Eurokinissi

Το Intercity 62, που μεταφέρει περισσότερους από 350 επιβάτες στη διαδρομή Αθήνα - Θεσσαλονίκη, συγκρούεται με την εμπορική αμαξοστοιχία 63503 που εκτελούσε το δρομολόγιο Θεσσαλονίκη - Λάρισα.

Για πολλή ώρα επικρατεί σύγχυση. Οι πρώτες πληροφορίες κάνουν λόγο για έκρηξη. «Ενδεχόμενα να υπάρχουν νεκροί», μεταδίδουν οι ανταποκριτές που φτάνουν στο σημείο.

Οσο προχωρά η νύχτα, τα κομμάτια του παζλ αρχίζουν να ενώνονται. Η σύγκρουση είναι σφοδρή, ο χώρος θυμίζει βομβαρδισμένο τοπίο και πλέον εκφράζονται φόβοι για πολλούς νεκρούς.

Δυστυχώς, με το πρώτο φως της μέρας, το χειρότερο σενάριο επιβεβαιώνεται. Και λίγα 24ωρα μετά, το δράμα κορυφώνεται: Τελικός απολογισμός 57 νεκροί και τουλάχιστον 85 τραυματίες.

Τα σενάρια και οι εικασίες αρχίζουν. Τι έφταιξε; Τι δεν πήγε καλά; Τι δεν λειτούργησε;

Ενας αγώνας δρόμου ξεκινάει από την κυβέρνηση και τον κρατικό μηχανισμό, που προσπαθούν να προσωποποιήσουν τις ευθύνες στη «βάρδια» του σταθμάρχη, του ελεγκτή, του μηχανοδηγού. Να πουν πως όλα δούλευαν ρολόι στις γραμμές, αλλά έφταιξε το ανθρώπινο λάθος. Να συγκαλύψουν τις πραγματικές αιτίες και τις ευθύνες τους.

Στην ίδια ακριβώς τροχιά κινούνταν από την πρώτη στιγμή και τα άλλα κόμματα, ΣΥΡΙΖΑ, ΠΑΣΟΚ κ.ά. Σκιαμαχούν με την κυβέρνηση για «πέτσινες» προσλήψεις, για καθυστερήσεις στην εγκατάσταση της τηλεδιοίκησης και πάει λέγοντας.

Το έγγραφο των συνδικαλιστών του ΠΑΜΕ που προειδοποιούσε

Από την επομένη του δυστυχήματος, το ΚΚΕ και η εφημερίδα μας δίνουν όλες τους τις δυνάμεις για να αποκαλυφθούν το προδιαγεγραμμένο έγκλημα και οι αιτίες του, να διαδηλώσουν μαζικά ο λαός και η νεολαία την οργή και τη θλίψη τους, να καταδικαστεί η πολιτική του κέρδους, που στον βωμό του θυσιάζονται ακόμα και ανθρώπινες ζωές.

Με αφορμή την πρώτη μαύρη επέτειο του εγκλήματος στα Τέμπη, ο «Ριζοσπάστης» θυμίζει σήμερα ορισμένες από τις αποκαλύψεις που έκανε εκείνες τις μέρες, αναδεικνύοντας τις κυβερνητικές ευθύνες, αλλά και τις καταστροφικές συνέπειες της πολιτικής που υπηρετούν όλες διαχρονικά οι κυβερνήσεις, στην πορεία της «απελευθέρωσης» και ιδιωτικοποίησης του σιδηρόδρομου.

Λίγο μετά το τραγικό δυστύχημα κι ενώ η εταιρεία «Hellenic Train» δεν είναι καν σε θέση να δώσει αριθμό επιβατών, επιβάτης του τρένου σε δηλώσεις του σε τηλεοπτικές κάμερες προχωρά σε μια σημαντική καταγγελία.

Λέει πως άκουσε συνομιλία μέσω ασυρμάτου, μεταξύ του μηχανοδηγού και του υπεύθυνου των εισιτηρίων. Μία φράση που άκουσε, είναι αυτή που σημαδεύει τις επόμενες μέρες. «Πάμε και όπου βγει»...

Ο «Ριζοσπάστης» λίγες ώρες μετά το έγκλημα στα Τέμπη, κάνει μία μεγάλη αποκάλυψη.

Πρόκειται για έγγραφες καταγγελίες και αγωνιστικές παρεμβάσεις για συγκεκριμένα προβλήματα και ελλείψεις στην ασφάλεια και προειδοποιήσεις που εγκαίρως χτυπούσαν καμπανάκι, το οποίο από πολιτική επιλογή οι κάθε φορά κυβερνήσεις και οι διοικήσεις του ΟΣΕ αγνοούσαν, απέρριπταν, αφού παραβίαζε τον «χρυσό κανόνα» του «κόστους - οφέλους».

Ο Δ. Κουτσούμπας στον τόπο της τραγωδίας ενώ τα σωστικά συνεργεία έψαχναν ακόμα για αγνοούμενους

Παράλληλα, η ΔΕΣΚ, με αφορμή το σοβαρό ατύχημα που είχε γίνει στις 24 Γενάρη 2023 στο κεντρικό εργοστάσιο της «Hellenic Train» (ΤΡΑΙΝΟΣΕ) στον Πειραιά, υπογράμμιζε: «Πραγματικά αναρωτιέται κανείς τι άλλο πρέπει να συμβεί για να αναλάβουν επιτέλους τις ευθύνες τους η κυβέρνηση, η εργοδοσία... Πρέπει πρώτα να θρηνήσουμε νεκρούς και μετά να παρθούν μέτρα προστασίας της ανθρώπινης ζωής; Πόσο κοστολογείται για τους παραπάνω η ανθρώπινη ζωή;».

Ο «Ριζοσπάστης» αποκαλύπτει επίσης ότι τον Νοέμβρη του 2022, η Πανελλήνια Ενωση Προσωπικού Ελξης έστειλε εξώδικο στο υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, στη Ρυθμιστική Αρχή Σιδηροδρόμων και στη «Hellenic Train», με αφορμή το ατύχημα στις 25 Οκτώβρη 2022, όταν αμαξοστοιχία του Προαστιακού είχε προσκρούσει σε ηλεκτροφόρο καλώδιο υψηλής τάσης στις Αχαρνές, με αποτέλεσμα να τραυματιστεί ο μηχανοδηγός.

Το πρωτοσέλιδο του «Ριζοσπάστη» στις 2/3/2023

Το εξώδικο καταγράφει μάλιστα τα προβλήματα που προκαλούν «η κακή κατάσταση της σιδηροδρομικής υποδομής και η έλλειψη συντήρησης», μεταξύ άλλων με τη μη λειτουργία, εδώ και πολλά χρόνια, των φωτοσημάτων και της τηλεδιοίκησης. Επίσης, με τη μη λειτουργία του συστήματος ETCS, το οποίο προστατεύει απέναντι στο ανθρώπινο λάθος, παρά το γεγονός ότι έχει εγκατασταθεί στις μηχανές!

Λίγες μέρες μετά το δυστύχημα, ο «Ριζοσπάστης» αποκαλύπτει ότι οι αμαξοστοιχίες της ΤΡΑΙΝΟΣΕ - «Hellenic Train» κάνουν δρομολόγια εδώ και χρόνια χωρίς να υπάρχει πιστοποιημένο και δοκιμασμένο σύστημα πυρασφάλειας για την προστασία των επιβατών!

Μάλιστα, ακόμα και όταν η κυβέρνηση ανακοίνωσε την επανέναρξη των δρομολογίων μετά τα Τέμπη, η πιστοποίηση στο σύστημα πυρασφάλειας παρέμενε ανύπαρκτη...

Στην πραγματικότητα, το ταξίδι με τρένο τουλάχιστον από το 2012 μέχρι και σήμερα γινόταν χωρίς πιστοποιημένα συστήματα πυρασφάλειας. Κατά συνέπεια, μια φωτιά σε κάποιο βαγόνι θα μπορούσε να έχει τραγικά αποτελέσματα για τους επιβάτες και τους εργαζόμενους.

Ο «Ριζοσπάστης» αποκαλύπτει ότι κανένα σύστημα πυρόσβεσης στα βαγόνια δεν λειτουργούσε και ότι στα τέλη του 2021, τον Φλεβάρη του 2022 και τον Οκτώβρη του 2022 έφτασαν στη «Hellenic Train» συγκεκριμένα και καταγεγραμμένα στοιχεία, που επισήμαιναν πως τα εγκατεστημένα συστήματα πυρασφάλειας είναι επικίνδυνα και πρέπει να αντικατασταθούν άμεσα.

Ακόμα, ο «Ριζοσπάστης» αποκαλύπτει την τεχνική έκθεση - «φωτιά» που συνέταξε εταιρεία τον Οκτώβρη του 2022, η οποία είχε αναλάβει να πραγματοποιήσει σχετικούς ελέγχους και αυτοψίες. Γράφει αυτή η έκθεση: «Υπενθυμίζουμε (σ.σ. έχουν προηγηθεί αντίστοιχες εκθέσεις στο παρελθόν) τους λόγους που τα εγκατεστημένα συστήματα που έχετε τώρα χρήζουν άμεσης αντικατάστασης καθώς και τις προτάσεις που σας προτείνουμε».

