Οι διεργασίες που αφορούν στην «εμβάθυνση της Οικονομικής και Νομισματικής Ενωσης» (ΟΝΕ) βρέθηκαν στην ατζέντα της πρόσφατης Συνόδου Κορυφής της ΕΕ στις Βρυξέλλες, με τους ηγέτες των καπιταλιστικών κρατών, που συγκροτούν την ιμπεριαλιστική ένωση, να ανανεώνουν το ραντεβού για το πρώτο εξάμηνο του 2018.

Στο επίκεντρο της σχετικής συζήτησης βρίσκεται η δέσμη των προτάσεων που διατυπώνει η πλευρά της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, σε συνέχεια βέβαια σειράς «έγγραφων προβληματισμών», αλλά και της έκθεσης των «5 Προέδρων» αναφορικά με τα ανοιχτά ζητήματα και με τις αντιλαϊκές αναδιαρθρώσεις που δρομολογούνται στην ΕΕ και ειδικά στην Ευρωζώνη.

Ο στρατηγικός στόχος εστιάζει στην αναβάθμιση της Ευρωζώνης και συνολικά της ΕΕ, στο πλαίσιο των ανταγωνισμών με άλλα καπιταλιστικά κέντρα και αγορές, ενώ και τα σχέδια για νέα «αρχιτεκτονική» στην ΕΕ, που εμφανίζονται στο προσκήνιο, έρχονται να «κουμπώσουν» με ένα μπαράζ διαρθρωτικών παρεμβάσεων, ενισχυμένων εποπτικών ελέγχων και «εξουσιών» με τα μεγέθη των κρατικών προϋπολογισμών, τις οικονομικές εξελίξεις, όπως το λεγόμενο «κόστος εργασίας ανά μονάδα προϊόντος», την «αξιολόγηση» της ανταγωνιστικότητας κάθε οικονομίας σε σχέση με τους κυριότερους ανταγωνιστές της στις διεθνείς αγορές κ.ά.

Την ίδια ώρα, νέα πεδία ενδοαστικών διαιρέσεων και ανταγωνισμών αρχίζουν να εκδηλώνονται στο έδαφος της ανισομετρίας και της «ψαλίδας» που άνοιξε τα προηγούμενα χρόνια, αναφορικά με τις πτυχές της «εμβάθυνσης», εστιάζοντας γύρω από τον μεταξύ τους επιμερισμό της χασούρας σε περιπτώσεις νέων αναταράξεων και διασώσεων κρατών και τραπεζών της ΕΕ και της Ευρωζώνης καθώς βέβαια και στην κατανομή ρόλων και αρμοδιοτήτων στο πλαίσιο παλαιών και υπό διαμόρφωση «θεσμών» της ΕΕ, με το βλέμμα στην «επόμενη μέρα», της ανάκαμψης.

Οπως και να 'χει, οι ανταγωνισμοί δεν αναιρούν ότι «ένα το κρατούμενο», είναι οι παρεμβάσεις για την κλιμάκωση των «μεταρρυθμίσεων», όπως βαφτίζονται οι καπιταλιστικές αναδιαρθρώσεις έντασης της εκμετάλλευσης της εργατικής τάξης, για τις οποίες μάλιστα προβλέπονται και ειδικά «μπόνους» επιβράβευσης σε κράτη και κυβερνήσεις που προωθούν τις νέες ανατροπές.

Σε αυτό το πλαίσιο, η δέσμη των προτάσεων της Κομισιόν προβλέπει την «παροχή στήριξης στα κράτη - μέλη για την υλοποίηση διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων μέσω ενός εργαλείου για την υλοποίηση μεταρρυθμίσεων και τεχνικής στήριξης κατόπιν αιτήματος των κρατών - μελών». Μεταξύ άλλων, ενδεικτικά αναφέρονται οι μεταρρυθμίσεις στις «αγορές εργασίας και προϊόντων», η «βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος», οι «μεταρρυθμίσεις» στη Δημόσια Διοίκηση, ζητήματα δηλαδή που έχουν τεθεί με τη μορφή των «προαπαιτούμενων» και στο πλαίσιο των αξιολογήσεων του μνημονίου στην Ελλάδα, τα οποία μάλιστα έχουν συμπεριληφθεί και στο προς υπογραφή «συμπληρωματικό μνημόνιο» της κυβέρνησης με την Ευρωζώνη.

