυροβολισμούς.

Και καθώς η προπαγανδιστική μηχανή του Ισραήλ και των συμμάχων του επιμένει να εμφανίζει την κλιμακούμενη αγριότητα του ισραηλινού στρατού ως «νόμιμη άμυνα» στην «επίθεση της Χαμάς», ο παλαιστινιακός λαός εξακολουθεί να αποκαλύπτει ότι το πρόβλημα είναι η συνεχιζόμενη κατοχή της πατρίδας του.

«Ο γιος μου σκοτώθηκε στις 6 Οκτώβρη, δεν υπήρχε τότε (σ.σ. η επίθεση από τη) Χαμάς», δήλωσε την Παρασκευή η 42χρονη Najlaa Dmaidi. Ο 19χρονος Λαμπίμπ δολοφονήθηκε στις 6 Οκτώβρη από Εβραίους εποίκους στη Huwara, πόλη που περιβάλλουν τέσσερις παράνομοι ισραηλινοί οικισμοί και αμέτρητα φυλάκια εποίκων, στρατιωτικά σημεία ελέγχου και βάσεις. Αμέτρητοι περιορισμοί μετακίνησης επιβάλλονται εδώ και ενάμιση χρόνο...

Εκείνη τη μέρα «έποικοι ήταν συγκεντρωμένοι μπροστά από το κτίριο όπου μέναμε και ελεύθεροι σκοπευτές στέκονταν στις στέγες και πυροβολούσαν ανθρώπους (...) ο στρατός ήταν μαζί τους», εξήγησε η Najlaa. Μία από τις σφαίρες πέτυχε και τον γιο της...

«Εγινε 19 ετών στις 21 του περασμένου Ιουλίου (...) Ο 12χρονος αδερφός του στεκόταν δίπλα του όταν πυροβολήθηκε», συμπλήρωσε.

Η ιστορία της Najlaa είναι ίδια με τις ιστορίες πολλών άλλων μανάδων στην κατεχόμενη Παλαιστίνη...

Copyright 2023 The Associated

Από τις 7 το πρωί που έληξε η εκεχειρία και μέχρι τις 4 το απόγευμα της ίδιας μέρας ο ισραηλινός κατοχικός στρατός, όπως ανακοίνωσε ο ίδιος, είχε πραγματοποιήσει ήδη τουλάχιστον 200 χτυπήματα από αέρα, στεριά και θάλασσα, τόσο στη βόρεια όσο και στη νότια Λωρίδα της Γάζας.

Μέσα στο ίδιο διάστημα, τουλάχιστον 109 Παλαιστίνιοι σκοτώθηκαν από τα ισραηλινά χτυπήματα, με τον τραγικό απολογισμό να ανεβαίνει διαρκώς και να προστίθεται στους πάνω από 15.000 νεκρούς Παλαιστίνιους από τις πρώτες 49 μέρες των ισραηλινών βομβαρδισμών μέχρι την έναρξη της προσωρινής εκεχειρίας που κράτησε για μία βδομάδα.

Τραγικές εικόνες εκτυλίσσονται ξανά στα νοσοκομεία της Γάζας, τα οποία βρίσκονται ήδη σε άθλια κατάσταση από τις προηγούμενες ισραηλινές επιθέσεις, με μόλις το 1/3 των νοσοκομείων να λειτουργεί και αυτά με τεράστιες ελλείψεις και προβλήματα, αδυνατώντας να διαχειριστεί τα νέα κύματα βαριά τραυματισμένων από τους βομβαρδισμούς.

Το ισραηλινό σφυροκόπημα πλήττει ξανά από την Παρασκευή ολόκληρη τη Γάζα, με δολοφονικά πλήγματα στην πόλη της Γάζας, στους προσφυγικούς καταυλισμούς Τζαμπαλία και Νουσεϊράτ, στις πόλεις Μπέιτ Λαχία στη βόρεια Λωρίδα της Γάζας, Μαγκάζι στην κεντρική Λωρίδα της Γάζας κ.α.

Ταυτόχρονα, σε σχέση με την προηγούμενη φάση του μακελειού, το Ισραήλ δείχνει ότι σχεδιάζει να κλιμακώσει ακόμα περισσότερο τα χτυπήματά του και στη νότια Γάζα, όπου έχουν καταφύγει περίπου 1,3 εκατομμύρια εκτοπισμένοι Παλαιστίνιοι.

Σε αυτό το πλαίσιο, πολύνεκρες επιθέσεις εξαπολύθηκαν σε νότιες πόλεις, όπως η Ράφα, η Χαν Γιουνίς κ.ά.

Ισραηλινές δυνάμεις έριξαν φυλλάδια στους κατοίκους της Χαν Γιουνίς, αναφέροντας πως η πόλη αποτελεί «επικίνδυνη πολεμική ζώνη» και λέγοντάς τους ότι «πρέπει να εκκενώσετε άμεσα και να πάτε σε καταφύγια στη Ράφα». Την ίδια στιγμή εξαπολύονταν δολοφονικοί ισραηλινοί βομβαρδισμοί στην ίδια τη Ράφα...

Επιχειρώντας να περιορίσει την εντεινόμενη κατακραυγή για τη σφαγή δεκάδων χιλιάδων Παλαιστίνιων αμάχων και προετοιμάζοντας ταυτόχρονα την κλιμάκωση των επιθέσεων σε ολόκληρη τη Γάζα και ιδιαίτερα στο νότιο τμήμα της, ο ισραηλινός στρατός δημοσίευσε χτες έναν χάρτη που χωρίζει όλο τον παλαιστινιακό θύλακα σε εκατοντάδες αριθμημένες μικρές ζώνες, οι οποίες όπως λέει θα χρησιμοποιούνται για να ειδοποιεί τους Παλαιστίνιους πολίτες για τις ενεργές ζώνες μάχης. «Ασφαλείς ζώνες» βέβαια δεν υπάρχουν, και το παραπάνω παράδειγμα με το κάλεσμα εκκένωσης την Παρασκευή προς τη βομβαρδιζόμενη Ράφα είναι ενδεικτικό για το τι είδους «προστασία» παρέχουν στους αμάχους τέτοιοι χάρτες, που ήδη αξιοποιούνται ως φύλλο συκής από τις ΗΠΑ (βλ. σχετικές δηλώσεις του Αμερικανού ΥΠΕΞ στο διπλανό θέμα).

Στα νοσοκομεία καταφτάνουν συνεχώς νεκροί και τραυματίες. Οι εκατοντάδες τραυματίες μεταφέρονται για νοσηλεία στα μόλις μόνο τρία νοσοκομεία που έχουν απομείνει στη Γάζα και τα οποία δεν έχουν πλέον τον κατάλληλο εξοπλισμό για να υποδεχθούν μεγάλο αριθμό ασθενών, όπως ανέφερε ο Ασράφ αλ Κούντρα, εκπρόσωπος του υπουργείου Υγείας στη Γάζα.

«Οι τραυματίες είναι ξαπλωμένοι στο πάτωμα στα τμήματα επειγόντων περιστατικών και μπροστά στα χειρουργεία ως αποτέλεσμα της συσσώρευσης κρουσμάτων», πρόσθεσε.

Ο ίδιος απηύθυνε έκκληση σε «κάθε ζωντανή συνείδηση» να επιτρέψει το άνοιγμα του περάσματος της Ράφα εν μέσω μιας «εξαιρετικά καταστροφικής» ανθρωπιστικής κρίσης.

«Η ιατρική βοήθεια που εισήλθε στη Γάζα κατά τη διάρκεια της εκεχειρίας είναι αρκετή μόνο για μία μέρα», ανέφερε ο αλ Κούντρα.

Η UNICEF προειδοποιεί ότι τα νοσοκομεία που βρίσκονται ακόμα σε λειτουργία είναι ήδη στα όρια των δυνατοτήτων τους. Ο εκπρόσωπός της, Τζέιμς Ελντερ, σε βίντεο που μαγνητοσκοπήθηκε σε νοσοκομείο στη Λωρίδα της Γάζας, περιγράφει τις δολοφονικές επιθέσεις του Ισραήλ. «Αυτό το νοσοκομείο είναι πλέον το μεγαλύτερο σε λειτουργία και βρίσκεται ήδη στο 200% των δυνατοτήτων του. Το νοσοκομείο πολύ απλά δεν μπορεί πλέον να δεχθεί παιδιά τραυματισμένα στον πόλεμο. Υπάρχουν παντού παιδιά που κοιμούνταν όταν έπεσε μια βόμβα κυριολεκτικά 50 μέτρα από εδώ», δήλωσε.

Ο ίδιος περιέγραψε απελπιστικές ελλείψεις νερού, τροφίμων και φαρμάκων, τονίζοντας ότι ανησυχεί για μια μελλοντική «καταστροφική αύξηση στους θανάτους, ιδιαίτερα των παιδιών, των πιο ευάλωτων στη Γάζα λόγω ασθένειας».

Μετά τον τερματισμό της εκεχειρίας διακόπηκε η είσοδος ανθρωπιστικής βοήθειας και καυσίμων από το πέρασμα της Ράφα στη Λωρίδα της Γάζας, όπως επιβεβαίωσαν αιγυπτιακές πηγές ασφαλείας και αρωγής.

Στις διάρκεια της 7ήμερης εκεχειρίας ο όγκος της ανθρωπιστικής βοήθειας που εισερχόταν στον παλαιστινιακό θύλακα αυξήθηκε σχετικά, ωστόσο παρέμενε πολύ μικρότερος από τις ανάγκες.

Οι διαπραγματεύσεις για μια νέα προσωρινή ανακωχή στη Γάζα συνεχίζονταν και μετά την επανέναρξη της ισραηλινής επίθεσης, όπως επιβεβαίωσε με ανάρτησή του το υπουργείο Εξωτερικών του Κατάρ.

Οπως επισημαίνει ωστόσο, «ο συνεχιζόμενος βομβαρδισμός της Λωρίδας της Γάζας τις πρώτες ώρες μετά τη λήξη της εκεχειρίας περιπλέκει τις προσπάθειες διαμεσολάβησης και επιδεινώνει την ανθρωπιστική κρίση στη Λωρίδα».

Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός, Μπ. Νετανιάχου, επιχείρησε να δικαιολογήσει το νέο μακελειό, κατηγορώντας τη Χαμάς πως δεν απελευθέρωσε όλες τις γυναίκες ομήρους, όπως είχε συμφωνηθεί, και πως εκτόξευσε ρουκέτες εναντίον του Ισραήλ.

Επανέλαβε δε ότι «η ισραηλινή κυβέρνηση είναι προσηλωμένη να επιτύχει τους στόχους του πολέμου. Να απελευθερώσει τους ομήρους μας, να εξαλείψει τη Χαμάς και να διασφαλίσει ότι η Γάζα δεν θα αποτελέσει ποτέ απειλή για τους κατοίκους του Ισραήλ».

Την ίδια ώρα, πάντως, δεκάδες άνθρωποι διαδήλωσαν στο Τελ Αβίβ κοντά στη στρατιωτική βάση Kirya για την επιστροφή όλων των ομήρων που κρατά η Χαμάς στη Γάζα. Οι διαδηλωτές απαίτησαν από την κυβέρνηση να συνεχίσει τις συνομιλίες που μπορεί να οδηγήσουν σε μια συνολική συμφωνία με τη Χαμάς και την απελευθέρωση όλων των εναπομεινάντων ομήρων που κρατούνται στη Γάζα.

Η Χαμάς από την πλευρά της κατήγγειλε ότι το Ισραήλ φέρει την ευθύνη «για την επανάληψη του πολέμου και της επιθετικότητας» στη Λωρίδα της Γάζας, αφού απέρριψε στη διάρκεια της προηγούμενης νύκτας όλες τις προτάσεις για την απελευθέρωση και άλλων ομήρων.

Ο Οσάμα Χαμντάν, ανώτερος αξιωματούχος της παλαιστινιακής οργάνωσης, δήλωσε στο «Al Jazeera» ότι «κάθε μέρα τις τελευταίες επτά ημέρες της προσωρινής κατάπαυσης του πυρός, το Ισραήλ ενεργούσε με τρόπο για να υπονομεύσει την όλη διαδικασία».

Ο ίδιος πρόσθεσε ότι «χτες το βράδυ μιλούσαμε για παράταση της προσωρινής κατάπαυσης του πυρός, ήμασταν πολύ σαφείς για κάποιες επιλογές που πρότειναν οι μεσολαβητές - δεχθήκαμε τρεις προτάσεις, αλλά όλες αυτές απορρίφθηκαν από τους Ισραηλινούς». «Ημασταν και είμαστε ακόμα θετικοί σε όλες τις προσπάθειες, αλλά οι Ισραηλινοί τις αρνούνται», είπε.

Σε κάθε περίπτωση, οι διαπραγματεύσεις για το θέμα γίνονται όλο και πιο σύνθετες, τόσο γιατί το Ισραήλ θέλει να κλιμακώσει την επίθεση εναντίον της Λωρίδας της Γάζας, όσο και γιατί καθώς έβαινε προς την ολοκλήρωσή της η απελευθέρωση Ισραηλινών γυναικών και παιδιών που κρατούνται όμηροι στη Γάζα και αντίστοιχα γυναικών και παιδιών Παλαιστίνιων πολιτικών κρατουμένων στις ισραηλινές φυλακές, αντικειμενικά έρχονταν πιο έντονα στο προσκήνιο τα πιο σύνθετα παζάρια για την απελευθέρωση ανδρών Ισραηλινών ομήρων και αιχμάλωτων Ισραηλινών στρατιωτών που κρατούνται στη Λωρίδα της Γάζας.

Οι «Ταξιαρχίες Αλ Κασάμ», η ένοπλη πτέρυγα της Χαμάς, ανακοίνωσαν ότι μετά την επανέναρξη των ισραηλινών βομβαρδισμών επιτέθηκαν με ρουκέτες σε πόλεις στο νότιο Ισραήλ, σε αντίποινα για τη στόχευση αμάχων. Πέντε στρατιώτες του κατοχικού στρατού τραυματίστηκαν από χτύπημα σε περιοχή κοντά στα σύνορα.

Τα παραπάνω επιβεβαιώνουν ότι παρά το ισραηλινό σφυροκόπημα και τη σχετική προπαγάνδα, η Χαμάς διατηρεί σημαντικές επιχειρησιακές δυνατότητες.

Είναι βέβαια αδύνατο αυτός ο μηχανισμός να αποκαλυφθεί στην πλήρη έκτασή του, με δεδομένες τις διασυνδέσεις με το «βαθύ κράτος» και τις μυστικές υπηρεσίες του Ισραήλ. Ορισμένες δημόσιες «εκφάνσεις» του, όμως, μας δίνουν την ευκαιρία να ψηλαφίσουμε τον τρόπο που δουλεύει. Ορισμένα τέτοια παραδείγματα ακολουθούν πιο κάτω.

Τον Αύγουστο του 2022, η κυβέρνηση του κράτους του Ισραήλ οργάνωσε ένα διαδικτυακό σεμινάριο, με κύριο ομιλητή τον τότε αναπληρωτή υπουργό Εξωτερικών, Idan Roll. Το παρακολούθησαν περίπου 100 influencers των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, εκπρόσωποι φιλοϊσραηλινών οργανώσεων που συνεργάζονται με το κράτος του Ισραήλ, όπως και μια ομάδα «ανεξάρτητων ακτιβιστών δημόσιας διπλωματίας», οι οποίοι είχαν μόλις ολοκληρώσει ένα δίμηνο «εκπαιδευτικό πρόγραμμα» από την κυβέρνηση του Ισραήλ.

Απο τα «εκπαιδευτικά» προγράμματα της Hasbara

Κατά την ομιλία του, ο Roll αποκάλυψε ότι όταν το Ισραήλ ξεκινά μια στρατιωτική επιχείρηση, μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις είναι να εκπληρώσει όσο το δυνατόν περισσότερους επιχειρησιακούς στόχους και όσο το δυνατόν γρηγορότερα, προτού η αυξανόμενη διεθνής πολιτική πίεση απαιτήσει από τη χώρα να σταματήσει την εκστρατεία της.

Και πρόσθεσε: «Αυτό καθορίζει πόσο αναπνευστικό χώρο μάς δίνει ο κόσμος για να συνεχίσουμε να χτυπάμε τους στόχους μας και εδώ μπαίνει η "Hasbara". Η "Hasbara" μάς δίνει χρόνο και τη νομιμότητα να δράσουμε και να προστατεύσουμε τον εαυτό μας»¹.Τι είναι όμως η «Hasbara», που στα εβραϊκά σημαίνει «Επεξήγηση»;

Δεν πρόκειται απλά για ένα πρόγραμμα ή έναν οργανισμό «δημόσιας διπλωματίας». Στην πραγματικότητα, συνιστά ένα ολόκληρο «οικοσύστημα» προπαγάνδας, που απαρτίζεται από διάφορους κρατικούς και κυβερνητικούς μηχανισμούς του Ισραήλ, το Τμήμα Εκπροσώπων Τύπου του ισραηλινού στρατού, αλλά και από επιχειρήσεις, ΜΚΟ, ερευνητικά κέντρα, πανεπιστήμια και άλλους «ανεξάρτητους» οργανισμούς.

Ο γνώριμος πλέον «κλόουν» του ισραηλινού στρατού, που μεταδίδει το ημερήσιο δελτίο προπαγάνδας

Για τον τρόπο λειτουργίας και τα μέσα που χρησιμοποιεί, χαρακτηριστική ήταν η τοποθέτηση του Τσας Φρίμαν Τζ., Αμερικανού πρέσβη και πρώην βοηθού Γραμματέα του Πενταγώνου των ΗΠΑ, στο συνέδριο του Συμβουλίου Εξωτερικής και Αμυντικής Πολιτικής το 2012 στη Μόσχα:

«Η κοινή γνώμη διαμορφώνεται όλο και περισσότερο από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Το κράτος του Ισραήλ έχει οργανώσει πολιτικές, κυβερνητικές και στρατιωτικές μονάδες για να το εκμεταλλευτεί αυτό, συμπεριλαμβανομένης της δημιουργίας ιστοσελίδων, λογαριασμών στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και μηνυμάτων από ψεύτικους λογαριασμούς. Εχει μάθει πώς να χειραγωγεί τις λειτουργίες των προγραμμάτων περιήγησης, τους αλγόριθμους μηχανών αναζήτησης και άλλους αυτοματοποιημένους μηχανισμούς που ελέγχουν ποιες πληροφορίες παρουσιάζονται στους χρήστες του διαδικτύου. Αυτή η χειραγώγηση μπορεί να αποδώσει μεγαλύτερη σημασία σε παλιό υλικό που κριτικάρει τις πηγές ή τις αναλύσεις, παρά σε νέα λήμματα ευνοϊκά γι' αυτές. Μπορεί να εξασφαλίσει πως στις αναζητήσεις θα εμφανιστούν μόνο θετικά ή αρνητικά σχόλια και πληροφορίες για ένα θέμα»³.

Σε μια αποκαλυπτική έκθεση, το 2012, η ισραηλινή «δεξαμενή σκέψης» «Molad» σημείωνε ότι η ισραηλινή «Hasbara» είναι ένας «περίτεχνος, καλά συντονισμένος, εξελιγμένος μηχανισμός που προσαρμόζεται σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης και είναι σε θέση να διευκολύνει τη συνεργασία μεταξύ ενός ποικίλου συνόλου παικτών (...) Η ισραηλινή δημόσια διπλωματία είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική στη χρήση νέων μέσων και άτυπης επικοινωνίας»⁴.

Ενα από τα κύρια στοιχεία της ισραηλινής στρατηγικής για τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι η προσπάθεια υπονόμευσης της «αντι-ισραηλινής» ατζέντας, δηλαδή όποιας φωνής αντιτίθεται στους στόχους του κράτους του Ισραήλ. Το ΥΠΕΞ του Ισραήλ, όπως σημειώνεται, διαθέτει μια μονάδα «παρακολούθησης του διαδικτύου», με επαγγελματικό προσωπικό, για τη συνεχή παρακολούθηση ιστολογίων, δημοσιογραφικών ιστοσελίδων και διαφόρων αραβικών ιστοσελίδων προκειμένου να εντοπιστούν οι πιθανές κρίσεις όσο το δυνατόν νωρίτερα.

