Ο Μ. Ι. Καλίνιν (1875 - 1946) ήταν διακεκριμένο στέλεχος του Κομμουνιστικού Κόμματος και της σοβιετικής κυβέρνησης. Το Μάρτη του 1919, στο 8ο Συνέδριο του Κομμουνιστικού Κόμματος Ρωσίας εκλέχτηκε στην Κεντρική Επιτροπή του Κόμματος. Το Δεκέμβρη του 1922, μετά το σχηματισμό της ΕΣΣΔ, ο Καλίνιν εκλέχτηκε πρόεδρος της Κεντρικής Εκτελεστικής Επιτροπής της ΕΣΣΔ. Μετά το 14ο Συνέδριο του Κόμματος, το 1925, αναδείχθηκε μέλος του ΠΓ της ΚΕ του κόμματος. Από το Γενάρη του 1938 έως το Μάρτη του 1946 διατέλεσε πρόεδρος του Προεδρείου του Ανώτατου Σοβιέτ και αργότερα μέλος του Προεδρείου.

Είχε τεράστια εμπειρία και γνώριζε καλά τη ζωή του λαού. Εγραψε πολλές εργασίες για διάφορα θέματα της οικοδόμησης του σοσιαλισμού και έδινε μεγάλη σημασία στο θέμα της κομμουνιστικής αγωγής.

Στους λόγους του και στα άρθρα του έδινε ειδική προσοχή στο καθήκον να καλλιεργηθεί η νεολαία στην κομμουνιστική κοσμοαντίληψη και στο καθήκον της διαπαιδαγώγησης της νεολαίας στο πνεύμα της κομμουνιστικής ηθικής. Κι αυτό ήταν μια από τις αποστολές του σοβιετικού σχολείου.

Εχει μεγάλη αξία ο λόγος του Καλίνιν σε μια πανηγυρική συγκέντρωση προς τιμήν των παρασημοφορημένων δασκάλων των επαρχιών στις 8 Ιούλη 1939 γι' αυτό το θέμα και αποσπάσματά του παραθέτουμε παρακάτω:

«Οταν λοιπόν μιλάμε για την κομμουνιστική αγωγή, εννοούμε όχι τη μελέτη της θεωρίας του μαρξισμού, αλλά κυριολεχτικά την αγωγή, τη διαπαιδαγώγηση. Η διαφορά ανάμεσα στην εκπαίδευση και στην αγωγή είναι κολοσσιαία. Μπορεί μόνο να διδάσκω τα στοιχεία της αριθμητικής στην πρώτη τάξη (αίσθηση στο ακροατήριο), αλλά η αγωγή είναι κάτι πολύ πιο πολυσύνθετο. Δεν είναι χωρίς αιτία αυτό που λέγεται: Η οικογένεια και το περιβάλλον διαπαιδαγωγούν έναν άνθρωπο και το σχολείο αφήνει τη σφραγίδα του πάνω του. Η αγωγή είναι μια από τις πιο δύσκολες δουλειές. Εννοώ τη γνήσια, τη σωστή αγωγή στην πλατιά έννοια του όρου.

Τι εννοούμε με τη λέξη αγωγή; Αγωγή σημαίνει να επιδράσουμε στις φυσικοσωματικές και ηθικές ιδιότητες του μαθητή, ν' ασκήσουμε επίδραση προς μια καθορισμένη κατεύθυνση μέσα στα δέκα χρόνια της φοίτησης, δηλαδή να τον διαμορφώσουμε ως ανθρώπινο πλάσμα. Διαπαιδαγωγώ σημαίνει πως συμπεριφέρομαι προς τους μαθητές μ' έναν τέτοιο τρόπο, ώστε να τους πείθω πως οι προσπάθειες που κάνει ο δάσκαλος για να συμβιβάσει τις αναρίθμητες διαφορές και τις συγκρούσεις, που είναι αναπόφευκτες στη σχολική ζωή, είναι οι σωστές. Αυτό αφήνει βαθιά εντύπωση στο μυαλό του παιδιού. Αν ο δάσκαλος είναι μεροληπτικός στη βαθμολογία ενός καθυστερημένου μαθητή, είμαι βέβαιος πως αυτή η μεροληψία θ' αφήσει τη σφραγίδα της στο μυαλό των μαθητών. Το τρομερά δύσκολο σ' αυτήν την υπόθεση είναι πως ο δάσκαλος βρίσκεται κατά κάποιο τρόπο σ' ένα λαβύρινθο από καθρέφτες, όπου τον παρατηρούν τα κοφτερά, δεκτικά μάτια εκατοντάδων παιδιών, μάτια που είναι εκπληκτικά γρήγορα στο να παρατηρούν και τις θετικές και τις αρνητικές πλευρές του δασκάλου. Η αγωγή των μαθητών αρχίζει με τη διαγωγή του δασκάλου στην τάξη, με τη στάση του απέναντι στους μαθητές. Κι αυτό κάνει την αγωγή ένα εξαιρετικά δύσκολο πρόβλημα.

