REUTERS

Οι ηγέτες των BRICS μαζί με τους «προσκεκλημένους» της 9ης Συνόδου

Αυτός ακριβώς ήταν και ο πυρήνας των συζητήσεων στην 9η Σύνοδο Κορυφής των BRICS στην κινεζική πόλη Σιαμέν (3 - 5 Σεπτέμβρη): Νέα σχέδια για βαθύτερη συνεργασία με αναδυόμενες και αναπτυσσόμενες καπιταλιστικές οικονομίες, ώστε να «απελευθερωθούν» νέες προοπτικές για το κεφάλαιο από τη μεγαλύτερη εκμετάλλευση φυσικών πόρων, αγορών και ανθρώπινου δυναμικού σε αυτές τις πλούσιες και πολυπληθείς χώρες, αλλά και σε όλο τον κόσμο. Την ίδια στιγμή, βέβαια, δεν εξαλείφονται οι μεταξύ τους ανταγωνισμοί, με την Κίνα να διεκδικεί σταθερά ηγετικό ρόλο μέσω και της πρωτοβουλίας «Μία Ζώνη, ένας Δρόμος», αλλά και να παραμένουν σύνθετες αρκετές διαφορές (π.χ. Κίνας - Ινδίας).

Πάντως, συνολικά οι διεκδικήσεις των BRICS για πιο ορμητική δραστηριοποίηση των μονοπωλιακών ομίλων των χωρών αυτών και κάθε χώρας ξεχωριστά, αλλά και οι γεωστρατηγικές τους βλέψεις σε σημαντικές περιοχές του πλανήτη, αποτελούν μια πτυχή των οξυμένων ανταγωνισμών παγκοσμίως. «Καθώς ο κόσμος υφίσταται βαθιές και σύνθετες αλλαγές, η συνεργασία των BRICS έχει αποκτήσει μεγαλύτερη σημασία» στην «ώθηση της ανάπτυξης» και την «παγκόσμια ειρήνη», είπε ο Σι Τζινπίνγκ προεδρεύοντας στη Σύνοδο.

«Πρέπει να διπλασιάσουμε τις προσπάθειές μας για την πλήρη εμβάθυνση της εταιρικής σχέσης μας και για την προώθηση της δεύτερης "Χρυσής Δεκαετίας" της συνεργασίας BRICS», είπε ο Κινέζος Πρόεδρος και ανέλυσε τα βασικά σημεία αυτής της προσπάθειας.

Αναφερόμενος στα πρακτικά αποτελέσματα της συνεργασίας, σημείωσε ότι υπάρχουν ακόμα πολλά περιθώρια: «Από τις εξερχόμενες επενδύσεις μας το 2016, ύψους 197 δισ. δολαρίων, μόνο το 5,7% αυτών πραγματοποιήθηκε στις πέντε χώρες των BRICS». Από την πλευρά της η Κίνα ανακοίνωσε ότι θα διαθέσει 76 εκατ. δολάρια σε οικονομικά και τεχνολογικά σχέδια, για να διευκολύνει τις συναλλαγές και την οικονομική και εμπορική συνεργασία. Επίσης, θα διαθέσει 4 εκατ. δολάρια για σχέδια της Νέας Αναπτυξιακής Τράπεζας που ιδρύθηκε το 2015, στο πλαίσιο των BRICS.

Στο τελικό κοινό ανακοινωθέν τονίζεται η ανάγκη να ενισχυθεί το ελεύθερο εμπόριο έναντι του προστατευτισμού, και επιπλέον ιεραρχούνται ορισμένοι τομείς για ενίσχυση της οικονομικής συνεργασίας και των επενδύσεων: Η καινοτομία ως σημείο - «κλειδί» για μακροπρόθεσμη οικονομική ανάπτυξη. Συνεργασία στη βιομηχανία και τις νέες τεχνολογίες, αλλά και στην Ενέργεια, με την προώθηση της «αποδοτικότερης χρήσης των ορυκτών καυσίμων, την ευρύτερη χρήση του φυσικού αερίου, της υδροηλεκτρικής και της πυρηνικής ενέργειας», της «πράσινης ανάπτυξης» και της «πράσινης χρηματοδότησης». Παράλληλα, συνεχίζεται «ο διάλογος για την ίδρυση της Πλατφόρμας "Συνεργασία για την έρευνα στην Ενέργεια"».