Παράλληλα, απασχολεί επίσημα σε 24ωρη βάση προσωπικό για να γράφει απαντήσεις υπέρ του Ισραήλ σε ιστολόγια (blogs), κοινωνικά δίκτυα και στις ενότητες σχολίων ευρωπαϊκών και αμερικανικών ειδησεογραφικών ιστοσελίδων. Συμμετέχει επίσης ενεργά σε συζητήσεις και έρευνες που αφορούν το Ισραήλ.

Το τότε υπουργείο Δημόσιας Διπλωματίας (έχει πλέον ενσωματωθεί στο ισραηλινό ΥΠΕΞ) είχε στήσει μια εικονική «αίθουσα παρακολούθησης καταστάσεων», η οποία κατεύθυνε χιλιάδες «εθελοντές» στην κοινωνική δικτύωση για να στοχεύσουν άμεσα τις «αντι-ισραηλινές εκστρατείες» και την εκδήλωσή τους στο διαδίκτυο.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα τέτοιας δράσης, αναφέρει η έκθεση, αποτελεί η κατεύθυνση αυτού του «στρατού των τρολ» για να «αντεπιτεθούν» στη διεθνή κατακραυγή εναντίον του Ισραήλ κατά τη διάρκεια της ισραηλινής επιδρομής το 2010 ενάντια στον διεθνή στολίσκο που προσπάθησε να σπάσει τον ναυτικό αποκλεισμό, μεταφέροντας ανθρωπιστική βοήθεια στους Παλαιστίνιους της Λωρίδας της Γάζας.

Ανάμεσα επίσης στους στόχους της προπαγανδιστικής μηχανής, είναι ο εντοπισμός «στρατηγικού κοινού» σε όλο τον κόσμο και η μετάδοση «άμεσων μηνυμάτων σε ομάδες με επιρροή, με το βλέμμα στραμμένο στα ισραηλινά συμφέροντα».

Τα παραπάνω επαναλαμβάνονται τώρα με τη σφαγή στη Γάζα, καθώς διάφοροι ιδιοκτήτες δημοφιλών λογαριασμών σε πλατφόρμες όπως το YouTube, το Instagram και το TikTok, κατήγγειλαν ότι προσεγγίστηκαν προκειμένου να προωθήσουν στο κοινό τους την πολεμική προπαγάνδα του Ισραήλ⁵.

Το Ισραήλ προσπαθεί διαρκώς να αναβαθμίσει τον ιστό που διασυνδέει τα διάφορα προπαγανδιστικά του «όργανα». Για παράδειγμα, μετά τον πόλεμο του Λιβάνου το 2006 και τη χερσαία επιχείρηση «Συμπαγές Μολύβι» το 2008 στη Γάζα, που προκάλεσαν παγκόσμια κατακραυγή, άρχισε η σταδιακή αναβάθμιση της «Hasbara» σε αυτό που ορισμένοι αναλυτές έχουν ονομάσει «Hasbara 2.0» και επικεντρώνεται στην ενεργότερη παρέμβαση του κράτους του Ισραήλ στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Για να παρεμβαίνει πιο δραστικά στη διαμόρφωση της κοινής γνώμης, δημιουργήθηκαν οι λεγόμενες «φάρμες των διαδικτυακών τρολ», ένας κανονικός ψηφιακός στρατός, που καλείται να διασφαλίσει ότι η όποια κριτική στο Ισραήλ θα αντιμετωπίζεται με εχθρότητα, επιθέσεις και αντικατηγορίες, συχνά για αντισημιτισμό. Αποτελούμενος από επίσημους, ανεπίσημους και ψεύτικους λογαριασμούς σε κάθε πλατφόρμα, αυτός ο στρατός των τρολ κρίθηκε τόσο επιτυχημένος, που το 2013 το Ισραήλ δήλωσε επίσημα ότι θα στρατολογούσε «κρυφές μονάδες» από Ισραηλινούς φοιτητές και διεθνείς υποστηρικτές για να τον ενισχύσει.

Ο στρατός αυτός επιτίθεται διαρκώς σε υποστηρικτές των Παλαιστινίων στο διαδίκτυο και όσους αποδοκιμάζουν την πολιτική του κράτους - δολοφόνου. Ακόμα, έχει ενορχηστρώσει διάφορες καμπάνιες, όπου αποκαλύπτονται προσωπικές πληροφορίες φοιτητών και καθηγητών πανεπιστημίων, εργαζομένων και άλλων. Τέτοια παραδείγματα αποτελούν οι μακαρθικού τύπου χαφιεδο-ιστοσελίδες, όπως η «Canarymission.org» και η ανάρτηση των ονομάτων και των φωτογραφιών μελών των φοιτητικών οργανώσεων στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια των ΗΠΑ, που υπέγραψαν ανακοινώσεις καταδίκης της κατοχής της Παλαιστίνης από το Ισραήλ^6.

Σε πολλές περιπτώσεις, οι στρατολογημένοι ανταμείβονται με υποτροφίες και διάφορα προγράμματα «επιμόρφωσης». Στην ιστοσελίδα «hasbaraisrael.com», για παράδειγμα, αναφέρεται πως το Πρόγραμμα Υποτροφιών «προσφέρει σε φιλοϊσραηλινούς ηγέτες φοιτητών την ευκαιρία να αποκτήσουν ηγετικές δεξιότητες, να δικτυωθούν με τους συνομηλίκους τους, να συναντήσουν Ισραηλινούς και Παλαιστίνιους από όλες τις πλευρές του πολιτικού φάσματος και να ταξιδέψουν σε στρατηγικές τοποθεσίες σε όλη τη χώρα.

Αυτό το 16ήμερο εκπαιδευτικό πρόγραμμα υπεράσπισης του Ισραήλ είναι μια εμπειρία που αλλάζει τη ζωή, παρέχοντας στους μαθητές τη γνώση και την εμπειρία από πρώτο χέρι για να νικήσουν τα ψέματα και την προπαγάνδα που σαρώνει στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση. Η Hasbara δραστηριοποιείται σε περισσότερες από 95 πανεπιστημιουπόλεις σε όλη τη Βόρεια Αμερική και έχει μέχρι στιγμής εκπαιδεύσει πάνω από 3.000 φοιτητές».

Το σεμινάριο που αναφέρθηκε αρχικά, αποτελεί κομμάτι αυτής της επιχείρησης που συνεχίζεται μέχρι και σήμερα. Ο αναπληρωτής γενικός διευθυντής Δημόσιας Διπλωματίας στο υπουργείο Εξωτερικών, Emmanuel Nahshon, υπογράμμισε πόσο σημαντικός έχει γίνει ο τομέας των μέσων κοινωνικής δικτύωσης για τις προσπάθειες της κυβέρνησης στη δημόσια διπλωματία.

Είπε ότι ήταν ευκολότερο να χρησιμοποιήσει κανείς τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για να μεταδώσει αποτελεσματικά την αφήγηση του Ισραήλ, παρά να συνεργαστεί με τα ξένα μέσα ενημέρωσης. Οταν δημοσιεύονται πληροφορίες, φωτογραφίες και βίντεο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, συνέχισε, «γίνεται πιο δύσκολο για τα παραδοσιακά μέσα να τα αγνοήσουν. Είναι ένα μέσο για την άσκηση πίεσης στα συμβατικά μέσα. Αυτό είναι το παιχνίδι αυτές τις μέρες».

Στο «παιχνίδι» «παίζει» απευθείας και ο ισραηλινός στρατός, «στοχεύοντας» ακόμα και τους Ισραηλινούς. Δημοσίευμα της «Haaretz» φέτος, τον Μάρτη, αποκάλυψε ότι κατά τη διάρκεια της δολοφονικής εκστρατείας του Ισραήλ στη Γάζα το 2021, ο ισραηλινός στρατός εξαπέλυσε στρατιά από διαδικτυακά τρολ στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, σε μία προσπάθεια να υποστηρίξει και στο εσωτερικό τον βομβαρδισμό στη Γάζα.

Στο πλαίσιο της εκστρατείας αυτής, που τελικά χαρακτηρίστηκε αποτυχημένη, ο στρατός χρησιμοποίησε ψεύτικους λογαριασμούς στο Twitter, στο Facebook, στο Instagram και στο TikTok. Οι λογαριασμοί δημοσίευσαν και αναπαρήγαγαν πλάνα και εικόνες καταστροφής στη Γάζα με το hashtag «Gaza Regrets» (Η Γάζα Μετανιώνει), διαφημίζοντας τη δύναμη του ισραηλινού στρατού, ο οποίος παραδέχτηκε ότι συντόνισε την εκστρατεία με πραγματικούς influencers των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, παρέχοντάς τους εικόνες και hashtags για να μιλήσουν για τα επιτεύγματά του και να επιδείξουν τη ζημιά που προκάλεσε στη Γάζα.

Ηταν η πρώτη φορά που έγινε γνωστό ότι ο ισραηλινός στρατός χρησιμοποίησε τέτοιου είδους τακτικές με στόχο Ισραηλινούς πολίτες, προκαλώντας όμως μεγάλες αντιδράσεις. Σε δήλωσή του, ο στρατός αναγνώρισε ότι «εκ των υστέρων, διαπιστώθηκε πως η χρήση αυτών των λογαριασμών ήταν λάθος» και ισχυρίστηκε ότι οι influencers που συμμετείχαν στην επιχείρηση το έκαναν με επίσημη ιδιότητα, ως εκπρόσωποι του στρατού^7.

