Η εδώ και καιρό διακηρυγμένη στροφή της οικονομίας της ΕΕ σε πολεμική, τα ανοιχτά μέτωπα με άλλα ιμπεριαλιστικά κέντρα, η προσπάθεια θωράκισης των ευρωενωσιακών μονοπωλίων μπροστά στο ενδεχόμενο νέας κρίσης και η αποφασιστικότητα της ΕΕ να υπερασπιστεί τα συμφέροντά τους και με τα όπλα αν απαιτηθεί, βρίσκουν έκφραση σε έναν προϋπολογισμό «γενναιόδωρο» σε ό,τι αφορά τις πολεμικές δαπάνες και ακόμα πιο «σφιχτό» σε ό,τι αφορά τις όποιες δαπάνες για τις λαϊκές ανάγκες.

Το νέο ΠΔΠ παρουσίασε μέσα στη βδομάδα η επικεφαλής της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, δίνοντας το «σήμα» για την έναρξη του σχετικού παζαριού που πάντα συνοδεύει αυτήν τη διαδικασία, με τους ανταγωνισμούς για τη μοιρασιά ανάμεσα στα κράτη - μέλη να έρχονται στον «αφρό» με το «καλημέρα». Η διαδικασία αναμένεται να ολοκληρωθεί σε δύο περίπου χρόνια και να καταληχτεί ο τελικός προϋπολογισμός, και το μόνο βέβαιο είναι ότι οι λαοί θα βρίσκονται στους χαμένους της υπόθεσης, αφού και τις δαπάνες τις λεγόμενες κοινωνικού χαρακτήρα θα δουν να συρρικνώνονται και νέους φόρους θα επωμιστούν, ενώ πάνω από τα κεφάλια τους θα επικρέμαται διαρκώς ο κίνδυνος μεγαλύτερης εμπλοκής σε επεμβάσεις και πολέμους, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τη ζωή τους.

Ο προϋπολογισμός της ΕΕ για την περίοδο 2028 - 2034 προβλέπει μεταξύ άλλων 500% αύξηση στις δαπάνες για την «άμυνα» και 100 δισ. ευρώ για την Ουκρανία, συμπληρωματικά στην αύξηση των πολεμικών δαπανών που αποφασίζουν τα κράτη - μέλη, στο πλαίσιο και της ΝΑΤΟικής νόρμας για το 5% του ΑΕΠ. Συνολικά εκατοντάδες δισ. ευρώ από τις επιπλέον δαπάνες του προϋπολογισμού της ΕΕ θα «πέσουν» στην παραγωγή οπλικών συστημάτων, αλλά και στην κατασκευή υποδομών για τη στρατιωτική κινητικότητα.

Για «προϋπολογισμό της νέας εποχής, ο οποίος ταιριάζει στις φιλοδοξίες της Ευρώπης» έκανε λόγο η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, ομολογώντας ότι πρόκειται για «προϋπολογισμό που απαντά στις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Ευρώπη και ενισχύει την ανεξαρτησία μας» απέναντι στα άλλα ιμπεριαλιστικά κέντρα, δήλωση που θα σκόρπισε χαμόγελα ικανοποίησης στους εγχώριους θιασώτες της στρατηγικής αυτονομίας της λυκοσυμμαχίας.

Το σχέδιο που παρουσιάστηκε περιλαμβάνει 5 βασικούς τομείς δαπανών, και συγκεκριμένα:

- «Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανταγωνιστικότητας» με σχεδόν 410 δισ. ευρώ «πεσκέσι» για τους επιχειρηματικούς ομίλους, αλλά και με διπλασιασμό του προγράμματος «Horizon Europe» για τη λεγόμενη καινοτομία. Στόχος, με οδηγό την περιβόητη έκθεση Ντράγκι για τη «στρατηγική αυτονομία» να στηρίξει τους ευρωενωσιακούς επιχειρηματικούς ομίλους απέναντι στα άλλα ιμπεριαλιστικά κέντρα, ενώ προβλέπεται ακόμα η ενίσχυση των λεγόμενων υποδομών «διπλής χρήσης», στρατιωτικής και πολιτικής, με διπλασιασμό του μηχανισμού «Συνδέοντας την Ευρώπη», όπως και δεκαπλασιασμό των κονδυλίων για τη στρατιωτική κινητικότητα.

- 131 δισ. ευρώ για το σκέλος Αμυνας και Διαστήματος στο πλαίσιο του Ταμείου Ανταγωνιστικότητας, ποσό πέντε φορές μεγαλύτερο από το σημερινό.

- Ενίσχυση της Ουκρανίας με άλλα 100 δισ. ευρώ, δηλαδή κι άλλο «λάδι στη φωτιά» του πολέμου, πάντα με το βλέμμα στο φαγοπότι της «ανοικοδόμησης». Αλλα 200 δισ. - αύξηση 75% - υπολογίζονται και για το λεγόμενο «Παγκόσμιο Ευρωπαϊκό Μέσο», που αφορά επί της ουσίας σε εργαλεία αύξησης της επιρροής της ιμπεριαλιστικής ένωσης.

- Δημιουργία ενός ειδικού μηχανισμού αντιμετώπισης κρίσεων, ύψους έως 400 δισ. ευρώ. Αποκαλυπτική και εδώ η πρόεδρος της Επιτροπής, είπε κατά την παρουσίαση ότι «οι κρίσεις δεν αποτελούν πλέον την εξαίρεση, αλλά τον κανόνα. Και έχουμε πάρει τα μαθήματά μας. Οταν συμβεί ένα μεγάλο σοκ, η ΕΕ θα είναι σε θέση να δράσει γρήγορα και με δύναμη»!

Σημειωτέον, με τον νέο προϋπολογισμό έρχεται στους λαούς και ο «λογαριασμός» των μέτρων που επιστράτευσαν τα κράτη - μέλη για τη θωράκιση της κερδοφορίας των ομίλων κατά την πανδημία, αφού πάνω από 168 δισ. ευρώ υπολογίζεται να πάνε σε πρώτη φάση στην αποπληρωμή των δανείων που πήρε η ΕΕ και προβλέπεται να αποπληρώνονται έως το 2058!

Και δεν χρειάζεται πτυχίο στα οικονομικά για να απαντήσει κανείς στο ερώτημα από πού θα προκύψει αυτός ο πακτωλός... Οι λαοί της ΕΕ θα πληρώσουν για μια ακόμα φορά το «μάρμαρο», με ένταση της εκμετάλλευσης, προκειμένου τα κέρδη των ομίλων να διασφαλιστούν. Εδώ εμπίπτουν τα νομοσχέδια για τα 13ωρα δουλειάς, αλλά και τα μέτρα ενίσχυσης της καταστολής, πάντα προάγγελος επίθεσης σε εργατικά - λαϊκά δικαιώματα.

Θα πληρώσουν οι λαοί με νέα χαράτσια, τα γνωστά των «ιδίων πόρων» της ΕΕ, ύψους 59 δισ. ευρώ ετησίως, με την Κομισιόν να προαναγγέλλει αύξηση των «πράσινων» και άλλων φόρων.

Θα πληρώσουν μέσω της αναδιανομής των ευρωπαϊκών κονδυλίων, όπως εύηχα διατυπώνεται η παραπέρα μείωση των κονδυλίων για τις κοινωνικές ανάγκες, ενώ και για την εκταμίευση αυτών θα απαιτείται η κατάθεση από τις κυβερνήσεις «Εθνικών και Περιφερειακών Σχεδίων Εταιρικής Σχέσης», επί της ουσίας μνημονίων, με τη γνωστή «συνταγή» των αντιλαϊκών «προαπαιτούμενων» ως αντάλλαγμα.

Ηδη ανακοινώθηκε μείωση των κονδυλίων που αφορούν τη γεωργία, κατά 100 δισ. περίπου σε σχέση με το τρέχον ΠΔΠ.

Οι εντολές σε δήμους και Περιφέρειες για αναμόρφωση των προϋπολογισμών τους, ώστε να ενσωματώνουν τις περικοπές στα ευρωπαϊκά προγράμματα, είναι μόνο η αρχή.

Απέναντι στο νέο υπερμνημόνιο, που «φωνάζει» πόλεμο και κρίση και επιβεβαιώνει ότι οι λαοί ματώνουν και στο πλαίσιο της ιμπεριαλιστικής «ειρήνης», αυτοί δεν έχουν να αντιτάξουν παρά την οργανωμένη πάλη τους. Να αξιοποιήσουν τις αντιθέσεις και τους ανταγωνισμούς στο αντίπαλο στρατόπεδο για να δρομολογήσουν εξελίξεις προς όφελός τους, με τον ανυποχώρητο αγώνα τους ενάντια στο σύστημα του καπιταλιστικού κέρδους.

Αλλωστε δεν έκρυψε λόγια, αφού τονίζοντας ότι το 2026 θα είναι μια χρονιά χωρίς καμία απολύτως αύξηση στις κρατικές δαπάνες, ξεκαθάρισε ευθύς αμέσως ότι θα υπάρξει εξαίρεση, μοναδική και αποκλειστική, για αυτές που αφορούν τον στρατιωτικό εξοπλισμό της χώρας, που μέχρι το 2027 θα αυξηθούν κατά 6,5 δισεκατομμύρια ευρώ. Μάλιστα, μέσα σε μόλις μια δεκαετία (2017-2027) αυτές εκτοξεύονται κατά 100%, από 32 δισ. ευρώ στα 64 δισ. ευρώ...

Την ίδια στιγμή, ο λαός καλείται να δεχτεί νέες σαρωτικές περικοπές, ύψους 43,8 δισ. ευρώ, για να αντιμετωπιστεί - όπως είπε ο Μπαϊρού - «ένας θανάσιμος κίνδυνος για τη χώρα», όπως βάφτισε το κρατικό χρέος, που πλέον ξεπερνά τα 3,3 δισεκατομμύρια ευρώ και θεωρείται, σε απόλυτους αριθμούς, το υψηλότερο κράτους - μέλους της ΕΕ, φτάνοντας στο 114% του ΑΕΠ της χώρας.

Μιλώντας για «τελευταία στάση πριν την άβυσσο και τη συντριβή», ο πρωθυπουργός ανήγγειλε μεταξύ άλλων: Περικοπές 5,5 δισ. ευρώ μέσα από «μετριασμό κοινωνικών δαπανών», στις οποίες συνυπολογίζονται «νέες μεταρρυθμίσεις των συστημάτων Ασφάλισης, ανεργίας και συνταξιοδότησης». Θέσπιση πλαφόν 5 δισ. ευρώ για την αύξηση κρατικών δαπανών στην Υγεία αλλά και την κάλυψη φαρμάκων από κρατικά ταμεία, με στόχο μεταξύ άλλων «να εξοικονομηθεί τουλάχιστον 1 δισ. ευρώ από εισαγωγές σε νοσοκομεία». Απολύσεις (καταρχήν) 3.000 δημοσίων υπαλλήλων με εξοικονόμηση 7,1 δισ. ευρώ από το «πάγωμα» των μισθών στο Δημόσιο.

Ακόμα, εξοικονόμηση με περικοπές στα χρήματα που το κράτος αποδίδει στους δήμους και τους άλλους φορείς της τοπικής διοίκησης, που θα κληθούν να «συμμετάσχουν προσαρμοσμένα» στην «εξυγίανση των δημοσίων δαπανών» κατά 5,3 δισ. ευρώ το 2026, με συμβολή δηλαδή 100% πάνω (!) από ό,τι τους ζητήθηκε το 2025, δρομολογώντας κατ' επέκταση κι εκείνοι με τη σειρά τους μια σειρά περικοπές σε υπηρεσίες που αφορούν τους δημότες (αθλητισμός, πολιτισμός, σχολεία, πρόνοια κ.τ.λ.), αν και τα τελευταία χρόνια στη Γαλλία έχει «τρέξει» ιδιαίτερα η «αποκέντρωση» μιας σειράς αρμοδιοτήτων που παλιότερα αποτελούσαν ευθύνη του κεντρικού κράτους.

