Πατέρας και κόρη. Εκείνος «πραγματιστής» με εξηντάχρονη επιχειρηματική «θητεία» στο χώρο του πολιτισμού - ελληνικού και ξένου - εκείνη παρότι θήτευσε πλάι του και τον διαδέχτηκε στο καλλιτεχνικό του γραφείο, κληρονόμησε από τη μητέρα της την έφεση στην ποίηση. Ο λόγος για τον Θεόδωρο Κρίτα και την Αλίνα Κρίτα και τα βιβλία τους που παρουσιάστηκαν, από τους Σταύρο Ψυχάρη και Μάριο Πλωρίτη και τους ίδιους, προχτές το βράδυ στην κατάμεστη, από πρόσωπα των Τεχνών και των Γραμμάτων, «αίθουσα με τους καθρέφτες» της «Μ. Βρετανίας». Εκεί από όπου ο Θ. Κρίτας ξεκίνησε την πολιτιστική «πορεία» του και στα τέσσερα σημεία του πλανήτη.

Το βιβλίο του Θεόδωρου Κρίτα τιτλοφορείται «Οπως τους γνώρισα». Πρόκειται για το β΄ τόμο των αναμνήσεών του από άλλες 25 κορυφαίες προσωπικότητες των Τεχνών, των Γραμμάτων αλλά και της πολιτικής - Ελληνες και ξένους. Τον τόμο αυτό τον αφιερώνει στη σύζυγό του, τη μεγάλη κυρία του θεάτρου μας, Βάσω Μανωλίδου. Ο Θ. Κρίτας, επισημαίνοντας ότι κάθε άνθρωπος - διάσημος ή άσημος - έχει και την κακή του πλευρά, είπε ότι στα κείμενά του τα πρόσωπα παρουσιάζονται όπως τους γνώρισε ο ίδιος κι όχι με την «έξω εικόνα τους», αλλά και ότι δεν τις απομυθοποιεί γράφοντας για κουσούρια τους. Να σημειώσουμε ότι στην παρουσίαση του βιβλίου ήταν και η διάσημη χορεύτρια Σιλβί Γκιγιέμ, η οποία με χιούμορ αναφέρθηκε στην πρώτη γνωριμία της με τον Θ. Κρίτα, ο οποίος της δηλώθηκε: «Εγώ είμαι η Ελλάδα».

Τα πρόσωπα που «απαθανατίζει» ο β΄ τόμος του Θ. Κρίτα είναι: Αιμίλιος Βεάκης, Σοφία Βέμπο, Σιλβί Γκιγιέμ, Αμάλια Ερνάντες, Μονσερά Καμπαγιέ, Χοσέ Καρέρας, Γεχούντι Μενουχίν, Αντνάν Μεντερές, Πίνα Μπάους, Χάρι Μπελαφόντε, Καρλ Μπεμ, Γιόζεφ Μπρόνσκι, Δημήτρης Μυράτ, Μυρτιώτισσα, Τζόρτζιο ντε Κίρικο, Σέιζι Οζάουα, Ελένη Παπαδάκη, Ρολάν Πετί, Μάγια Πλιτσέσκαγια, Φώτος Πολίτης, Αιμίλιος Ριάδης, Αρθουρ Ρουμπινστάιν, Ουίλιαμ Φόκνερ, Εκατερίνα Φούρτσεβα, Αράμ Χατσατουριάν.

Το βιβλίο της Αλίνας Κρίτα «Απόδραση σε ασημένιους ελαιώνες» περιέχει εβδομήντα ποιήματα και προλογίζεται από τον Απόστολο Δοξιάδη. Και τα δύο βιβλία κυκλοφόρησαν από τις εκδόσεις «Νέα Σύνορα» - Α. Α. Λιβάνη.

- Από την «Αγρα» κυκλοφόρησε ένα ολιγοσέλιδο (30 σελ.) μικρού σχήματος, αλλά πολύτιμο για την πολιτιστική ιστορία μας στον 20ό αιώνα, βιβλιαράκι. Συγγραφέας του, ο παθιασμένος ρέκτης άγνωστων κι αποξεχασμένων πτυχών του πολιτισμού μας, ομότιμος καθηγητής Ιατρικής του Πανεπιστημίου Αθηνών Θάνος Μιχαηλίδης και τίτλος του «Ο Ρίχαρντ Στράους στο δελφικό σπίτι των Σικελιανών». Το βιβλίο μάς γνωρίζει τη φιλοξενία του Στράους από τον Αγγελο και την Εύα Σικελιανού, το 1926, στο σπίτι τους, στους Δελφούς, με την ευκαιρία των συναυλιών του μεγάλου Γερμανού συνθέτη στο Παναθηναϊκό Στάδιο και της πρότασής του για ανέγερση Μεγάρου Μουσικής στου Φιλοπάππου.