Παραπομπές

1. https://www.timesofisrael.com/public-diplomacy-gives-us-time-legitimacy-in-army-ops-deputy-fm-tells-activists/

2. http://megafon-news.co.il/asys/archives/65020

3. https://mepc.org/speeches/hasbara-and-control-narrative-element-strategy

4. http://www.molad.org/images/upload/files/49381451033828.pdf

5. https://www.presstv.ir/Detail/2023/10/22/713215/exposed-israel-paying-social-media-influencers-whitewash-gaza-genocide

6. https://www.dawn.com/news/1625322

7. https://apnews.com/article/israel-palestinians-social-media-fake-accounts-bots-bea114a2be8e0fcf73fcabc736047fd3

Βρετανικά στρατεύματα έξω από τη Βαγδάτη κατά το πραξικόπημα του 1941

Ο βρετανικός ιμπεριαλισμός ανησυχούσε - δικαίως - πως ο αντίπαλός του γερμανικός θα αξιοποιούσε τις αρνητικές διαθέσεις των Αράβων έναντι της πολιτικής της Βρετανίας στη Μέση Ανατολή, στοχεύοντας στην υπονόμευση των συμφερόντων της στην περιοχή (ιδιαίτερα όσον αφορά τις μεταφορές διά της διώρυγας του Σουέζ αλλά και την πρόσβαση στα πετρέλαια του Ιράκ).

Γυναίκες μέλη της Ισραηλινής «Συμμορίας Στερν» ή «Λεχί»

Τα όσα συζητήθηκαν στις σχετικές διαβουλεύσεις και συμφωνήθηκαν κατ' αρχήν με τον συνταγματάρχη Σ. Νιούκομπ (του βρετανικού υπουργείου Πληροφοριών), μεταφέρθηκαν κατόπιν στον νέο Βρετανό πρωθυπουργό Ου. Τσόρτσιλ, ο οποίος όμως τα απέρριψε. Την ίδια ακριβώς περίοδο (τον Αύγουστο του 1940) ο απεσταλμένος του Αμίν αλ-Χουσέινι, Ου. Κ. Χαντάντ, ξεκίνησε διαπραγματεύσεις με τη ναζιστική Γερμανία με κύριο αίτημα την «αναγνώριση της ανεξαρτησίας και της ενότητας των Αράβων». Κάτι τέτοιο, ωστόσο, δεν ήταν εφικτό καθώς ερχόταν σε ευθεία αντίθεση με τα συμφέροντα των συμμάχων της Γερμανίας στην περιοχή: Του μεν νεότευκτου καθεστώτος του Βισύ στη Γαλλία επί της Συρίας και του Λιβάνου, της δε Ιταλίας σε ό,τι της «αναλογούσε» ως μερίδιο επί των αραβικών εδαφών στη νέα ιμπεριαλιστική νομή του κόσμου. Ο Χαντάντ «διαμαρτυρήθηκε πως οι Αραβες δεν θα αποδέχονταν ποτέ μια ιταλική ηγεμονία» και επέστρεψε στο Ιράκ. Οι επαφές συνεχίστηκαν, δίχως όμως κάποιο καταληκτικό αποτέλεσμα.³

Μέλη της Ειδικής Επιτροπής του ΟΗΕ για την Παλαιστίνη στη Χάιφα, 1947

Τα παραπάνω έχουν αξιοποιηθεί διαχρονικά από τους διάφορους απολογητές των εγκλημάτων κατά του Παλαιστινιακού λαού στην προσπάθειά τους να «στοιχειοθετήσουν» μια δήθεν «ιδεολογική συγγένεια» μεταξύ Ισλάμ / Αράβων και ναζισμού-φασισμού, να «μειώσουν» το δίκαιο του αγώνα των Παλαιστινίων και να «ηθικοποιήσουν» τη βία εναντίον τους.

Διαδήλωση του ΚΚ Παλαιστίνης, 1947

Βεβαίως, όπως σε κάθε εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα, τα μέσα, οι συμμαχίες του, κ.ο.κ., καθορίζονται από το ποια τάξη ηγείται σε αυτόν: Εν προκειμένω, μια συμμαχία αστών και μεγαλογαιοκτημόνων (από τους οποίους προέρχονταν κοινωνικά και οι θρησκευτικοί ηγέτες), με τη στήριξη και μικροαστικών στρωμάτων.

Ο προσανατολισμός μιας μερίδας της αραβικής άρχουσας τάξης για συμμαχία με τον γερμανικό ιμπεριαλισμό ως η πιο ενδεδειγμένη επιλογή για την επίτευξη των σκοπών της στη δοσμένη συγκυρία των ενδοϊμπεριαλιστικών αντιθέσεων και συγκρούσεων ήταν αντικειμενικά ξένος προς τα πραγματικά - ταξικά - συμφέροντα (και τις προσδοκίες) της λαϊκής πλειοψηφίας. Οπως ήταν ξένος και πριν δύο δεκαετίες, κατά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο, όταν η ίδια άρχουσα τάξη προσέγγισε -για τον ίδιο σκοπό- τον βρετανικό ιμπεριαλισμό.

Οσον αφορά τις εξελίξεις στην ίδια την Παλαιστίνη την περίοδο του Β' Παγκοσμίου Πολέμου: Οι βρετανικές αποφάσεις για περιορισμό των εβραϊκών μεταναστευτικών ροών και την παραχώρηση ανεξαρτησίας σε βάθος δεκαετίας, κατάφεραν - έστω και προσωρινά - να αμβλύνουν τις αντιδράσεις μεταξύ των δοκιμαζόμενων από τις τρίχρονες συγκρούσεις αραβικών πληθυσμών.

«Ζήτω η ένωση Εβραϊκής και Αραβικής Νεολαίας ενάντια στον φασισμό!», Αφίσα της Νεολαίας του ΚΚ Παλαιστίνης για την 1η Μάη, 1943

Με το αραβικό εθνικοαπελευθερωτικό κίνημα τσακισμένο από την άγρια καταστολή και τη μεγάλη πλειοψηφία της ηγεσίας του φυλακισμένη ή εκτοπισμένη, η εβραϊκή αστική τάξη έγινε ακόμα πιο επιθετική στους στόχους και τα μέσα της. Ενδεικτικά όσο και «προφητικά» θα αποδεικνύονταν τα όσα κατέγραψε τότε στο ημερολόγιό του το ηγετικό στέλεχος του Εβραϊκού Εθνικού Ταμείου Γ. Γιέιτζ: «Πρέπει να είναι καθαρό σε μας ότι δεν υπάρχει χώρος στην Παλαιστίνη για τους δύο λαούς. (...) Η μόνη λύση είναι μια Παλαιστίνη, τουλάχιστον η Δυτική Παλαιστίνη, χωρίς Αραβες. Δεν υπάρχει χώρος για συμβιβασμούς! (...) Η λύση είναι η μετακίνηση των Αράβων από εκεί στις γειτονικές χώρες (...) Ούτε ένα χωριό, ούτε μια φυλή δεν πρέπει να μείνει».⁶

Η συνεδρίαση του ΟΗΕ που υπερψήφισε το σχέδιο δημιουργίας δύο ανεξάρτητων κρατών στην Παλαιστίνη, 1947

Να θυμίσουμε πως οι οργανώσεις αυτές, που το 1944 χαρακτηρίζονταν «τρομοκρατικές» (επειδή ακριβώς στρέφονταν πλέον και κατά των Βρετανών), λίγα χρόνια πρωτύτερα υπήρξαν σύμμαχοι των βρετανικών στρατιωτικών δυνάμεων στην καταστολή των εξεγερμένων Αράβων της Παλαιστίνης (1936-1939). Λίγο αργότερα δε, θα συγκροτούσαν τον κορμό του ισραηλινού στρατού (IDF). Γεγονός που, αν μη τι άλλο, καταδεικνύει και το πόσο επιφανειακή - εξωπραγματική είναι μια «δικαιακή» - νομικίστικη λογική στον χαρακτηρισμό τέτοιων οργανώσεων και αντίστοιχων συγκρούσεων.

Την περίοδο του Β' Παγκοσμίου Πολέμου οι δυνατότητες ιδεολογικοπολιτικής δράσης και παρέμβασης του Κομμουνιστικού Κόμματος Παλαιστίνης (ΚΚΠ) διευρύνθηκαν λόγω της μαζικής ένταξης Αράβων στις γραμμές της εργατικής τάξης. Οι ανάγκες της βρετανικής πολεμικής βιομηχανίας έδωσαν για πρώτη φορά στους Αραβες της Παλαιστίνης τη δυνατότητα να εργαστούν σε κλάδους που έως τότε μονοπωλούνταν από το εβραϊκό κεφάλαιο (και στους οποίους ίσχυαν όροι φυλετικού αποκλεισμού).

Το ΚΚΠ ρίχτηκε στη μάχη για τη συνδικαλιστική οργάνωση αυτής της νέας γενιάς εργατών με σημαντικά αποτελέσματα. Νέες εργατικές ενώσεις συγκροτήθηκαν σε πόλεις όπως η Ιερουσαλήμ, η Γιάφα και η Ναζαρέτ, ενώ εξαιρετικά σημαντική υπήρξε η δημιουργία συνδικαλιστικής οργάνωσης στους εργάτες της πολεμικής βιομηχανίας (στο ιδρυτικό της συνέδριο στις 4 Απρίλη 1943 μετείχαν 44 αντιπρόσωποι που εκπροσωπούσαν τους 28.000 από τους 45.000 εργαζομένους στον κλάδο).⁸

Ωστόσο, το Κομμουνιστικό Κόμμα δεν κατάφερε να δώσει συνέχεια σε αυτήν τη δυναμική. Στη βάση του προβλήματος βρισκόταν η λαθεμένη στρατηγική του κόμματος (σε συνάρτηση και με τη γενικότερη - λαθεμένη - στρατηγική του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος τότε). Η υιοθέτηση της στρατηγικής του αντιφασιστικού μετώπου και των σταδίων οδήγησε στην άμβλυνση - και εν τέλει την κατάργηση - της πολεμικής του ΚΚΠ έναντι του βρετανικού ιμπεριαλισμού (δεδομένης της συμμετοχής της Βρετανίας στην αντιφασιστική Συμμαχία) καθώς και στην αποσύνδεση του ζητήματος της ανεξαρτησίας (του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα) από την πάλη για κοινωνική απελευθέρωση. Πραγματική λύση όμως υπέρ των λαών της Παλαιστίνης στο εθνικό ζήτημα (με την ελεύθερη και ειρηνική συμβίωση και ανάπτυξη όλων των εθνοτήτων της περιοχής) δεν μπορούσε να επιτευχθεί έξω από την ενότητα των συμφερόντων και της πάλης Αράβων και Εβραίων εργαζομένων σε ταξική βάση, με ενιαίο μέτωπο κατά του βρετανικού ιμπεριαλισμού, σε ένα κράτος εργατικό και όχι αστικό.