Εξειδικευμένοι μηχανικοί εξηγούσαν τότε στον «Ριζοσπάστη» ότι το HALON είναι ένα υλικό που η χρήση του σε συστήματα πυρασφάλειας και σε τρένα έχει απαγορευτεί σε όλο τον κόσμο από σχετικά πρωτόκολλα εδώ και 20 ολόκληρα χρόνια! Μάλιστα, στη χώρα μας υπάρχει και ειδική νομοθεσία που όχι μόνο απαγορεύει τη χρήση τέτοιου υλικού, αλλά επιβάλλει και την άμεση αντικατάστασή του...

Καθώς οι μέρες περνούν, ο ΣΥΡΙΖΑ και το ΠΑΣΟΚ επικεντρώνουν στο γεγονός ότι δεν έχουν υλοποιηθεί κατευθύνσεις της ΕΕ για τον εκσυγχρονισμό των σιδηροδρόμων και ότι σε άλλες χώρες δεν συμβαίνουν τέτοια δυστυχήματα επειδή έχει προχωρήσει η «απελευθέρωση».

Αυτή η κριτική λειτουργεί ως το καλύτερο άλλοθι και για τη ΝΔ και ταυτόχρονα επιχειρεί σκόπιμα να «κουκουλώσει» και τις δικές τους ευθύνες, αφού πρωτοστάτησαν στην εγκληματική πολιτική.

Ο «Ριζοσπάστης» φέρνει στη δημοσιότητα στοιχεία που δείχνουν το ακριβώς αντίθετο. Συγκεκριμένα:

• Η ένωση των «βαρόνων των σιδηροδρόμων», όπως αποκαλούνται οι επιχειρηματικοί όμιλοι του κλάδου, η «American Railway Association» (ΑRA), έχει μπλοκάρει την εφαρμογή τεχνικών μέτρων ασφαλείας, όπως το «Positive Train Control» (PTC), ένα σύστημα που χρησιμοποιείται για την παρακολούθηση των αμαξοστοιχιών και την αυτόματη αποτροπή τους από το να φτάσουν σε μη ασφαλείς ταχύτητες.

• Στη Βρετανία οι σιδηροδρομικοί μαζί με άλλους εργαζόμενους βρίσκονταν (στις αρχές του 2023) σε απεργιακές κινητοποιήσεις. Μεταξύ άλλων, εναντιώνονταν στο σχέδιο χιλιάδων απολύσεων, που, όπως σημείωνε το κλαδικό Συνδικάτο τους, θα επιφέρει «αυξημένους κινδύνους για τις υποδομές ζωτικής σημασίας για την ασφάλεια και λιγότερο προσωπικό σε σταθμούς και τρένα, συμπεριλαμβανομένης της απομάκρυνσης του προσωπικού ασφαλείας».

Οι βρετανικές κυβερνήσεις ήταν «πρωτοπόρες» στη διαδικασία ιδιωτικοποίησης των σιδηροδρόμων, που ξεκίνησε στις αρχές της δεκαετίας του '90 με κυβέρνηση Συντηρητικών και επιταχύνθηκε από τους Εργατικούς. Μέσα στο χάος που προκάλεσε ο τεμαχισμός, τα πρώτα 3 χρόνια της ιδιωτικοποίησης σημειώθηκαν 38 θάνατοι σε σιδηροδρομικά ατυχήματα.

• Στη Γερμανία η διαδικασία ιδιωτικοποίησης ξεκίνησε το 1994. Το κράτος παραμένει ο μοναδικός μέτοχος της «Deutsche Bahn AG» (DB) και από το 1994 η DB έχει μειώσει το σιδηροδρομικό δίκτυο στη Γερμανία κατά 33.440 χιλιόμετρα ή 17%. Για να εξοικονομήσει πόρους σε εργασίες συντήρησης και επισκευής, απενεργοποίησε χιλιάδες σιδηροδρομικούς διακόπτες και αποσυναρμολόγησε πολλούς βρόχους διέλευσης και σιδηροδρομικές παρακαμπτήριες οδούς, ενώ έχει μειώσει δραματικά το προσωπικό, παρότι ο όγκος των μεταφορών αυξάνεται σταθερά.

Οι συνέπειες αυτής της πολιτικής είναι τραγικές. Το 2011 δύο τρένα, ένα εμπορικό και ένα επιβατικό, συγκρούστηκαν σε μονή γραμμή στο Hordorf, σκοτώνοντας 10 ανθρώπους και τραυματίζοντας βαριά άλλους 23. Οι ευθύνες φορτώθηκαν σε έναν από τους μηχανοδηγούς, παρότι η DB είχε καθυστερήσει την εφαρμογή συστήματος αυτόματης πέδησης.

Το τραγικότερο τέτοιο συμβάν έγινε το 1998, στο Eschede, όπου σκοτώθηκαν 101 άνθρωποι και τραυματίστηκαν άλλοι 194 όταν μία αμαξοστοιχία InterCity Express εκτροχιάστηκε και συνετρίβη σε γέφυρα. Η αιτία ήταν μια ρωγμή σε έναν τροχό. Την περίοδο του δυστυχήματος, οι τεχνικοί στις εγκαταστάσεις συντήρησης της DB στο Μόναχο χρησιμοποιούσαν μόνο τυπικούς φακούς για οπτική επιθεώρηση των τροχών, αντί για εξοπλισμό ανίχνευσης κόπωσης μετάλλων...

Επτά μήνες πριν από την 28η Φλεβάρη, στις 28 Ιούλη 2022, ο «Ριζοσπάστης» δημοσιεύει συνέντευξη του Ηλία Τρεβλού, συνδικαλιστή που συσπειρώνεται στο ΠΑΜΕ, εκλεγμένου στη διοίκηση της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Σιδηροδρομικών. Ο τίτλος της συνέντευξης προφητικός. «Οταν η "τροχιά ανάπτυξης" περνάει πάνω από την ασφάλεια στις μεταφορές»...

Λέει ο συνδικαλιστής: «Κυριαρχεί η υποχρηματοδότηση. Η απαξίωση δημιουργεί ταυτόχρονα το περιβάλλον εκδήλωσης μικρών αλλά και πολύ σοβαρών ατυχημάτων. Τραγική είναι η έλλειψη προσωπικού (...) Τεράστιους κινδύνους εγκυμονεί η μη τήρηση κανονισμών ασφαλείας (...) Χαρακτηριστική είναι επίσης η έλλειψη σηματοδότησης, όπως για παράδειγμα στο κομμάτι της γραμμής Οινόη - Τιθορέα. Αυτός είναι και ένας από τους λόγους του ατυχήματος τον περασμένο Γενάρη (2022) στη διάρκεια των χιονοπτώσεων, όπου 20 άνθρωποι τραυματίστηκαν όταν μηχανή συγκρούστηκε με εγκλωβισμένη αμαξοστοιχία».

Ολα τα παραπάνω ο συνδικαλιστής τα χαρακτήριζε τα ...καλά της «απελευθέρωσης», την οποία διαφήμιζαν διαδοχικά ως τη διέξοδο στα προβλήματα των συγκοινωνιών τόσο η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ όσο και αυτή της ΝΔ.

Ο «Ριζοσπάστης» αποκάλυψε επίσης «προφητικές» δηλώσεις υπουργών της ΝΔ και του ΣΥΡΙΖΑ, που αν διάβαζε κανείς πίσω από τις λέξεις, θα καταλάβαινε αυτό που ερχόταν... Είπε ο Κ. Χατζηδάκης της ΝΔ τον Ιούλη του 2019:«Υλοποιήσαμε ένα σχέδιο εξυγίανσης που εξοικονόμησε εκατοντάδες εκατομμύρια και η ΤΡΑΙΝΟΣΕ έγινε κερδοφόρα. Χάρη στις δικές μας παρεμβάσεις επιτεύχθηκε η μετέπειτα αποκρατικοποίηση της εταιρείας».

Και ο Αλ. Τσίπρας τον Σεπτέμβρη του 2017:«Με την πώληση της ΤΡΑΙΝΟΣΕ η χώρα γλίτωσε ένα μεγάλο βάρος. Είναι η αρχή μιας σειράς πολύ σημαντικών επενδύσεων».

«Δεν φταίει η απελευθέρωση, αλλά η καθυστέρησή της στην Ελλάδα... Αυτά τα πράγματα δεν γίνονται στην υπόλοιπη Ευρώπη», έλεγε η κυβερνητική (και όχι μόνο) προπαγάνδα, όσο με νέα στοιχεία στριμωχνόταν η πολιτική τους.