Ταυτόχρονα, ο Μπαϊρού δεσμεύτηκε για την επιτάχυνση μιας σειράς μέτρων που θα εγγυηθούν «αύξηση της παραγωγής» και ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας που τόσο ζητούν επίμονα οι Γάλλοι μεγαλοεπιχειρηματίες, με φόντο την όξυνση του ανταγωνισμού για την ανακατανομή της πίτας, στην ευρωπαϊκή αλλά και την παγκόσμια αγορά. Ετσι μεταξύ άλλων το νέο έτος θα προκριθεί: Αύξηση των ημερών εργασίας (που εκτιμάται ότι θα αποφέρει στα κρατικά ταμεία 4,2 δισ. ευρώ), με κατάργηση δημόσιων αργιών αλλά και με καθιέρωση νέας «μέρας αλληλεγγύης» (μιας μέρας δουλειάς απ' την οποία οι εργαζόμενοι δεν θα παίρνουν ούτε ένα σεντ από τις αμοιβές τους). Στο επίκεντρο νέων νομοσχεδίων και φυσικά του «διαλόγου των κοινωνικών εταίρων» η κυβέρνηση θα θέσει τη διαμόρφωση κι άλλων μέτρων για «βελτίωση της αποδοτικότητας» των εργαζομένων, αναμόρφωση του συστήματος χορήγησης αδειών ασθενείας, νέες αλλαγές στην επιδότηση των ανέργων και του συστήματος για «παροχή ταχύτερης εύρεσης εργασίας» (αρτιότερους κανόνες εκβιασμού των ανέργων ώστε να δέχονται οποιαδήποτε θέση εργασίας τους προσφέρουν σε οποιεσδήποτε συνθήκες), με «βελτιστοποίηση των κανόνων πρόσληψης» ώστε να διευρυνθεί ακόμα περισσότερο η διαρκής ανακύκλωση εργατικού δυναμικού και να συρρικνωθούν περιθώρια διατήρησης κεκτημένων κ.τ.λ.

Μετά από αυτά, δεν ήταν καθόλου περίεργη η πρώτη αντίδραση του προέδρου των μεγαλοβιομηχάνων, Πατρίκ Μαρτέν, όταν κλήθηκε να σχολιάσει τις κυβερνητικές εξαγγελίες σε εκπομπή του LCI: «Είχα έναν πραγματικό φόβο ότι το κράτος θα ερχόταν και θα προσέθετε υποχρεωτικούς φόρους», είπε, αλλά πρόσθεσε: «Ομως, αυτό που μπορώ να πω είναι "μπράβο Μπαϊρού"!» και χαρακτήρισε τα νέα μέτρα «διαυγή, θαρραλέα και ισορροπημένα»...

Από τη μεριά της κυβέρνησης, ο υπουργός Εξωτερικού Εμπορίου, Λοραίν Σεν-Μαρτέν, δήλωσε ότι «πρέπει να γίνουμε μια χώρα που παράγει περισσότερο και άρα να δουλεύουμε περισσότερο...».

Στην «Εθνική Στρατηγική Αναθεώρηση 2025» («REVUE NATIONALE STRATEGIQUE 2025») για «Προσαρμογή στο γεωπολιτικό πλαίσιο» που παρουσίασε ο Μακρόν μια μέρα πριν τις εξαγγελίες Μπαϊρού, ορίζεται ως «στόχος κατά προτεραιότητα» ο «υλικός και ηθικός εξοπλισμός της Γαλλίας, για να αντιμετωπίσει και να κερδίσει με τους συμμάχους και τους εταίρους της "έναν μεγάλο πόλεμο υψηλής έντασης στην καρδιά της Ευρώπης" αλλά και να διαχειριστεί αποσταθεροποιητικές ενέργειες που θα αναπτυχθούν στην εδαφική της επικράτεια...».

Σημειωτέον ότι συν τοις άλλοις ο Γάλλος Πρόεδρος Μακρόν ζήτησε από την ηγεσία των γαλλικών Ενόπλων Δυνάμεων να ξεκινήσει «στρατηγικό διάλογο» με Ευρωπαίους εταίρους σχετικά με τον ρόλο που θα μπορούσε να διαδραματίσει στην προστασία της Ευρώπης ειδικά το πυρηνικό οπλοστάσιο της Γαλλίας...

«Ολοι για τον Πόλεμο! – Εγγραφείτε στο Πολεμικό Δάνειο Πεντέμισι τοις εκατό» Δημιουργημένο κατά την περίοδο της Προσωρινής Κυβέρνησης του Κερένσκι, στη Ρωσία

Για την ακρίβεια, έχουν μια «μακρά παράδοση» ενός αιώνα, από εκείνες τις γνωστές «παραδόσεις» των καπιταλιστών, όταν στέλνουν τους λαούς στη σφαγή για τα συμφέροντά τους: Ηταν τότε, με τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο σε εξέλιξη, που η Αυστροουγγρική Αυτοκρατορία περνούσε τον «Νόμο περί Πολεμικής Παραγωγής» (Kriegsleistungsgesetz). Προέβλεπε ακριβώς την επέκταση της εργάσιμης ημέρας σε δεκατρείς ώρες για τα εργοστάσια που θεωρούνταν «στρατιωτικής σημασίας», όπως και την κατάργηση των όποιων περιορισμών υπήρχαν σε ισχύ και περιόριζαν την εργασία τις Κυριακές και τις αργίες, καθώς και των απαγορεύσεων της νυχτερινής εργασίας για γυναίκες και νέους.

Η Αυστροουγγαρία βέβαια δεν ήταν η μόνη, ούτε και πρόκειται για τη μόνη «σύμπτωση» με τα όσα ετοιμάζουν σήμερα οι ιμπεριαλιστές για τους λαούς.

Ολες οι υπόλοιπες εμπλεκόμενες δυνάμεις στο ιμπεριαλιστικό μακελειό για τη μοιρασιά της λείας σε παγκόσμιο επίπεδο, πήραν ανάλογα μέτρα στο πλαίσιο της αύξησης της πολεμικής παραγωγής:

- Στην Ιταλία, η εργάσιμη εβδομάδα παρατάθηκε επίσημα σε εβδομήντα ώρες, ενώ στην πράξη ήταν πιο κοντά στις εβδομήντα πέντε ώρες.

- Στη Γαλλία η δωδεκάωρη εργάσιμη ημέρα έγινε ο κανόνας στα εργοστάσια τα οποία ασχολούνταν με την παραγωγή που σχετίζεται με τον πόλεμο, όπως τα εργοστάσια της «Renault» στην περιοχή του Παρισιού.

Εργάτες βάφουν οβίδες στο Εθνικό Εργοστάσιο Γεμίσματος Βομβών στο Νότιγχαμσαϊρ, το 1917

Αποτέλεσμα, εξάλλου, της επέκτασης της εργάσιμης ημέρας και της εντατικοποίησης ήταν και η κατακόρυφη αύξηση των εργατικών «ατυχημάτων»: Στο εργοστάσιο της «Renault» στη Βουλώνη - Μπιγιανκούρ, έξω από το Παρίσι, για παράδειγμα, είκοσι έξι εργάτες πέθαναν κατά την εγκατάσταση νέων μηχανημάτων. Παρόμοια ατυχήματα και αυξανόμενα ποσοστά θνησιμότητας και τραυματισμών παρατηρήθηκαν σε πολλές βιομηχανίες των άλλων μεγάλων εμπόλεμων δυνάμεων κατά τη διάρκεια του πολέμου. Η εργατική τάξη μάτωνε έτσι και στα πεδία των πραγματικών μαχών, όσο και στα πεδία των «βιομηχανικών μαχών» του κεφαλαίου.

Κινέζοι της 51ης Κινεζικής Εταιρείας Εργασίας εργάζονται στα Κεντρικά Εργαστήρια του Σώματος Τεθωρακισμένων, στο Teneur της Γαλλίας

Την ίδια στιγμή, μια σειρά από κλάδους, που δεν σχετίζονταν άμεσα με την πολεμική βιομηχανία και επομένως δεν είχαν το αναμενόμενο κέρδος για τους καπιταλιστές, «κατέρρευσαν», εκτινάσσοντας την ανεργία, με τη γερμανική κυβέρνηση να περνάει π.χ. το 1915 και το 1916 σειρά νόμων μειώνοντας την παραγωγή και τις ώρες εργασίας για την κλωστοϋφαντουργική βιομηχανία, όπως και επιδόματα ανεργίας για τη μείωση της δυσαρέσκειας από τις εκατοντάδες χιλιάδες απολύσεις στον κλάδο.

Ο Βρετανικός Στρατός χρησιμοποίησε πολιτικούς εργάτες στο Μέτωπο της Θεσσαλονίκης, το 1916, κατά τη διάρκεια της «Μακεδονικής εκστρατείας»

«Αναζητούνται άνδρες, γυναίκες και αγόρια κάθε ηλικίας για αγροτικές εργασίες». Οι γερμανικές αρχές προσπάθησαν να στρατολογήσουν εργάτες από τη ρωσική Πολωνία και τη Βαλτική

Οι Γερμανοί βιομήχανοι, ήδη από το φθινόπωρο του 1914, προσπάθησαν να στρατολογήσουν Βέλγους εργάτες, ιδίως εργάτες υψηλής εξειδίκευσης που είχαν μείνει άνεργοι μετά τη γερμανική κατοχή. Το φθινόπωρο του 1916, η Γερμανία ξεκίνησε τη «βίαιη στρατολόγησή» τους αρχικά οργανωμένων σε «Τάγματα Πολιτικών Εργατών» (Zivil-Arbeiter Bataillone ή ZAB) υπό άμεσο στρατιωτικό έλεγχο. Περίπου 62.000 Βέλγοι και Γάλλοι εργάτες αναγκάστηκαν να ενταχθούν στο ZAB και πολλοί από αυτούς απελάθηκαν στη Γερμανία για να εργαστούν σε γερμανικά εργοστάσια, ενώ περίπου 160 χιλιάδες ακόμα στρατολογήθηκαν «εθελοντικά» από Γερμανούς βιομηχάνους. Στα κατεχόμενα εδάφη της Βαλτικής και της βορειοανατολικής Πολωνίας (γνωστά ως Ober Ost) οι Γερμανοί ανάγκασαν δεκάδες χιλιάδες ντόπιους εργάτες να εργαστούν σε επισκευές και κατασκευές δρόμων και σιδηροδρόμων, ενώ 110 χιλιάδες εργάτες από την κατεχόμενη περιοχή της Γενικής Κυβέρνησης της Βαρσοβίας προσλήφθηκαν από τη Γερμανική Υπηρεσία Εργασίας (Deutsche Arbeiterzentrale ή DAZ), πρόσθετα στις 300.000 Πολωνές γυναίκες και άνδρες που εργάζονταν ήδη στη Γερμανία.