Η αποσύνδεση του εθνικού από το ταξικό, η πρόταξη αστικών (έστω και «δημοκρατικών» - «προοδευτικών») στόχων (όπως η «ενιαία, ανεξάρτητη, δημοκρατική Παλαιστίνη») και η αναζήτηση συμμαχιών σε αστικές δυνάμεις (έστω και «δημοκρατικές» - «προοδευτικές») οδηγούσε αναπόφευκτα στη στοίχιση πίσω από τα συμφέροντα και τις επιδιώξεις των αντίπαλων αστικών τάξεων κάθε εθνότητας.

Ολα τα παραπάνω είχαν αντίκτυπο και στην ταξική - διεθνιστική ενότητα του Κομμουνιστικού Κόμματος.

Στο επίκεντρο της εσωκομματικής διαπάλης, από τη μεριά του εβραϊκού τμήματος του ΚΚΠ, τέθηκε η αδυναμία του κόμματος να εκτιμήσει την εξέλιξη της εβραϊκής κοινότητας στην Παλαιστίνη (τη σημαντική της αύξηση επί του συνόλου του πληθυσμού, τη διαμόρφωση εθνικής συνείδησης στις γραμμές της κ.λπ.) και ο ολοένα στενότερος προσανατολισμός του ΚΚΠ προς την αστική ηγεσία του αραβικού εθνικοαπελευθερωτικού κινήματος. Παράλληλα, αναζητώντας τρόπους παρέμβασης στην εβραϊκή κοινότητα και «πατώντας» στη στρατηγική του ντόπιου και διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος της εποχής, οι Εβραίοι κομμουνιστές πρόταξαν την ανάγκη διαμόρφωσης «κοινού αντιφασιστικού μετώπου» με τμήματα του αστικού ρεύματος του σιωνισμού (τον οποίο διέκριναν πλέον σε «προοδευτικό» και «αντιδραστικό»).

Η αραβική πλειοψηφία στο ΚΚΠ, προτάσσοντας τον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα (και αποσυνδέοντάς τον από τον κοινωνικό - ταξικό), εναρμονιζόταν όλο και περισσότερο με τους «εθνικούς» στόχους της αστικής ηγεσίας του. Η προσπάθεια για όσο το δυνατόν μεγαλύτερη συμμετοχή και αποδοχή στο αραβικό εθνικοαπελευθερωτικό κίνημα υπ' αυτούς τους όρους υπονομευόταν (κατά την τότε αντίληψη της αραβικής πλειοψηφίας του ΚΚΠ) από τη συμμετοχή Εβραίων στο κόμμα.

Η ιδεολογικοπολιτική υποχώρηση του ΚΚΠ είχε επιτρέψει στην αντιπαλότητα της αραβικής με την εβραϊκή αστική τάξη να υπεισέλθει στις γραμμές του.

Η κρίσιμη στιγμή ήρθε με την αυτοδιάλυση της Κομμουνιστικής Διεθνούς τον Μάη του 1943, η οποία και λειτούργησε καταλυτικά στη διάσπαση του κόμματος σε εθνικές γραμμές (παρότι οι σχέσεις ΚΚΠ - ΚΔ είχαν διακοπεί ήδη από το 1938). Το ΚΚΠ χαιρέτισε την αυτοδιάλυση της ΚΔ και ανακηρύχθηκε σε «εθνικό αραβικό κόμμα», διέγραψε τους «παρεκκλίνοντες προς τον σιωνισμό» και άλλαξε την ονομασία του σε Εθνικό Απελευθερωτικό Σύνδεσμο (ΕΑΣ). Διακηρυγμένος στόχος του κόμματος έγινε η «εθνική απελευθέρωση» (που μπορούσε να επιτευχθεί μόνο μέσα από «την εθνική ενότητα») και ο σχηματισμός «δημοκρατικής κυβέρνησης που θα εγγυούταν τα δικαιώματα όλων χωρίς διακρίσεις». Ο σοσιαλισμός παραπέμφθηκε στο μέλλον «ως ένα ζήτημα που δεν αφορά το σήμερα αλλά το αύριο».⁹

Η πλειοψηφία των Εβραίων κομμουνιστών που διαγράφτηκε ή έφυγε από το κόμμα διατήρησε την ονομασία ΚΚΠ για ένα διάστημα, ενώ τον Αύγουστο του 1944 κατήλθε στις εκλογές της εβραϊκής κοινότητας υπό τον τίτλο Λαϊκή Δημοκρατική Λίστα (όπου έλαβε 1,9% και εξέλεξε 3 βουλευτές). Το Εβραϊκό κόμμα τάχθηκε υπέρ ενός ενιαίου «ανεξάρτητου δημοκρατικού κράτους (...) με πλήρη δικαιώματα για την εβραϊκή μειονότητα» και αυξημένη αυτονομία για τις τοπικές κοινότητες. Επίσης, τάχθηκε υπέρ της εγκατάστασης Εβραίων προσφύγων στην Παλαιστίνη αλλά όχι και της πλήρους άρσης των περιορισμών στη μετανάστευση.¹⁰

Στα τέλη του Β' Παγκοσμίου Πολέμου η κατάσταση στην Παλαιστίνη ήταν εκρηκτική. Εκθεση της Αγγλοαμερικανικής Διερευνητικής Επιτροπής (που συστάθηκε τον Γενάρη του 1946 για να γνωμοδοτήσει επί του Παλαιστινιακού ζητήματος) ανέφερε σχετικά:

Από τη μία, υπήρχε ένας πλειοψηφικός αραβικός πληθυσμός, που «επιθυμούσε να γίνει κύριος του οίκου του» και «θεωρούσε τη βρετανική κυριαρχία ως παραβίαση του δικαιώματός του στην αυτοδιάθεση, επιβάλλοντάς του», μεταξύ άλλων, «έναν εποικισμό τον οποίο ούτε επιθυμεί ούτε θα ανεχθεί - μια εισβολή των Εβραίων στην Παλαιστίνη».¹¹

Από την άλλη, η εβραϊκή κοινότητα της Παλαιστίνης είχε αναπτύξει έναν ιδιαίτερο εσωτερικό - εσωστρεφή και περιχαρακωμένο - τρόπο οργάνωσης κάθε πτυχής της ζωής της, η οποία γινόταν ολοένα και πιο «στενά πειθαρχημένη» και «στρατιωτικοποιημένη». Πλέον, η εβραϊκή κοινότητα είχε καταστεί υπό την αιγίδα του Εβραϊκού Πρακτορείου ένα «κράτος εν κράτει». Πράγματι, το Εβραϊκό Πρακτορείο, που είχε ιδρυθεί το 1929 ως ο επιχειρησιακός βραχίωνας του Σιωνιστικού Οργανισμού στην Παλαιστίνη και λειτουργούσε έκτοτε ως ο πολιτικός εκπρόσωπος της εβραϊκής κοινότητας έναντι των βρετανικών αρχών, είχε αναπτύξει μια σειρά από παράλληλες δομές και υπηρεσίες, δημιουργώντας «ένα εικονικό μη-εδαφικό εβραϊκό κράτος, με τα δικά του εκτελεστικά και νομοθετικά όργανα, αντίστοιχα από πολλές απόψεις εκείνων της Βρετανικής Διοίκησης». Δίπλα σε αυτά, είχε επίσης συγκροτηθεί ένα δίκτυο «ισχυρών παράνομων ενόπλων δυνάμεων», που συνολικά υπολογίζονταν σε 61.200 - 67.300 μαχητές.¹²

Η Αγγλοαμερικανική Επιτροπή κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η εκχώρηση ανεξαρτησίας στην Παλαιστίνη, είτε ενιαία είτε με τη δημιουργία δύο κρατών, ήταν πρόωρη δεδομένης της εχθρότητας μεταξύ Αράβων και Εβραίων, που κινδύνευε να μετεξελιχθεί σε ανοιχτό πόλεμο και απειλή για την παγκόσμια ειρήνη. Αντ' αυτού, πρότεινε την υπαγωγή της Παλαιστίνης στην κηδεμονία του ΟΗΕ, ωσότου εξασφαλιζόντουσαν οι προϋποθέσεις ειρηνικής συμβίωσης των δύο πληθυσμών σε ένα ενιαίο κράτος.

Βεβαίως, κάτι τέτοιο δεν ήταν δυνατό να γίνει αποδεκτό, ούτε από τους Αραβες (που - κατά το βρετανικό χρονοδιάγραμμα του 1939 - βρίσκονταν μια ανάσα από την επίτευξη της ανεξαρτησίας τους), ούτε από τους Εβραίους (στους οποίους οι ναζιστικές θηριωδίες είχαν καταδείξει περισσότερο από ποτέ την ανάγκη συγκρότησης δικού τους κράτους).

