Εν τω μεταξύ η CIA και διάφορες άλλες μυστικές οργανώσεις και υπηρεσίες εργάζονταν ούτως ώστε μετά από μια πολιτική κρίση στην Ελλάδα να ακολουθήσει ένα στρατιωτικό πραξικόπημα στην Κύπρο και ήταν η Χούντα των Συνταγματαρχών στην Ελλάδα το 1967 που κατέλυσε όλους τους δημοκρατικούς θεσμούς και έφερε δεινά στον ελληνικό λαό για 7 ολόκληρα χρόνια. H Χούντα φυσικά συνωμότησε με την EOKA B' εναντίον του Μακαρίου. Τελικά τον Ιούλιο του 1974 οργάνωσαν ένα φασιστικό στρατιωτικό πραξικόπημα για να ανατρέψουν το νόμιμο Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας. Το μόνο που κατάφεραν ήταν να δώσουν πρόσχημα στην Τουρκία και το «πράσινο φως» να επέμβει δήθεν για να αποκαταστήσει τη συνταγματική τάξη στην Κύπρο. H Τουρκία επενέβη, η Αγγλία ήταν θεατής και άνοιξε το δρόμο μάλλον, ενώ η Ελλάδα ήταν παροπλισμένη υπό τη Χούντα. Τελικά μέσα σε μια εβδομάδα οι άνθρωποι που έκαναν το πραξικόπημα υποχρεώθηκαν να παραδώσουν την εξουσία και αυτή αναλήφθηκε προσωρινά από τον τότε πρόεδρο της Βουλής και νυν Πρόεδρο της Δημοκρατίας κ. Κληρίδη, αφού σύμφωνα με το Σύνταγμα απόντος του Προέδρου τα καθήκοντά του ασκούνται από τον πρόεδρο της Βουλής.

Πέρασαν μήνες και αγώνες του κυπριακού λαού για να επιστρέψει ο Μακάριος, ο οποίος τελικά επέστρεψε το Δεκέμβριο του 1974 και η συνταγματική τάξη αποκαταστάθηκε. H Τουρκία όμως δεν απέσυρε τα στρατεύματά της. Αντίθετα σαν αποτέλεσμα της εισβολής 160.000 άνθρωποι εκδιώχθηκαν από τα σπίτια και τις περιουσίες τους. Χιλιάδες Κύπριοι πέθαναν, πάνω από 1.500 είναι αγνοούμενοι, των οποίων η μοίρα ακόμη αγνοείται σήμερα και χιλιάδες άνθρωποι παρέμειναν εγκλωβισμένοι στα Κατεχόμενα. Ηταν αρκετές χιλιάδες στην αρχή οι οποίοι σταδιακά εκδιώχθηκαν, παρά τις συμφωνίες που έγιναν για να παραμείνουν στα σπίτια τους και τώρα υπάρχουν περίπου 450 άνθρωποι εκεί.

H Τουρκία λοιπόν δεν επενέβη για να αποκαταστήσει τη συνταγματική τάξη, αλλά με στόχο να επιβάλει τα δικά της σχέδια για τη διχοτόμηση της Κύπρου και τουρκοποίηση μέρους της Κύπρου υπό τα απαθή βλέμματα των Βρετανών και με τις ευλογίες των Αμερικανών. Το Συμβούλιο Ασφαλείας και η Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών, στους οποίους κατέφυγε η Κύπρος, ενέκριναν ένα πολύ σημαντικό ψήφισμα, το 3212, πάνω στο οποίο στηρίζεται η Κυπριακή Δημοκρατία και το ψήφισμα 367 του Συμβουλίου Ασφαλείας, το οποίο καλεί τα τουρκικά στρατεύματα να αποσυρθούν από την Κύπρο, τους ανθρώπους να επιστρέψουν στα σπίτια τους και για την αποκατάσταση της κυπριακής δημοκρατίας. Καλεί την Τουρκία να το κάνει, δεν της επιβάλλει. Από τότε ψηφίστηκαν πάρα πολλά ψηφίσματα, αλλά δεν έχουν εφαρμοστεί.

Μετά από αυτή την τραγική κατάσταση, που προκλήθηκε μετά την τουρκική εισβολή, ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος, ο οποίος ήταν ένας τολμηρός πολιτικός, με στόχο να αποκαταστήσει την ενότητα, την κυριαρχία και την εδαφική ακεραιότητα της κυπριακής δημοκρατίας, προχώρησε σε ένα οδυνηρό και σημαντικό για τους Eλληνοκύπριους ιστορικό συμβιβασμό. Προχώρησε στην αποδοχή συμφωνίας με βάση την οποία το ενιαίο της κυπριακής δημοκρατίας θα μετεξελισσόταν σε ομοσπονδιακό κράτος. Και μάλιστα με δύο περιοχές, δύο ζώνες, αν και η λέξη ζώνες είναι αμφιλεγόμενη. Γι' αυτό συζητάμε τώρα για δικοινοτική διζωνική ομοσπονδία. Δηλαδή σε αυτές τις δύο ζώνες, αυτές οι δύο κοινότητες που θα συναποτελέσουν το κυπριακό κράτος, εκατέρωθεν οι Ελληνοκύπριοι και οι Τουρκοκύπριοι θα διοικούν τις ζώνες. Θα υπάρχει όμως μια κεντρική κυβέρνηση που θα συμβολίζει την ενότητα του κράτους και των λαών και φυσικά με την αποκατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του δικαιώματος των προσφύγων να επιστρέψουν στα σπίτια και στις περιουσίες τους, στην περιοχή που θα συμφωνηθεί μέσα στα διοικητικά σύνορα που θα είναι υπό τουρκοκυπριακή διοίκηση.

