Από τα χτυπήματα στα περίχωρα της Βεγγάζης

Δεύτερη μέρα, χτες, των επιθέσεων κατά της Λιβύης, οι οποίες φαίνεται ότι υπήρξαν καταιγιστικές κατά τη διάρκεια της νύχτας, ενώ τεταμένη ηρεμία επικράτησε, σχεδόν, για όλη τη διάρκεια της ημέρας. Γαλλικά μαχητικά πετούσαν πάνω από τη Λιβύη, ήδη, την ώρα που ο Νικολά Σαρκοζί ανακοίνωνε το τέλος της συνόδου του Παρισιού. Κάποιες ώρες αργότερα, και συγκεκριμένα αργά το απόγευμα του Σαββάτου, η Γαλλία επιβεβαίωνε το πρώτο αεροπορικό πλήγμα, που είχε ως στόχο μια ομάδα τεθωρακισμένων των δυνάμεων του Μουαμάρ Καντάφι, που βρισκόταν στην περίμετρο της Βεγγάζης, το οποίο είχε ως αποτέλεσμα, όπως τουλάχιστον μετέδωσε το πρακτορείο «Reuters», το θάνατο 14 στρατιωτών. Η είδηση προκάλεσε πανηγυρισμούς, όπως τουλάχιστον μετέδιδαν ανταποκριτές, στη Βεγγάζη από τις δυνάμεις των αντικαθεστωτικών που είχαν απομείνει στην πόλη, καθώς οι άμαχοι σχημάτιζαν ουρές στις εξόδους με κατεύθυνση την Αίγυπτο μέχρι αργά το βράδυ.

Τις επόμενες ώρες και με εντεινόμενους ρυθμούς ακολούθησε εμπλοκή βρετανικών και αμερικανικών αεροσκαφών, αν και η Ουάσιγκτον επιβεβαίωσε τελευταία την ανάμειξή της. Σύμφωνα με αυτές τις πληροφορίες, κατά τη διάρκεια της νύχτας, εκτοξεύτηκαν 120 πύραυλοι, οι οποίοι είχαν, όπως τουλάχιστον ισχυρίζονταν εκπρόσωποι του αμερικανικού στρατού, στόχο τις εγκαταστάσεις αεράμυνας του λιβυκού καθεστώτος, πέριξ της Τρίπολης, αλλά και της Μιζράτα. Σύμφωνα με εκτιμήσεις στρατιωτικών πηγών από Παρίσι, Λονδίνο και Ουάσιγκτον, τα πρώτα αυτά κύματα επιδρομών «πέτυχαν σε μεγάλο βαθμό το στόχο τους, δηλαδή να εξουδετερώσουν τη λιβυκή αεράμυνα, και κατ' επέκταση να επιβάλουν μια ζώνη απαγόρευσης πτήσεων».

Η επιλογή της δεύτερης πόλης, της Μιζράτα, προφανώς, έγινε επειδή καθ' όλη τη διάρκεια του Σαββάτου, οι αντικαθεστωτικές δυνάμεις επέμεναν ότι οι δυνάμεις του Μουαμάρ Καντάφι βομβάρδιζαν την Μιζράτα και χαρακτήριζαν τις εξελίξεις εκεί ως «σφαγή». Οι αμερικανικές δυνάμεις είναι εκείνες που είχαν, μέχρι χτες βράδυ, δώσει τις πιο εκτενείς αναφορές για τη συμμετοχή τους στις επιχειρήσεις, αναφέροντας ότι ενεπλάκησαν μαχητικά και βομβαρδιστικά «Β-2 Stealth» και ότι χρησιμοποιήθηκαν, στις επιθέσεις που έγιναν, πύραυλοι «Tomahowk» και «Cruise». Διαρροές από το αμερικανικό επιτελείο επέμεναν ότι ο Λευκός Οίκος επιθυμεί «μια όσο το δυνατόν μικρότερη, σε χρόνο και εμβέλεια, εμπλοκή», αν και ο αρχηγός του αμερικανικού ΓΕΣ, ναύαρχος Μάικ Μιούλεν, απέφυγε προσεκτικά να προχωρήσει σε εκτιμήσεις για το χρονικό εύρος των επιχειρήσεων.

Αντίθετη είναι η εικόνα που έδωσε η λιβυκή τηλεόραση, η οποία υποστήριξε ότι επλήγησαν πολιτικοί στόχοι στην Τρίπολη και σε άλλες πόλεις, αναφέροντας ότι υπάρχουν 48 νεκροί και 150 τραυματίες πολίτες. Μάλιστα, έδειξε εικόνες από νοσοκομεία, όπου νοσηλεύονταν και τραυματισμένα παιδιά, όπως και εικόνες υποστηρικτών του Καντάφι να διαδηλώνουν και να δηλώνουν έτοιμοι να πολεμήσουν για την ηγεσία της χώρας τους. Αμέσως μετά την έναρξη των επιθέσεων, οι λιβυκές αρχές ανακοίνωσαν ότι διανέμουν όπλα στο λιβυκό λαό για να υπερασπιστεί τον εαυτό του.