Με τη λήξη του Β' Παγκοσμίου Πολέμου στην Ευρώπη (τον Μάη του 1945), το Εβραϊκό Πρακτορείο απαίτησε από την βρετανική κυβέρνηση «να ανακοινώσει άμεσα τη συγκρότηση της Παλαιστίνης ως Εβραϊκό κράτος», εκχωρώντας σε αυτό κάθε εξουσία - αρμοδιότητα σχετικά με τη μετανάστευση και τον εποικισμό, καθώς και επί των πλουτοπαραγωγικών πηγών της περιοχής.¹³

Παράλληλα, η ένοπλη δράση των σιωνιστικών ενόπλων οργανώσεων κατά βρετανικών στόχων εντάθηκε ακόμα περισσότερο. «Στις 22 Ιούλη 1946», αναφέρει βρετανική Εκθεση, «η εκστρατεία που διεξήγαν οι [σ.σ. εβραϊκές] τρομοκρατικές οργανώσεις κορυφώθηκε εκ νέου με την ανατίναξη μιας πτέρυγας του ξενοδοχείου Βασιλιάς Δαυίδ στην Ιερουσαλήμ, όπου στεγάζονταν τα γραφεία της Κυβερνητικής Γραμματείας [σ.σ. των βρετανικών αρχών της Παλαιστίνης] και τμήμα της στρατιωτικής διοίκησης», σκοτώνοντας συνολικά 91 ανθρώπους. «Επόμενες τρομοκρατικές ενέργειες», σύμφωνα με την ίδια Εκθεση, «περιελάμβαναν την απαγωγή ενός Βρετανού δικαστή και Βρετανών αξιωματικών, τη διενέργεια δολιοφθορών σε σιδηροδρόμους και πετρελαϊκές εγκαταστάσεις στη Χάιφα καθώς και την ανατίναξη ενός Συλλόγου Βρετανών Αξιωματικών στην Ιερουσαλήμ με πολλά θύματα». Ολα τα παραπάνω είχαν ως αποτέλεσμα την επιβολή στρατιωτικού νόμου σε μια σειρά περιοχές.¹⁴

Τα αραβικά κράτη, από τη μεριά τους, «αντιλαμβανόμενα με γενικότερο τρόπο τις υποθέσεις και τα συμφέροντά τους», συγκρότησαν τον Αραβικό Σύνδεσμο (22 Μάρτη 1945), με διακηρυγμένο σκοπό τη στενότερη συνεργασία και συντονισμό τους σε μια σειρά από θέματα (πολιτικά, οικονομικά, πολιτισμού, κ.ο.κ.), τη διαφύλαξη της ανεξαρτησίας τους, κ.ά. Στο ιδρυτικό Σύμφωνο του Συνδέσμου υπήρχε ειδική αναφορά στην Παλαιστίνη και στην υπόθεση της ανεξαρτησίας της, όπως και πρόβλεψη για συμμετοχή εκπροσώπου της στις εργασίες του.¹⁵

Τον Νοέμβρη του 1945, με τη συνδρομή του Αραβικού Συνδέσμου, ανασυστάθηκε επίσης η Παλαιστινιακή Αραβική Ανώτατη Επιτροπή (που πρακτικά είχε πάψει να υφίσταται από το 1937 όταν τέθηκε εκτός νόμου από τους Βρετανούς).

Οι διαπραγματεύσεις που πραγματοποιήθηκαν στο Λονδίνο από τον Σεπτέμβρη του 1946 έως τον Φλεβάρη του 1947 κατέληξαν - για μια ακόμη φορά - σε αδιέξοδο. Οπως αναφέρει ο ΟΗΕ, «ο Σιωνιστικός Οργανισμός, ενδυναμωμένος από τη νέα μαζική μετανάστευση (προς την Παλαιστίνη), νόμιμη και παράνομη, από την ύπαρξη καλά εξοπλισμένων δυνάμεων (...) και από την ισχυρή διεθνή υποστήριξη, δεν ήταν διατεθειμένος να συμβιβαστεί ως προς τον μακροχρόνιο στόχο του, στην εκπλήρωση του οποίου είχε φτάσει τόσο κοντά (...) Οι Παλαιστίνιοι Αραβες, με την υποστήριξη των άλλων αραβικών λαών, ήταν αποφασισμένοι να περιφρουρήσουν και να διαφυλάξουν τη χώρα τους, καθώς και να αποτρέψουν την περαιτέρω κυριαρχία της από τη συνεχιζόμενη εβραϊκή μετανάστευση. Το αδιέξοδο ήταν πλήρες και η μεγάλης κλίμακας βία προ των πυλών»¹⁶.

Μπρος στο αδιέξοδο, η βρετανική κυβέρνηση «ανακάλυψε» ξαφνικά ότι «δεν είχε την εξουσιοδότηση, σύμφωνα με τους όρους της Εντολής, να αποδώσει τη χώρα (σ.σ. την Παλαιστίνη) ούτε στους Αραβες ούτε στους Εβραίους, ούτε να τη μοιράσει μεταξύ τους»! Ετσι, στις 18 Φλεβάρη 1947, ανακοίνωσε ότι θα μετέθετε το πρόβλημα στον ΟΗΕ¹⁷. Ο πραγματικός λόγος γι' αυτήν την εξέλιξη, βεβαίως, ήταν το τεράστιο κόστος της βρετανικής κυριαρχίας στην περιοχή (που απαιτούσε 100.000 στρατό και 30 - 40 εκατομμύρια στερλίνες τον χρόνο), το οποίο η Βρετανία, αν και κερδισμένη στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, δεν μπορούσε πλέον να διατηρήσει¹⁸.

Η πρώτη ειδική συνεδρίαση του ΟΗΕ για την Παλαιστίνη πραγματοποιήθηκε στις 28 Απρίλη 1947. Κρίσιμη παράμετρος της όλης συζήτησης υπήρξε η σύνδεση ή μη του προβλήματος των Εβραίων προσφύγων στην Ευρώπη με την πορεία (και μορφή) της ανεξαρτησίας της Παλαιστίνης.

«Το ζήτημα της Παλαιστίνης», τόνισε ο αντιπρόσωπος της Συρίας, «είναι στο σύνολό του ανεξάρτητο και χωριστό από το ζήτημα των διωχθέντων ανθρώπων στην Ευρώπη. Οι Αραβες της Παλαιστίνης δεν ευθύνονται για τις διώξεις των Εβραίων στην Ευρώπη. Οι διώξεις αυτές καταδικάζονται απ' όλο τον πολιτισμένο κόσμο, και οι Αραβες είναι ανάμεσα σε κείνους που συμπάσχουν με τους διωχθέντες Εβραίους. Ωστόσο, η λύση αυτού του προβλήματος δεν μπορεί να είναι στην ευθύνη της Παλαιστίνης, η οποία είναι μια μικροσκοπική χώρα και η οποία έχει δεχθεί ήδη αρκετούς πρόσφυγες και άλλους από το 1920 (...) Η επανεγκατάσταση εκτοπισμένων ατόμων δεν πρέπει να πραγματοποιηθεί σε μία μη αυτοδιοικούμενη περιοχή, δίχως τη συγκατάθεση του πληθυσμού αυτής της περιοχής (...) Κάθε άλλη αντιπροσωπεία που επιθυμεί να εκφράσει τη συμπαράστασή της, έχει περισσότερο χώρο στη χώρα της απ' ό,τι η Παλαιστίνη και περισσότερα μέσα για να δεχτεί τους πρόσφυγες και να τους βοηθήσει»¹⁹.

Ο εκπρόσωπος του Εβραϊκού Πρακτορείου, από τη μεριά του, υπήρξε κατηγορηματικός: «Γιατί καραβιές ανυπεράσπιστων Εβραίων προσφύγων - άνδρες, γυναίκες και παιδιά που έζησαν όλη την κόλαση της ναζιστικής Ευρώπης - εκδιώχνονται από τις ακτές της εβραϊκής εθνικής εστίας (...); Αν θεωρηθεί δεδομένο ότι ο εβραϊκός λαός βρίσκεται δικαιωματικά στην Παλαιστίνη, τότε όλες οι επιπτώσεις και τα συνεπακόλουθα αυτής της υπόθεσης θα πρέπει να γίνουν αποδεκτά. Το πιο σημαντικό είναι ότι θα πρέπει να επιτραπεί στους Εβραίους να επανεγκατασταθούν στην Παλαιστίνη χωρίς περιορισμούς στον αριθμό, με τη μόνη προϋπόθεση πως δεν θα εκτοπίσουν ή θα χειροτερεύσουν (τη ζωή) του συνόλου των υπαρχόντων κατοίκων που επίσης βρίσκονται εκεί δικαιωματικά»²⁰.

Τελικά, το ζήτημα των προσφύγων έμεινε ανοιχτό (να εξεταστεί κατά περίπτωση), γεγονός που πρακτικά μεταφραζόταν «στην έμμεση σύνδεση του ζητήματος των Εβραίων προσφύγων με εκείνο του μέλλοντος της Παλαιστίνης»²¹.

Αυτό όμως που προκάλεσε τη μεγαλύτερη αγανάκτηση στους αντιπροσώπους των αραβικών κρατών στον ΟΗΕ ήταν η παντελής έλλειψη οποιασδήποτε αναφοράς, στην αρχική αυτή φάση των διαβουλεύσεων, στην ανεξαρτησία της Παλαιστίνης. Οι προτάσεις που κατέθεσαν η ΕΣΣΔ και η Πολωνία σχετικά με την ίδρυση «ενός ανεξάρτητου δημοκρατικού κράτους της Παλαιστίνης» απορρίφθηκαν από την πλειοψηφία²².

Για τη σοβιετική αντιπροσωπεία στον ΟΗΕ «η συγκρότηση ενός ενιαίου αραβο-εβραϊκού κράτους με ίσα δικαιώματα για τους Εβραίους και τους Αραβες» υπήρξε «ο καλύτερος τρόπος (...) επίλυσης του Παλαιστινιακού ζητήματος». Ταυτόχρονα, ωστόσο, επισημαινόταν ότι «αν αυτό το σχέδιο αποβεί αδύνατο να πραγματοποιηθεί, δεδομένης της επιδείνωσης των σχέσεων ανάμεσα σε Εβραίους και Αραβες (...) τότε θα πρέπει να λάβουμε υπόψη το δεύτερο σχέδιο (...) που προβλέπει τη διχοτόμηση της Παλαιστίνης σε δύο ανεξάρτητα αυτόνομα κράτη, ένα εβραϊκό και ένα αραβικό. Και πάλι, μια τέτοια λύση για το Παλαιστινιακό ζήτημα θα ήταν δικαιολογημένη μόνο στην περίπτωση που οι σχέσεις μεταξύ των εβραϊκών και αραβικών πληθυσμών στην Παλαιστίνη αποδεικνύονταν τόσο κακές ώστε θα ήταν αδύνατο να συμφιλιωθούν και να διασφαλιστεί η ειρηνική συμβίωση Αράβων και Εβραίων (...)». Η σοβιετική αντιπροσωπεία δεν παρέλειψε επίσης να στιγματίσει τα «δυτικά ευρωπαϊκά κράτη» και «το γεγονός (...) πως δεν μπόρεσαν να διασφαλίσουν την υπεράσπιση των βασικών δικαιωμάτων του εβραϊκού λαού και να τον προστατέψουν απέναντι στη βία των φασιστών εκτελεστών», κάτι που με τη σειρά του «εξηγούσε τις προσδοκίες των Εβραίων για τη δημιουργία δικού τους κράτους»²³.