Λέγοντας αυτά δε θέλω σε καμιά περίπτωση να παραβλέψω την ανάγκη να δώσουμε στα παιδιά μια καλή μόρφωση. Από τον καιρό που υπάρχουν δάσκαλοι, έτσι γινότανε, δεν υπάρχει αμφιβολία. Η διαπαιδαγωγητική δουλειά, όμως, στην πλατιά έννοια του όρου, πολύ συχνά διαφεύγει της προσοχής των δασκάλων, μα είναι αυτή ακριβώς η δουλειά που έχει τόσο πολύ μεγάλη σημασία για τη διαμόρφωση του χαρακτήρα και του ήθους των παιδιών. Πολλοί δάσκαλοι ξεχνάνε ότι πρέπει να είναι παιδαγωγοί, και ένας παιδαγωγός, σύντροφοι, είναι αρχιτέκτονας των ανθρώπινων ψυχών. Βέβαια, για να μπορέσει κανείς να επιδράσει πάνω στους μαθητές προς τη ζητούμενη κατεύθυνση, πρέπει να έχει και τις κατάλληλες ικανότητες. Αλλά κι αυτό δε φτάνει. Ο δάσκαλος, για να μπορεί ν' ασκήσει μια ορισμένη επιρροή, πρέπει ο ίδιος να είναι ένας ανώτερα "παιδευμένος" και - ας το πω ανοιχτά - ένας ανώτερα διαπαιδαγωγημένος άνθρωπος.

Πραγματικά, το κράτος, ο λαός εμπιστευόταν τα παιδιά στους δασκάλους, δηλαδή τον ίδιο το λαό, σε μια ηλικία που είναι στον ανώτερο βαθμό επιδεκτικός επιρροής, τους εμπιστεύεται την ανατροφή, την ανάπτυξη, τη διαμόρφωση της νέας γενιάς, μ' άλλα λόγια τις ελπίδες μας, το μέλλον μας. Κι αυτή η εξαιρετικά μεγάλη εμπιστοσύνη δημιουργεί πολύ μεγάλες ευθύνες για τους δασκάλους. Είναι φανερό πως οι δάσκαλοι πρέπει να είναι και ανώτερα διαπαιδαγωγημένοι και συνειδητά ντόμπροι. Γιατί η ευθύτητα, θα έλεγα η εντιμότητα, στην ανώτερη έννοια της λέξης, όχι μόνο συγκινεί τους μαθητές, αλλά τους εμπνέει, αφήνει βαθιά ίχνη σ' όλη την κατοπινή ζωή τους».

«Ετσι, σύντροφοι, θέλουμε τα παιδιά μας να διαπαιδαγωγηθούν με το κομμουνιστικό πνεύμα, να διαποτιστούν με τις κομμουνιστικές αρχές. Θα με ρωτήσετε: Ποιες είναι αυτές οι κομμουνιστικές αρχές;

Οι κομμουνιστικές αρχές, στη θεμελιακή μορφή τους, είναι οι αρχές των ανώτερα διαπαιδαγωγημένων, τίμιων, προοδευτικών ανθρώπων. Είναι η αγάπη για τη σοσιαλιστική πατρίδα, η φιλία, η συντροφικότητα, η αγάπη για την ανθρωπότητα, η τιμιότητα, η αγάπη για τη σοσιαλιστική εργασία και πολλές άλλες αρετές που θεωρούνται απ' όλες ανώτερες. Η ανάπτυξη, η καλλιέργεια αυτών των αρετών είναι το πιο σπουδαίο συστατικό της κομμουνιστικής διαπαιδαγώγησης. Αυτές οι ιδιότητες δεν μπορούν να περάσουν στο αίμα των παιδιών με ωραία κηρύγματα ή απλά με λόγους. Μπορούν να χαραχτούν βαθιά μέσα τους με την καθημερινή δουλειά στη βάση της συντροφικής επαφής στη διάρκεια όλης της σχολικής ζωής τους. Κι αυτό βέβαια είναι δυνατό μονάχα όταν ο δάσκαλος αφομοιώσει το μαρξισμό - λενινισμό στην πιο πλατιά έννοια.

