Από το Σεπτέμβρη του 1941 έως το Γενάρη του 1944, επί 900 μέρες οι ναζί πολιορκούν λυσσασμένα το Λένινγκραντ. Κατά τη διάρκεια της πολιορκίας, ρίχνουν 107.000 βόμβες και 159.000 βαριά βλήματα. Στις μάχες και τους βομβαρδισμούς σκοτώθηκαν 16.647 άνθρωποι, 38.702 τραυματίστηκαν, ενώ από την πείνα πέθαναν 641.803 κάτοικοι του Λένινγκραντ. Ομως η πόλη του Λένιν άντεξε και στις 27 Γενάρη του 1944, μετά από ισχυρή αντεπίθεση των σοβιετικών στρατευμάτων, η πολιορκία λύθηκε!

Ο Σοστακόβιτς την εποχή εκείνη, έως το Δεκέμβρη του 1941, γράφει την κολοσσιαία «Εβδομη Συμφωνία», επονομαζόμενη «του Λένινγκραντ». Η μουσική του φτάνει στο απόγειο και στρατεύεται για να υμνήσει την ηρωική αντίσταση του σοβιετικού λαού. «Η 7η Συμφωνία είναι ένα ποίημα για τον αγώνα μας και τη νίκη που έρχεται»...

Χαρακτηριστικά είναι όσα περιγράφει για το πώς έγραψε τη Συμφωνία, όπως καταγράφονται στο βιβλίο «Ντμίτρι Σοστακόβιτς για τον ίδιο και την εποχή του», που κυκλοφορεί από τη «Σύγχρονη Εποχή».

«Πριν από μια ώρα τελείωσα το δεύτερο μέρος του νέου μου συμφωνικού έργου. Αν όλα πάνε καλά και καταφέρω να γράψω το τρίτο και το τέταρτο μέρος, θα έχω κάνει την Εβδομη Συμφωνία μου. Γιατί σας τα λέω αυτά; Σας τα λέω για να μπορέσουν να μάθουν οι κάτοικοι του Λένινγκραντ που με ακούν τώρα ότι η ζωή στην πόλη μας εξακολουθεί να συνεχίζεται. Ο καθένας από μας εκτελεί το στρατιωτικό του καθήκον. Οι εργαζόμενοι στον τομέα του Πολιτισμού εκπληρώνουν το καθήκον τους με τιμή και ανιδιοτέλεια, όπως και όλοι οι Λενινγκραντινοί (...)

Δούλευα γοργά και εντατικά. Ηθελα να συνθέσω ένα έργο για το σήμερα, για τη ζωή μας και τον ηρωικό λαό μας που μαχόταν και νικούσε τον εχθρό. Ενόσω δούλευα τη συμφωνία, σκεφτόμουν τη μεγαλοσύνη και τον ηρωισμό της χώρας μας, τα μεγάλα ιδανικά της ανθρωπότητας, τις πιο εξαίρετες ανθρώπινες ιδιότητες, σκεφτόμουν το όμορφο τοπίο της χώρας μας, τον ανθρωπισμό και την ομορφιά. Στο όνομα όλων αυτών που δίνουμε αυτόν τον σκληρό πόλεμο...».

«Για την ευτυχισμένη ζωή των ανθρώπων του λαού μας, τη σιγουριά που είχαν για τον εαυτό τους και την εμπιστοσύνη για το μέλλον τους, δηλαδή για τη ζωή εκείνη που πριν τον πόλεμο ζούσαν χιλιάδες Λενινγκραντινοί», μιλά σύμφωνα με τον δημιουργό και το πρώτο μέρος της Συμφωνίας που θα παρουσιαστεί την Κυριακή 16 Οκτώβρη στον Περισσό, όπου κεντρική θέση κατέχει ένα πένθιμο εμβατήριο με το οποίο οι Σοβιετικοί τιμούν τη μνήμη των ηρώων τους. «Μετά το ρέκβιεμ, έρχεται ένα άλλο επεισόδιο ακόμα πιο τραγικό. Τη μουσική του δεν μπορώ ούτε καν να την περιγράψω. Θα έλεγα ίσως πως περικλείνει τα δάκρυα μιας μητέρας, ή ακόμα, εκείνο το αίσθημα που σε κατέχει, όταν ο πόνος είναι τόσο μεγάλος που δεν σου έχουν απομείνει δάκρυα... Υστερα έρχεται η φωτεινή, λυρική κατακλείδα (...). Μόνο στο τέλος - τέλος αυτού του μέρους ακούγεται από κάπου μακριά το μουσικό θέμα του πολέμου, θυμίζοντάς μας τον αγώνα που έχουμε ακόμα μπροστά μας».