Στα μέσα Ιούνη 1947 η Ειδική Επιτροπή, που συστάθηκε από τον ΟΗΕ, για να εξετάσει το ζήτημα της Παλαιστίνης, μετέβη στην περιοχή.

Οι τοποθετήσεις του Ντ. Μπεν Γκουριόν (πρόεδρος τότε του Εβραϊκού Πρακτορείου) στην Επιτροπή αντανακλούσαν τις αντιφάσεις ανάμεσα στις επίσημες διακηρύξεις και τις πραγματικές προθέσεις των σιωνιστών στην Παλαιστίνη. Ετσι, ενώ από τη μια ισχυριζόταν ότι «είμαστε ένας μικρός, αδύνατος, ανυπεράσπιστος λαός», την ίδια στιγμή διαβεβαίωνε πως αν ο ΟΗΕ λάμβανε μια απόφαση θετική ως προς τους στόχους του σιωνισμού, προκαλώντας τη βίαιη αντίδραση των Παλαιστίνιων Αράβων, οι Εβραίοι μπορούσαν να «φροντίσουν τον εαυτό τους». Με τον ίδιο τρόπο, την ίδια στιγμή που δήλωνε ότι «ήταν έτοιμοι να συζητήσουν την προοπτική (ίδρυσης) ενός εβραϊκού κράτους σε μια επαρκή περιοχή της Παλαιστίνης», υπογράμμιζε πως «δικαιούμαστε την Παλαιστίνη στο σύνολό της»²⁴.

Η Αραβική Ανώτατη Επιτροπή, από τη μεριά της, αρνήθηκε να συναντηθεί με την Επιτροπή του ΟΗΕ, διαμαρτυρόμενη για την έως τότε στάση του Οργανισμού στο ζήτημα της ανεξαρτησίας της Παλαιστίνης και για τον μη διαχωρισμό του από το προσφυγικό ζήτημα. Η Επιτροπή συναντήθηκε παρ' όλα αυτά με εκπροσώπους του Αραβικού Συνδέσμου, οι οποίοι και επανέλαβαν τη θέση πως «το μέλλον της Παλαιστίνης δεν μπορεί να αποφασιστεί από άλλους (...) (παρά μόνο) από τον ίδιο τον λαό της». «Ο σιωνισμός», πρόσθεσαν, «δεν έχει νόμιμο δικαίωμα στην Παλαιστίνη. Η υλοποίηση του προγράμματός τους βασίστηκε αποκλειστικά στη στήριξη του καθεστώτος μιας ξένης δύναμης, η οποία λειτούργησε αυθαίρετα και άδικα. Οι δυνάμεις τους ήταν δυνάμεις καταπίεσης». Ιδιαίτερη ανησυχία εκφράστηκε σχετικά με τις επεκτατικές τάσεις του σιωνισμού: Πως αν επιτρεπόταν η απεριόριστη μετανάστευση, το όποιο περιορισμένο σε έκταση εβραϊκό κράτος δεν θα επαρκούσε, μετατρεπόμενο αργά ή γρήγορα σε ένα «προγεφύρωμα κατά του αραβικού κόσμου». Ο αντιπρόσωπος της Αιγύπτου υπήρξε ακόμα πιο κατηγορηματικός ως προς αυτό: «Η κυβέρνηση της Αιγύπτου», δήλωσε στην Επιτροπή, «βλέπει με μεγάλη ανησυχία την ίδρυση εβραϊκών εποικισμών κοντά στα αιγυπτιακά σύνορα. Πρόκειται απλά για μια ένδειξη του πρώτου βήματος προς την εκπλήρωση των εβραϊκών επιδιώξεων για επέκταση στην περιοχή του Σινά, που αναφέρεται ήδη σε διάφορες διακηρύξεις (τους)». «Η αιγυπτιακή κυβέρνηση», τόνισε, «έχει ήδη λάβει μέτρα απέναντι σε αυτόν τον κίνδυνο που πλησιάζει όλο και πιο κοντά στα σύνορά μας»²⁵.

Εν συνεχεία, η Ειδική Επιτροπή του ΟΗΕ μετέβη στην Ευρώπη προκειμένου να εξετάσει «τις εναλλακτικές στην επανεγκατάσταση (των Εβραίων στην Παλαιστίνη), δηλαδή τον επαναπατρισμό ή την ενσωμάτωσή τους σε κοινότητες της Γερμανίας ή της Αυστρίας». Ωστόσο, καθώς ανέφερε σε σχετική της Εκθεση, οι περισσότεροι από τους πρόσφυγες «αρνούνταν να επαναπατριστούν» λόγω «φόβου απέναντι σε έναν αυξανόμενο αντισημιτισμό». «Ο αντισημιτισμός», σημειωνόταν, ήταν πράγματι «ισχυρός στους ντόπιους πληθυσμούς, ιδιαίτερα έναντι των Εβραίων που ζούσαν σε κέντρα συγκέντρωσης» (περίπου 250.000). Ακολούθως, οι περισσότεροι πρόσφυγες δήλωναν «πως δεν επιθυμούσαν επανεγκατάσταση σε οποιαδήποτε άλλη χώρα πέραν της Παλαιστίνης». Βεβαίως, όπως υπογράμμιζε η Ειδική Επιτροπή, η ευρεία αυτή πεποίθηση ήταν εν μέρει το προϊόν «μιας ευρύτατης προπαγάνδας που είχε διενεργηθεί από ή εκ μέρους του Εβραϊκού Πρακτορείου στα κέντρα προσφύγων». Η προπαγάνδα του Εβραϊκού Πρακτορείου παρότρυνε τους πρόσφυγες να μεταβούν στην Παλαιστίνη, σε «ένα εβραϊκό κράτος για τον εβραϊκό λαό», το οποίο μάλιστα παρουσιαζόταν να εκτείνεται «σε μια περιοχή πολύ μεγαλύτερη από τα σημερινά της γεωγραφικά όρια». Σύμφωνα με τον εκπρόσωπο της Προπαρασκευαστικής Επιτροπής του Διεθνούς Οργανισμού Προσφύγων, παρά την προπαγάνδα, «όσοι βρίσκονταν στα κέντρα κατά κανόνα θα συμφωνούσαν πως, αν τους δινόταν η δυνατότητα, θα πήγαιναν σε άλλα μέρη εκτός της Παλαιστίνης»²⁶.

Η Ειδική Επιτροπή του ΟΗΕ δεν κατάφερε να καταλήξει σε μια ενιαία πρόταση για το ζήτημα της Παλαιστίνης. Η πλειοψηφία των μελών της πρόκρινε ως λύση τη συγκρότηση δύο ανεξάρτητων κρατών (με ενιαία οικονομία) και τη διεθνοποίηση της Ιερουσαλήμ. Το υπό συγκρότηση εβραϊκό κράτος θα είχε οριακή εβραϊκή πλειοψηφία στο σύνολο του πληθυσμού του (498.000 έναντι 497.000), ενώ στο αραβικό κράτος η αραβική πλειοψηφία θα ήταν σχεδόν απόλυτη (725.000 έναντι 10.000). Η μειοψηφία πρόκρινε ως λύση τη συγκρότηση ενός ενιαίου ομόσπονδου κράτους με πρωτεύουσα την Ιερουσαλήμ. Συμφωνία υπήρξε στο κομμάτι που αφορούσε τον τερματισμό - το συντομότερο δυνατό - της βρετανικής κυριαρχίας και την έναρξη μιας μεταβατικής περιόδου προς την ανεξαρτησία υπό την αιγίδα του ΟΗΕ.

Ο Αραβικός Σύνδεσμος και η Παλαιστινιακή Αραβική Ανώτατη Επιτροπή απέρριψαν τη λύση της διχοτόμησης. «Οι Αραβες της Παλαιστίνης», διαμαρτύρονταν, «δεν μπορούν να κατανοήσουν γιατί το δικαίωμά τους να ζήσουν ελεύθερα και ειρηνικά, και να αναπτύξουν τη χώρα τους σύμφωνα με τις παραδόσεις τους, αμφισβητείται και τίθεται διαρκώς υπό διερεύνηση (...) Οι σιωνιστές ενεργούν μια επιθετική εκστρατεία με σκοπό να εξασφαλίσουν με τη βία μία χώρα που δεν είναι δικιά τους (...) Ο αγώνας των Αράβων της Παλαιστίνης κατά του σιωνισμού δεν έχει τίποτε κοινό με τον αντισημιτισμό. Ο αραβικός κόσμος αποτελούσε μία από τις σπάνιες οάσεις καταφυγής για τους Εβραίους μέχρι που η ατμόσφαιρα της καλής γειτονίας δηλητηριάστηκε από τη διακήρυξη του Μπαλφούρ (σ.σ. τη βρετανική ιμπεριαλιστική πολιτική εποικισμού της Παλαιστίνης) και το επιθετικό πνεύμα που ενέσπειρε στην εβραϊκή κοινότητα»²⁷.

Ο Σιωνιστικός Οργανισμός, από τη μεριά του, ενέκρινε τη λύση της διχοτόμησης, αν και είχε αντιρρήσεις αναφορικά με την έκταση των εδαφών που προέβλεπε για το εβραϊκό κράτος. Οπως επισήμανε ο Χ. Γουάιζμαν (τέως πρόεδρος του ΣΟ και μετέπειτα πρώτος πρόεδρος του κράτους του Ισραήλ), το εβραϊκό κράτος που προέβλεπε ο ΟΗΕ ήταν 8 φορές μικρότερο απ' ό,τι η εβραϊκή πλευρά οραματιζόταν στο πλαίσιο της βρετανικής Εντολής²⁸.