- Από τις εκδόσεις «Γαβριηλίδη» κυκλοφόρησαν: Το πεζογραφικό του Λευτέρη Κεϊζή «Λοβαφερινσορτκατς - Ψιλοκομμένο πάθος». Ενα βιβλίο, αφιερωμένο στον μεγάλο Γάλλο ποιητή Πολ Βαλερί, το οποίο περιλαμβάνει το περίφημο ποίημά του «Το παραθαλάσσιο νεκροταφείο» και το εκτενέστερο «Η νεαρή μοίρα». Το σχέδιο προλόγου για το πρώτο ποίημα και η εκτενής, εμπεριστατωμένη εισαγωγή για το δεύτερο, η μετάφραση (παρατίθενται τα ποιήματα και στο πρωτότυπο), καθώς και ένα ποίημα - εγκώμιο στον Π. Βαλερί ανήκουν στον Αναστάσιο Γιανναρά. Οι εκδόσεις κυκλοφόρησαν μια σειρά ποιητικών βιβλίων, υπό τον τίτλο «εκ νέου», η οποία περιλαμβάνει παρουσιάσεις παλαιότερων Ελλήνων ποιητών από νεότερους. Τα τρία πρώτα βιβλία της σειράς τιτλοφορούνται: «Ρώμος Φιλύρας (Μια παρουσίαση από τον Γιάννη Δάλλα)», «Τέος Σαλαπασίδης (Μια παρουσίαση από τον Κώστα Βούλγαρη)», «Λευτέρης ιερόπαις (Μια παρουσίαση από τον Γιώργο Μαρκόπουλο)». Τέλος, ο «Γαβριηλίδης » κυκλοφόρησε την τελευταία ποιητική συλλογή του καθηγητή Πανεπιστημίου Γιάννη Δάλλα «Στοιχεία ταυτότητας».

- Από τον «Πατάκη» κυκλοφόρησε η έρευνα - μελέτη της Μαρίνας Νέσπορ «Φωνολογία», που απευθύνεται σε γλωσσολόγους και φοιτητές γλωσσολογίας με ειδική ενασχόληση στη φωνολογία. Η προσαρμογή του βιβλίου στα ελληνικά υπογράφεται από τις Αγγελική Ράλη - Μαρίνα Νέσπορ.

- Από τα «Νέα Σύνορα» Α. Α. Λιβάνη κυκλοφόρησαν: Το πολύ όμορφα εικονογραφημένο, με πρότυπο τα παλιά αναγνωστικά της Α` Δημοτικού βιβλίο του γιατρού, δημοσιογράφου, συγγραφέα της σειράς γλωσσολογικών βιβλίων «Η Λέξη» Νίκου Βαρδιάμπαση «Ετυμολογικό Αλφαβητάριο», το οποίο ο συγγραφέας του το προσφέρει «ως όπλο άμυνας και αντίστασης». Εικονογράφηση: Λευτέρης Χαιρετάκης. Το πρώτο του μυθιστόρημα κατέθεσε ο γνωστός θεατρικός συγγραφέας Μήτσος Ευθυμιάδης. Τίτλος του, «Μοιραία σχέση». Πρόλογος, Γεράσιμος Κανδύλης.

- Από τη «Μέδουσα» (Καλλιδρομίου 17, τηλ. 3633.564), κυκλοφόρησε το ιστορικό μυθιστόρημα του Ζαν Ντιβό «Τα βιολιά του βασιλιά», που μας ταξιδεύει στην εποχή των μεγάλων συνθετών, μουσικών και βιρτουόζων στα βασιλικά ανάκτορα της Ρώμης, της Βενετίας, της Κρεμόνα, της Μάντοβα, της Πάντοβα. Μετάφραση: Αλέξης Εμμανουήλ.

- Από τον «Γκοβόστη» κυκλοφόρησαν: Το ιστορικό αστυνομικό μυθιστόρημα του Φιλίπ Ντελελίς «Το μυστικό του Μπαχ», που, δομημένο σαν «φούγκα», αφηγείται τη σύνθεση από τον Γιόχαν Σεμπάστιαν Μπαχ του έργου «Μουσική προσφορά» με παραγγελία του Φρειδερίκου Β` της Πρωσίας. Εργο στο οποίο υπήρχε ένα «λάθος» ή ένα «μυστικό» του Μπαχ, με το οποίο συνδέονται κάποιοι θάνατοι και φόνοι (Μετάφραση Αθηνά Δημητρακάκη). Το πρώτο πεζογραφικό βιβλίο της νοσηλεύτριας Μαρίας Στρίγκου «Η Αλίκη στη χώρα των τραυμάτων».