Σε κάθε περίπτωση, πρόκειται για ένα ακόμη εργαλείο στο πλαίσιο κλιμάκωσης της αντιλαϊκής πολιτικής, με «αντάλλαγμα» τις κεφαλαιακές ενισχύσεις για την τόνωση των επιχειρηματικών ομίλων μέσω των προϋπολογισμών και των ταμείων χρηματοδότησης της ΕΕ. Παράλληλα, οι αντιλαϊκές αναδιαρθρώσεις, για κάθε κράτος - μέλος, θα αποτελούν τμήμα της διαδικασίας των «ευρωπαϊκών εξαμήνων» και θα περιλαμβάνονται στις «ειδικές συστάσεις» ανά χώρα, με πρώτη περίοδο «πιλοτικής εφαρμογής» το έτος 2018, όπως αναφέρεται σε συνοδευτικό έγγραφο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Η νέα δέσμη προτάσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής εστιάζει επίσης στη σύσταση Ευρωπαϊκού Νομισματικού Ταμείου, στη δημιουργία θέσης υπουργού Οικονομίας και Οικονομικών, στη διαμόρφωση μηχανισμών στήριξης των επενδύσεων σε περιπτώσεις κλυδωνισμών ή άλλων «κινδύνων» στις οικονομίες της ΕΕ.

«Οι επόμενοι 18 μήνες θα πρέπει να αξιοποιηθούν για να πραγματοποιηθούν τα απαραίτητα επόμενα βήματα», επισημαίνεται στην ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, όπου και καταγράφονται οι τέσσερις κύριες πρωτοβουλίες:

Συγκεκριμένα:

• Πρόταση για τη σύσταση Ευρωπαϊκού Νομισματικού Ταμείου (ΕΝΤ), που «θα βασίζεται στην καθιερωμένη δομή του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας». Ουσιαστικά, πρόκειται για την αναβάθμιση του ΕSM όχι μόνο ως μηχανισμού κρατικών διασώσεων (όπως σήμερα στην περίπτωση της Ελλάδας) αλλά και ως «δανειστή έσχατης ανάγκης» για τη διάσωση προβληματικών τραπεζών.

Βέβαια, πίσω από την «κουρτίνα» κρύβονται οι ανταγωνισμοί και οι εύθραυστοι συμβιβασμοί μεταξύ κρατών και κυβερνήσεων αναφορικά με τον επιμερισμό της χασούρας σε περιπτώσεις «διασώσεων» και κλυδωνισμών. Σε κάθε περίπτωση, τα σπασμένα θα φορτώνονται στις πλάτες των λαών. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο καλούνται να εγκρίνουν την εν λόγω πρόταση έως τα μέσα του 2019.

• Ανακοίνωση σχετικά με τα νέα δημοσιονομικά μέσα για μια σταθερή Ζώνη του Ευρώ. Πρόκειται για τη διαμόρφωση και νέων δημοσιονομικών μηχανισμών, μεταξύ των οποίων πέρα από τα παραπάνω, εξετάζονται μηχανισμοί:

-- «Ασφάλειας για την Τραπεζική Ενωση» - διά μέσου του Ευρωπαϊκού Νομισματικού Ταμείου - που πρέπει να συμφωνηθεί έως τα μέσα του 2018 και να τεθεί σε λειτουργία έως το 2019.