Στα παραπάνω ήρθε σύντομα να προστεθεί και η ανακοίνωση της Βρετανίας πως δεν προτίθετο να αναλάβει καμιά υποχρέωση αναφορικά με τη μετάβαση της Παλαιστίνης προς την ανεξαρτησία και πως θα αποσυρόταν από την περιοχή την 1η του Αυγούστου 1948. Κατά συνέπεια, η μεταβατική περίοδος που είχε προβλέψει ο ΟΗΕ συρρικνώθηκε από δύο χρόνια σε μόλις δύο μήνες. Τα δύο κράτη θα λάμβαναν την ανεξαρτησία τους την 1η του Οκτώβρη 1948. Αυτό, ωστόσο, δημιουργούσε ένα κενό εξουσίας, το οποίο οι Βρετανοί, αν και αναγνώριζαν, δήλωναν κυνικά πως δεν ήταν πλέον δικό τους πρόβλημα. «Η αναχώρηση (...) των δυνάμεων που αυτή τη στιγμή διασφαλίζουν τον νόμο και την τάξη στην Παλαιστίνη», τόνιζε σε σχετική της δήλωση η βρετανική κυβέρνηση, «θα αφήσει ένα κενό, και υπήρξε το πιο δύσκολο μέρος του έργου της Γενικής Συνέλευσης (του ΟΗΕ) να βρει τα μέσα για να καλύψει αυτό το κενό (...) (Ομως) το Ηνωμένο Βασίλειο δεν μπορεί να επιτρέψει στο στρατό και τη διοίκησή του να χρησιμοποιηθούν για να επιβάλουν αποφάσεις που δεν είναι αποδεκτές από καμιά πλευρά στην Παλαιστίνη»²⁹.

Η πρόωρη απόσυρση των βρετανικών δυνάμεων έδινε ουσιαστικά το πράσινο φως για την επιβολή του ένοπλα ισχυρότερου στην περιοχή. Ταυτόχρονα, εξ αντικειμένου, άνοιγε τον δρόμο για την προώθηση των θέσεων άλλων ιμπεριαλιστικών κρατών στη Μέση Ανατολή - κύρια των ΗΠΑ.

Η πρόταση - σχέδιο δημιουργίας δύο ανεξάρτητων κρατών στην Παλαιστίνη υπερψηφίστηκε από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ στις 29 Νοέμβρη 1947 (Απόφαση 181-II). Υπέρ ψήφισαν 33 κράτη (ανάμεσά τους και η ΕΣΣΔ), κατά 13 (ανάμεσά τους όλα τα αραβικά κράτη, η Τουρκία, αλλά και η Ελλάδα), ενώ 10 απείχαν (ανάμεσά τους και η Βρετανία). Τα αραβικά κράτη ξεκαθάρισαν πως δεν θεωρούσαν την εν λόγω απόφαση δεσμευτική γι' αυτά, εκτιμώντας ότι ήταν αντίθετη στη Χάρτα του ΟΗΕ. Για την ΕΣΣΔ η λύση των δύο ανεξάρτητων κρατών είχε πια καταστεί «η μόνη λειτουργική» δεδομένου ότι «οι Εβραίοι και οι Αραβες είτε δεν επιθυμούσαν είτε δεν μπορούσαν να ζουν μαζί»³⁰.

Καθ' όλη την κρίσιμη περίοδο 1945 - 1947 οι Εβραίοι κομμουνιστές συνέχισαν να διακηρύσσουν ότι «θα ζήσουμε μαζί για πάντα» και να καλούν σε ενότητα με τις «προοδευτικές δυνάμεις» των Αράβων. Ωστόσο, πέρα από ορισμένες κοινές απεργιακές δράσεις (με σημαντικότερη τη μεγάλη απεργία των Εβραίων και Αράβων εργατών στα Ταχυδρομεία και τα Τηλεγραφεία τον Απρίλη του 1946, που κράτησε δύο βδομάδες «παραλύοντας κυριολεκτικά τη (βρετανική) διοίκηση»), δεν υπήρξε κάποια άλλη συνεργασία ανάμεσα στους Εβραίους και τους Αραβες κομμουνιστές μέχρι την οργανωτική τους επανένωση στο Κομμουνιστικό Κόμμα του Ισραήλ το 1948³¹.

Οι Αραβες κομμουνιστές, μέσω του Εθνικού Απελευθερωτικού Συνδέσμου (ΕΑΣ), είχαν αρχικά ορισμένα σημαντικά ερείσματα στην αραβική εργατική τάξη (διαθέτοντας την πλειοψηφία στις συνδικαλιστικές οργανώσεις της Ιερουσαλήμ, της Γιάφα, της Γάζας, κ.ά.). Ομως η στρατηγική της «εθνικής ενότητας» δεν επέτρεψε τη μετατροπή αυτών των ερεισμάτων σε ουσιαστική κοινωνική - πολιτική δύναμη με αυτοτελείς ταξικούς σκοπούς. Το ΕΑΣ, αν και αποκλείστηκε από την Ανώτατη Αραβική Επιτροπή (κατηγορούμενο από την τελευταία ως «φιλο-σιωνιστικό» κόμμα), ωστόσο τη στήριξε ως «σύμβολο της εθνικής ενότητας» και έκφραση της επιδιωκόμενης πολιτικής του για τη συγκρότηση ενός «εθνικού μετώπου»³². Οταν τον Σεπτέμβρη του 1947 το ΕΑΣ ήρε τη στήριξή του στην αστική ηγεσία του αραβικού εθνικού κινήματος, κατηγορώντας την πως απέστρεφε την πάλη του Παλαιστινιακού λαού από τον αγώνα κατά του βρετανικού ιμπεριαλισμού μετατρέποντάς την σε «μια φυλετική σύγκρουση μεταξύ Αράβων και Εβραίων», ήταν πια πολύ αργά³³.

Πράγματι, όταν η κατάσταση οξύνθηκε και οι συγκρούσεις γενικεύτηκαν, Αραβες και Εβραίοι κομμουνιστές ούτε είχαν ούτε ήταν σε θέση να δώσουν μια ταξική απάντηση - διέξοδο σε όφελος των συμφερόντων των εργαζομένων της Παλαιστίνης.

Παραπομπές

1. Palestine. Statement of Policy, εκδ. HM Stationary Office, London, 1939, σελ. 3-6, 8-12.

2. Philip Mattar, «Amin Al-Husayni and Iraq's quest for independence», στο Arab Studies Quarterly, τ.6, αρ. 4, 1984, σελ. 271 και 275

3. Philip Mattar, ό.π. σελ. 277 - 279

4. Philip Mattar, ό.π. σελ. 277 - 279

5. A Survey of Palestine - Prepared in December 1945 and January 1946 for the information of the Anglo-American Committee of Inquiry, τόμ.1, εκδ. Institute of Palestine Studies, Washington, 1991, σελ.54 και United Nations, Origins and evolution of the Palestine Problem: 1917-1947 (Part I), στο https://www.un.org/unispal/history2/origins-and-evolution-of-the-palestine-problem/part-i-1917-1947/ (από δω και πέρα ΟΗΕα).

6. Γ. Γιέιτζ, καταχώρηση στο ημερολόγιό του στις 20.12.1940, στο Chaim Simons, A historical survey of proposals to transfer Arabs from Palestine, 1895-1947, διαδικτυακή έκδοση, 2004, σελ. 137.

7. ΟΗΕα, ό.π.

8. M. K. Budeiri, The Palestine Communist Party, PhD, LSE, 1977, σελ. 173.

9. M. K. Budeiri, ό.π., σελ. 195-198 και 256-258.

10. M. K. Budeiri, ό.π., σελ. 202-205.

11. Report of the Anglo-American Committee of Enquiry, εκδ. HM Stationary Office, London, 1946, σελ. 29-30.

12. Ο.π. 26-28, 34, 39-41.

13. ΟΗΕα, ό.π.

14. The Political History of Palestine Under British Administration: Memorandum by His Britannic Majesty's Government Presented in July 1947 to the United Nations Special Committee on Palestine, εκδ. British Information Services, Jerusalem, 1947, σελ. 31-32.

15. Pact of the League of Arab States, 22.3.1945 (https://avalon.law.yale.edu/20th_century/arableag.asp). Το ιδρυτικό υπέγραφαν οι ηγέτες της Συρίας, της Υπεριορδανίας, του Ιράκ, της Σαουδικής Αραβίας, του Λιβάνου, της Αιγύπτου και της Υεμένης.

16. ΟΗΕα, ό.π.

17. The Political History of Palestine, ό.π., - Supplement, σελ. 10.

18. Κατά τα λεγόμενα του Ου. Τσόρτσιλ στο βρετανικό Κοινοβούλιο στις 18.2.1947, στο https://hansard.parliament.uk/commons/1947-02-18/debates/4f8bc0e9-f2d5-4267-8d07-10707986db6e/PalestineConference(GovernmentPolicy)

19. United Nations, Origins and evolution of the Palestine Problem: 1947-1977 (Part ΙΙ), στο https://www.un.org/unispal/history2/origins-and-evolution-of-the-palestine-problem/part-ii-1947-1977/ (από δω και πέρα ΟΗΕβ).

20. ΟΗΕβ, ο.π.

21. ΟΗΕβ, ο.π.

22. ΟΗΕβ, ο.π.

23. ΟΗΕβ, ο.π.

24. ΟΗΕβ, ο.π.

25. ΟΗΕβ, ο.π.

26. ΟΗΕβ, ο.π.

27. ΟΗΕβ, ο.π.

28. ΟΗΕβ, ο.π.

29. ΟΗΕβ, ο.π.

30. ΟΗΕβ, ο.π.

31. M. K. Budeiri, ό.π., σελ. 207-208, 229.

32. M. K. Budeiri, ό.π., σελ. 220, 265-266, 268-269.

33. M. K. Budeiri, ό.π., σελ. 272, 280, 286.