Και ο «Ριζοσπάστης» απαντούσε: «Οπου κέρδος "κίνδυνος - θάνατος" για τον λαό!», παραθέτοντας αποκαλυπτικά στοιχεία για το περίφημο σύστημα τηλεδιοίκησης ERTMS, που καθυστερούσε να εγκατασταθεί στον ελληνικό σιδηρόδρομο και που η λειτουργία του θα μπορούσε να μειώσει κατά πολύ την εμπλοκή του ανθρώπινου παράγοντα στην ασφάλεια, άρα να μειώσει και τους κινδύνους ατυχημάτων.

Η εφημερίδα μας έφερε στο φως την ειδική έκθεση του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου για τους σιδηροδρόμους το 2017, όπου ανάμεσα σε άλλα σημειωνόταν: «Η ανάπτυξη του συστήματος στην ΕΕ βρίσκεται σε χαμηλά επίπεδα και είναι αποσπασματική (...) Η τρέχουσα περιορισμένη ανάπτυξη του ERTMS μπορεί να αποδοθεί κυρίως στην απροθυμία πολλών διαχειριστών υποδομής και σιδηροδρομικών επιχειρήσεων να επενδύσουν σε εξοπλισμό ERTMS, τόσο λόγω των δαπανών που συνεπάγεται μια τέτοια απόφαση, όσο και του ότι για πολλούς από αυτούς δεν στοιχειοθετείται επιχειρηματική σκοπιμότητα».

Δηλαδή, εκεί που το προσδοκώμενο κέρδος υπολείπεται του κόστους, το σύστημα δεν εγκαθίσταται!

Η έκθεση έγραφε ακόμα ότι η εγκατάσταση του ERTMS «συνεπάγεται δαπανηρές επενδύσεις χωρίς να αποφέρει, γενικά, άμεσα οφέλη σε εκείνους που καλούνται να επωμιστούν το κόστος. Τα προβλήματα συμβατότητας των διαφορετικών εκδόσεων που έχουν εγκατασταθεί, καθώς και οι μακροχρόνιες διαδικασίες πιστοποίησης επηρεάζουν επίσης αρνητικά την επιχειρηματική σκοπιμότητα που θα μπορούσαν δυνητικά να στοιχειοθετήσουν οι διαχειριστές υποδομής και οι σιδηροδρομικές επιχειρήσεις (...) Το μεγαλύτερο μέρος των επενδύσεων επαφίεται σε ιδιώτες διαχειριστές υποδομής και σιδηροδρομικές επιχειρήσεις, που δεν αντλούν πάντοτε - τουλάχιστον άμεσα - οφέλη από την ανάπτυξη του ERTMS».

Δηλαδή, όσο δεν βλέπουν άμεσο κέρδος, τα μονοπώλια και οι κρατικής ιδιοκτησίας εταιρείες που δραστηριοποιούνται στις υποδομές και στο σιδηροδρομικό έργο, δεν βρίσκουν κανέναν λόγο να βιαστούν, με συνέπειες και στην ασφάλεια των συγκοινωνιών.

Βεβαίως, το σύστημα αυτό δεν δημιουργήθηκε με κριτήριο τις λαϊκές ανάγκες για ασφαλείς μεταφορές, αλλά με στόχο την υλοποίηση ενός ενιαίου σιδηροδρομικού χώρου που θα εξασφαλίζει την πιο φτηνή και πιο γρήγορη για τους επιχειρηματικούς ομίλους μεταφορά εμπορευμάτων στο πλαίσιο της ΕΕ.

Και μια υποσημείωση: Μόνο το 2021 είχαν γίνει στην ΕΕ 1.389 ατυχήματα, με 637 νεκρούς, που τα 97 αφορούσαν μετωπικές συγκρούσεις τρένων.

Τον Σεπτέμβρη του 2022 ο βουλευτής του ΚΚΕ Γιάννης Δελής, στη συζήτηση του νομοσχεδίου για την «αναδιοργάνωση των εταιρειών ΟΣΕ ΑΕ και ΕΡΓΟΣΕ ΑΕ», τοποθετείται και αποκαλύπτει άρθρο προς άρθρο τις επικίνδυνες για τον λαό διατάξεις, που προωθούν ένα βήμα πιο πέρα την πολιτική της «απελευθέρωσης», εμπορευματοποίησης και ιδιωτικοποίησης των μεταφορών.

Η εισηγητική έκθεση του νομοσχεδίου της ΝΔ είναι σαφής: «Σκοπός του παρόντος είναι η εφαρμογή του Κανονισμού 1370/2007 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 23ης Οκτωβρίου 2007 για τις δημόσιες επιβατικές σιδηροδρομικές και οδικές μεταφορές (...) Η διασφάλιση της παροχής υψηλής ποιότητας και της συνεχούς προσφοράς δημόσιων (...) μεταφορών με το χαμηλότερο δυνατό κόστος».

Ο ΣΥΡΙΖΑ σε εκείνη τη συνεδρίαση ...«ανησυχεί» για το εάν είναι πραγματική «απελευθέρωση» αυτό που φέρνει η ΝΔ, και αν γίνεται με «διαφάνεια» η μοιρασιά της πίτας, όπου περιλαμβάνονται και κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης! Και τι άλλο να πουν, αφού ο τότε υπουργός Μεταφορών της ΝΔ, Κ. Καραμανλής, διαβεβαίωνε ότι το νομοσχέδιο συνεχίζει από κει που σταμάτησε ο ΣΥΡΙΖΑ...

Για του λόγου το αληθές, να τι γράφει επί λέξει το νομοσχέδιο: «Η λειτουργία της ΟΣΕ ΑΕ και της ΕΡΓΟΣΕ ΑΕ διέπεται από τις ρυθμίσεις του παρόντος, όπως εκάστοτε ισχύουν (...) με τον παρόντα νόμο και συμπληρωματικά από τον ν. 4548/2018 (Α' 104)».

Αλλά και ο τότε διευθύνων σύμβουλος του ΟΣΕ σε συνέδριο για τις Υποδομές και τις Μεταφορές, ομολογεί ότι ο ΟΣΕ δεν μπορεί να κάνει προληπτική συντήρηση, επειδή αυτή απαιτεί 50 εκατ. ευρώ τον χρόνο. Οπως είπε, για το 2022, ο Οργανισμός πήρε 25 εκατ. ευρώ από το υπουργείο Μεταφορών γι' αυτόν τον σκοπό, δηλαδή τα μισά! Γι' αυτό η συντήρηση - έλεγε τότε - δεν είναι προληπτική, αλλά «διορθωτική», με ό,τι αυτό σημαίνει για την ασφάλεια των μεταφορών.

Την ίδια ώρα, με την «πατέντα» του «μεταφορικού ισοδύναμου», το κράτος έδινε 750 εκατ. ευρώ «ζεστό» χρήμα στην ΤΡΑΙΝΟΣΕ για να εκτελεί τα δρομολόγια στις λεγόμενες «άγονες γραμμές». Αντίστοιχη σύμβαση, 5ετούς διάρκειας και με την ίδια επιδότηση (50 εκατ. ευρώ τον χρόνο), είχε υπογράψει με την ΤΡΑΙΝΟΣΕ και η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ το 2017!

Βρισκόμαστε στις 12 Γενάρη 2023, στη Βουλή. Σχεδόν δύο μήνες πριν από το έγκλημα στα Τέμπη. Σε Επιτροπή διεξάγεται συζήτηση για το νομοσχέδιο του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών «Θεσμικό πλαίσιο για τη διερεύνηση αεροπορικών και σιδηροδρομικών ατυχημάτων και την ασφάλεια των μεταφορών».

Εκ μέρους του ΚΚΕ τοποθετείται στην Επιτροπή ο βουλευτής του Χρήστος Κατσώτης. Καταγράφουμε ορισμένες από τις επισημάνσεις του για το δίκτυο και τη σιδηροδρομική γραμμή του ΟΣΕ:

«Τεράστιους κινδύνους εγκυμονεί η μη τήρηση κανονισμών ασφαλείας, λειτουργίας και κυκλοφορίας των αμαξοστοιχιών. Ενδεικτικά, η Ομάδα Επισκευής Γραμμής, που είναι σε λειτουργία και πρέπει να αποτελείται από 5 άτομα, πολλές φορές είναι μόνο με δύο ή ακόμη και με έναν.

Ακόμα, δεν τηρούνται οι απαραίτητοι χρόνοι ή μπορεί να γίνονται εργασίες σε ένα ηλεκτροδοτούμενο δίκτυο χωρίς διακοπή ρεύματος. Χαρακτηριστική είναι, επίσης, η έλλειψη σηματοδότησης, όπως, για παράδειγμα, στο κομμάτι της γραμμής Οινόη - Τιθορέα που έγινε το ατύχημα με τους 20 ανθρώπους που τραυματίστηκαν την περίοδο των χιονοπτώσεων το 2022.