- Από την «Πορεία» (Ζωοδ. Πηγής 6, τηλ. 3831.622) κυκλοφόρησε το ογκώδες (377 σελ.), πλούσιο σε βιβλιογραφία, ευρετήριο και εικόνες, βιβλίο του πολιτικού μηχανικού Γιάννη Μπαδογιαννάκι «ΧΡΟΝΟΣ - Οδοιπορικό χωρίς τέλος», το οποίο αναλύει την έννοια «Χρόνος», όπως εμφανίζεται μέσα στη διαχρονία της, στα συστήματα μέτρησής της και στα «μυστήριά» της, που προσπάθησαν να εξηγήσουν πολλοί φιλόσοφοι, φυσικοί και άλλοι επιστήμονες από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα.

- Από την «Αστάρτη» κυκλοφόρησαν: Γιάννης Δημουλέας «Μια ελεύθερη μέρα» (μυθιστόρημα). Γιώργος Παπαζήσης «Παλαβή σελήνη, τρελό φεγγάρι» (μυθιστόρημα).

- Από τον Τ. Πιτσιλό (Σοφοκλέους 4, τηλ. 3211.237) κυκλοφόρησε το μυθιστόρημα της Βάσως Κωσταρίδη «Το αυτό-γραφο μυθιστόρημα».

- Από τον «Πρόσπερο» (Αλκιβιάδου 9, τηλ. 8814.854) κυκλοφόρησε η ποιητική συλλογή του Μήτσου Παπανικολάου «Τα ποιήματα» (τρίτη έκδοση).

- Από το «Δωρικό» κυκλοφόρησε το μυθιστόρημα του Κώστα Δέτσικα «1111 Η πύλη του χρόνου».

Προικισμένος με το χάρισμα απλού, αλλά καλοδιατυπωμένου λόγου, αρχίζει τα απομνημονεύματά του με τίτλο «Ο τελευταίος των Τριανταφυλλαίων», με τη γέννησή του (1917) στο Ευπάλιο Δωρίδας και κλείνει στην τελευταία δεκαετία του αιώνα, οπότε αρκετοί από την οικογένειά του «έφυγαν».

Διανθισμένο το γραπτό του με το ρουμελιώτικο ιδίωμα, γίνεται απολαυστικό στις περιγραφές της παιδικής του ηλικίας, με αναφορές στα ήθη, έθιμα και στις αγροτικές ασχολίες του χωριού του, ως την Κατοχή. Ο ίδιος και οι δικοί του ήταν αριστερών αρχών, ανήκε στους «παραβρέχηδες», χαρακτηριστική επωνυμία του Γιάννη Σκαρίμπα. Οργανώνεται στην Αντίσταση (1941-1944) και εντάσσεται στο Κομμουνιστικό Κόμμα. Στη διάρκεια των Δεκεμβριανών, ήταν γραμματέας της Τομεακής Επιτροπής του ΕΑΜ και μέλος της Αχτιδικής Επιτροπής των Δήμων Ευπαλίου και Ποτίδαιας και εφεδροΕΛΑΣίτης. Κατά τον Εμφύλιο, επιτελής του αρχηγείου Βερμίου, πολιτικός επίτροπος ταγμάτων, παίρνει μέρος σε δεκάδες μάχες (Πιερία, Καϊμακτσαλάν, Σινιάτσικο, Πάικο, Βίτσι). Τραυματίζεται και περνά στη Γιουγκοσλαβία - Μπούλκες κι έπειτα στην Τσεχοσλοβακία. «Το καλοκαίρι του 1952, το Κόμμα μού έκανε τη μεγάλη τιμή να μου αναθέσει τη διεύθυνση της Κεντρικής Κομματικής Σχολής Νίκος Μπελογιάννης».

Επιστροφή στην Αθήνα το 1954 ως παράνομος. Συλλαμβάνεται. Φυλακή 11 χρόνια και επί χούντας εξορίες στη Γυάρο και το Παρθένι Λέρου. Το 1968, βαριά άρρωστος, ελευθερώνεται. Μετά τη μεταπολίτευση, εργάζεται σκληρά σα διευθυντής του λογιστηρίου της «Σύγχρονης Εποχής». Υπήρξε ιδρυτικό μέλος του ΚΜΕ.