Η Βρετανία αξιοποίησε εκτεταμένα το σύστημα της πολεμικής παραγωγής στις ίδιες τις αποικίες, όπως π.χ. στην Ινδία, στη Ν. Αφρική, όπως και εκτεταμένα την υποχρεωτική εργασία «εργαζόμενων» - σκλάβων από τις αποικίες (υπολογίζονται σε πάνω από 300 χιλιάδες) στα ίδια τα μέτωπα του ιμπεριαλιστικού πολέμου όπως π.χ. στο δυτικό μέτωπο, για διάφορα έργα, διάνοιξη δρόμων, μεταφορές, επικοινωνίες κ.ά.

Εργάτες περπατούν έξω από το εργοστάσιο «Πουτίλοφ» στην Πετρούπολη. Η εταιρεία «Πουτίλοφ» έπαιξε κεντρικό ρόλο στη βιομηχανία όπλων και οι ειδικευμένοι εργάτες της βασικό ρόλο στην επαναστατική ανατροπή

Τα «σκήπτρα», πάντως, στην «αξιοποίηση» των αποικιών θεωρείται ότι κράτησε η Γαλλία: Στις αρχές του 1915, η γαλλική κυβέρνηση και οι βιομήχανοι άρχισαν να στρατολογούν εργάτες από τις αποικίες της Γαλλίας καθώς και μετανάστες εργάτες από άλλα ευρωπαϊκά κράτη, με τη γαλλική κυβέρνηση να «παρέχει βοήθεια» στη μεταφορά, στη στέγαση και την αστυνόμευση του ξένου εργατικού δυναμικού.

Αυτοί οι εργάτες προέρχονταν από τις γαλλικές αποικίες της Ινδοκίνας, της Αλγερίας, του Μαρόκου, της Τυνησίας και της Μαδαγασκάρης (μια επιλογή μάλιστα βασισμένη στη γαλλική «φυλετική» - ρατσιστική «σκέψη» που διέκρινε τις «πολεμικές φυλές», όπως οι λαοί από τη Δυτική Αφρική από εκείνες που ήταν πιο «κατάλληλες» για εργασία). Τελικά, πάνω από 185.000 εργάτες από τις γαλλικές αποικίες εργάστηκαν στη Γαλλία: Περίπου 78.566 από την Αλγερία, 48.955 από την Ινδοκίνα, 35.506 από το Μαρόκο, 18.249 από την Τυνησία και 4.546 από τη Μαδαγασκάρη.

Αξίζει, μάλιστα, να σημειωθεί πως αρχικά οι Γάλλοι αναζήτησαν - χωρίς επιτυχία - «εθελοντές» από τις αποικίες, διεξάγοντας εκστρατείες στρατολόγησης όπως αυτή που ξεκίνησε στο Βιετνάμ τον Δεκέμβριο του 1915, με τη βοήθεια της βιετναμέζικης βασιλικής αυλής στο Χουέ, η οποία υποσχέθηκε 200 φράγκα σε κάθε εθελοντή, οικογενειακά επιδόματα, συντάξεις κ.ά. Αντίστοιχο «κυνήγι» έστησαν και οι Γερμανοί στη λεγόμενη ρωσική Πολωνία, στις Βαλτικές χώρες κ.ο.κ.

Γυναίκες εργάζονται σε εργοστάσιο πυρομαχικών για την «Gray & Davis Co.» στο Cambridge

Την ίδια ώρα, οι καπιταλιστές επιστράτευσαν όχι μόνο το «μαστίγιο» και την εξαθλίωση που έφερνε ο πόλεμος αλλά και το «καρότο» (μια σειρά από «διευκολύνσεις» και επιδόματα π.χ. στήριξης του ενοικίου κ.ά.) για την ένταξη περισσότερων γυναικών και παιδιών στην παραγωγή και για τη στοίχιση με τα συμφέροντα της αστικής τάξης (π.χ. πάνω από 900.000 γυναίκες υπολογίζεται ότι δούλευαν στη Βρετανία σε εργοστάσια παραγωγής πυρομαχικών στο τέλος του πολέμου).

Για τους σκοπούς αυτούς, μάλιστα, επιστρατεύτηκαν και μια σειρά από δήθεν «φιλεργατικά» μέτρα και ρυθμίσεις:

- Η Βρετανία δημιούργησε, για πρώτη φορά, ξεχωριστό υπουργείο Εργασίας το 1916 (με λόγο των συνδικάτων), με στόχο τη διασφάλιση της εργασιακής ειρήνης, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι η βιομηχανία κάλυπτε τις πολεμικές ανάγκες. Μάλιστα, μετά το 1916 ορισμένες ομάδες εργατών είδαν κάποιες αυξήσεις στους μισθούς κυρίως λόγω κρατικών επιδοτήσεων, ρυθμίσεων για τις μέγιστες τιμές και άλλων οικονομικών ελέγχων.

- Η Γερμανία εισήγαγε τον Νόμο περί Επικουρικής Υπηρεσίας (Hilfsdienstgesetz) τον Δεκέμβριο του 1916, ο οποίος απαιτούσε από όλους τους Γερμανούς άνδρες ηλικίας μεταξύ δεκαεπτά και εξήντα ετών να εργάζονται σε παραγωγή που σχετίζεται με τον πόλεμο, ενώ ταυτόχρονα δημιουργούσε επιτροπές διαιτησίας και επέτρεπε στους εργαζόμενους να υποβάλλουν συλλογικά παράπονα.

- Η Γαλλία δημιούργησε το «σύστημα κοινοπραξιών» για τον έλεγχο της εισαγωγής πρώτων υλών και τον καθορισμό των τιμών των τελικών προϊόντων, ενώ ο περιβόητος σοσιαλδημοκράτης Albert Thomas δημιούργησε την «Υπηρεσία Εργατών» για τη ρύθμιση του εργατικού δυναμικού στα εργοστάσια οπλισμού, διευθύνοντας τελικά αυτήν την εργασία υπό το νέο υπουργείο Εξοπλισμών το 1916.

Ολα τα παραπάνω παραδείγματα είναι χαρακτηριστικά και αποδεικνύουν ότι ο ιμπεριαλιστικός πόλεμος είναι μια συνολική περίοδος που προχωρούν μια σειρά αναδιαρθρώσεις στην παραγωγή, στο αστικό κράτος, στην κοινωνία, ενώ επιβεβαιώνουν ότι βασικό χαρακτηριστικό της πολεμικής βιομηχανίας είναι η πολύμορφη παρέμβαση του κράτους. Χωρίς να μπορούμε να κάνουμε απόλυτες παρομοιώσεις με το σήμερα, είναι ωστόσο χρήσιμα για να καταλαβαίνουμε τις σημερινές εξελίξεις και τον χαρακτήρα τους.

Ξεχωριστό ρόλο τότε έπαιξαν και οι οπορτουνιστές - «σοσιαλσοβινιστές» (κατά τον Λένιν) της Β' Διεθνούς στην προσπάθεια να αντιμετωπιστούν το κύμα της λαϊκής δυσαρέσκειας από τα δεινά του πολέμου και οι επαναστατικές διαθέσεις των λαών, ειδικότερα προς το τέλος του και αμέσως μετά, για να πνίξουν στο αίμα το εργατικό κίνημα, όπως στην επανάσταση του 1918 στη Γερμανία. Προδίδοντας και τις προπολεμικές διακηρύξεις τους για μετατροπή του επερχόμενου πολέμου σε πάλη για την εξουσία όχι μόνο έσπευσαν από την αρχή του να στοιχηθούν με τις «δικές τους» αστικές τάξεις, ψηφίζοντας τις πολεμικές δαπάνες και στέλνοντας τους εργάτες στην ανθρωποσφαγή, αλλά ανέλαβαν και ενεργό ρόλο στα «μετόπισθεν» - σε πολλές περιπτώσεις από κυβερνητικές θέσεις - στην προσπάθεια διασφάλισης της «κοινωνικής ειρήνης», σε ορισμένες περιπτώσεις μάλιστα και με μάσκα «διεκδίκησης», που στόχο είχε τη διασφάλιση εργατικού δυναμικού για τις βιομηχανίες.

Στον αντίποδα, η μόνη νικηφόρα γραμμή για την εργατική τάξη, αυτή που μπόρεσε να δώσει διέξοδο στον πόλεμο προς τα συμφέροντά της, με τη νικηφόρα επανάσταση και την οικοδόμηση της δικής τους σοσιαλιστικής εξουσίας, αποδείχτηκε πως ήταν εκείνη των μπολσεβίκων με επικεφαλής τον Λένιν στη Ρωσία. Μικρή λεπτομέρεια: Καθοριστικό ρόλο στη νικηφόρα έκβασή της έπαιξαν οι ειδικευμένοι εργάτες του περιβόητου «εργοστασίου Πουτίλοφ», μιας από τις μεγαλύτερες πολεμικές βιομηχανίες της εποχής.

Πηγή:https://encyclopedia.1914-1918-online.net/article/labor/

Οι παραπάνω λέξεις συμπυκνώνουν όσα προβλήθηκαν πρόσφατα σε ενδοεταιρικό βίντεο μεγάλης εταιρείας πληροφορικής στην Ελλάδα και σε άλλες χώρες, διανθισμένα με σκηνές πολεμικών επιχειρήσεων και εκρήξεων από βόμβες... Και είναι μόνο μια «σταγόνα στον ωκεανό» προπαγάνδας που έχουν κλιμακώσει το τελευταίο διάστημα διάφοροι CEO, διευθυντικά στελέχη τηλεπικοινωνιακών ομίλων, μεγάλων εταιρειών της πληροφορικής και αστικές οικονομικές εφημερίδες σε ρεπορτάζ για τον κλάδο, με επιδίωξη να θέσουν τους εργαζόμενους κάτω από τη «σημαία» των δικών τους συμφερόντων, στη βαθύτερη εμπλοκή στην πολεμική προετοιμασία και οικονομία.

Ασφαλώς και δεν πρόκειται για χρονική σύμπτωση. Ολα αυτά εξελίσσονται σε μια φάση που κλιμακώνεται ο ιμπεριαλιστικός πόλεμος, και που ο κίνδυνος γενίκευσης είναι πιο ορατός από ποτέ, παρά τις πρόσκαιρες «εκεχειρίες» και τους προσωρινούς συμβιβασμούς, αφού οξύνονται οι αιτίες που τον προκαλούν: Οι ανταγωνισμοί και οι αντιθέσεις για τη μοιρασιά των αγορών, εμπορικών και ενεργειακών δρόμων, πρώτων υλών μεταξύ των ιμπεριαλιστών, ενώ η μάχη ΗΠΑ - Κίνας για την πρωτοκαθεδρία εντείνεται.

Προγραμματισμός έργων έρευνας και ανάπτυξης του Ελληνικού Κέντρου Αμυντικής Καινοτομίας 2025

Η στροφή στην πολεμική οικονομία είναι σε εξέλιξη και στη χώρα μας, με την κυβέρνηση της ΝΔ να μας εμπλέκει όλο και πιο βαθιά στους ανταγωνισμούς, στις πολεμικές προετοιμασίες και συγκρούσεις. Και επειδή αυτή η πολιτική αφορά τα κρίσιμα για το κεφάλαιο ζητήματα, γι' αυτόν τον λόγο έχουν και τη συναίνεση της βολικής - συστημικής αντιπολίτευσης, ΠΑΣΟΚ, ΣΥΡΙΖΑ, Πλεύσης Ελευθερίας, Ελληνικής Λύσης.

Στις 19 Μάρτη ανακοινώθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή το πρόγραμμα «ReArm Europe», με χρηματοδότηση 800 δισ. ευρώ στην πολεμική βιομηχανία.

Στις 2 Απρίλη έγινε συζήτηση στη Βουλή, σε κλίμα συναίνεσης των αστικών κομμάτων, για την εκκίνηση 12ετούς πολεμικού - εξοπλιστικού προγράμματος, ύψους 25 δισ. ευρώ.