Η 7η Συμφωνία ολοκληρώθηκε το Δεκέμβρη του 1941. Η επίσημη πρεμιέρα της δόθηκε στις 5 Μάρτη 1942, στο Κουίμπιτσεφ από την ορχήστρα του θεάτρου Μπολσόι. Μεταδόθηκε από όλους τους ραδιοφωνικούς σταθμούς της ΕΣΣΔ, κάτι που γινόταν μόνο για τις σπουδαιότερες κυβερνητικές ανακοινώσεις. Στις 29 και 30 Μάρτη δόθηκε η συναυλία της στη Μόσχα.

Ταυτόχρονα, πάρθηκε η απόφαση να πραγματοποιηθεί συναυλία της 7ης Συμφωνίας και στην πολιορκημένη πόλη του Λένινγκραντ!

Η παρτιτούρα μεταφέρθηκε στην πόλη με μια βραδινή πτήση για τον ανεφοδιασμό της πόλης. Για να εμπλουτισθεί η σύνθεση της μοναδικής ορχήστρας που είχε απομείνει στην πόλη, της Ορχήστρας Ραδιοφωνίας, η Στρατιωτική Διοίκηση ανακάλεσε επαγγελματίες μουσικούς από το μέτωπο.

Η ημερομηνία της συναυλίας ορίστηκε για τις 9 Αυγούστου 1942, η ημερομηνία που είχαν προγραμματίσει οι ναζί να κυριεύσουν την πόλη. Παρά τις συνθήκες που επικρατούσαν, παγωνιά και πείνα, η αίθουσα της Φιλαρμονικής ήταν ασφυκτικά γεμάτη. Προς γενική κατάπληξη, ο ήδη οικείος ήχος των κανονιοβολισμών κατασίγασε. Δεν αποκαλύφθηκε παρά αργότερα, ότι ο Διοικητής του μετώπου του Λένινγκραντ είχε διατάξει το πυροβολικό να αναγκάσει τα εχθρικά πυροβολεία να σιωπήσουν...

«Το καθήκον που τώρα μπαίνει εμπρός μας, είναι να δημιουργήσουμε μουσική για το παρόν, για τα σπουδαία γεγονότα που τώρα συμβαίνουν. Πρέπει να είναι έργα επίκαιρα, εύστοχα και σαγηνευτικά. Αλλά το να είναι ένα έργο επίκαιρο, δε σημαίνει ότι θα έχει και χαμηλότερη καλλιτεχνική αξία...

Σ' αυτή τη σύνθεση έβαλα πολλή από τη δύναμη και την ενεργητικότητά μου. Ποτέ ως τώρα δε δούλεψα με τέτοιο ενθουσιασμό. Υπάρχει ένα γνωστό ρητό που λέει: "Οταν μουγκρίζουν τα κανόνια, η μούσα σωπαίνει". Αυτό ισχύει για τα όπλα εκείνα που το μουγκρητό τους καταπνίγει τη ζωή, την ευτυχία και την κουλτούρα. Εμείς πολεμάμε για τη νίκη της λογικής πάνω στο σκοταδισμό, της δικαιοσύνης πάνω στη βαρβαρότητα. Δεν μπορεί να υπάρξει καθήκον πιο υψηλό και πιο ευγενικό απ' αυτό που μας εμψυχώνει ενάντια στην απαίσια δύναμη του ναζισμού.

Σήμερα έμαθα ότι η τελευταία συμφωνία μου τιμήθηκε με την υψηλότερη διάκριση, το βραβείο Στάλιν. Αυτό μου δίνει καινούρια δύναμη».