Εκκρεμεί επίσης εδώ και πολλά χρόνια η συνολική εγκατάσταση και λειτουργία ηλεκτρονικών συστημάτων ασφαλείας. Ολα αυτά είναι σοβαρά ζητήματα που δεν μπορούν να αγνοηθούν, για το θέμα της ασφάλειας, της πρόληψης που λέμε συνολικά».

Αλλά και για το πλαίσιο διαχείρισης των ατυχημάτων και τα πορίσματα που καταλήγουν πάντα στο «ανθρώπινο λάθος», ο βουλευτής του ΚΚΕ σημείωνε:

«Προέχουν όλα εκείνα τα μέτρα, ώστε να μη γίνεται το ατύχημα ή το δυστύχημα. Δεν πρέπει να διερευνώνται τα ατυχήματα; Βεβαίως και πρέπει να διερευνώνται. Ευθύνες όμως θα αποδίδονται και σε ποιον; Ποια είναι η συνήθης κατάληξη των πορισμάτων; Ανθρώπινο λάθος!

Οπως αναφέρεται και στο άρθρο 32, "οι συστάσεις ασφάλειας δεν συνιστούν τεκμήριο υπαιτιότητας ή ευθύνης σε περίπτωση ατυχήματος ή σοβαρού συμβάντος". Αυτό ακριβώς αναφέρεται στο άρθρο! Πόσες διερευνήσεις, αλήθεια, κατέληξαν στο συμπέρασμα για ευθύνες των εταιρειών, είτε κατασκευής είτε διαχείρισης; Τι σημαίνει, αλήθεια, εχεμύθεια για θέματα που χαρακτηρίζονται απόρρητα; Τι σημαίνει αυτό; Αποσιώπηση.

Στα πλαίσια της κυριαρχίας των μονοπωλιακών ομίλων αποκρύπτεται ή μειώνεται η ευθύνη τους, μεταφέροντας τα ατυχήματα ή τα δυστυχήματα σε "ανθρώπινο λάθος"».

Ολοι γνώριζαν λοιπόν και όλοι σιωπούσαν, εφαρμόζοντας την ίδια εγκληματική πολιτική, που οδήγησε στα Τέμπη...

Συγκέντρωση της ΚΝΕ στο Σύνταγμα

Από το ξημέρωμα, πολυμελής αντιπροσωπεία του ΚΚΕ, με επικεφαλής τον Θανάση Παφίλη, μέλος της ΚΕ και κοινοβουλευτικό εκπρόσωπο, βρέθηκε στον τόπο του δυστυχήματος και στη συνέχεια στο Γενικό Νοσοκομείο Λάρισας, την δε Πέμπτη 2 Μάρτη 2023 μετέβη στα Τέμπη και στη Λάρισα ο ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, Δημήτρης Κουτσούμπας, ενώ συνεχίζονταν ακόμα οι προσπάθειες των σωστικών συνεργείων να βρουν κάποιο στοιχείο στα διαλυμένα βαγόνια.

Σε δεκάδες γειτονιές σε όλη τη χώρα, οργανώθηκαν συγκεντρώσεις και πικετοφορίες των Οργανώσεων του ΚΚΕ και της ΚΝΕ με σύνθημα «Δεν είναι η ώρα της σιωπής, είναι η ώρα της φωνής και του αγώνα».Μεγάλη συγκέντρωση έκανε η ΚΝΕ στο Σύνταγμα, όπου με τσάντες σχηματίστηκε η φράση «Δεν ξεχνώ», ενώ με αναμμένα κεριά γράφτηκε το σύνθημα «Τα κέρδη τους, οι νεκροί μας».

Στη Θεσσαλονίκη γιγαντοπανό καταδίκης του εγκλήματος ανάρτησαν στον Λευκό Πύργο μέλη του Κόμματος, σε μια συμβολική δράση που συνάντησε πρωτοφανή επιχείρηση καταστολής από την αστυνομία. Τα μέλη του Κόμματος και της ΚΝΕ ήταν στην πρώτη γραμμή των συγκλονιστικών κινητοποιήσεων, συλλαλητηρίων και των απεργιών που πραγματοποιήθηκαν τις επόμενες μέρες.

RIZOSPASTIS

Ημερίδα για τις σιδηροδρομικές μεταφορές

Ο «Ριζοσπάστης» μίλησε με τον Παύλο Ασλανίδη, μέλος του ΔΣ του Συλλόγου Συγγενών Θυμάτων Τεμπών, που έχασε τον 27χρονο γιο του Δημήτρη, και με τον Γιώργο Τσακλίδη, που έχασε την μονάκριβη κόρη του Αγάπη, 22 χρονών.

Οργισμένος ο Π. Ασλανίδης χαρακτηρίζει «ντροπή και προσβολή των νεκρών» το τέλος της Εξεταστικής Επιτροπής της Βουλής, που αποφάσισε η κυβερνητική πλειοψηφία, χωρίς να εξεταστούν σημαντικοί μάρτυρες, χωρίς να χυθεί άπλετο φως για το τι προκάλεσε την έκρηξη και την πυρκαγιά, από την οποία σκοτώθηκε η μεγάλη πλειοψηφία των 57 θυμάτων της σύγκρουσης των τρένων.

Ωστόσο, δεν ξαφνιάζεται από την εξέλιξη, αφού από την πρώτη ώρα φάνηκε η διάθεση συγκάλυψης. «Επρεπε από την πρώτη στιγμή ο ανακριτής να έχει καλέσει τους υπεύθυνους των εταιρειών και της ΡΑΣ. Και να μην έχει δώσει κανένα περιθώριο χρονικό για να αποκρύψουν στοιχεία. Επρεπε να πάνε από την επόμενη μέρα στα γραφεία τους και να κατασχέσουν όλα τα απαραίτητα στοιχεία. Η πρόθεσή τους ήταν κουκούλωμα από την πρώτη στιγμή. Και μετά ήρθε και η συγκάλυψη. Βάλανε τον πρώην περιφερειάρχη να μπαζώσει μια έκταση περίπου 2 στρεμμάτων, που οδήγησε σε αλλοίωση των στοιχείων», καταγγέλλει.

RIZOSPASTIS

Η αγανάκτηση περισσεύει και για τη μεγάλη κωλυσιεργία στη διαδικασία των ερευνών από τις δικαστικές αρχές. «Δέκα μήνες μετά δεν έχουν πάρει μια πρωτοβουλία. Ο,τι έγινε προχώρησε μετά από δική μας πίεση. Εμείς ζητούσαμε να μπούνε πραγματογνώμονες, τα ειδικά σκυλιά, να μπούνε χημικοί για να εξηγήσουν την έκρηξη. 28 παιδιά σκοτώθηκαν από την έκρηξη. Αυτά τα παιδιά θα μπορούσαν να ζουν. Και αυτοί αρκέστηκαν σε μια σελίδα έκθεση της Πυροσβεστικής.

Ακόμα και όταν ανέλαβε ο Εφέτης Ανακριτής και ζήτησε να γίνει έρευνα, πάλι δεν ορίστηκαν ειδικοί. Βάλαμε τελικά οι συγγενείς και 29 μέρες μετά βρέθηκε το ξυλόλιο. Το φορτίο που μεταφερόταν ήταν παράνομο. Ομως ακόμα και το υλικό από τις κάμερες για το τι φορτώθηκε στα βαγόνια στη Θεσσαλονίκη, κι αυτό σβήστηκε. Κάναμε αίτημα να διαταχθεί ανάκτηση του υλικού και έναν χρόνο μετά ακόμα περιμένουμε.

Η ομάδα έρευνας πήγε στο σημείο της τραγωδίας μετά από 10 μήνες, και αφού το ζήτησαν με επιμονή οι ίδιοι οι συγγενείς από τον ανακριτή. Βρέθηκαν οστά από τα παιδιά μας, προσωπικά αντικείμενα, το πόδι του μηχανοδηγού και το μαύρο κουτί. Υπάρχει μεθόδευση από όλους τους εμπλεκόμενους μηχανισμούς του κράτους για συγκάλυψη», μας λέει και τα λόγια του συγκλονίζουν.

Καλλιεργούν την άποψη της ατομικής ευθύνης. Τους βολεύει το αφήγημα του σταθμάρχη, όμως τη δική τους ατομική ευθύνη την βγάζουν απ' έξω. Ξέρουν να σκοτώνουν κόσμο, με τρένα και αεροπλάνα παμπάλαια, με την έλλειψη μέτρων για την προστασία από πλημμύρες, πυρκαγιές.

Θεωρούμε ότι η δικαίωση θα έρθει με την τιμωρία των πολιτικών υπευθύνων, όλων όσοι έδιναν τις εντολές και χάραζαν αυτή την πολιτική που οδήγησε στα Τέμπη. Θα παλεύουμε μέχρι τη δικαίωση των παιδιών μας όλοι οι συγγενείς των θυμάτων. Θα βρεθούμε και στην απεργία στις 28 Φλεβάρη, αφού τα αιτήματά μας συνδέονται», λέει ο Π. Ασλανίδης και κλείνοντας ζητάει να εκφράσει μέσω της εφημερίδας «ένα μεγάλο ευχαριστώ στη νεολαία της ΚΝΕ. Οπου πήγαμε ήταν εκεί, παντού μαζί μας, σε κάθε προσπάθεια και δράση».