Στις 24 Απρίλη έγινε συνάντηση του πρωθυπουργού Κυρ. Μητσοτάκη με εκπροσώπους εταιρειών της ελληνικής αμυντικής βιομηχανίας και της τεχνολογίας, με αντικείμενο τα πολεμικά έργα.

Στις 29 Απρίλη κατατέθηκε από τον υπουργό Οικονομικών Κ. Πιερρακάκη αίτημα προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για ενεργοποίηση της ρήτρας διαφυγής, προκειμένου να εξαιρεθεί η αύξηση των πολεμικών δαπανών από τους δημοσιονομικούς στόχους.

Το ΝΑΤΟ πρόσφατα αποφάσισε ότι κάθε κράτος - μέλος πρέπει να δίνει το 5% του ΑΕΠ του σε πολεμικούς εξοπλισμούς.

Τώρα, με αντίστοιχη Οδηγία της ΕΕ, η κυβέρνηση προχωρά στη νομοθέτηση της 13ωρης εργασίας.

Ολα αυτά «άνοιξαν την όρεξη», μεταξύ άλλων, και των μετόχων και των διευθυντικών στελεχών των ομίλων του κλάδου. Αλλωστε ο κλάδος των Τηλεπικοινωνιών και της Πληροφορικής είναι κρίσιμος για το κεφάλαιο στους στόχους της πολεμικής προετοιμασίας, για την παραγωγή νέων οπλικών συστημάτων, που θα ενσωματώνουν τα τελευταία επιτεύγματα της τεχνολογίας, όπως η Τεχνητή Νοημοσύνη.

Ορισμένα στοιχεία για το πώς εξελίσσεται η εμπλοκή του κλάδου:

- Το Μνημόνιο Συνεργασίας που σύναψε ο ΣΕΠΕ (Σύνδεσμος Εταιρειών Πληροφορικής και Επικοινωνιών Ελλάδας) με το ΕΛΚΑΚ (Ελληνικό Κέντρο Αμυντικής Καινοτομίας), που είναι Ανώνυμη Εταιρεία την οποία έχει ιδρύσει το υπουργείο Αμυνας με το Υπερταμείο. Στόχος του ΕΛΚΑΚ είναι να αποτελέσει το σχήμα εκείνο που θα «τρέξει» όλα τα καινοτόμα πολεμικά έργα που έχει αποφασίσει το υπουργείο Αμυνας να υλοποιήσει, προκειμένου οι Ενοπλες Δυνάμεις να ευθυγραμμιστούν με την ανάγκη να συμβάλουν στα πολεμικά μέτωπα των ιμπεριαλιστών στην Ουκρανία, στη Μέση Ανατολή και όπου αλλού κληθούν να υποστηρίξουν τα συμφέροντα της ελληνικής αστικής τάξης.

- Η συμφωνία ΟΤΕ & UniSystems με το NATO.

- Τα έργα που έχουν ήδη αναλάβει οι εταιρείες πληροφορικής «Space Hellas», «Nova ICT» και «Nokia».

- Οι κινήσεις που κάνουν μεγάλες εταιρείες του κλάδου, όπως η «Intrasoft - Netcompany», προκειμένου να πάρουν πολεμικά έργα το αμέσως επόμενο διάστημα.

Τα παραπάνω θα γίνουν με το αζημίωτο, καθώς μετά τα 30,5 δισ. ευρώ που πήραν οι όμιλοι από το Ταμείο Ανάκαμψης, τώρα ετοιμάζονται να βάλουν χέρι στο «μέλι» των 25 δισ. του Ευρωπαϊκού Ταμείου Αμυνας (EDF). Ενώ όλοι ξέρουμε πλέον ποιος «πληρώνει τον λογαριασμό», το έχουν πει χωρίς μισόλογα ο Μαρκ Ρούτε, γγ του ΝΑΤΟ, και οι εκθέσεις Ντράγκι και Νιινίστο. Και δεν είναι άλλος από τον ελληνικό λαό και τους λαούς της Ευρώπης, που καλούνται να καταβάλουν νέες, μεγαλύτερες θυσίες για το κεφάλαιο, με νέους φόρους, μέτρα εντατικοποίησης, 13ωρη εργασία και δουλειά - λάστιχο, περικοπές σε κοινωνικές ανάγκες, ξετίναγμα των ασφαλιστικών ταμείων και δημοσιονομικές «πειθαρχίες»... Ολα αυτά στο όνομα των νέων «προκλήσεων» και «κάβων» που πρέπει «όλοι μαζί να βάλουμε πλάτη», δηλαδή για την πάση θυσία εξασφάλιση της κερδοφορίας των ομίλων. Οπως στις συνθήκες «ειρήνης», στην καπιταλιστική κρίση και στα μνημόνια, στην περίοδο της πανδημίας, στην καπιταλιστική ανάπτυξη, στην ενεργειακή μετάβαση και στις «πράσινες μπίζνες», έτσι και σε συνθήκες πολεμικής προετοιμασίας και πολέμου, πάντα για να βγει κερδισμένο το κεφάλαιο πρέπει να χάνουν η εργατική τάξη και ο λαός.

Αλλωστε, η εμπλοκή στην πολεμική οικονομία πάει «πακέτο» με την ένταση της επίθεσης στα δικαιώματα της εργατικής τάξης, την καταστολή του εργατικού κινήματος και την προσπάθεια ενσωμάτωσης και χειραγώγησης. Το κεφάλαιο θέλει «τα κεφάλια μέσα» για να υπηρετηθούν τα συμφέροντά του, επιδιώκοντας τη μέγιστη δυνατή στράτευση των εργαζομένων στους στόχους του. Σε αυτές τις συνθήκες θα δυναμώσουν η εφαρμογή αντεργατικών νόμων, η προσπάθεια περιστολής της δράσης του εργατικού κινήματος, τα τρομοκρατικά διλήμματα, οι προσπάθειες υλικής εξαγοράς. Θα δυναμώσουν επίσης μια σειρά ιδεολογήματα που ρίχνονται από σήμερα στους εργαζόμενους, με σκοπό τα «πιστεύω» του κεφαλαίου να γίνουν και δικά τους. Ακριβώς γιατί, όπως λέει και το τραγούδι, «δεν φτάνει μόνο το μυαλό σου, το πιο σπουδαίο είναι η ψυχή σου, δικέ μου...».

Λένε τα μεγαλοστελέχη των επιχειρηματικών ομίλων: «Οι επενδύσεις και τα έργα που χρηματοδοτούνται από την ΕΕ ωφελούν και τις επιχειρήσεις και τους εργαζόμενους».

Η αλήθεια είναι ότι τα χρήματα που δίνει η ΕΕ στους επιχειρηματικούς ομίλους είναι λεφτά των εργαζομένων, είναι η κλεμμένη εργασία και ο πλούτος που έχουν παράξει οι ίδιοι και τον οποίο αρπάζουν οι ιδιοκτήτες - μέτοχοι καπιταλιστές, αλλά και το αστικό κράτος μέσα από τη φορολογία.

Πολύ περισσότερο, οι εργαζόμενοι του κλάδου έχουμε την πείρα από την περίοδο των έργων πληροφορικής του Ταμείου Ανάκαμψης (2021¹- 2025²). Και μπορούμε να πούμε με σιγουριά ποιος κέρδισε και ποιος έχασε. Συγκεκριμένα, οι εταιρείες έλαβαν 30,5 δισ. ζεστό χρήμα, είχαν αύξηση του μεγέθους της αξίας του κλάδου +34%, ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης τετραπλάσιο (+400% δηλαδή) από το σύνολο των κλάδων της οικονομίας και ετήσιο κύκλο εργασιών 13,8 δισ. Κέρδη που προέκυψαν από τη μεγάλη αύξηση της παραγωγικότητας της εργασίας, η οποία επιτυγχάνεται με την είσοδο της τεχνολογικής αιχμής στη διαδικασία της παραγωγής (όπως εφαρμογές Τεχνητής Νοημοσύνης), που ενώ διαμορφώνει τις προϋποθέσεις για τη γενική μείωση του εργάσιμου χρόνου, την ίδια στιγμή στα χέρια των ομίλων γίνεται εργαλείο για να ενταθεί η εκμετάλλευση και να μεγαλώσει ο απλήρωτος εργάσιμος χρόνος των εργαζομένων. Προέκυψαν επίσης από τις αντιδραστικές αλλαγές στον χρόνο εργασίας, με «θόλωμα» μεταξύ εργάσιμου και ελεύθερου χρόνου μέσα από τα συνεχή stand-by, την τηλεργασία και τα απαιτητικά deadlines σε έργα, που στην πράξη οδηγούν στην εργασία ακόμα και εκτός του τυπικού ωραρίου.

Τα παραπάνω αποδεικνύουν ότι ο βαθμός εκμετάλλευσης των εργαζομένων μεγάλωσε στον κλάδο των Τηλεπικοινωνιών και της Πληροφορικής, ακόμα κι αν οι μισθοί είχαν μια πολύ μικρή αύξηση, περίπου 6,75%. Που ακόμα και αυτή την «εξαΰλωσαν» η ακρίβεια στα τρόφιμα, στην Ενέργεια, στη στέγη, η φοροληστεία και η ιδιωτικοποίηση όλων των πτυχών της ικανοποίησης των λαϊκών αναγκών, όπως η Υγεία και η Παιδεία.

Κοινώς, διευρύνθηκε το χάσμα μεταξύ του πλούτου που συγκεντρώνεται στους μονοπωλιακούς ομίλους και της σχετικής και απόλυτης φτώχειας που βιώνει η μεγάλη πλειοψηφία των εργαζομένων. Με τους εργοδότες να γνωρίζουν θεαματική αύξηση των κερδών τους, την ώρα που οι εργαζόμενοι, με βάση τις δυνατότητες της εποχής, βρέθηκαν σε ακόμα χειρότερες θέσεις όσον αφορά την ικανοποίηση απαραίτητων και συνδυασμένων αναγκών τους, επιβεβαιώνοντας ότι η καπιταλιστική ανάπτυξη έχει πάντα ταξικό πρόσημο υπέρ του κεφαλαίου.

Ενα δεύτερο επιχείρημα που λένε οι CEO των επιχειρηματικών ομίλων στους εργαζόμενους είναι: «Δεν με ενδιαφέρει τι παράγω, το βασικό είναι να υπάρχει δουλειά».

Επιδιώκουν να εκμεταλλευτούν αυτό που αντικειμενικά συμβαίνει στο σύστημα της μισθωτής εκμετάλλευσης, δηλαδή την αποξένωση του εργαζόμενου από το προϊόν της εργασίας του, αφού στον καπιταλισμό, ενώ η εργασία έχει κοινωνικό χαρακτήρα και προϋποθέτει τη συνεργασία μεταξύ κλάδων και χιλιάδων εργαζομένων, το προϊόν της εργασίας αποτελεί ατομική - μετοχική ιδιοκτησία των καπιταλιστών, γιατί έχοντας στην ιδιοκτησία τους τις μηχανές και τα εργαλεία της παραγωγής, καθορίζουν τον σκοπό της και καρπώνονται και το αποτέλεσμά της. Οταν λοιπόν δεν απολαμβάνεις αυτό που εσύ παράγεις, είναι επόμενο να αποξενώνεσαι από αυτό και να μη σε ενδιαφέρει.