Κι οι άλλοι Τριανταφυλλαίοι; «Ημασταν 5 αδέλφια. Πρώτη ήταν η Κούλα, πέθανε το 1981. Δεύτερος ο Νίκος. Οντας συνταγματάρχης του ΔΣΕ και αρχηγός του Αρχηγείου Κεντρικής Μακεδονίας του ΔΣΕ, σκοτώθηκε το Φλεβάρη του 1948... Τρίτος η αφεντιά μου... Τέταρτος ήταν ο Γιάννης, ΕΠΟΝίτης στην Κατοχή, γιατρός - χειρουργός, στέλεχος του ΚΚΕ. Δύο φορές υποψήφιος βουλευτής του ΚΚΕ στη Φωκίδα. Πέθανε στις 5.1.97. Τελευταία ήταν η Κατίνα. ΕΠΟΝίτισσα στην Κατοχή. Πέθανε το 1995. Απόμεινα μόνος. Ο «τελευταίος των Τριανταφυλλαίων...», πρόσφατα, εξεμέτρησε κι αυτός του βίου (Εκδόσεις: Γραφικές Τέχνες Ελένη Γκολέμα, Σόλωνος 120-3, Αθήνα 1999).

Από τις εκδόσεις «Ελλέβορος», του Αργους κυκλοφόρησαν τέσσερις συλλογές (δυο με ποίηση και μία με πεζά).

ΓΙΩΡΓΟΣ ΔΑΓΛΑΣ: «Το μαύρο χιόνι». Ο ποιητής, με χυμώδη γλώσσα, στοχάζεται. Οι σκέψεις του απεικονίζουν ρεαλιστικά τη στάση ζωής, τα «πιστεύω» και τα «εγώ» του μέσα σ' έναν κοινωνικό «κυκλώνα».

Απαισιόδοξος, με μικρές χαραμάδες φωτός, κριτικάρει, απορρίπτει και διαμαρτύρεται. Ωστόσο, ο καθαρός του λόγος δίνει στην ποιητική του φωνή γερά θεμέλια. «Τα άλλοθι και τα λόγια/ που δεν είπαμε ποτέ/ κεντημένα στα κλειστά μας βλέφαρα/».

ΦΩΤΗΣ ΜΟΤΣΗΣ: «Το μικρό απέραντο». Ο Φ. Μ. στο «Μικρό απέραντο» γράφει ερωτική ποίηση, με χειμαρρώδη λόγο, με ευρήματα, λυρικά στοιχεία κι έναν ελεγχόμενο ρεαλισμό. «Υιοθετημένος από τους/ δρόμους που ψηλάφησα στο άφθαρτο σώμα σου/ Ζωή/ αναζητώ τώρα τα φωνήεντα/ που σε κατευνάζουν/».

ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΗΓΟΠΟΥΛΟΣ: «Το κακό σπυρί». Ο Γ. Ρ., ποιητής καταξιωμένος με έξι συλλογές στο ενεργητικό του, συνεχίζει την πορεία του με «Το κακό σπυρί». Αφαιρετικός, βαθυστόχαστος, συμπεριφέρεται σαν εραστής στην αγαπημένη, που είναι η Ποίηση. Με μορφή βοσκού ή ψαρά, θα τη λατρέψει. Συχνά χάνεται άλλοτε μέσα στα μάτια της κι άλλοτε μέσα στις «λεύτερες πληγές» της. «Σ' ακολούθησα από τον Ορχομενό στην Επίδαυρο/ κουρελής εγώ/ μισός βουνίσιος και μισός θαλασσινός/ ζητιανεύοντας/ μια νύχτα μες στα μάτια σου να γίνω γλάρος/».

Κι αλλού: «Και τι να πω για την Πρωτομαγιά/ στις παπαρούνες/ ούτε αίμα/».

ΛΕΥΤΕΡΗΣ ΜΠΑΡΔΑΚΟΣ: «Ει, Λούντβιχ» (πεζά). Ο Λ. Μ., φιλόλογος στο Αργος, δημοσιεύει έντεκα πεζά κομμάτια, ολιγόλογα, με πολλή αγάπη για τη μουσική και την καθημερινότητα. Απλός, οικείος, με αποχρώσεις ποιητικής ευαισθησίας, μας χαρίζει στιγμιότυπα, στα οποία ο αναγνώστης παίρνει δικαιωματικά τη δική του θέση και χαίρεται να τον ακολουθεί στους δρόμους που χαράζει αφήνοντας κάποια στιγμή ένα κρυφό δάκρυ. Ο Λ. Μ. επιχειρεί να διαβεί τις μικρές σκοτεινές πτυχές της ζωής, αλλά πάντα βγαίνει στο φως.