Σε κάθε περίπτωση, το υπό διαβούλευση «κοινό ταμείο» για τη σωτηρία ευρωπαϊκών τραπεζών προσκρούει και στις αντιρρήσεις της γερμανικής πλευράς, που βάζει ως προϋπόθεση την απομείωση της μάζας των «κόκκινων δανείων», που βρίσκεται σε ιδιαίτερα ψηλά επίπεδα σε κράτη του «ευρωπαϊκού νότου» (όπως Ιταλία, Ελλάδα κ.ά).

-- «Σταθεροποίησης» με σκοπό τη διατήρηση των επιπέδων των επενδύσεων σε περίπτωση «μεγάλων ασύμμετρων κραδασμών». Η Επιτροπή θα υποβάλει συγκεκριμένες προτάσεις το Μάη του 2018.

-- «Σύγκλισης» για τα κράτη - μέλη «που καταβάλλουν προσπάθειες να ενταχθούν στο ευρώ».

• Ανακοίνωση αναφορικά με τα καθήκοντα Ευρωπαίου υπουργού Οικονομίας και Οικονομικών, ο οποίος θα κατέχει ταυτόχρονα και τη θέση του αντιπροέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και βέβαια τη θέση του προέδρου στο Γιούρογκρουπ.

Στόχος, όπως επισημαίνεται, είναι «η ενίσχυση της συνεκτικότητας, της αποτελεσματικότητας, της διαφάνειας καθώς και της δημοκρατικής λογοδοσίας στη χάραξη της οικονομικής πολιτικής για την ΕΕ και τη Ζώνη του Ευρώ».

Πίσω από το «προπέτασμα» της «δημοκρατικής νομιμοποίησης», φιγουράρουν οι ενδοαστικοί ανταγωνισμοί για τη μοιρασιά ρόλων και αρμοδιοτήτων στο πλαίσιο της εφαρμοζόμενης αντιλαϊκής πολιτικής, ενώ το συγκεκριμένο ζήτημα εμφανίζεται ψηλά στην ατζέντα της ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατίας μαζί και του ΣΥΡΙΖΑ.

Σύμφωνα με την ανακοίνωση, «εάν επιτευχθεί κοινή συμφωνία σχετικά με τον ρόλο του υπουργού έως τα μέσα του 2019, θα είναι δυνατή η δημιουργία αυτής της θέσης στο πλαίσιο της σύνθεσης της επόμενης Επιτροπής».

• Πρόταση για την ενσωμάτωση των ουσιωδών διατάξεων της «Συνθήκης για τη Σταθερότητα, τον Συντονισμό και τη Διακυβέρνηση» στο νομικό πλαίσιο της ΕΕ.

Πρόκειται για την ενίσχυση της θωράκισης του αντιλαϊκού νομοθετικού πλαισίου με την ουσιαστική αναβάθμιση των όρων που προβλέπονται στο Σύμφωνο Σταθερότητας (π.χ. ελλείμματα, κρατικό χρέος κ.ά.). Οπως χαρακτηριστικά τονίζεται, «η πρόταση ενσωματώνει στο Δίκαιο της Ενωσης τα κύρια στοιχεία της Συνθήκης για την υποστήριξη υγιών δημοσιονομικών πλαισίων σε εθνικό επίπεδο και συνάδει πλήρως με τους ισχύοντες κανόνες που ορίζονται στο πρωτογενές και παράγωγο Δίκαιο». Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο καλούνται να εγκρίνουν την πρόταση έως τα μέσα του 2019.

Καταλήγοντας, η ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής τονίζει: «Η σημερινή δέσμη μέτρων δεν είναι ούτε το πρώτο ούτε το τελευταίο βήμα της διαδικασίας για την ολοκλήρωση της Οικονομικής και Νομισματικής Ενωσης της Ευρώπης, που αποτελεί μία από τις κορυφαίες προτεραιότητες για την Επιτροπή του Προέδρου Γιούνκερ». Το κάθε βήμα, βέβαια, όπως και τα σημερινά επιβεβαιώνουν ότι η ΕΕ μπορεί να αλλάζει μόνο προς το χειρότερο για τους λαούς.