Μόνο που αυτό είναι επιχείρημα για να ανατρέψουν οι εργαζόμενοι, ιδιαίτερα της Πληροφορικής, την αιτία που δημιουργεί την αποξένωσή τους από τα προϊόντα της εργασίας τους. Αλλωστε, για να υπάρχει σταθερή δουλειά με δικαιώματα είναι απαραίτητο να υπάρχει και να σχεδιάζεται η παραγωγή για τη συνδυασμένη ικανοποίηση των κοινωνικών και λαϊκών αναγκών, βγάζοντας από τη μέση το κίνητρο του κέρδους.

Πολύ περισσότερο που αναδεικνύεται ότι η επιστημονική γνώση και η εργασία των εργαζομένων στην Πληροφορική και στις Τηλεπικοινωνίες, στην εποχή της Τεχνητής Νοημοσύνης, στα χέρια της εργατικής εξουσίας και της σοσιαλιστικής οικοδόμησης μπορούν να συμβάλουν καθοριστικά στην κάλυψη των λαϊκών αναγκών, στη σχεδιασμένη εφαρμογή της τεχνολογικής αιχμής για την αλλαγή του προσανατολισμού και τη θεαματική βελτίωση της παραγωγής και κατανομής του κοινωνικού προϊόντος, όπως και των παρεχόμενων υπηρεσιών σε τομείς όπως η Υγεία, η Παιδεία, οι ασφαλείς μεταφορές, η Πολιτική Προστασία κ.ά., στην εφαρμογή των μέτρων υγείας και ασφάλειας στους χώρους δουλειάς, στην ενίσχυση των σοσιαλιστικών - κομμουνιστικών σχέσεων παραγωγής.

Γι' αυτό, οι εργαζόμενοι έχουν κάθε λόγο να αντιπαρατεθούν στον κυνισμό του κεφαλαίου, δυναμώνοντας την εναντίωση στα πολεμικά έργα.

Οι εργαζόμενοι θέλουμε το αποτέλεσμα της εργασίας μας να συμβάλλει στην ευημερία του λαού και της χώρας, και όχι να αξιοποιείται στα ιμπεριαλιστικά πολεμικά σχέδια της αστικής τάξης και των ΝΑΤΟικών συμμάχων της. Η αρχή έχει γίνει, το σύνθημα «Οι εργαζόμενοι σας το υπογράφουν, με των λαών το αίμα τα χέρια τους δεν βάφουν» να αγκαλιάσει όλους τους εργαζόμενους και στις Τηλεπικοινωνίες και στην Πληροφορική, σε όλους τους κλάδους και χώρους δουλειάς.

Ενα τρίτο επιχείρημα που προβάλλεται από την εργοδοσία είναι το εξής: «Δηλαδή δεν πρέπει να έχουμε οπλικά συστήματα με ενσωματωμένη την τελευταία λέξη της τεχνολογίας, για την άμυνα της χώρας μας;».

Η αλήθεια είναι ότι τα πολεμικά έργα που θα δημιουργηθούν και με τη συνεργασία των εταιρειών πληροφορικής δεν προορίζονται για τα κυριαρχικά δικαιώματα της χώρας, αλλά για τα πολεμικά σχέδια του ΝΑΤΟ και της ΕΕ. Θα αποτελέσουν τη συνέχεια στα οπλικά συστήματα που έχουν σταλεί στην Ουκρανία, στα ελληνικά F-16 που θα σταθμεύσουν στη Ρουμανία, στους πυραύλους «Patriot» στη Σαουδική Αραβία, στις φρεγάτες του Πολεμικού Ναυτικού που «διαφυλάττουν τα εθνικά συμφέροντα» - βλέπε των εφοπλιστών και των ομίλων - στην Ερυθρά Θάλασσα!

Τα πολεμικά έργα είναι επιθετικά έργα, γιατί επιθετική είναι η πολιτική της «γεωστρατηγικής αναβάθμισης» της ελληνικής αστικής τάξης, που προωθούν διαχρονικά όλες οι κυβερνήσεις, μέσα από τη συμμετοχή στο ΝΑΤΟ, στην ΕΕ και στους σχεδιασμούς και τις επιχειρήσεις τους σε όλες τις γωνιές του πλανήτη. Μάλιστα, την ίδια στιγμή που επιδιώκει να πάρει μέρος στο μοίρασμα της λείας, όπως στην Ουκρανία για λογαριασμό των κατασκευαστικών επιχειρηματικών ομίλων που θέλουν να επενδύσουν και να βγάλουν κέρδη από την ανοικοδόμηση της χώρας, ετοιμάζεται για «επώδυνο συμβιβασμό» σε βάρος των κυριαρχικών δικαιωμάτων της χώρας μας στο Αιγαίο, προκειμένου αφενός να παραμείνει η Τουρκία στο «στρατόπεδο της Δύσης», αφετέρου να προχωρήσουν οι συμφωνίες των ενεργειακών μονοπωλιακών ομίλων στη συνεκμετάλλευση των υδρογονανθράκων και του φυσικού αερίου που υπάρχει συνολικά στην Ανατολική Μεσόγειο.

Βέβαια, σήμερα υπάρχουν και η ανάγκη και η δυνατότητα να αναπτυχθεί σύγχρονη αμυντική βιομηχανία προς όφελος του λαού. Αυτό όμως μπορεί να το διασφαλίσει μόνο η εργατική εξουσία, με ενοποίηση όλων των παραγωγικών μονάδων κάτω από τον επιστημονικό κεντρικό σχεδιασμό της οικονομίας και την παραγωγική διασύνδεσή τους με την υπόλοιπη παραγωγική δομή. Οπως η διασύνδεση με την παραγωγή ανοξείδωτου χάλυβα π.χ. από τη ΛΑΡΚΟ, η ενίσχυση της καθετοποιημένης παραγωγής αλουμινίου, η περαιτέρω ανάπτυξη των βιομηχανικών μονάδων που υπάρχουν και παράγουν μια σειρά από μηχανολογικά αντικείμενα σήμερα, η διασύνδεση με τη βιομηχανία λογισμικού και παραγωγής ηλεκτρονικού εξοπλισμού, η ενοποίηση όλων αυτών με τα σύγχρονα πληροφοριακά μέσα και συστήματα αισθητήρων. Με αυτόν τον τρόπο η αμυντική βιομηχανία του σοσιαλισμού, του επιστημονικού κεντρικού σχεδιασμού, θα μπορούσε να παράγει έναν πολύ μεγάλο όγκο οπλικών συστημάτων για να υπερασπιστεί τα συμφέροντα και τα κυριαρχικά δικαιώματα του λαού. Παράλληλα οι μονάδες αυτές θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν για την παραγωγή σύγχρονων αγροτικών μηχανημάτων, μεταφορικών μέσων και συστημάτων επικοινωνίας, καθιστώντας την αμυντική βιομηχανία ουσιαστικό πυλώνα για την περαιτέρω ανάπτυξη συνολικά της βιομηχανικής παραγωγής στη χώρα.

Το επόμενο διάστημα, όσο κλιμακώνονται η εμπλοκή στον ιμπεριαλιστικό πόλεμο και η πολεμική προετοιμασία, θα μεγαλώνει η πολύμορφη επίθεση της εργοδοσίας απέναντι στην εργατική τάξη. Και σ' αυτήν έχουν ήδη αναλάβει ρόλο οι δυνάμεις του εργοδοτικού - κυβερνητικού συνδικαλισμού, της σοσιαλδημοκρατίας και του οπορτουνισμού, που επιδιώκουν να ορθώνουν νέα εμπόδια στην ταξική χειραφέτηση των εργαζομένων. Είτε αποφεύγοντας να ανοίξει μέσα στα όργανα του συνδικαλιστικού κινήματος οποιαδήποτε ουσιαστική συζήτηση για την πολεμική εμπλοκή του κλάδου, όπως κάνουν μέχρι σήμερα οι πλειοψηφίες στην Ομοσπονδία και στα σωματεία του Ομίλου ΟΤΕ. Είτε παίρνοντας αναφανδόν το μέρος του κεφαλαίου, αναπαράγοντας - όπως και στο παρελθόν - όλα τα προσχήματα για «εθνικούς στόχους», «τώρα είμαστε σε συνθήκες πολέμου, δεν είναι ώρα για διεκδικήσεις» και άλλα αντίστοιχα. Είτε καλλιεργώντας αυταπάτες ότι μπορεί να υπάρξει «δίκαιη ειρήνη» για τους λαούς χωρίς να υπάρξει ανατροπή των αιτιών που γεννούν τις πολεμικές αντιπαραθέσεις και τους ανταγωνισμούς, χωρίς δηλαδή να θιχτεί η εξουσία του κεφαλαίου, η συμμετοχή της χώρας στο ΝΑΤΟ και στην ΕΕ... Και, σε κάθε περίπτωση, στρώνοντας το έδαφος στην εργοδοσία να προχωρά στους αντεργατικούς και επικίνδυνους σχεδιασμούς της.

Σε αυτές τις συνθήκες, οι εργαζόμενοι δεν πρέπει να δείξουν καμία εμπιστοσύνη στην κυβέρνηση της πολεμικής προετοιμασίας και εμπλοκής. Στα κόμματα του ΝΑΤΟ και της ΕΕ, που συναινούν στην όλο και βαθύτερη εμπλοκή στο σφαγείο για τα συμφέροντα και τα κέρδη του κεφαλαίου, και στις δυνάμεις τους στο εργατικό συνδικαλιστικό κίνημα.

Να μη δεχτούν να κάνουν καμία θυσία για τα κέρδη και την πολεμική προετοιμασία.

Αρνούμαστε η εργασία μας και η επιστημονική μας γνώση να οπλίζουν τη σκανδάλη απέναντι σε λαούς.

Δυναμώνουμε τον αγώνα για:

• Εξω η Ελλάδα από τον πόλεμο! Να σταματήσει τώρα κάθε εμπλοκή της χώρας. Να κλείσουν οι βάσεις του ΝΑΤΟ και των ΗΠΑ.
• Να σταματήσουν τώρα η σφαγή στη Γάζα και η συνεργασία της Ελλάδας με το κράτος - δολοφόνο Ισραήλ. Να αναγνωριστεί ελεύθερο, ανεξάρτητο παλαιστινιακό κράτος στα σύνορα του 1967, με πρωτεύουσα την Ανατολική Ιερουσαλήμ.
• Καμία συμμετοχή ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων σε στρατιωτικές αποστολές εκτός συνόρων, στους σχεδιασμούς των ΗΠΑ, του ΝΑΤΟ και της ΕΕ.

Οι εξελίξεις φωτίζουν τον δρόμο για την έξοδο από το σύστημα της εκμετάλλευσης, της αδικίας και των πολέμων. Η πάλη για την ανατροπή του εκμεταλλευτικού συστήματος, για την εργατική εξουσία, που θα ηγηθεί στην οικοδόμηση μιας νέας κοινωνίας στην Ελλάδα, χωρίς εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο, του σοσιαλισμού - κομμουνισμού. Ο σοσιαλισμός είναι η οριστική έξοδος από τους πολέμους, γιατί τερματίζει τις αιτίες που τους γεννά.

Μόνο έτσι μπορούν η επιστήμη, η τεχνολογία και η εργασία να αξιοποιηθούν για να ζουν οι λαοί καλύτερα, ασφαλέστερα, να εργάζονται λιγότερες ώρες, να έχουν περισσότερο ποιοτικό ελεύθερο χρόνο. Κάτω από τέτοιες μεγάλες ριζικές αλλαγές, η Τεχνητή Νοημοσύνη και τα μεγάλα επιτεύγματα στη συλλογή, επεξεργασία και αποθήκευση τεράστιου όγκου δεδομένων μπορούν να προσανατολιστούν και να αξιοποιηθούν στην κεντρικά σχεδιασμένη οικονομία, προκειμένου να καλύπτονται οι συνεχώς διευρυνόμενες κοινωνικές ανάγκες.

