Eurokinissi

Σε ένα πρώτο επίπεδο εξελίξεων, το Brexit έφερε γύρω απ' το τραπέζι τα 27 κράτη - μέλη, πλην Βρετανίας, σε μια άτυπη συνεδρίαση για μια πρώτη εξέταση της κατάστασης που διαμορφώνεται

Σε ένα πρώτο επίπεδο εξελίξεων, το Brexit έφερε γύρω απ' το τραπέζι τα 27 κράτη - μέλη, πλην Βρετανίας, σε μια άτυπη συνεδρίαση για μια πρώτη εξέταση της κατάστασης που διαμορφώνεται. Στο επίκεντρο της συζήτησης βρέθηκαν οι επιπτώσεις που μπορεί να υπάρξουν στην καπιταλιστική οικονομία και οι τρόποι θωράκισής της. Η πρώτη αναμενόμενη αντίδραση - που αποτυπώνεται και στην κοινή δήλωση των «27» - διαπερνιέται απ' την αγωνία τους για τη συνοχή και τις προοπτικές της ΕΕ.

Στην κοινή τους δήλωση, οι «27» υποδεικνύουν σαν αναγκαίο η αποχώρηση της Βρετανίας από την ΕΕ να οργανωθεί με συντεταγμένο τρόπο, ώστε να μετριαστεί όσο είναι δυνατόν ο αντίκτυπός της στην καπιταλιστική οικονομία. Μέχρι τότε, αναφέρουν, «το δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ενωσης εξακολουθεί να ισχύει, τόσο για τα δικαιώματα όσο και για τις υποχρεώσεις».

«Υπάρχει η ανάγκη να οργανωθεί η αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου από την ΕΕ με μεθοδευμένο τρόπο», σημειώνεται και προτρέπεται η βρετανική κυβέρνηση να ενημερώσει το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο για τις προθέσεις της «όσο το δυνατόν γρηγορότερα». Μάλιστα, προειδοποιούν ότι «δεν μπορεί να υπάρξει καμία διαπραγμάτευση πριν πραγματοποιηθεί αυτή η κοινοποίηση».

Σε ό,τι αφορά τη διαδικασία, μετά το αίτημα αποχώρησης αναφέρουν ότι τότε και μόνο «το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα εγκρίνει τις κατευθυντήριες γραμμές για τις διαπραγματεύσεις μιας συμφωνίας με το Ηνωμένο Βασίλειο».

Οι «27» εκφράζουν την προσδοκία η Βρετανία να παραμείνει «στενός εταίρος της ΕΕ» και δηλώνουν ότι «οποιαδήποτε συμφωνία συναφθεί με το Ηνωμένο Βασίλειο, ως τρίτη χώρα, θα πρέπει να βασίζεται στην ισορροπία των δικαιωμάτων και υποχρεώσεων» και πως «η πρόσβαση στην ενιαία αγορά απαιτεί την αποδοχή όλων των τεσσάρων ελευθεριών».

Η δήλωση των «27» καταλήγει με επαναβεβαίωση της δέσμευσης ότι γι' αυτούς - δηλαδή για τις αστικές τάξεις των 27 κρατών - η ΕΕ παραμένει το «κοινό πλαίσιο» δράσης και με ανακύκλωση αυταπατών για τους λαούς, με το βλέμμα στην ογκούμενη δυσαρέσκειά τους. Υποστηρίζεται, μεταξύ άλλων, πως «είμαστε αποφασισμένοι να παραμείνουμε ενωμένοι και να εργαστούμε στο πλαίσιο της ΕΕ (...) να βρούμε λύσεις προς το συμφέρον των εθνών και των λαών μας (...) Η Ευρωπαϊκή Ενωση είναι ένα ιστορικό επίτευγμα της ειρήνης, της ευημερίας και της ασφάλειας και παραμένει το κοινό μας πλαίσιο. Την ίδια στιγμή, πολλοί άνθρωποι εκφράζουν δυσαρέσκεια (...) περιμένουν από εμάς να κάνουμε κάτι καλύτερο, όταν πρόκειται για την παροχή ασφάλειας, απασχόλησης και την ανάπτυξη, καθώς και για την ελπίδα για ένα καλύτερο μέλλον».

Στον επίλογο, βεβαίως, γίνεται καθαρό ότι τα παραπάνω δεν αποτελούν παρά κάλπικες, ανέξοδες υποσχέσεις, καθώς ξεκαθαρίζεται ότι ο όποιος προβληματισμός θα πρέπει «να δώσει ώθηση σε περαιτέρω μεταρρυθμίσεις, σύμφωνα με το πρόγραμμα στρατηγικής μας, καθώς και στην ανάπτυξη της ΕΕ με 27 κράτη - μέλη».