Σε μήνυμά του, που μεταδόθηκε τηλεφωνικώς από την τηλεόραση, ο Μουαμάρ Καντάφι καταδίκασε την επίθεση, υποστηρίζοντας ότι θα υπερασπιστεί τη χώρα του «απέναντι στους σταυροφόρους μέχρι τέλους» και προειδοποιώντας ότι «άρχισε ένας μακροχρόνιος πόλεμος, που δεν θα έχει όρια». Οπως μεταδόθηκε, επίσης από την τηλεόραση, ο Καντάφι έστειλε επιστολές προς τον ΟΗΕ, προς τον Πρόεδρο Ομπάμα, προς τον Γάλλο Πρόεδρο και τον Βρετανό πρωθυπουργό, όπου καταδικάζει ως παράνομη την επίθεση, υπογραμμίζοντας ότι «θα το μετανιώσουν». Για «μεγάλο λάθος που θα έχει μακροχρόνιες συνέπειες σε όλη την περιοχή», έκανε λόγο και ο γιος του Σαΐφ αλ Ισλάμ, σε συνέντευξή του σε ξένα δίκτυα.

Χτες, οι υπερπτήσεις των, κυρίως, γαλλικών αεροσκαφών άρχισαν από νωρίς το βράδυ, χωρίς να έχουν αναφερθεί πλήγματα, αν και πέριξ της Τρίπολης ακούγονταν ορισμένα αντιαεροπορικά πυρά. Μόλις λίγη ώρα αργότερα, οι λιβυκές αρχές ανακοίνωσαν ότι ο Μουαμάρ Καντάφι έδωσε σαφή και κατηγορηματική εντολή προς όλες τις δυνάμεις του να προχωρήσουν σε απόλυτη κατάπαυση του πυρός, όπως προβλέπεται από την απόφαση 1973 του Συμβουλίου Ασφαλείας. Πρόκειται για τη δεύτερη τέτοια ανακοίνωση που γίνεται από τη λιβυκή ηγεσία. Η πρώτη έγινε την Παρασκευή, αλλά διαψεύστηκε, ουσιαστικά, λίγο αργότερα καθώς συνεχίζονταν οι σκληρές μάχες σε Μιζράτα και Βεγγάζη.

Η Γαλλία, σύμφωνα με τις επίσημες ανακοινώσεις, συμμετέχει με 20 μαχητικά αεροσκάφη, στα οποία περιλαμβάνονται «Rafale», «Mirage» και τουλάχιστον ένα «AWACS». Εχει, ήδη, χρησιμοποιηθεί η αεροπορική βάση Σολενζαρά στην Κορσική και έχουν τεθεί σε συναγερμό οι βάσεις σε Μασσαλία, Ιστρ, όπου βρίσκονται σκάφη εναέριου ανεφοδιασμού. Επίσης, το αεροπλανοφόρο «Charles de Gaulle» άρχισε, χτες, να κατευθύνεται προς τη Λιβύη, όπου θα φτάσει το βράδυ της Δευτέρας, μεταφέροντας 15 μαχητικά. Συνοδεύεται από τρεις φρεγάτες, ένα πλοίο ανεφοδιασμού κι ένα υποβρύχιο.

Η Βρετανία έχει αναπτύξει υποβρύχια κλάσης «Trafalgar», τα οποία εκτόξευσαν πυραύλους «Τomahowk» χτες. Το υπουργείο Αμυνας επιβεβαίωσε ότι εκτοξεύτηκαν πύραυλοι «Cruise» τύπου «Stormshadow» από αεροσκάφη «Tornado». Συμμετέχουν επίσης αεροσκάφη εναέριου ανεφοδιασμού «VC10» και «Tristar», καθώς και κατασκοπευτικά αεροσκάφη «E3D Sentry» και «Sentinel». Σε ετοιμότητα βρίσκονται μαχητικά «Typhoon». Στις ακτές της Λιβύης πλέουν δύο φρεγάτες, οι «HMS Cumberland» και «HMS Westminster», oι οποίες επίσης μπορούν να λάβουν μέρος στις επιχειρήσεις. Ενδέχεται να σταλούν στην περιοχή και καταδρομικά.

Η Ουάσιγκτον, από την πλευρά της, έχει αναπτύξει αεροσκάφη, πέντε πολεμικά πλοία και τρία υποβρύχια που μεταφέρουν πυραύλους «Tomahowk», αεροσκάφη επιτήρησης και ηλεκτρονικού πολέμου, σύμφωνα με το Πεντάγωνο. Ενα από τα πλοία είναι καταδρομικό που μεταφέρει κατευθυνόμενους πυραύλους, ωστόσο δεν υπάρχουν αεροπλανοφόρα κοντά στη Λιβύη. Το «USS Enterprise», που πρόσφατα βρισκόταν στην Ερυθρά Θάλασσα, έχει μετακινηθεί ανατολικά για να συμμετάσχει, μαζί με το «USS Carl Vinson», σε επιχειρήσεις στο Αφγανιστάν. Η αεροπορική βάση Αβιάνο, νότια των ιταλικών Αλπεων, είναι η μόνη που έχουν οι ΗΠΑ στην περιοχή με αεροσκάφη διαθέσιμα - 42 «F-16».