Στο πλαίσιο της Συνόδου, τονίστηκε ότι ένας νέος γύρος τεχνολογικής και βιομηχανικής επανάστασης είναι σε εξέλιξη, με την καινοτομία να κερδίζει δυναμική. Παράλληλα, μιλώντας σε επιχειρηματικό φόρουμ, ο Σι Τζινπίνγκ εξέφρασε τον προβληματισμό ότι η παγκόσμια οικονομία «εξακολουθεί να μην είναι αρκετά υγιής», «παραμένει σε μια περίοδο προσαρμογής που χαρακτηρίζεται από ασθενή ανάπτυξη» και «αντιμετωπίζει περισσότερες αβεβαιότητες». «Ταυτόχρονα, η παγκόσμια οικονομική διάρθρωση διέρχεται βαθιές αλλαγές, όπως αποδεικνύεται από τη συρρίκνωση της παγκόσμιας ζήτησης και την αύξηση των χρηματοοικονομικών κινδύνων», είπε.

Ολα αυτά θέτουν προκλήσεις για τα μονοπώλια των BRICS και «μας μεταφέρουν σε ένα κρίσιμο στάδιο, όπου πρέπει να εργαστούμε σκληρότερα για να ξεπεράσουμε τις δυσκολίες», τονίστηκε στη Σύνοδο και τέθηκε το ερώτημα: «Πώς θα περάσουμε από αυτό το στάδιο;». Οπως υπογραμμίζει ο Κινέζος ηγέτης, «ο ρυθμός ανάπτυξης μόνο δεν είναι η απάντηση. Πρέπει να επωφεληθούμε της ευκαιρίας που παρουσιάζει η νέα βιομηχανική επανάσταση για την προώθηση του μοντέλου ανάπτυξης και αλλαγής της ανάπτυξης μέσω της καινοτομίας».

Οπως συμβαίνει σε όλο τον καπιταλιστικό κόσμο, η διέξοδος για τα συσσωρευμένα κεφάλαια, η μεγαλύτερη κερδοφορία, η ένταση της εκμετάλλευσης και η άνοδος της παραγωγικότητας μπορεί να έρθει μέσα από τις νέες τεχνολογίες, την εξέλιξη της καινοτομίας και της Ερευνας, την ψηφιακή οικονομία, την ανάπτυξη του διαδικτύου. Ιδιαίτερα αναφέρονται στη λεγόμενη «ενεργειακή μετάβαση», με μεγάλες επενδύσεις σε εναλλακτικές μορφές Ενέργειας, στην ανακύκλωση κ.λπ.

Παράλληλα με την ταχύτερη επιχειρηματική διείσδυση, οι BRICS συζητούν συνολικότερα τη θέση τους στη διεθνή ιμπεριαλιστική σκακιέρα. Οπως τόνισε στη σύνοδο ο Σι Τζινπίνγκ, οι BRICS καλούνται «να αναλάβουν τις ευθύνες τους για να υποστηρίξουμε την παγκόσμια ειρήνη και σταθερότητα».

Στο πλαίσιο των ενδοϊμπεριαλιστικών αντιθέσεων που έχουν οξυνθεί επικίνδυνα το τελευταίο διάστημα, σημείωσε: «Η παγκόσμια ειρήνη βασιλεύει για περισσότερο από μισό αιώνα. Ωστόσο, οι συνεχιζόμενες συγκρούσεις σε ορισμένα μέρη του κόσμου και τα φλέγοντα ζητήματα θέτουν προκλήσεις στην παγκόσμια ειρήνη, όπως η τρομοκρατία και οι κυβερνοεπιθέσεις». Θυμίζουμε ότι στο όνομα της «καταπολέμησης της τρομοκρατίας» διεξάγονται ιμπεριαλιστικοί πόλεμοι για το μοίρασμα των αγορών.

Οι BRICS διεκδικούν αναβαθμισμένο ρόλο και δεσμεύονται να «συμβάλουν» στη «διεθνή ασφάλεια» και στην «επίλυση των γεωπολιτικών ζητημάτων». Μάλιστα, τονίστηκε ο ρόλος των τακτικών συναντήσεων υψηλών απεσταλμένων για θέματα ασφαλείας, υπουργών Εξωτερικών, Αμυνας, Διεθνών Σχέσεων, των συνεδριάσεων της ομάδας εργασίας για την «καταπολέμηση της τρομοκρατίας» κ.ά.