Τελικά, με αφορμή τις εταιρείες Τηλεπικοινωνιών και Πληροφορικής και τα έργα που πρόκειται να αναπτύξουν, αξίζει να αναλογιστεί κανείς το εξής: Είτε το θέλει είτε όχι, το ποια τάξη έχει την εξουσία, κατέχει και αναπτύσσει τα σύγχρονα εργαλεία της παραγωγής, σηματοδοτεί και δύο δρόμους για το παρόν και το μέλλον των λαών: Στα χέρια της αστικής τάξης γίνονται εργαλεία εκμετάλλευσης και πολέμου, στα χέρια της εργατικής τάξης γίνονται εργαλεία απελευθέρωσης, μιας κοινωνίας που υπάρχει και ανάγκη και δυνατότητα για να γίνει πραγματικότητα.

Παραπομπές:

1. https://www.randstad.gr/s3fs-media/gr/public/migration/new-download-folder/hr-trends-2021-eng.pdf.

2. https://www.randstad.gr/form/hr-trends-2025-gr/

Οι πηγές χρηματοδότησης έχουν προσαρμοστεί, παρέχοντας πολλαπλές επιλογές, από το «Ευρωπαϊκό ταμείο Αμυνας» (EDF) με σημαντική συμμετοχή ερευνητικών ομάδων από όλα τα ιδρύματα της χώρας μέχρι τα ΝΑΤΟικά προγράμματα, όπως το δίκτυο DIANA που εντάσσει τρία ελληνικά ΕΚ (Δημόκριτος, ΕΚΕΤΑ, ΙΤΕ). Βάρος δίνεται στην ίδρυση διάφορων δικτύων διασύνδεσης Πανεπιστημίων, επιχειρήσεων και πολεμικής βιομηχανίας (π.χ. DefenceEduNet), συμπεριλαμβανομένου του Ελληνικού Κέντρου Αμυντικής Καινοτομίας (ΕΛΚΑΚ) που επιχειρείται να διαδραματίσει καίριο ρόλο στο «οικοσύστημα» αμυντικής καινοτομίας. Φυσικά δεν λείπουν και οι συνεργασίες με το κράτος - δολοφόνο του Ισραήλ. Παράλληλα, παρατηρείται εκθετική άνοδος των εκδηλώσεων - διαφήμισης της νέας προοπτικής, που περιλαμβάνουν άμεσες παρεμβάσεις του ΝΑΤΟ με αξιωματούχους να μπαινοβγαίνουν στα ιδρύματα, εκθέσεις αφιερωμένες στην επίδειξη των καινοτόμων «αμυντικών» τεχνολογιών (DEFEA), υποτροφίες και θερινά σχολεία χορηγούμενα από οπλοβιομηχανίες κολοσσούς («Lockheed Martin»). Ολα αυτά μαρτυρούν μια αναβαθμισμένη πολιτική κατεύθυνση, δεν είναι απλά μεμονωμένες ενέργειες.

Η «πολεμική έρευνα» αναμένεται να πάρει τεράστιες διαστάσεις. Αποκαλυπτική είναι η φετινή ενδιάμεση αξιολόγηση του «Ορίζοντα 2021 - 2027», που αποτελεί το μεγαλύτερο ερευνητικό πρόγραμμα της ΕΕ. Η σχετική απόφαση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου κατέθεσε συστάσεις για το επόμενο Πλαίσιο (FP10) (2028 - 2034), με σκοπό να διατηρηθεί η ανταγωνιστικότητα της Ευρώπης στην παγκόσμια σκηνή έρευνας και καινοτομίας. Εδώ εντοπίζεται μια μεγάλη αύξηση του συνολικού προϋπολογισμού (200 - 220 δισ.), δίνοντας ξεκάθαρη κατεύθυνση των κονδυλίων σε τεχνολογίες «διττής χρήσης» και στην κάλυψη των στόχων για την «αμυντική θωράκιση» της Ευρώπης. Λεφτά με το «τσουβάλι» δηλαδή για την πολεμική καινοτομία. Αξίζει να σημειωθεί ότι το τρέχον πλαίσιο αγγίζει τα 95 δισ. ευρώ, έχοντας κατακλυστεί από προγράμματα που αφορούσαν την «πράσινη» μετάβαση, αναγκάζοντας πριν μερικά χρόνια τον ερευνητικό κόσμο να προσαρμόσει με το ζόρι τα ενδιαφέροντά του. Τώρα οι αλλαγές στην κίνηση του κεφαλαίου επιφέρουν νέες ταχύτατες ανακατατάξεις, ξαναβάφοντας τα ερευνητικά ενδιαφέροντα από «πράσινα» σε «κατάμαυρα».

Είναι αφύσικο; Τουναντίον. Το περιεχόμενο της έρευνας είναι πάντα άμεσα συνδεδεμένο με τις προτεραιότητες της καπιταλιστικής οικονομίας, η οποία σε αυτήν τη φάση μετατρέπεται ολοταχώς σε πολεμική. Ζούμε μια ιστορική εποχή σύγκρουσης ανάμεσα σε δυο ιμπεριαλιστικά κέντρα (ΗΠΑ - Κίνα) για την πρωτοκαθεδρία στο παγκόσμιο καπιταλιστικό σύστημα και όξυνσης των ανταγωνισμών στη βάση της υπερσυσσώρευσης κεφαλαίων που δεν αποδίδουν ικανοποιητικό ποσοστό κέρδους. Προφανώς από την αντιπαράθεση δεν μπορεί να λείπει ο ανταγωνισμός για την εξασφάλιση της τεχνολογικής υπεροχής.

Και ενώ συντελούνται τα παραπάνω, διάφοροι «καλοθελητές» προσπαθούν να σύρουν περισσότερους επιστήμονες στο άρμα της πολεμικής προετοιμασίας. Διοικήσεις κέντρων, κυβερνητικά στελέχη, αστικά μέσα ενημέρωσης, αλλά και ερευνητές που ενστερνίζονται αυτόν τον δρόμο θεωρούν ότι πρέπει να υποδεχθούμε τις αλλαγές και να προσαρμοστούμε στις νέες απαιτήσεις. Φυσιολογικά γεννιούνται ορισμένα ερωτήματα καλοπροαίρετα σε εργαζόμενους. Θα επιχειρήσουμε να δώσουμε ορισμένες απαντήσεις.

Λέγεται ότι:

• Τα ιδρύματά μας θα γνωρίσουν ανάπτυξη. Τα ποσά θα βελτιώσουν υποδομές και θα προσελκύσουν δυναμικό, με δεδομένη τη χρόνια υποχρηματοδότηση των ιδρυμάτων. Γιατί να είμαστε απέναντι;

Γιατί ο επιστήμονας δεν μπορεί να κλείσει μάτια και αυτιά σε όσα συμβαίνουν γύρω του. Οφείλει να διεκδικεί, ώστε η επιστήμη του να συμβάλλει στην επίλυση σύγχρονων κοινωνικών προβλημάτων και όχι στην αποκόμιση προσωπικού οφέλους επί «πτωμάτων». Αναρωτιόμαστε πώς μπορεί κανείς να κοιμάται ήσυχος γνωρίζοντας ότι η μελέτη του αξιοποιείται για να σκορπίζουν οι ιμπεριαλιστές τον όλεθρο; Δεν πρέπει να υπάρχουν αυταπάτες ως προς αυτό. Οι επενδύσεις στους πολεμικούς εξοπλισμούς προϋποθέτουν τη χρησιμοποίησή τους, ώστε να βρουν κερδοφόρα διέξοδο λιμνάζοντα κεφάλαια. Το ζήτημα δεν είναι υποθετικό, ούτε απλά ηθικό.

Παράλληλα, θα επηρεαστεί συνολικά προς το χειρότερο η καθημερινότητά μας, η ίδια η ανάπτυξη της επιστήμης, οι εργασιακές συνθήκες. Εμείς θα πληρώσουμε το «μάρμαρο» της πολεμικής προετοιμασίας.

Γιατί η εμπλοκή των Πανεπιστημίων και των ΕΚ τα μετατρέπει σε στόχους αντιποίνων. Πέρα από τις στρατιωτικές εγκαταστάσεις, στρατηγικής σημασίας θεωρούνται και οι ερευνητικές δομές που συμβάλλουν στην τεχνολογική εξέλιξη των στρατιωτικών μέσων, ειδικά όταν φέρουν τη σφραγίδα συνεργασιών με ιμπεριαλιστικούς οργανισμούς. Η πείρα από την πρόσφατη στρατιωτική αντιπαράθεση μεταξύ Ισραήλ και Ιράν είναι αποκαλυπτική. Διαβάσαμε για εξόντωση πυρηνικών επιστημόνων από το Ισραήλ, την εκατέρωθεν επίθεση απέναντι σε πανεπιστημιακά ιδρύματα, ενώ το Ιράν στο πλαίσιο των αντιποίνων του, χτύπησε κέντρο «Βιολογικών ερευνών» στο Τελ Αβίβ.

Επιπρόσθετα, ποιος ευθύνεται για την πετσοκομμένη κρατική χρηματοδότηση; Δεν είναι η πολιτική της ΕΕ που πιστά ακολούθησαν οι κυβερνήσεις, που οδήγησε στο ατέλειωτο κυνήγι προγραμμάτων και στην καθιέρωση της εργασιακής ανασφάλειας; Θα αλλάξει αυτή η κατεύθυνση; Κρύβουν ότι πάνω σε αυτό το έδαφος πατάνε οι προτεραιότητες της έρευνας για πολεμικούς σκοπούς. Δηλαδή ότι και αυτή αναπτύσσεται με όρους επιχειρηματικότητας και ανταγωνιστικότητας. Οντως θα αυξηθούν οι ροές χρηματοδότησης, όμως η κατεύθυνσή τους θα είναι επιλεκτική, θα στερεί πόρους για την ανάπτυξη μιας σειράς επιστημονικών αντικειμένων που δεν θα ιεραρχούνται ως ανταγωνιστικά στο πλαίσιο των προτεραιοτήτων της «διττής χρήσης», παρά την κοινωνική τους χρησιμότητα. Η μέχρι τώρα εικόνα δείχνει ότι σε όλα τα ΕΚ της χώρας που έχουν ισχυρή παρουσία σε «αμυντικά προγράμματα» δημιουργούνται ινστιτούτα πολλών ταχυτήτων, υπάρχουν αντικείμενα που η χρηματοδότησή τους «κουρεύεται». Παράλληλα, θα υπάρχει και επιλεκτική στήριξη σε ερευνητικές προτάσεις με βάση την «υποσχόμενη» εφαρμογή των επιστημονικών επιτευγμάτων, ακόμα και όταν αυτές βασίζονται στην ίδια θεωρία. Για παράδειγμα, σήμερα συστήματα που χρησιμοποιούνται στη μετεωρολογία και τη μελέτη της ατμοσφαιρικής ρύπανσης (π.χ. Lidar) προωθούνται έντονα από σχετική καινοτόμο επιχείρηση για την ανίχνευση στρατιωτικών στόχων με υψηλή αποδοτικότητα, ωθώντας όσες ερευνητικές ομάδες αναπτύσσουν τη συγκεκριμένη τεχνογνωσία στον επαναπροσδιορισμό του σχεδιασμού τους.

