Η επιλογή ενός τμήματος της αστικής τάξης στη Βρετανία να προωθήσει τα συμφέροντά της, μέσω της αποχώρησης από την ΕΕ, με φόντο την όξυνση του ενδοϊμπεριαλιστικού ανταγωνισμού και την αυξητική τάση του αστικού ρεύματος του ευρωσκεπτικισμού και του προστατευτισμού σε συνθήκες δυσκολιών δυναμικής ανάκαμψης της καπιταλιστικής οικονομίας, οδήγησε την Βρετανίδα πρωθυπουργό, Τερέζα Μέι, να ενεργοποιήσει την περασμένη Τετάρτη, 29 Μάρτη, το άρθρο 50 της Συνθήκης της Λισαβόνας. Η υπογραφή της στην εξασέλιδη επιστολή που απέστειλε προς τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Ντόναλντ Τουσκ, σήμανε για πολλούς και επίσημα το εναρκτήριο λάκτισμα στην έναρξη σκληρών παζαριών όχι μόνο για τους όρους και τον αλμυρό (όπως προβλέπεται...) λογαριασμό αποχώρησης από την ΕΕ, αλλά και για τις μελλοντικές σχέσεις τους, μετά την άνοιξη του 2019, όταν αναμένεται, πάνω - κάτω, να έχει ολοκληρωθεί το μεγαλύτερο μέρος της δύσκολης διαδικασίας.

Ωστόσο, η προσπάθεια της Μέι να εξασφαλίσει παράλληλες διαπραγματεύσεις (για Βrexit και μελλοντικές σχέσεις) «προσέκρουσε» από την πρώτη κιόλας στιγμή στην απροθυμία της Γερμανίας και της Γαλλίας. Η Γερμανίδα καγκελάριος, Αγκελα Μέρκελ, ξεκαθάρισε ότι οι συζητήσεις για τις μελλοντικές σχέσεις Βρετανίας - ΕΕ θα μπορούσαν να διεξαχθούν αφού ολοκληρωθούν εκείνες που αφορούν τους όρους υπό τους οποίους θα γίνει το Brexit.

Παρόμοια θέση διατύπωσε και ο Γάλλος υπουργός Εξωτερικών Ζαν Μαρκ Ερό, που τόνισε ότι «μετά τη διαπραγμάτευση για την αποχώρηση, θα διεξαχθούν νέες διαπραγματεύσεις και θα επικεντρωθούν στην οργάνωση των σχέσεων που θα έχουν στο μέλλον οι 27 της Ευρωπαϊκής Ενωσης και η Βρετανία». Ο Ερό προέβλεψε ότι οι συνομιλίες θα είναι δύσκολες και ότι η Τερέζα Μέι δεν θα μπορεί να επιλέξει ό,τι εκείνη θέλει από τη συμφωνία, όπως π.χ. ο έλεγχος των μεταναστευτικών ροών από τις άλλες χώρες - μέλη της ΕΕ προς τη Βρετανία.

Η ΕΕ, παρουσιάζοντας την Παρασκευή τις κατευθυντήριες γραμμές διαπραγμάτευσης, σημείωσε πως θα διαπραγματευτεί ως «ενιαίος οργανισμός», δίνοντας προτεραιότητα στην αποχώρηση της Βρετανίας. Εάν ακολούθως κρίνει πως υπάρχει «επαρκής πρόοδος», τότε θα ξεκινήσει η διαπραγμάτευση και για τις μελλοντικές σχέσεις αμφοτέρων πλευρών. Κατά τα «λοιπά», η ΕΕ ανακοίνωσε πως θα δώσει προτεραιότητα και στα δικαιώματα Ευρωπαίων πολιτών που ζουν στο Ηνωμένο Βασίλειο και Βρετανών που ζουν στις άλλες χώρες της ΕΕ, σε «διακανονισμούς» για τα σύνορα Ιρλανδίας - Βρετανίας και τις βρετανικές βάσεις στην Κύπρο. Ως ημερομηνία ολοκλήρωσης των παζαριών ορίζεται η 29η Μάρτη 2019.

Τα σκληρά παζάρια Λονδίνου - Βρυξελλών θα ξεκινήσουν τις επόμενες βδομάδες, σε κλίμα αβεβαιότητας για την τελική έκβασή τους σε διάφορα επίπεδα.