Ενα κρίσιμο ζήτημα που απασχόλησε τη Σύνοδο ήταν η ενίσχυση της επιρροής των BRICS σε άλλες αναδυόμενες αγορές. «Η συνεργασία των BRICS είναι κάτι περισσότερο από τις πέντε χώρες μας», επισήμανε ο Κινέζος Πρόεδρος και συμπλήρωσε πως δίνεται ιδιαίτερο βάρος στη «συνεργασία με άλλες αναδυόμενες αγορές και αναπτυσσόμενες χώρες, και έχουμε δημιουργήσει αποτελεσματικούς μηχανισμούς διαλόγου μαζί τους».

«Πρέπει να επεκτείνουμε το εύρος των BRICS, να προωθηθεί ένας τύπος συνεργασίας με την ονομασία "BRICS Plus", ώστε να συμπεριλαμβάνονται περισσότερες αναπτυσσόμενες και αναδυόμενες αγορές», είπε.

Σε αυτήν την κατεύθυνση, κατά τη διάρκεια της Συνόδου έλαβε χώρα ο «Διάλογος των Αναδυόμενων Αγορών και Αναπτυσσόμενων Χωρών», όπου ηγέτες πέντε χωρών, του Μεξικού, της Αιγύπτου, του Τατζικιστάν, της Γουινέας και της Ταϊλάνδης συζήτησαν με τους ηγέτες των BRICS σχετικά με την παγκόσμια αναπτυξιακή συνεργασία, αλλά και την προώθηση της συνεργασίας «South - South» (όρος που χρησιμοποιείται ιστορικά για περιγράψει την ανταλλαγή πόρων, τεχνολογίας και γνώσης μεταξύ των αναπτυσσόμενων χωρών στο νότιο ημισφαίριο). Μέσω αυτής, οι αναπτυσσόμενες χώρες «μπορούν να πολλαπλασιάσουν τον αντίκτυπό τους».

Στόχος του διαλόγου αυτού, όπως προτείνει η Κίνα, είναι να συνενωθούν οι αναδυόμενες αγορές και οι αναπτυσσόμενες χώρες, ωθώντας τη συμμαχία των BRICS ως ηγέτιδα δύναμη της συνεργασίας «South - South» και «να προωθηθεί ένα ευρύ δίκτυο για την ανάπτυξη εταιρικών σχέσεων». Μάλιστα, η Κίνα θα διαθέσει 500 εκατ. δολάρια για να υποστηρίξει την «South - South». Τα κονδύλια θα διατεθούν για τη βελτίωση του επενδυτικού κλίματος για τα κινεζικά μονοπώλια σε αναπτυσσόμενες χώρες, σε τομείς όπως η «καταπολέμηση της πείνας», της προσφυγικής «κρίσης», της «κλιματικής αλλαγής», σε δομές για τη δημόσια Υγεία, σε προγράμματα κατάρτισης.

Στο μεταξύ, αυτό το χρόνο ιδρύθηκε το Αφρικανικό Περιφερειακό Κέντρο της Νέας Αναπτυξιακής Τράπεζας (NDB), ενδεικτικό των προτεραιοτήτων που ιεραρχεί η ιμπεριαλιστική συνεργασία.

Ενδεικτικές του περιεχομένου και των στόχων της Συνόδου είναι και οι διμερείς συναντήσεις μεταξύ των ηγετών. Ετσι, στο περιθώριο της Συνόδου ο Σι Τζινπίνγκ συναντήθηκε με τον Αιγύπτιο ομόλογό του, Αμπντέλ Φατάχ αλ Σίσι. Ο Σι υπογράμμισε τον ρόλο της Αιγύπτου ως χώρας - πυλώνα της πρωτοβουλίας «Μία Ζώνη, ένας Δρόμος», μέσω συνεργασιών σε κατασκευή υποδομών και βιομηχανικών εγκαταστάσεων. Ο Σίσι σημείωσε ότι η Αίγυπτος είναι διατεθειμένη να συνδυάσει την αναπτυξιακή στρατηγική της με την κινεζική πρωτοβουλία.

Παράλληλα, αξίζει να σημειωθεί ότι η Ασιατική Τράπεζα Επενδύσεων Υποδομών (AIIB), της οποίας η Κίνα είναι η μεγαλύτερη μέτοχος, θα χορηγήσει δάνειο έως 210 εκατ. δολάρια για την αξιοποίηση Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας στην Αίγυπτο. Το επενδυτικό πρόγραμμα αφορά 11 εργοστάσια ηλιακής ενέργειας και «θα βοηθήσει τη χώρα να έχει τη θέση περιφερειακού ενεργειακού κόμβου, κάτι που θα έχει οικονομικά οφέλη για όλη την περιοχή», δήλωσε ο αντιπρόεδρος της AIIB.