Η πείρα έχει αποδείξει ότι αυτή η στρατηγική που υπηρετεί το κεφάλαιο είναι κόλαφος για τους λαούς και τα δικαιώματά τους. Κάτι που, άλλωστε, επαναβεβαίωσαν και τα συμπεράσματα της πρώτης μέρας των εργασιών του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου που επικεντρώθηκαν στην καπιταλιστική ανάπτυξη, στις σχέσεις της ΕΕ με το ΝΑΤΟ κ.λπ.

Οι παρεμβάσεις επικεφαλής κρατών και παραγόντων της ΕΕ, τη βδομάδα που πέρασε αναδεικνύουν τον προβληματισμό για την πορεία της ΕΕ και αφήνουν ανοιχτό το ενδεχόμενο οι οικονομικές και πολιτικές διεργασίες που δρομολογούνται, τα παζάρια που θα ακολουθήσουν για τη θέση της βρετανικής αστικής τάξης την επόμενη μέρα, να καταλήξουν σε νέες προσωρινές συμφωνίες της ΕΕ με τη Βρετανία. Το σίγουρο είναι - όπως σαφέστατα προκύπτει - πως, σε κάθε περίπτωση, όσο παραμένει η καπιταλιστική ιδιοκτησία στα μέσα παραγωγής και η αστική εξουσία, η όποια εξέλιξη θα συνοδευτεί με νέες βαριές θυσίες για τις εργατικές - λαϊκές δυνάμεις.

Η Γερμανίδα καγκελάριος, Αγκελα Μέρκελ, διαμήνυσε ότι οι κανόνες δεν μπορούν να αλλάζουν και υπερασπίστηκε τις αντιλαϊκές συνθήκες της ΕΕ, τοποθετώντας στο πλαίσιό τους τις όποιες πρωτοβουλίες υπάρξουν.

Στο ίδιο πνεύμα, χαρακτηριστική ήταν και η παρέμβαση του υπουργού Οικονομικών της Γερμανίας, Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, που προειδοποίησε ότι υπάρχει κίνδυνος η απόφαση της Βρετανίας να προκαλέσει φαινόμενο «ντόμινο» στην Ευρώπη. Εκφράζοντας την ανησυχία τμήματος της γερμανικής αστικής τάξης, σημείωσε ότι «η μακροχρόνια αβεβαιότητα σχετικά με το Brexit είναι πιθανότατα "δηλητήριο" για την οικονομία».

Επιπλέον, ο υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας επέκρινε την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ότι δεν επιβάλλει κυρώσεις σε χώρες που έχουν ελλείμματα, όπως προβλέπει η Συνθήκη του Μάαστριχτ: «Υπεύθυνη είναι η Κομισιόν και πρέπει, διάβολε, επιτέλους να εφαρμόσει τις συνθήκες», δήλωσε, προσθέτοντας πως αλληλεγγύη μπορεί να υπάρξει μόνον όταν όλοι τηρούν τους κανόνες και πως αν αυτό δεν συμβαίνει «δεν δημιουργείται η βάση για εμπιστοσύνη, αλλά καλλιεργείται ο ευρωσκεπτικισμός».

Οι δηλώσεις του μπορούν να εκληφθούν και ως επιβεβαίωση όσων αποκάλυψε η εφημερίδα «Handelsblatt», ότι δηλαδή ο Σόιμπλε και το υπουργείο του ετοιμάζουν σχέδιο αντιμετώπισης του Brexit, που αφορά στη «δημοσιονομική πειθαρχία» και «προβλέπει το δικαίωμα απόρριψης σχεδίων προϋπολογισμού των χωρών - μελών της Ευρωζώνης, εάν δεν ανταποκρίνονται στους στόχους του ελλείμματος», επίσης «στήριξη μεταρρυθμίσεων» (βλέπε αντιλαϊκών ανατροπών), αλλά και αλλαγές στην ευρωπαϊκή τραπεζική εποπτεία, ώστε να αποσπαστεί από την ΕΚΤ, ενώ για τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Στήριξης (ESM) σχεδιάζει έναν ισχυρότερο ρόλο.

Στον αντίποδα, ο επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM), Κλάους Ρέγκλινγκ, δεν πιστεύει πως η Βρετανία θα αποχωρήσει τελικά από την ΕΕ. «Bρισκόμαστε στην αρχή μιας μεγάλης διαδικασίας, πολλά μπορούν να συμβούν», δήλωσε στο γερμανικό οικονομικό περιοδικό «Wirtschaftswoche».

«Tο βρετανικό δημοψήφισμα καθορίστηκε ιδιαίτερα από τα συναισθήματα, δεν βρίσκονταν στο επίκεντρο οι οικονομικές συνέπειες της αποχώρησης. Γι' αυτό πρέπει να περιμένουμε εάν πράγματι θα έρθει η έξοδος», υποστήριξε.