Πρώτα απ' όλα, αβέβαιη προβάλλει η σημερινή συνοχή της ΕΕ, αλλά και αυτή του Ηνωμένου Βασιλείου, με δεδομένες τις φυγόκεντρες δυνάμεις που αναπτύσσονται το τελευταίο διάστημα (περισσότερο) από τη μεριά της Σκοτίας και (λιγότερο) της Βόρειας Ιρλανδίας, οι αστικές τάξεις των οποίων είχαν στοιχίσει την προώθηση των συμφερόντων τους εντός ΕΕ. Αξίζει να σημειωθεί ότι μία μέρα πριν η Βρετανίδα πρωθυπουργός ενεργοποιήσει το άρθρο 50 της Συνθήκης της Λισαβόνας, το σκοτσέζικο κοινοβούλιο ψήφισε κατά πλειοψηφία απόφαση για την πραγματοποίηση δεύτερου δημοψηφίσματος για την αποχώρηση της Σκοτίας από το Ηνωμένο Βασίλειο, παρά τις πιέσεις του Λονδίνου να καθυστερήσει μία τέτοια εξέλιξη έως ότου γίνουν γνωστοί οι όροι της συμφωνίας για το Brexit...

Πολλά αναμένεται να κριθούν από την έκβαση της (όπως αναμένεται) λυσσαλέας μάχης των μονοπωλίων. Για παράδειγμα, το ισχυρό ιαπωνικό βιομηχανικό λόμπι Keidanren (που εκπροσωπεί συμφέροντα μονοπωλίων όπως η «Τογιότα», η «Χιτάτσι» κ.ά.) εξέφραζε, σε ανακοίνωσή του, έντονη ανησυχία για τη θέση της Βρετανίδας πρωθυπουργού πως είναι καλύτερο να μην υπάρξει καθόλου συμφωνία με την ΕΕ παρά μια κακή συμφωνία.

Παρόμοια μηνύματα εκπέμπουν γερμανικά μονοπώλια. Π.χ. οι «Φαϊνάνσιαλ Τάιμς» κατέγραφαν στα μέσα της βδομάδας αποτελέσματα έρευνας γερμανικών εμπορικών επιμελητηρίων που έδειχνε ότι μία στις 10 γερμανικές επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στο Ηνωμένο Βασίλειο σχεδιάζει να μεταφέρει τις δραστηριότητες και τις επενδύσεις της σε άλλες χώρες - μέλη της ΕΕ. Ταυτόχρονα, το 40% 2.200 γερμανικών εταιρειών που έχει μπίζνες στη Βρετανία δήλωνε πως αναμένει να περιορίσει τις δραστηριότητές του στο Ηνωμένο Βασίλειο.

Οι διαγκωνισμοί μεταξύ μονοπωλίων δεν αφορούν τις δραστηριότητές τους μόνο στο πλαίσιο του Ηνωμένου Βασιλείου, ή στην αρένα του οργανισμού της λυκοσυμμαχίας της ΕΕ αλλά και μεταξύ των υπόλοιπων χωρών - μελών της ΕΕ, καθώς είναι φανερό πως αρκετές θα θελήσουν να επωφεληθούν από το Brexit. Αλλες για να προσελκύσουν τις επενδύσεις ενός μέρους του διεθνούς χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου που εδρεύει στο Σίτι του Λονδίνου. Αλλες για να προσελκύσουν, προς όφελός τους, νέες επενδύσεις του βιομηχανικού κεφαλαίου που είχαν προγραμματιστεί για το Ηνωμένο Βασίλειο.

Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός πως μέσα στα πρώτα 24ωρα από το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος στο Ηνωμένο Βασίλειο του Ιούνη του 2016 (όπου το 52% του εκλογικού σώματος αποφάσισε υπέρ του Brexit, έναντι 48% που ήθελε την παραμονή), χώρες όπως η Ιταλία και η Γαλλία άρχισαν να διαγκωνίζονται διεκδικώντας η καθεμία για λογαριασμό τους τη μεταφορά της έδρας π.χ. της Ευρωπαϊκής Τραπεζικής Αρχής και του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Φαρμάκων... Υπάρχουν βεβαίως και αξιωματούχοι από χώρες, όπως η Γερμανία, που επιθυμούν να παραμείνει το Σίτι του Λονδίνου κέντρο του διεθνούς χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου, διαβλέποντας σε αντίθετη περίπτωση τον «κίνδυνο» αυτή να μεταφερθεί σε άλλη ήπειρο (π.χ. στη Σιγκαπούρη) παρά σε πρωτεύουσα της ηπειρωτικής Ευρώπης.

Σε κάθε περίπτωση, το επόμενο διάστημα αναμένονται σκληρά παζάρια και όξυνση του ανταγωνισμού των μονοπωλίων. Αυτές τις κόντρες θα πρέπει να εκμεταλλευτεί η εργατική τάξη και τα λαϊκά στρώματα στη Βρετανία και αλλού για να προωθήσουν τα συμφέροντά τους, απέναντι στη βαρβαρότητα του καπιταλισμού και της εκμετάλλευσης...