Γιατί ήταν οδυνηρός συμβιβασμός; Ηταν και είναι οδυνηρός και αυτό το αναφέρω εμφαντικά κάθε φορά που συναντώ ανθρώπους από το εξωτερικό, γιατί ποτέ ξανά στην Κύπρο δεν είχαμε φυσικές συνθήκες για να δημιουργήσουμε ομοσπονδιακό κράτος. Οι φυσικές συνθήκες προϋποθέτουν κοινό έδαφος πρώτα απ' όλα. Ουδέποτε οι Τουρκοκύπριοι ήταν διαχωρισμένοι στην Κύπρο και ποτέ δεν είχαν αυτό το κριτήριο του κοινού εδάφους. Πάντα ζούσαν Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι στην Πάφο, Λεμεσό, Αμμόχωστο, Λάρνακα και Κερύνεια, σε όλες τις πόλεις της Κύπρου ήταν διασκορπισμένοι Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι μαζί και δεν υπήρχε κριτήριο κοινού εδάφους.

Ενεκα της κατοχής που επιβλήθηκε με τα όπλα, ο Μακάριος αποδέχτηκε τη διζωνική ομοσπονδία και για το καλό της ενότητας του κράτους και του λαού και με στόχο να αποκαταστήσει το στοιχείο της ασφάλειας, επειδή οι Tουρκοκύπριοι, λόγω επιθέσεων που δέχτηκαν από Eλληνοκύπριους, σε πολλές περιπτώσεις ένιωθαν ανασφάλεια. Δεν είναι και ποτέ δεν ήταν εύκολο για τον κάτοικο Κερύνειας (η πλειοψηφία των Κερυνειωτών ήταν Eλληνοκύπριοι που έζησε 4.000 χρόνια στην Κερύνεια) να αποδεχτεί και να συμβιβαστεί με την αποδοχή αυτής της κατάστασης, ότι θα συνεχίζουν υπό τουρκοκυπριακή διοίκηση. Το ίδιο ισχύει και για άλλους ανθρώπους που για χιλιάδες χρόνια αποτελούσαν πλειοψηφία και θεωρούσαν τους εαυτούς τους κυρίαρχους σε αυτή τη γη. Και όμως ο Μακάριος το αποδέχτηκε. Και πρέπει να πω ότι ο κυπριακός λαός, που είναι ειρηνικός στη μεγάλη του πλειοψηφία, επίσης αποδέχτηκε αυτή τη συμφωνία που έκανε ο ηγέτης. Ακόμα και το κόμμα μας την αποδέχτηκε.

O κύριος Ντενκτάς, που είναι ο ηγέτης της τουρκοκυπριακής κοινότητας, επίσης αποδέχτηκε αυτή τη συμφωνία με οδηγίες της Τουρκίας, η οποία συμφωνία προέβλεπε και αποστρατικοποίηση της Κύπρου. H Τουρκία όμως από τότε, παρά το ότι στέλνει τον κύριο Ντενκτάς σε διάλογο με τους Ελληνοκύπριους, όπως προϋποτίθεται από το Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών, με στόχο να λυθεί αυτή η ούτω καλούμενη εσωτερική πτυχή του θέματος των Κυπρίων, ποτέ δε δέχτηκε την ομοσπονδία ως λύση του Κυπριακού. Με διάφορους τρόπους μένει αδιάλλακτος, ανατρέπει προτάσεις, δεν τις δέχεται και κάνει νέες προτάσεις ούτως ώστε να μην οδηγηθούμε σε λύση. Γιατί; Επειδή η Τουρκία ποτέ δεν αποδέχτηκε την ομοσπονδιακή λύση του Κυπριακού. Πώς το δείχνει αυτό; Εχουν υπογράψει την ομοσπονδία, αλλά ο κύριος Ντενκτάς σταδιακά αναπτύσσει τη δική του φιλοσοφία, ότι στην Κύπρο δεν υπάρχουν δύο κοινότητες, αλλά δύο λαοί ξεχωριστοί οι οποίοι έχουν ξεχωριστά δικαιώματα αυτοδιάθεσης. Και εφόσον έχουν το δικαίωμα αυτοδιάθεσης, πρέπει να το εξασκήσουν. Και γνωρίζετε πολύ καλά ότι εξασκώντας το δικαίωμα αυτοδιάθεσης, πού οδηγούμαστε; Στη δημιουργία κυρίαρχων κρατών.

Αρα, λοιπόν, ο στόχος είναι η δημιουργία δύο ξεχωριστών κρατών και πρέπει να υπάρχει ο φιλοσοφικός και πολιτικός αποκλεισμός για τη δημιουργία αυτών των κρατών. Νομίζω ότι από αυτή την ανάλυση αντιλαμβάνεστε ότι είναι αδύνατο σε μια μικρή χώρα όπως η Κύπρος και για τις ιστορικές της καταβολές να δημιουργηθούν δύο ξεχωριστά κυρίαρχα κράτη.