Ορίστε ο ...ελέφαντας στο δωμάτιο, η επιχειρηματική λειτουργία των ιδρυμάτων. Η στροφή στην πολεμική έρευνα θα εντείνει τον υφιστάμενο κατακερματισμό, την αναρχία και την ανισομετρία. Τα ιδρύματα θα συνεχίσουν να στερούνται υποδομές και προσωπικό, ενώ με ευκαιριακό τρόπο θα εξυπηρετούνται οι ανάγκες των τομέων υψηλού ενδιαφέροντος.

• Ομως η πολεμική έρευνα πάντα συνέβαλλε στην ανάπτυξη της επιστήμης. Πολλές ανακαλύψεις ξεκίνησαν ως στρατιωτικές στη συνέχεια επεκτάθηκαν στην παραγωγή σε ειρηνικές συνθήκες.

Η συγκεκριμένη άποψη παρουσιάζει εσφαλμένα την ανάπτυξη δολοφονικών όπλων ως μοχλό ανάπτυξης γενικά της επιστημονικής γνώσης. Προφανώς, υπάρχουν αρκετά τέτοια παραδείγματα, όμως είναι λογικό να πρέπει να σκοτωθούν χιλιάδες για να κατακτήσουμε νέα γνώση; Οι επιστημονικές ανακαλύψεις βασίζονται στις δυνατότητες που γεννά η προηγούμενη επιστημονική ανάπτυξη, αλλά και στην ύπαρξη των προϋποθέσεων για να λυθούν οι προκλήσεις που τίθενται στην ανθρωπότητα. Η επιστημονική εργασία αποτελεί γενικευμένη παραγωγική δύναμη, η οποία αναπτύσσεται με βάση τις υπάρχουσες σχέσεις παραγωγής και τις ανάγκες του συστήματος. Με απλά λόγια, το πρόβλημα είναι το κέρδος ως κίνητρο στην παραγωγή, αφού καθορίζει το αν και το πώς θα αναπτύσσεται κάθε επιστημονικό αντικείμενο, φτάνοντας να το συνδέει με τα μεγαλύτερα εγκλήματα.

Αρκεί να σκεφτούμε πώς αξιοποιήθηκε κατά τη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου η ανάπτυξη της πυρηνικής και κβαντικής φυσικής; Η ίδια επιστημονική θεωρία που μπορεί να αξιοποιηθεί για τις ενεργειακές ανάγκες, μπορεί να εξοντώσει και να καταστρέψει ολόκληρες πόλεις. Το ότι χρηματοδοτήθηκε από τις ΗΠΑ για την κατασκευή ατομικής βόμβας, ώστε να σταλεί μήνυμα στον βασικό εχθρό του αμερικανικού ιμπεριαλισμού, δηλαδή την ΕΣΣΔ και το κομμουνιστικό κίνημα, δεν σημαίνει ότι δεν θα μπορούσε να αναπτυχθεί η πυρηνική φυσική στην δεδομένη ιστορική φάση με έναν άλλο τρόπο οργάνωσης της κοινωνίας, με κεντρικό σχεδιασμό που θα έθετε άλλες προτεραιότητες στην παραγωγή. Τελικά, η σύνδεση της έρευνας με τον πόλεμο επιβεβαιώνει τα εμπόδια που προκαλεί ο καπιταλισμός στην ανάπτυξη της επιστήμης, αλλά και την δυσαναλογία ως προς την κάλυψη των κοινωνικών αναγκών.

• Μήπως όμως δεν θα επηρεαστούν όλες οι επιστήμες από την πολεμική στροφή;

Το ερώτημα καταρρίπτεται τόσο ανατρέχοντας στην ιστορική πείρα, αλλά και από τους τομείς που βαφτίζονται σήμερα «διττής χρήσης». Ψάχνοντας τις θεματικές στα χρηματοδοτικά εργαλεία που προαναφέρθηκαν, παρατηρούμε ότι πραγματικά δεν μένει κανένας απ' έξω. Σε εξέχουσα θέση βρίσκονται οι ιατρικές επιστήμες. Για παράδειγμα, στις νέες προκλήσεις του DIANA για το 2025 περιλαμβάνεται η θεματική «Ανθρώπινη ανθεκτικότητα και Βιοτεχνολογικές εφαρμογές» (Human Resilience and Biotechnologies) που περιλαμβάνει επιτεύγματα που υπόσχονται την ενίσχυση των σωματικών ικανοτήτων των στρατιωτών πέραν του φυσιολογικού. Επιπλέον, βαρύτητα δίδεται στη χρήση εφαρμογών τηλεϊατρικής στην αντιμετώπιση τραυματισμών στα πεδία μαχών.

Αντίστοιχα «εισβολή» θα υπάρχει και στις λεγόμενες ανθρωπιστικές επιστήμες, στοχεύοντας στη θωράκιση του συστήματος με όρους μαζικής προπαγάνδας, ικανότητας στην αντιμετώπιση κρίσεων, στην ανάπτυξη κατασταλτικών μεθόδων, στη διαστρέβλωση της Ιστορίας, στα Fake News κ.α. Είναι προκλητικό. Ενώ υπάρχει ανάγκη από μελέτες για μια σειρά σύγχρονα κοινωνικά φαινόμενα, όπως τη γιγάντωση των ψυχολογικών διαταραχών, τις εξαρτήσεις, την επίδραση των κρίσεων και της πανδημίας στην ποιότητα ζωής, θα αξιοποιούνται κοινωνικοί επιστήμονες για τον έλεγχο μαζών, για τον σχεδιασμό ψυχολογικών επιχειρήσεων (PsyOps) και την μελέτη επιρροής τους στον πληθυσμό. Τι έχουν να μας πουν τώρα οι δυνάμεις της σοσιαλδημοκρατίας που ευαγγελίζονται τον εξανθρωπισμό του καπιταλισμού; Αυτοί που χρόνια χύνουν λίτρα δάκρυα για την υποβάθμιση των κοινωνικών επιστημών, που ανακαλύπτουν κρίση αξιών. Μήπως έχουμε μπροστά μας μια ευκαιρία να μειωθεί η ψαλίδα ανάμεσα στις φυσικές και τις κοινωνικές επιστήμες με τον πλέον αντιδραστικό τρόπο;

• Δεν μπορούμε να αξιοποιήσουμε αυτά τα μέσα για δικά μας οπλικά συστήματα, για αμυντικούς σκοπούς, να μην τα αγοράζουμε όλα απ' έξω;

Το ΝΑΤΟ έχει αποδείξει ότι δεν είναι παράγοντας σταθερότητας και ειρήνης για τους λαούς, αλλά αντιθέτως παράγοντας μεγάλων κινδύνων και γενικευμένου μακελειού όπου βάζει το χέρι του. Επιπλέον, αναλύοντας τον σημερινό τρόπο ανάπτυξης της ερευνητικής διαδικασίας, μπορούμε να καταλήξουμε στο συμπέρασμα ότι η νέα τεχνογνωσία δεν θα «μένει» στη χώρα, γιατί είναι ελεύθερη να κινηθεί στο πλαίσιο της απελευθερωμένης αγοράς.

Ας δούμε μια υποθετική περίπτωση. Μια start-up που αναπτύσσει μια πολεμική καινοτομία, χρηματοδοτείται από κοινοτικά κονδύλια ή απευθείας από το ΝΑΤΟ ή άλλους μηχανισμούς. Σήμερα της δίνεται η δυνατότητα να αξιοποιεί τις έτοιμες υποδομές των ιδρυμάτων, να αναπτύσσει σχέσεις με εξειδικευμένο προσωπικό. Αύριο όμως εξαγοράζεται - πουλάει όπου υπάρχει διαθέσιμος αγοραστής. Ετσι η «καινοτομία» μπορεί ανά πάσα στιγμή να βρεθεί στα χέρια οπλοβιομηχανιών άλλων κρατών - μελών της ΕΕ, των ΗΠΑ ή άλλων στρατηγικών «εταίρων». Μάλιστα, η «ελεύθερη κυκλοφορία της γνώσης, της έρευνας, της καινοτομίας και της εκπαίδευσης» μετατρέπεται και σε «Πέμπτη διακριτή ελευθερία» για την ΕΕ (σύμφωνα με την έκθεση του Enrico Letta). Εν κατακλείδι, ακόμα και αν παραχθεί μια χρήσιμη αμυντική τεχνολογία, σε αυτήν έχει πρόσβαση όλη η ιμπεριαλιστική συμμαχία.

• Τι μπορούν να κάνουν σήμερα οι ερευνητές και εργαζόμενοι των Ερευνητικών Κέντρων και πανεπιστημίων; Μπορούμε να βάλουμε εμπόδια;

Το ΚΚΕ καλεί τους ερευνητές, τους φοιτητές, το προσωπικό των ιδρυμάτων να παλέψουν για έρευνα στην υπηρεσία των κοινωνικών αναγκών, με αποκλειστικά δημόσια χρηματοδότηση, μακριά από τις δεσμεύσεις των ΕΕ - ΝΑΤΟ και των επιχειρηματικών συμφερόντων. Σίγουρα δεν μπορούμε να σταματήσουμε τον πόλεμο με γενικά συνθήματα περί ειρήνης. Ο πόλεμος αναπτύσσεται πάνω σε οικονομικά συμφέροντα, έχει αντικειμενικές αιτίες. Μπορούμε όμως να εναντιωθούμε στην εμβάθυνση της εμπλοκής, να αντισταθούμε στη μετατροπή της επιστήμης σε όργανο των πολεμικών μηχανών. Οπως το ταξικό κίνημα παλεύει για να κλείσουν οι ΝΑΤΟικές βάσεις, μπλοκάρει τα πλοία και τα τρένα του θανάτου, αντίστοιχα τα σωματεία στα ιδρύματά μας μπορούν να διατρανώνουν ότι τέτοιου είδους έρευνα είναι ανεπιθύμητη. Χρειάζεται φυσικά και το ατομικό παράδειγμα του ερευνητή που καταδικάζει την μεθόδευση και δεν γίνεται μέρος της. Ταυτόχρονα, βοηθάει να αναδεικνύεται ότι η «διττή χρήση» των καινοτόμων αποτελεσμάτων, που έχει γίνει φράση - κλειδί για να μπορούν τα ιδρύματα να λαμβάνουν χρηματοδοτήσεις, δεν είναι τίποτα άλλο από προσπάθεια να απενοχοποιηθεί στη συνείδηση των ερευνητών η συμμετοχή τους στον πόλεμο.

Αυτά πρέπει να αποτελούν την αιχμή του δόρατος. Δεν πάνε πολλά χρόνια απ' όταν οι φοιτητές και εργαζόμενοι του ΕΜΠ μπλόκαραν την έναρξη του προγράμματος «Ragers» για την ανάπτυξη ραντάρ ελέγχου των μεταναστευτικών ροών. Και σήμερα παραμένει ισχυρό το αντιπολεμικό αίσθημα, γεγονός που αποδεικνύεται από τις κινητοποιήσεις που έγιναν σε πολλά ιδρύματα όπως τον Δημόκριτο, το ΙΤΕ κ.ά., τη γενικότερη εκδήλωση αλληλεγγύης στον Παλαιστινιακό λαό.

Σε αυτήν την κατεύθυνση, μπορούμε να βάλουμε εμπόδια και να αναπτυχθεί ουσιαστικός αγώνας για την επιστημονική πρόοδο. Αγώνας άμεσα συνυφασμένος τόσο με τη διαπάλη για τον προσανατολισμό και τον τρόπο αξιοποίησης της επιστήμης στο σημερινό σάπιο σύστημα, όσο και με τον αγώνα για την οικοδόμηση μιας άλλης νέας κοινωνίας, στο πλαίσιο της οποίας η επιστήμη θα τεθεί στην υπηρεσία των λαϊκών αναγκών που όλο και διευρύνονται.