Για τα κενά στη διαδικασία των ερευνών, αλλά και για τις επιπτώσεις της ευρωενωσιακής πολιτικής «απελευθέρωσης» - ιδιωτικοποίησης των μεταφορών, που οδηγεί σε ανθρωποθυσίες, μίλησε ο Γιώργος Τσακλίδης.

Οπως είπε, «η διαδικασία των ερευνών παρουσίασε συγκεκριμένες καθυστερήσεις στους πρώτους μήνες με αποτέλεσμα να δημιουργηθούν κενά, ορισμένα από τα οποία δεν μπορούν να καλυφθούν πλέον. Ετσι, ο χώρος του δυστυχήματος μπαζώθηκε την πρώτη βδομάδα μετά το δυστύχημα, και δεν πάρθηκαν από το Χημείο του Κράτους δείγματα από τον τόπο του δυστυχήματος άμεσα, δηλαδή τις πρώτες μέρες μετά το δυστύχημα. Μάλιστα η πρώτη δειγματοληψία έγινε 4 βδομάδες μετά το δυστύχημα.

Τα δείγματα έδειξαν την ύπαρξη ουσιών που δημιουργούν ερωτήματα για το αν έγινε παράνομη διακίνηση διαλυτών που προξένησαν την τεράστια έκρηξη αμέσως μετά τη σύγκρουση των τρένων. Το ερώτημα θα είχε πιθανότατα απαντηθεί αν η δειγματοληψία γινόταν έγκαιρα και δεν υπήρχε το μπάζωμα. Επίσης, καθυστέρηση υπήρξε και στην αναζήτηση των video από τους σταθμούς που πέρασε η εμπορική αμαξοστοιχία, οπότε θα υπήρχε οπτική επιβεβαίωση, θετική ή αρνητική, για το αν γινόταν διακίνηση διαλυτών.

Τώρα πλέον η διαδικασία προχωράει, πλην όμως ορισμένες κατηγορίες είναι σε βαθμό πλημμελήματος και θεωρούμε ότι είναι δικαιολογημένη η αναβάθμισή τους σε κακουργηματικές».

Σε ό,τι αφορά τις εξελίξεις στην Εξεταστική Επιτροπή της Βουλής, σημείωσε: «Στην Εξεταστική η κυβερνητική πλειοψηφία επέβαλε ελλιπή κατάλογο μαρτύρων, αποκλείοντας μάρτυρες που θα φώτιζαν καθοριστικά πλευρές του δυστυχήματος και της πορείας των έργων στον σιδηρόδρομο. Ενδεικτικά, μπορεί να αναφερθεί ο πρώην πρόεδρος των μηχανοδηγών, που ασφαλώς είχε πλήρη εικόνα, ως μηχανοδηγός, για την κατάσταση και τα προβλήματα στο δίκτυο.

Επίσης, απαραίτητη ήταν η πρόσκληση εμπειρογνωμόνων στην Εξεταστική Επιτροπή για να καταθέσουν για τα αίτια της έκρηξης αμέσως μετά τη σύγκρουση των τρένων, καθώς και ανώτερων στελεχών που εργάζονταν στον σιδηρόδρομο και οι οποίοι έθεσαν το ζήτημα της ασφάλειας και στη συνέχεια ορισμένοι παραιτήθηκαν. Είναι προφανές ότι ο αποκλεισμός τέτοιων βασικών μαρτύρων συντελεί εκ των πραγμάτων σε συγκάλυψη».

Ο Γ. Τσακλίδης καταγγέλλει ότι έναν χρόνο μετά παραμένουν όλες οι συνθήκες που οδήγησαν στο έγκλημα στα Τέμπη.«Τα συστήματα ασφάλειας, για τα οποία δαπανήθηκαν μεγάλα ποσά, δεν λειτουργούν ακόμη σε όλο το μήκος του βασικού άξονα, σύμφωνα με δημοσιεύματα στον Τύπο, τα οποία δεν διαψεύδονται. Οι συμβάσεις για τα φωτοσήματα (φανάρια), το σύστημα ενδοεπικοινωνίας GSM-R και το ETCS άρχισαν από το 1995 και τα συστήματα δεν λειτούργησαν πλήρως και ενιαία στον βασικό σιδηροδρομικό άξονα Αθήνα - Θεσσαλονίκη - Ειδομένη μέχρι σήμερα.

Η μείωση του προσωπικού στη συντήρηση, και όχι μόνο, η διάσπαση του σιδηρόδρομου σε πολλές εταιρείες, η κατάτμηση των έργων στο δίκτυο, στη βάση κατευθύνσεων της Ευρωπαϊκής Ενωσης, για την ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας και την απελευθέρωση των αγορών, που είναι ορισμένα από τα ζητήματα που έχουν συζητηθεί στην Εξεταστική Επιτροπή και αποτελούν σοβαρό μέρος του προβλήματος».

Απαντώντας στο τι μπορεί να ικανοποιήσει την απαίτηση των συγγενών για δικαίωση, είπε: «Η δικαίωση των ανθρώπων που χάθηκαν στο έγκλημα των Τεμπών είναι απαίτηση όχι μόνο των συγγενών, αλλά και όλων όσοι συμμετείχαν και συμμετέχουν μαζικά μέχρι τώρα, έναν χρόνο μετά το δυστύχημα, στις εκδηλώσεις διαμαρτυρίας - και όχι μόνο.

Θα πρέπει να αποδοθούν ευθύνες πολιτικές και ποινικές σε όσους ευθύνονται, όσο ψηλά κι αν βρίσκονται, συμπεριλαμβανομένων των εμπλεκόμενων κυβερνητικών στελεχών και υπουργών. Η ατιμωρησία, κυρίως σε ανώτερα διοικητικά - κυβερνητικά επίπεδα, προκαλεί αφάνταστα το δημόσιο αίσθημα. Ομως δικαίωση στην πραγματικότητα θα είναι να εκλείψουν επιτέλους όλες εκείνες οι αιτίες που προκαλούν τέτοια εγκλήματα».

Κλείνοντας τη συζήτηση με τον «Ριζοσπάστη», ο Γ. Τσακλίδης καλεί κι αυτός σε μαζική συμμετοχή στην απεργία της ερχόμενης Τετάρτης, που δεν αποτελεί μόνο τον καλύτερο φόρο τιμής στα θύματα της τραγωδίας, αλλά και βήμα καταγγελίας των πραγματικών αιτιών, όπως και διεκδίκησης μέτρων για φθηνές σύγχρονες και ασφαλείς σιδηροδρομικές μεταφορές, με σύγχρονα δίκτυα, τροχαίο υλικό, αναγκαίο προσωπικό.

«Αυτό σημαίνει ότι θα μπει τέλος στην υποβάθμιση του σιδηρόδρομου, που συνεχίζεται όλα αυτά τα χρόνια. Και ότι η λειτουργία του σιδηρόδρομου δεν θα γίνεται με κριτήριο το μικρότερο κόστος για την ασφάλεια των μετακινήσεων και από την άλλη τα κέρδη λίγων επιχειρηματιών που απολαμβάνουν πλουσιοπάροχες επιδοτήσεις από τους φόρους μας, τους φόρους των εργαζομένων», σημειώνει ο Γ. Τσακλίδης.

Copyright 2023 The Associated

-- Ολοι τους συμφωνούσαν στο γεγονός ότι παραλάμβαναν ένα κακοσυντηρημένο δίκτυο, για το οποίο φταίγανε οι προηγούμενοι. Ολοι τους συνέχιζαν στον ίδιο δρόμο που είχανε χαράξει οι προηγούμενοι και πάντα σε συμφωνία με την Ευρωπαϊκή Ενωση.

Ολοι τους αναδείκνυαν ως «παθογένειες» της κατάστασης την υποχρηματοδότηση και τις ελλείψεις στη συντήρηση του δικτύου, τη συνεχή συρρίκνωση του ανθρώπινου δυναμικού, την καθυστέρηση ολοκλήρωσης των συμβάσεων και τη δολιοφθορά στο δίκτυο.

Οσο για τις αιτίες του εγκλήματος, κατά βάση αναδείκνυαν τη μη τήρηση του Γενικού Κανονισμού Κυκλοφορίας (ΓΚΚ) από μεριάς του σταθμάρχη και του μηχανοδηγού της επιβατικής αμαξοστοιχίας, δηλαδή το ανθρώπινο λάθος, λέγοντας συμπληρωματικά ότι εάν λειτουργούσαν τα συστήματα ασφαλείας, ενδεχομένως αυτό να είχε αποτραπεί.