Συχνά λέμε: Είναι αναγκαίο ν' αφομοιώσουμε το μαρξισμό - λενινισμό. Πρέπει να πω - το ξέρω από τη δικιά μου πείρα - πως η μελέτη του μαρξισμού - λενινισμού είναι εξαιρετικά μεγάλη βοήθεια στην άμεση δουλειά μας, βοηθάει να βρούμε τη λύση των πολυάριθμων προβλημάτων που συναντάμε καθημερινά στη δουλειά μας. Οι δάσκαλοί μας βρίσκονται μπροστά σ' αυτό το εξαιρετικά δύσκολο καθήκον της κομμουνιστικής διαπαιδαγώγησης, δηλαδή να εμφυσήσουν κομμουνιστική συνείδηση στο σοβιετικό λαό. Αυτό το καθήκον δεν μπορεί να λυθεί μ' επιτυχία παρά μονάχα αν οι δάσκαλοί μας έχουν όχι μια καλή αγωγή, μα μια μαρξιστική αγωγή.

Απ' αυτήν την άποψη βρισκόσαστε στην ίδια θέση που είμαι κι εγώ, στην ίδια θέση που βρίσκονται και σύντροφοι που κάθονται σ' αυτό το τραπέζι. Πιστεύω όλοι να συμφωνήσετε μαζί μου πως ο λαός μας αναπτύσσεται με εξαιρετικά γοργούς ρυθμούς, πως η συνειδητοποίησή του, η εκπαίδευση και ο πολιτισμός του προχωρούν εξαιρετικά γρήγορα, κι αυτή είναι μια πρόοδος σ' όλα τα μέρη της χώρας μας. Δεν έχουμε πια "αγριότοπους", τώρα κάθε τμήμα της χώρας μοιάζει σαν μέρος της Μόσχας.

Μα τι εννοούμε όταν λέμε ότι ο λαός μας αναπτύσσεται; Αυτό σημαίνει πρώτα και κύρια πως κάθε χρόνο 2 εκατομμύρια σχεδόν μορφωμένοι άνθρωποι μπαίνουν στις γραμμές μας και, όταν εμείς, οι παλιοί, που δεν έχουμε περάσει από τα σημερινά σχολεία, είμαστε άκαμπτοι και αρνιόμαστε να προχωρήσουμε μαζί τους, θα υποχρεωθούμε να φύγουμε σιγά σιγά. Να γιατί οι δάσκαλοι που εκπαιδεύτηκαν στα παλιότερα χρόνια, πρέπει τώρα να μην κάθονται. Είναι απόλυτα αναγκαίο να μελετάνε. Ενας δάσκαλος δεν είναι μόνο δάσκαλος, είναι και μαθητής.

Ο δάσκαλος αφιερώνει τις δυνάμεις του, το αίμα του, ό,τι θεωρεί αξιόλογο, στους μαθητές, στο λαό. Αλλά, σύντροφοι, αν σήμερα, αύριο και μεθαύριο τα κάνετε όλα και δεν κατορθώσετε να συμπληρώσετε τις γνώσεις, τη δύναμη και την ενεργητικότητά σας, δε θα έχετε αφήσει τίποτα. Ο δάσκαλος από τη μια δίνει και από την άλλη απορροφάει σαν σφουγγάρι, παίρνει ό,τι καλύτερο από το λαό, τη ζωή, την επιστήμη, και ξαναδίνει αυτό το καλύτερο στα παιδιά. Κι αν ο Σοβιετικός δάσκαλος θέλει να είναι πραγματικός δάσκαλος και σήμερα και αύριο, πρέπει πάντα να βαδίζει με το πιο προοδευμένο κομμάτι του λαού. Αν πράττει έτσι, αν παίρνει τα καλύτερα χαρακτηριστικά και τις καλύτερες ιδιότητες του λαού, ανεξάρτητα από το πόσα από αυτά δίνει στους μαθητές του, ε, αυτός θα περάσει περισσότερα από αρκετά παιδιά».