Γιατί έρχεται σήμερα ένα τέτοιο νομοσχέδιο; Προφανώς είναι διαχρονική η ανάγκη του κεφαλαίου να ρίχνει την τιμή της εργατικής δύναμης, να αυξάνει την απλήρωτη δουλειά, όπως κάνει με την επέκταση του εργάσιμου χρόνου, γιατί μόνο έτσι αυξάνει τα κέρδη του. Ομως, μέτρα όπως τα παραπάνω έρχονται μαζί με την όξυνση των ανταγωνισμών, σε μια περίοδο που πια «μιλάνε τα όπλα», με την ΕΕ να «τρέχει» να στρίψει την οικονομία σε πολεμική κατεύθυνση.

Υπενθυμίζεται ότι οδηγός της κυβέρνησης για το νέο ξεχείλωμα του εργάσιμου χρόνου είναι η Ευρωπαϊκή Οδηγία 2003/88/ΕΚ, ο πυρήνας της οποίας έχει αξιοποιηθεί σε όλους τους σχετικούς νόμους των προηγούμενων κυβερνήσεων, καταντώντας το 8ωρο εξαίρεση.

Η εν λόγω Οδηγία καθορίζει ως μοναδική «κατοχύρωση» για τον εργαζόμενο την 11ωρη ανάπαυση, επομένως δίνει το ελεύθερο για 13 ώρες δουλειάς τη μέρα. Μέσα δε από τις «παρεκκλίσεις» και τις «εξαιρέσεις» που προβλέπει, ουσιαστικά γίνεται πολυεργαλείο ακόμα και για 78 ώρες δουλειά την εβδομάδα.

Οχι τυχαία, αυτό το «πολυεργαλείο» θυμήθηκαν πριν λίγο καιρό στην ΕΕ, συζητώντας για την πολεμική οικονομία και την ανάγκη για αύξηση της παραγωγικότητας. Οπως τόνιζε το σχετικό κείμενο της Κομισιόν (17/6/2025), «όσον αφορά τη βιομηχανική παραγωγή και την παροχή συναφών υπηρεσιών στον τομέα της άμυνας, η Επιτροπή διευκρινίζει ότι οι παρεκκλίσεις που προβλέπονται στην Οδηγία μπορούν να χρησιμοποιηθούν όταν υπάρχει έξαρση της δραστηριότητας, μεταξύ άλλων για την αμυντική ετοιμότητα, και καλεί τα κράτη - μέλη να αποσαφηνίσουν νομικώς και να διασφαλίσουν την ασφάλεια δικαίου όσον αφορά την εφαρμογή τους».

Επίσης, στις 26 Μάρτη 2025 η Κομισιόν αποφάσισε τη «Στρατηγική της ΕΕ για την ετοιμότητα της Ενωσης για την πρόληψη και την αντίδραση σε αναδυόμενες απειλές και κρίσεις», η οποία βασίζεται στην έκθεση Νιινίστο. Εκεί εντοπίζεται ως «απαραίτητη μια βαθιά αλλαγή νοοτροπίας και μια μετατόπιση στον τρόπο με τον οποίο κατανοούμε και ιεραρχούμε την ετοιμότητα σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ενωση».

Συνδυάζοντας τα παραπάνω, η «ετοιμότητα» της πολεμικής προπαρασκευής προϋποθέτει το ξεζούμισμα των εργαζομένων και την απογείωση της εκμετάλλευσης, με νομοθετικά εκτρώματα σαν αυτό που έχει εξαγγείλει η κυβέρνηση, ενώ αντίστοιχα μέτρα παίρνονται σε όλα τα κράτη - μέλη της ΕΕ.

Οσο για το αν αυτά τα μέτρα αφορούν μόνο τις αμυντικές βιομηχανίες, δηλαδή τα εργοστάσια όπλων, αυτό το απαντά ο ίδιος ο γγ του ΝΑΤΟ, Μαρκ Ρούτε, ο οποίος τον Δεκέμβρη του 2024, σε εκδήλωση με τίτλο «Για να αποτρέψει τον πόλεμο το ΝΑΤΟ πρέπει να δαπανήσει περισσότερα», ξεκαθάριζε: «Χρειαζόμαστε ανθεκτικότητα ολόκληρης της κοινωνίας, όπου η στρατιωτική ετοιμότητα, η οικονομική ισχύς, η ανθεκτικότητα των υποδομών και η πολιτική προετοιμασία λειτουργούν ως ένα ενιαίο, ευέλικτο και προσαρμόσιμο σύστημα». Επομένως, κάθε δραστηριότητα εντάσσεται στη σφαίρα της πολεμικής προπαρασκευής, σηματοδοτώντας στροφή ολόκληρης της κοινωνίας σε αυτήν την κατεύθυνση. Μέρος της πολεμικής οικονομίας είναι προφανώς και η αμυντική βιομηχανία, όμως δεν ταυτίζονται.

Βεβαίως, τέτοιες τοποθετήσεις και αξιώσεις, όταν ακούγονται από επίσημα χείλη αξιωματούχων των ιμπεριαλιστικών οργανισμών, αποτελούν την κορυφή του παγόβουνου όσων «ζυμώνονται» στα επιτελεία του συστήματος και αποτυπώνονται μεταξύ άλλων σε αγωνίες των think tanks του κεφαλαίου.

Ενα απ' αυτά είναι το «Synergia», που δραστηριοποιείται στη χώρα μας και στην ιδρυτική του εκδήλωση ξεχώρισε - όχι τυχαία - η παρουσία του Κ. Χατζηδάκη, υπουργού ταυτισμένου μεταξύ άλλων με τον νόμο για τη «διευθέτηση» της 10ωρης δουλειάς. Στόχος του think tank, αξιοποιώντας προφανώς και την τεχνογνωσία του παραπάνω υπουργού, είναι η «προετοιμασία του κράτους για κρίσεις, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται γεωπολιτικές αναταράξεις σε περιόδους αυξημένης ανάγκης σε παραγωγή και εργατικό δυναμικό».

Περνώντας σε αντίστοιχες ομάδες εκτός Ελλάδας, χαρακτηριστικά είναι όσα ανέφερε το ευρωπαϊκό οικονομικό think tank «Bruegel», που εδρεύει στις Βρυξέλλες. Τον περασμένο Γενάρη παρουσίασε μελέτη με τίτλο «Κατάλληλοι για πόλεμο μέχρι το 2030: Ευρωπαϊκές προσπάθειες επανεξοπλισμού έναντι της Ρωσίας». Εκεί διατυπώνονται τα μέτρα που πρέπει να πάρει η ΕΕ μέχρι το 2030 ώστε οι «καθυστερήσεις» που διαπιστώνονται σε στρατηγικές επενδύσεις να «ρολάρουν» κανονικά, για να μπορεί να αποφευχθεί μια νέα οικονομική κρίση, θέτοντας ανοιχτά την πολεμική προετοιμασία ως λαμπρό πεδίο επενδύσεων. Την τιμητική του φυσικά έχει το εργατικό δυναμικό, για το οποίο η εισαγωγή της έκθεσης επιφυλάσσει ένταση της δουλειάς, δίνοντας «σήμα» ξεχειλώματος του εργάσιμου χρόνου: «Η παραγωγή πρέπει να αυξηθεί κατά περίπου πέντε φορές για να γείρει καθοριστικά η πλάστιγγα υπέρ της Ευρώπης. Οι προμήθειες πρέπει να επιταχυνθούν και να πραγματοποιηθούν κατά προτεραιότητα, καθώς οι καθυστερήσεις στις παραδόσεις εξακολουθούν να φτάνουν ή και να ξεπερνούν τα τρία χρόνια». Συμπέρασμα; «Τα κεφάλια μέσα» και οι μηχανές στο φουλ!

Αντίστοιχη μελέτη είχε δημοσιεύσει αρκετά νωρίτερα το γαλλικό think tank «Institut Montaigne», ξεκινώντας από την ανάκαμψη μετά τον κορονοϊό. Εκεί κάνει λόγο για «αύξηση του χρόνου εργασίας χωρίς άμεση χρηματική αποζημίωση», αφού όπως σημειώνεται με νόημα «ο χρόνος εργασίας και η ένταση της εργασίας μεταβάλλονται για να ανταποκριθούν στις αυξημένες απαιτήσεις παραγωγής και υπηρεσιών σε συνθήκες κρίσης».

Τα παραπάνω «σήματα» ρίχνουν φως και στο τι εννοούν άλλα επιτελεία του κεφαλαίου όταν λένε π.χ. για την ανάγκη «νέου κοινωνικού συμβολαίου» στην ΕΕ, που προτάσσει το βελγικό think tank «European Policy Center» (EPC) με αφορμή τον πόλεμο Ρωσίας - Ουκρανίας. Αυτό το «κοινωνικό συμβόλαιο» αποτελεί προϋπόθεση για τη στροφή στην πολεμική οικονομία, με το ίδρυμα να προειδοποιεί ότι «η ΕΕ πρέπει να προετοιμαστεί σοβαρά για περαιτέρω γεωπολιτικούς κραδασμούς. Αυτό απαιτεί την ενίσχυση της ανθεκτικότητας του ευρωπαϊκού οικονομικού μοντέλου».

Χαρακτηριστικά είναι όμως και όσα «τρέχουν» ήδη οι αστικές κυβερνήσεις στις ατμομηχανές της οικονομίας της ΕΕ, αποδεικνύοντας ότι η Ελλάδα δεν αποτελεί καμία «εξαίρεση από την ευρωπαϊκή κανονικότητα». Αλλωστε ο ίδιος ο Γερμανός καγκελάριος έδωσε πρόσφατα τα συγχαρητήριά του στον Ελληνα πρωθυπουργό για τη θέσπιση της 6ήμερης εργάσιμης βδομάδας, αναδεικνύοντας ότι τέτοια μέτρα ...παραδειγματίζουν την ΕΕ.

Στο πλαίσιο αυτό, τον περασμένο Γενάρη η γερμανική Βουλή ενέκρινε μέτρα που παραπέμπουν σε «έκτακτη ανάγκη», με αναλύσεις να τονίζουν ότι θυμίζουν τους ψυχροπολεμικούς «Νόμους Εκτακτης Ανάγκης». Προβλέπονται π.χ. αλλαγές σε ωράρια εργασίας, ξεκινώντας από το στρατιωτικό προσωπικό, ώστε να φτάσει τις 54 ώρες τη βδομάδα, με ανοιχτό το ενδεχόμενο να επεκταθεί και σε άλλους κλάδους.

Οπως μάλιστα γράφεται χαρακτηριστικά, αυτή η προσαρμογή αποτελεί πλευρά της «στρατιωτικοποίησης της εργασίας». Νομιμοποιείται δε η υποχρέωση παραμονής στην εργασία για εργαζόμενους στον εξοπλιστικό τομέα, στην Ερευνα ή σε παρεμφερείς «κρίσιμες υπηρεσίες» όχι μόνο για «περιόδους κατάστασης έκτακτης ανάγκης», αλλά και «αυξημένης έντασης». Οι ίδιες αναλύσεις για την πολεμική προπαρασκευή στη Γερμανία παραπέμπουν και στην «εργαλειοθήκη» της πανδημίας, όταν - όπως γράφεται - από τη μία μέρα στην άλλη οι ώρες εργασίας παρατάθηκαν μέχρι και στις 12 ημερησίως ή στις 72 τη βδομάδα...