Παρά την προσπάθεια ωραιοποίησης της κατάστασης, που προσπάθησαν ο καθένας για τη δική του θητεία και όλοι μαζί για την αθώωση της πολιτικής της ΕΕ, από την εξέτασή τους προκύπτουν μια σειρά αντιφάσεις, ανορθολογισμοί, αλλά και χρήσιμα στοιχεία, τα οποία συμβάλλουν στην εξαγωγή και τεκμηρίωση χρήσιμων συμπερασμάτων που φωτίζουν τις αιτίες αλλά και τους υπεύθυνους της ανεπαρκούς ασφάλειας του σιδηροδρομικού δικτύου, η οποία και οδήγησε στο έγκλημα στα Τέμπη.

-- Τα στοιχεία αυτά που αναφέρετε, ποια βασικά συμπεράσματα ενισχύουν;

-- Θα μπορούσαμε συνοπτικά να κωδικοποιήσουμε τα εξής:

Πρώτον, κατά τη διάρκεια του τραγικού δυστυχήματος δεν λειτουργούσε κανένα σύστημα στην περιοχή, ούτε η φωτοσήμανση, ούτε η τηλεδιοίκηση, ούτε το σύστημα απρόσκοπτης επικοινωνίας όλων των εμπλεκόμενων (GSM-R), ούτε και το σύστημα αυτόματης πέδησης (ETCS). Εάν κάποιο απ' αυτά λειτουργούσε, θα μπορούσε να διορθώσει τα λάθη που έγιναν από τη μη τήρηση του ΓΚΚ και θα είχε αποτραπεί το έγκλημα.

Δεύτερο, το ότι δεν λειτουργούσαν τα συστήματα οφείλεται στο γεγονός ότι δεν είχαν ολοκληρωθεί έγκαιρα μια σειρά συμβάσεις και δεν είχε πιστοποιηθεί η λειτουργικότητά τους:

- Η σύμβαση 10012/2006 για την προμήθεια συστημάτων GSM-R, αξίας 57,3 εκατ. ευρώ, με συμφωνημένη διάρκεια 2 χρόνια, δηλαδή το 2008. Παραδόθηκε τμηματικά από το 2018 έως το 2021. Ωστόσο το σύστημα αυτό δεν έχει τοποθετηθεί σε όλους τους συρμούς της «Hellenic Train» και δεν το χρησιμοποιούν οι μηχανοδηγοί.

- Η σύμβαση 10004/2007 για την προμήθεια του συστήματος ETCS στους συρμούς, αξίας 25 εκατ. ευρώ και με συμφωνημένη διάρκεια 2 χρόνια. Παραδόθηκε το 2018. Η ΓΑΙΟΣΕ, στην οποία ανήκουν οι συρμοί που νοικιάζει η «Hellenic Train», εκτίμησε ότι το σύστημα δεν ήταν λειτουργικό λόγω φθορών. Δεν λειτούργησε ποτέ και από τότε εκκρεμεί η σύναψη νέας σύμβασης για να γίνει λειτουργικό.

- Η σύμβαση 10005/2007 για την προμήθεια του συστήματος ETCS στις γραμμές, αξίας 17,2 εκατ. ευρώ, και με συμφωνημένη διάρκεια τριάντα μηνών, παραδόθηκε τμηματικά από το 2019 έως το 2021.

- Τέλος, η γνωστή σύμβαση 717/2014 για την ανάπτυξη και αναβάθμιση του συστήματος Σηματοδότησης και Τηλεδιοίκησης στον άξονα Αθήνα - Θεσσαλονίκη - Προμαχώνας, αρχικής αξίας 41,3 εκατ. ευρώ και αρχικής διάρκειας 2 χρόνων, για την οποία μετά από παρατάσεις υπογράφηκε συμπληρωματική σύμβαση το 2021 και η οποία φέρεται να ολοκληρώθηκε το καλοκαίρι του 2023.

Γιατί όμως υπήρξαν καθυστερήσεις στην ολοκλήρωση των συμβάσεων και η ασυμβατότητα ανάμεσα στα διάφορα συστήματα;

Στο ερώτημα αυτό απαντά πολύ εύγλωττα η Επιτροπή Γεραπετρίτη στη σελ. 205 του πορίσματός της: «Τα σιδηροδρομικά έργα αποτέλεσαν πεδίο έντονου ανταγωνισμού μεταξύ διάφορων εργολάβων, κατασκευαστών, προμηθευτών (συνήθως αλλοδαπών). Οι προδιαγραφές ήταν συχνά διαφορετικές από ένα τμήμα χιλιομέτρων έως το επόμενο (επίσης κάποιων χιλιομέτρων), με συνέπεια ασυμβατότητες μεταξύ των τμημάτων ενός ενιαίου κατά τ' άλλα έργου... Για να ικανοποιηθούν μάλιστα οι προμηθευτές από τις μεγάλες ευρωπαϊκές χώρες, η κατάτμηση των έργων κατάντησε συνήθης πρακτική...».

Τρίτο, η διαχρονική υποχρηματοδότηση του ΟΣΕ, ιδιαίτερα για τις απαραίτητες εργασίες συντήρησης του δικτύου, με αποτέλεσμα να έχουμε ένα ελλιπώς συντηρούμενο δίκτυο με γρήγορη απαξίωση μιας σειράς εγκατεστημένων συστημάτων, όπου σε συνδυασμό με την ελλιπή προστασία του δικτύου από κλοπές οδηγεί στο να έχουμε ένα κακοσυντηρημένο δίκτυο.

Τέταρτο, η συνεχής μείωση του προσωπικού του ΟΣΕ από 8.500 που υπηρετούσαν το 2000 στον όμιλο, το 2010 στον ΟΣΕ υπηρετούσαν 5.150, οι οποίοι μέσω των υποχρεωτικών μετατάξεων του νόμου Ρέππα μειώθηκαν στους 2.800 και σήμερα είναι λιγότεροι από 700, όταν το οργανόγραμμα προβλέπει 2.100 εργαζόμενους. Επίσης απασχολούνται άλλοι 300 με συμβάσεις και δελτία παροχής υπηρεσιών.

Αντίστοιχη εικόνα καταγράφεται και στη «Hellenic Train». Η έλλειψη προσωπικού οδηγεί στην εντατικοποίηση της εργασίας, οι ελαστικές μορφές απασχόλησης βάζουν εμπόδια στην απόκτηση εμπειρίας και στην εξειδίκευση που απαιτείται για την ασφαλή εκτέλεση των εργασιών. Αυτά σε συνδυασμό με την υποβάθμιση της εκπαίδευσης και της πρακτικής εξάσκησης (είναι χαρακτηριστικό ότι ο μοιραίος σταθμάρχης μέσα σε επτά μόλις μήνες από την έναρξη της εκπαίδευσης ανέλαβε βάρδια ως σταθμάρχης στη Λάρισα, ενώ άλλες εποχές θα έπρεπε να περάσουν πάνω από τρία χρόνια για να αναλάβει κάποιος βάρδια σταθμάρχη) πολλαπλασιάζουν τη συχνότητα εκδήλωσης του ανθρώπινου λάθους.

Ο συνδυασμός της έλλειψης συστημάτων ασφαλείας με τη συχνότερη εκδήλωση ανθρώπινου λάθους οδηγεί σε εκρηκτικές καταστάσεις, που μπορεί να οδηγήσουν σε τραγικά συμβάντα, όπως αυτό των Τεμπών.

Επίσης από τις εργασίες της Εξεταστικής Επιτροπής αναδείχθηκαν:

- Οι έντονα προβληματικές σχέσεις ανάμεσα στον ΟΣΕ, την ΕΡΓΟΣΕ, τη ΓΑΙΟΣΕ και την ΤΡΑΙΝΟΣΕ. Η διάσπαση του ΟΣΕ σε θυγατρικές εταιρείες και η μετέπειτα αυτονομία τους ως προς τη λειτουργία τους ήταν αποτέλεσμα της πολιτικής της ΕΕ για την «απελευθέρωση» των σιδηροδρομικών μεταφορών.

Η ΕΡΓΟΣΕ, μάλιστα, δημιουργήθηκε κατ' απαίτηση της Κομισιόν, γιατί δεν είχε εμπιστοσύνη ότι ο ΟΣΕ θα μπορούσε να πραγματοποιήσει μεγάλα και τεχνολογικά σύνθετα έργα για τον εκσυγχρονισμό του σιδηρόδρομου. Αυτή αποτέλεσε προνομιακό πεδίο για να ασκούν δικαιοδοσία και οι διάφοροι ευρωπαϊκοί μηχανισμοί, οι οποίοι σχετίζονται με τις χρηματοδοτήσεις έργων, υποδομών και προμηθειών. Επίσης υπήρξαν και καταγγελίες ότι στελέχη της ΕΡΓΟΣΕ λειτουργούσαν άτυπα ως εκπρόσωποι επιχειρηματικών ομίλων με ανταγωνιστικά συμφέροντα.