Ο Καναδάς συμμετέχει με το πολεμικό πλοίο «HMCS Charlottetown» που συμμετέχει στις ναυτικές επιχειρήσεις. Καναδικά μαχητικά έχουν φθάσει στην περιοχή, αλλά πρέπει να προετοιμαστούν πριν λάβουν μέρος στις επιχειρήσεις, κάτι που μπορεί να χρειαστεί έως και δύο ημέρες, σύμφωνα με κυβερνητικό εκπρόσωπο.

Η Ρώμη έχει θέσει σε ετοιμότητα δεκάδες μαχητικά αεροσκάφη στο Τράπανι, στη δυτική Σικελία. Μαχητικά τύπου «Tornado» θα χρησιμοποιηθούν για να εξουδετερωθεί η λιβυκή αεράμυνα, ενώ αεροσκάφη «F-16» και «Eurofighter» μπορούν να λάβουν μέρος σε διάφορων τύπων αποστολές. Η Ιταλία πρόσφερε επίσης τη χρήση μιας ΝΑΤΟικής βάσης κοντά στη Νάπολη ως επιχειρησιακό κέντρο, ενώ διαθέσιμες είναι και οι επτά μεγάλες ιταλικές στρατιωτικές βάσεις. Οι πέντε είναι στη Νότια Ιταλία και στη Σικελία, πολύ κοντά στη Λιβύη.

Η Ισπανία διέθεσε ένα αεροσκάφος εναέριου ανεφοδιασμού, μια φρεγάτα «F-100», ένα υποβρύχιο, ένα αεροσκάφος ναυτικής επιτήρησης και τέσσερα μαχητικά αεροσκάφη πολλαπλών ρόλων «F-18». Τα τελευταία επρόκειτο να σταθμεύσουν στην Ιταλία και να είναι διαθέσιμα από χτες. Είναι επίσης διαθέσιμες δύο στρατιωτικές βάσεις σε Καντίθ και Σεβίλλη.

Η Δανία έχει διαθέσει έξι αεροσκάφη «F-16», που έχουν ήδη φθάσει στη Σικελία. Θα σταλεί επίσης ένα στρατιωτικό μεταγωγικό αεροσκάφος και περίπου 100 άνδρες, πιλότοι και προσωπικό υποστήριξης. Η Νορβηγία διέθεσε μαχητικά «F-16» και πιθανώς ένα μεταγωγικό τύπου «Hercules» για να συμβάλει στις επιχειρήσεις ανθρωπιστικής βοήθειας.

Ασάφεια επικρατεί ως προς τη συμμετοχή των αραβικών χωρών. Σύμφωνα με πηγές προσκείμενες σε όσους σχεδιάζουν τις επιχειρήσεις, Κατάρ και Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα έχουν προσφερθεί να διαθέσουν έξι μαχητικά, αλλά μόνο το πρώτο είχε γνωστοποιήσει, αργά χτες βράδυ, ετοιμότητα άμεσης συμμετοχής, χωρίς άλλες πληροφορίες. Μαρόκο και Ιορδανία απέφυγαν να δεσμευτούν.

Από την άλλη πλευρά, σύμφωνα με τις επίσημες ενημερώσεις, ο τακτικός στρατός της Λιβύης στα χαρτιά διαθέτει 100.000 άνδρες, εν ενεργεία και έφεδρους, αλλά ο συνταγματάρχης Καντάφι θεωρείται ότι έχει έναν προσωπικό στρατό με χιλιάδες μέλη. Δεν είναι γνωστό πόσα μέλη του έχουν λιποτακτήσει. Με βάση, πάντως, τις, προ των συγκρούσεων, πληροφορίες, ο λιβυκός στρατός ξηράς αριθμεί 50.000 μέλη, εκ των οποίων 25.000 κληρωτοί. Τα άρματα μάχης του καταμετρούνται σε 800, τα τεθωρακισμένα οχήματα με οπλισμό σε 1.000, τα τεθωρακισμένα οχήματα μεταφοράς προσωπικού σε 945, τα πυροβόλα σε 2.421, οι πύραυλοι εδάφους-αέρος σε πάνω από 400.

Εκτιμάται ότι το Ναυτικό αποτελείται από 18.000 άνδρες, δύο υποβρύχια, που μπορεί να είναι εκτός υπηρεσίας, τρία σκάφη επιφανείας, 16 περιπολικά σκάφη. Τέλος, η Αεροπορία εκτιμάται ότι έχει 18.000 μέλη, τουλάχιστον 394 αεροσκάφη, κυρίως ρωσικής και γαλλικής κατασκευής. Η διοίκηση αεροπορικής άμυνας έχει τουλάχιστον 216 πυραύλους εδάφους - αέρος, 144 τύπου «tow» και 72 άλλων τύπων.