Η προβληματική σχέση ανάμεσα στον ΟΣΕ και την ΕΡΓΟΣΕ προκύπτει από το γεγονός ότι, ενώ ο ΟΣΕ ήταν ο κύριος του έργου αυτού, δεν μπορούσε να ελέγξει ούτε τις τεχνικές προδιαγραφές που καθόρισε η ΕΡΓΟΣΕ, ούτε την πορεία εκτέλεσης του έργου.

Η περαιτέρω «απελευθέρωση» της αγοράς οδήγησε το 2017 στην ιδιωτικοποίηση της ΤΡΑΙΝΟΣΕ και στην εξαγορά της από την ιταλική FS. Με την υποδομή, για την οποία απαιτείται μεγάλη χρηματοδότηση για την ανάπτυξη και συντήρησή της, να παραμένει στην ευθύνη του Δημοσίου, ενώ το μεταφορικό έργο που οδηγεί σε γρήγορα κέρδη να εκχωρείται σε επιχειρηματικούς ομίλους. Από τη σχέση αυτή δημιουργούνται ανταγωνιστικά συμφέροντα ανάμεσα στον διαχειριστή της υποδομής και σ' αυτόν της εκμετάλλευσης, τα οποία λειτουργούν σε βάρος της ασφάλειας των μεταφορών.

- Οι μεγάλες ευθύνες της ΕΕ για την πολιτική «απελευθέρωσης» των σιδηροδρομικών μεταφορών, η οποία αποτελεί στρατηγική επιλογή της ΕΕ, για να βρουν νέους κερδοφόρους τομείς τα υπερσυσσωρευμένα κεφάλαια.

Το ολοκληρωμένο σύστημα ERTMS (European Rail Traffic Managment System), το οποίο περιλαμβάνει τα συστήματα ETCS και GSM-R, όπως αποκαλύπτει και ο τίτλος του. Αυτό αφορά τη διαχείριση των σιδηροδρομικών μεταφορών για την ενιαιοποίηση του ευρωπαϊκού διασυνδεδεμένου σιδηροδρομικού δικτύου, ώστε να μην υπάρχουν καθυστερήσεις λόγω ασυμβατότητας συστημάτων. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τη μείωση του μεταφορικού κόστους προς όφελος των πολυεθνικών.

Στόχος του είναι η αύξηση του σιδηροδρομικού χώρου (να κυκλοφορούν περισσότεροι συρμοί), η αύξηση των ταχυτήτων και μετά η αύξηση της ασφάλειας ως στοιχείο που διευκολύνει απλά το μεταφορικό έργο και όχι βεβαίως την ασφάλεια των επιβατών. Γι' αυτό και δεν αναπτύσσονται τα συστήματα αυτά στο υπόλοιπο σιδηροδρομικό δίκτυο. Αυτά τα συστήματα πρέπει να έχουν εγκατασταθεί στα κράτη - μέλη μέχρι το 2030 και αυτό το χρησιμοποιούσαν ως δικαιολογία τόσο ο Σπίρτζης όσο και ο Καραμανλής για την καθυστέρηση των έργων.

Επίσης στη βάση της προκρούστειας λογικής του κόστους - οφέλους, η ΕΕ επιτρέπει να κυκλοφορούν τρένα με διαφορετικές προδιαγραφές ασφαλείας και πυρασφάλειας. Γιατί, όπως χαρακτηριστικά τόνισε μάρτυρας, αν δεν γινόταν αυτό η ΓΑΙΟΣΕ θα έπρεπε να αντικαταστήσει το 90% των συρμών, το οποίο και θα οδηγούσε σ' ένα τεράστιο κόστος.

Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι ο ίδιος ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός έδωσε το πιστοποιητικό άδειας κυκλοφορίας, ότι είναι ασφαλή, στη «Hellenic Train» και στο τυχαίο υλικό που νοικιάζει από τη ΓΑΙΟΣΕ, παρά το γεγονός ότι δεν πληρούν τα σύγχρονα πρότυπα ασφαλείας.

-- Πώς σχολιάζετε τη στάση της κυβερνητικής πλειοψηφίας και των άλλων κομμάτων στην επιτροπή;

-- Βεβαίως δεν είχαμε αυταπάτες για το πώς θα λειτουργούσε η συγκεκριμένη επιτροπή με βάση τον αρνητικό συσχετισμό δύναμης.

Από την κυβερνητική πλειοψηφία έγιναν συστηματικές προσπάθειες για τη συγκάλυψη των αιτιών και των υπευθύνων του εγκλήματος, μεταφέροντας τις ευθύνες αποκλειστικά στο ανθρώπινο λάθος.

Από τους εκπροσώπους του ΣΥΡΙΖΑ, του ΠΑΣΟΚ και της Νέας Αριστεράς έγινε προσπάθεια συκοφάντησης της πρωτοβουλίας του ΚΚΕ για τη συγκρότηση της Εξεταστικής. Προσπάθησαν να απαλλάξουν τους υπουργούς και τα στελέχη των δικών τους κυβερνήσεων. Ταυτόχρονα, οι συχνές, οξυμένες και άγονες αντιπαραθέσεις με την κυβερνητική πλειοψηφία ήταν ένα βολικό άλλοθι για την από κοινού συγκάλυψη των αιτιών και την καλλιέργεια πρόσκαιρων εντυπώσεων.

Η εσπευσμένη δε ολοκλήρωση των διαδικασιών με ευθύνη της κυβερνητικής πλειοψηφίας αναδεικνύει το άγχος της για να μην υπάρξουν νέες αποκαλύψεις σε σχέση με την έκρηξη και την πυρκαγιά, η οποία ευθύνεται για τον θάνατο της πλειοψηφίας των νέων που χάθηκαν στο έγκλημα στα Τέμπη, αλλά και για το γεγονός της εσπευσμένης αλλοίωσης του τόπου του εγκλήματος, ενώ ήταν σε εξέλιξη το έργο συλλογής και επεξεργασίας στοιχείων και δεδομένων που θα φώτιζαν πτυχές του τραγικού συμβάντος.

Επίσης η Εξεταστική, παρ' όλη την προσπάθεια συγκάλυψης, διευκόλυνε το έργο της προανακριτικής διαδικασίας που βρίσκεται σε εξέλιξη.

-- Εναν χρόνο μετά το έγκλημα στα Τέμπη πόσο πιο ασφαλείς είναι οι σιδηροδρομικές μεταφορές;

-- Από τη στιγμή που δεν έχουν αντιμετωπιστεί οι αιτίες και οι παράγοντες που οδήγησαν στο έγκλημα στα Τέμπη, παραμένει ζητούμενο η ασφάλεια του σιδηροδρομικού δικτύου και έργου. Πολύ περισσότερο που με τις πλημμύρες στον Θεσσαλικό κάμπο καταστράφηκε το δίκτυο, αλλά και από το γεγονός ότι πρόσφατα απεντάχθηκαν από το ΤΑΑ δύο εμβληματικά έργα για τον σιδηρόδρομο, το έργο για την αναβάθμιση των υποδομών ασφαλείας των 10 μεγαλύτερων σιδηροδρομικών σηράγγων του ΟΣΕ και το έργο για την πλήρη εφαρμογή του ERTM-S.

Γι' αυτό και στην πρόσφατη ανακοίνωσή της η Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΚΚΕ τονίζει: «Το ΚΚΕ με το πόρισμά του θα αποκαλύψει στον λαό τις βαρύτατες πολιτικές και ποινικές ευθύνες της κυβέρνησης της ΝΔ, αλλά και όλων των μέχρι σήμερα κυβερνήσεων για τον τεμαχισμό του σιδηρόδρομου και την ιδιωτικοποίησή του, με τις ευλογίες της ΕΕ, την απουσία συστημάτων ασφαλείας, που σε συνδυασμό με την υποστελέχωση του ΟΣΕ, όχι μόνο προετοίμασαν το έγκλημα στα Τέμπη, αλλά στρώνουν το έδαφος και για επόμενα!».

Η αποκάλυψη της τραγωδίας πυροδοτεί από την πρώτη στιγμή συγκινητικές στιγμές αλληλεγγύης. Φοιτητικοί σύλλογοι, εργατικά σωματεία και μαζικοί φορείς οργανώνουν εθελοντικές αιμοδοσίες, στις οποίες ανταποκρίνονται χιλιάδες άνθρωποι. Στη Λάρισα, η κεντρική πλατεία γεμίζει από εκατοντάδες εργαζόμενους και φοιτητές που καταφτάνουν για να δώσουν αίμα.

«Οι νεκροί μας - Τα κέρδη τους»... Η πρώτη διαμαρτυρία οργανώνεται από φοιτητικούς συλλόγους της Αθήνας στα γραφεία της εταιρείας «Hellenic Train». Οι φοιτητές ανάβουν κεριά στη μνήμη των θυμάτων, εκφράζουν την αλληλεγγύη τους στις οικογένειές τους, απαιτούν πλήρη διερεύνηση των αιτιών της τραγωδίας. Παρά την απρόκλητη επίθεση της αστυνομίας, οι δυνάμεις της οποίας φρουρούν την είσοδο της εταιρείας, η κινητοποίηση δεν διαλύεται και το σύνθημα δυναμώνει: «Το έγκλημα αυτό να μη συγκαλυφθεί, όλων των νεκρών θα γίνουμε φωνή».

Τη σκυτάλη παίρνουν σωματεία που ανταποκρίνονται στο κάλεσμα του Εργατικού Κέντρου Πειραιά και συγκεντρώνονται έξω από τα γραφεία της «Hellenic Train». «Το τραγικό αυτό δυστύχημα δεν είναι αποτέλεσμα της κακιάς στιγμής. Οι ευθύνες βαραίνουν και αυτή και τις προηγούμενες κυβερνήσεις», τονίζουν και υπενθυμίζουν τις καταγγελίες των σωματείων των σιδηροδρομικών, που είχαν προειδοποιήσει για τις επικίνδυνες συνθήκες λειτουργίας του σιδηρόδρομου λίγες μόνο μέρες πριν το δυστύχημα.

«Ολων των νεκρών θα γίνουμε φωνή», επαναλαμβάνουν και διεκδικούν ασφαλείς συνθήκες λειτουργίας του σιδηρόδρομου, που να αντιστοιχούν στις δυνατότητες που παρέχει η εποχή που ζούμε. Παρά τη δυνατή βροχή, τα μπλοκ των σωματείων κάνουν πορεία στη Βουλή, τα συνθήματα δεν σταματούν και η διαμαρτυρία καταλήγει σε κάλεσμα για συνέχιση και κλιμάκωση της δράσης.

Με καταλήψεις, πορείες, πολύμορφες δράσεις σε σχολεία, σχολές και γειτονιές, μαθητές και φοιτητές γίνονται πρωταγωνιστές των κινητοποιήσεων. Στο κέντρο της Αθήνας διαδηλώνουν και φτάνουν στα γραφεία της «Hellenic Train» με το σύνθημα - καταγγελία «Δολοφόνοι». Σε Θεσσαλονίκη, Λάρισα, Πάτρα, Ηράκλειο, άλλες πόλεις, γεμίζουν τους δρόμους με τα πανό, τις πικέτες, τα συνθήματά τους.

Απεργιακή συγκέντρωση των σιδηροδρομικών, στο πλαίσιο 48ωρης απεργίας, οργανώνεται στο Σύνταγμα, με τη συμμετοχή Εργατικών Κέντρων, σωματείων, φοιτητικών συλλόγων και μαζικών φορέων της Αττικής. Η κινητοποίηση παίρνει τα χαρακτηριστικά παλλαϊκού συλλαλητηρίου, με έναν μεγάλο όγκο διαδηλωτών να καταδικάζει την εγκληματική πολιτική που βάζει την προστασία της ανθρώπινης ζωής «στο ζύγι» και την αντιμετωπίζει ως «κόστος». Ανάλογες κινητοποιήσεις γίνονται το Σαββατοκύριακο 4-5 Μάρτη και σε άλλες πόλεις.

Ολη η χώρα απεργεί και διαδηλώνει. Χιλιάδες διαδηλωτές κατακλύζουν τους δρόμους των πόλεων, από τον Εβρο μέχρι την Κρήτη και από τα Γιάννενα μέχρι τα ακριτικά νησιά. Η Αθήνα, η Θεσσαλονίκη, η Πάτρα, τα Γιάννενα, η Κρήτη ζουν πρωτόγνωρες διαδηλώσεις. Μεγάλο ποτάμι φουσκωμένο η οργή του λαού ξεχύνεται στους δρόμους και δίνει φωνή στα θύματα. Η Λάρισα, η πόλη που βίωσε το έγκλημα στα περίχωρά της, διαδηλώνει και μετατρέπει τα δάκρυα και τη θλίψη της σε οργή.

«Οι ζωές μας δεν είναι κόστος! Οι ζωές μας έχουν αξία!». Νέα συλλαλητήρια πραγματοποιούνται σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Λάρισα και άλλες πόλεις. «Μετράμε νεκρούς στις ράγες των Τεμπών, αίμα για τα κέρδη των αφεντικών», φωνάζει η διαδήλωση στην Αθήνα, που καταλήγει στα γραφεία του ΟΣΕ. «Το έγκλημα αυτό δεν θα ξεχαστεί», επαναλαμβάνουν οι κινητοποιήσεις.

Για δεύτερη φορά μέσα σε δυο βδομάδες, χιλιάδες εργαζόμενοι σε κλάδους και χώρους δουλειάς σε όλη τη χώρα απεργούν και διαδηλώνουν: «'Η τα κέρδη τους ή οι ζωές μας!». Κατεβαίνουν στον δρόμο για τα Τέμπη, και όλα τα «Τέμπη» που δημιουργεί η πολιτική που μετρά τις ανάγκες, τα δικαιώματα, την ίδια την προστασία της ανθρώπινης ζωής με όρους «κόστους»...

RIZOSPASTIS

ΦΟΙΤΗΤΕΣ - ΜΑΘΗΤΕΣ - ΑΘΗΝΑ

Σωματεία και μαζικοί φορείς, εργαζόμενοι και νεολαία, καταγγέλλουν από την πρώτη στιγμή το δυστύχημα ως «προδιαγεγραμμένο έγκλημα». Δηλώνουν αποφασισμένοι να μην επιτρέψουν να συγκαλυφθούν οι ένοχοι. Τις επόμενες δύο βδομάδες όλη η χώρα, μεγάλες και μικρές πόλεις, σχολεία και σχολές, χώροι δουλειάς και γειτονιές, ζουν στον παλμό διαδηλώσεων, συγκεντρώσεων, καθώς και δύο απεργιακών κινητοποιήσεων που θέτουν στο προσκήνιο το σύνθημα: «`Η τα κέρδη τους ή οι ζωές μας».

Η μαζικότητα είναι πρωτοφανής, κυρίως από τη νεολαία. Σύμφωνα με έρευνες γνώμης εκείνων των ημερών, οι διαδηλώσεις για τα Τέμπη ήταν οι μεγαλύτερες της 12ετίας, καθώς πήραν μέρος πάνω από 2,5 εκατομμύρια άνθρωποι, δηλαδή τουλάχιστον το 30% του πληθυσμού. Στην πραγματικότητα τα μεγέθη είναι ακόμα μεγαλύτερα, αφού οι σχετικές έρευνες κατέγραφαν τη συμμετοχή στις κινητοποιήσεις όσων είναι άνω των 17 ετών, χωρίς να υπολογίζουν τις εκατοντάδες κινητοποιήσεις από μαθητές Γυμνασίων και πρώτων τάξεων του Λυκείου.

RIZOSPASTIS

ΠΑΤΡΑ - ΦΟΙΤΗΤΕΣ - ΜΑΘΗΤΕΣ

Eurokinissi

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

ΣΩΜΑΤΕΙΑ - ΣΥΝΔΙΚΑΤΑ - ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΙΚΟΙ ΑΠΕΡΓΙΑ

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΑΠΕΡΓΙΑ 8 ΜΑΡΤΗ

ΑΘΗΝΑ ΑΠΕΡΓΙΑ 8 ΜΑΡΤΗ

Eurokinissi

ΗΡΑΚΛΕΙΟ ΚΡΗΤΗΣ - ΑΠΕΡΓΙΑ 8 ΜΑΡΤΗ

ΛΑΡΙΣΑ - ΑΠΕΡΓΙΑ 8 ΜΑΡΤΗ

ΠΑΤΡΑ - ΑΠΕΡΓΙΑ 8 ΜΑΡΤΗ

ΠΑΤΡΑ - ΑΠΕΡΓΙΑ 8 ΜΑΡΤΗ

Eurokinissi

ΑΠΕΡΓΙΑ 16 ΜΑΡΤΗ - ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

ΑΠΕΡΓΙΑ 16 ΜΑΡΤΗ - ΠΑΤΡΑ

«Ενα χρόνο μετά το έγκλημα στα Τέμπη απαιτούμε το έγκλημα αυτό να μη συγκαλυφθεί. Συνεχίζουμε τον αγώνα μας για να υπερασπιστούμε τις ζωές μας, ενάντια στα κέρδη τους, για να αποδοθούν οι πολιτικές και ποινικές ευθύνες», δηλώνουν οι Φοιτητικοί Σύλλογοι που το Σάββατο 24/2 οργανώνουν συγκέντρωση στο σημείο του εγκλήματος στα Τέμπη. Στο σημείο θα μεταβούν αντιπροσωπείες Φοιτητικών Συλλόγων από Αθήνα, Λάρισα και Θεσσαλονίκη, ενώ οι Φοιτητικοί Σύλλογοι έχουν ήδη αποφασίσει να κλιμακώσουν τη δράση τους με τη συμμετοχή τους στην απεργία και στις συγκεντρώσεις στις 28 Φλεβάρη, τη μέρα που συμπληρώνεται ένας χρόνος από το έγκλημα.