Πάντως, εάν η Βρετανία παραμείνει στην ΕΕ, ο Ρέγκλινγκ αναμένει την παγίωση μιας Ευρώπης δύο ταχυτήτων και στα νομίσματα. «Η Μ. Βρετανία μαζί με τη Δανία, τη Σουηδία και άλλες χώρες θα βρίσκονται στον εξωτερικό κύκλο. Η Ευρωζώνη θα αποτελείται από χώρες ισχυρά ενσωματωμένες», δηλώνει.

Στο πλαίσιο των εν εξελίξει διεργασιών δεν αποκλείεται να υπάρξει και μια πιο συγκροτημένη έκφραση όσων για λογαριασμό των αστικών τους τάξεων επιζητούν ένα άλλο μείγμα διαχείρισης, ώστε να τροφοδοτηθεί η ανάκαμψη της καπιταλιστικής κερδοφορίας. Στην πλευρά αυτή στέκονται οι επικεφαλής των λεγόμενων «κρατών του Νότου».

Σύμφωνα με το Μέγαρο Μαξίμου, η δυνατότητα να διαμορφωθεί ένας «άξονας», ένας «μεσογειακός πόλος», βρέθηκε στο επίκεντρο της συνάντησης του Αλ. Τσίπρα με τον Ιταλό ομόλογό του, Μ. Ρέντσι, στο περιθώριο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Στη συνάντηση κρίθηκε αναγκαίο οι χώρες του Νότου να διαμορφώσουν τη δική τους αναπτυξιακή πρόταση, με επίκεντρο βεβαίως τα ιδιαίτερα συμφέροντα των μονοπωλίων τους, μια ιδέα που φέρεται να στηρίζουν ο Φρ. Ολάντ και ο πρωθυπουργός της Πορτογαλίας, Α. Κόστα.

Η συζήτηση φαίνεται να οξύνει τη διαπάλη και στο εσωτερικό της ευρωενωσιακής σοσιαλδημοκρατίας για το ποιος θα έχει το πάνω χέρι, με το γερμανικό SPD να κάνει δήλωση ενδιαφέροντος, παρεμβαίνοντας σε διεργασίες που μέχρι τώρα σφραγίζονται απ' τον Φρ. Ολάντ.

Σε κάθε περίπτωση, η αναγωγή της ξεφωνημένης ευρωενωσιακής σοσιαλδημοκρατίας, η οποία έβγαλε όλη τη βρώμικη δουλειά για λογαριασμό του κεφαλαίου και συνεχίζει τσακίζοντας τους λαούς και τα δικαιώματά τους, σε καταλύτη φιλολαϊκών μάλιστα αλλαγών στην ΕΕ απ' τον ΣΥΡΙΖΑ, δείχνει ότι δεν ορρωδεί προ ουδενός, προκειμένου να υπηρετήσει τα προτάγματα του κεφαλαίου.

«Η ομφαλοσκόπηση της Αριστεράς και οι "δάφνες" ιδεολογικής καθαρότητας πρέπει να ανήκουν στο παρελθόν. Χρειάζονται συμμαχίες, ρεαλισμός και ανάληψη ηγετικών πρωτοβουλιών», έσπευσε να υποστηρίξει χαρακτηριστικά ο Δ. Παπαδημούλης, ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ...

Ο Αλ. Τσίπρας, απ' την πλευρά του, μετά την άτυπη σύνοδο των «27», επανέλαβε τις γνωστές αυταπάτες και ψευδαισθήσεις που η κυβέρνηση σερβίρει στο λαό, περί δυνατότητας φιλολαϊκής στροφής της ΕΕ. Με έκδηλη την έγνοια του για τη μακροημέρευση της λυκοσυμμαχίας, δήλωσε: «Η Ευρώπη βρίσκεται σε ένα κρίσιμο σημείο (...) Πρέπει, λοιπόν, να αναρωτηθούμε γιατί η Ευρωπαϊκή Ενωση δεν εμπνέει τους λαούς της. Και πρέπει να αναστοχαστούμε και να δουλέψουμε, προκειμένου να δημιουργήσουμε ένα νέο πιο ελκυστικό όραμα ... για τους πολίτες της Ευρώπης και για το μέλλον της Ευρώπης».

Υποστηρίζοντας την αυταπάτη μιας φιλολαϊκής διαχείρισης εντός ΕΕ, πρόσθεσε: «Πιστεύω ότι το γεγονός πως η ίδια η ζωή μάς αναγκάζει να πάρουμε αποφάσεις (...) να αποφασίσουμε τη δημιουργία μιας καλύτερης Ευρώπης, πιο δημοκρατικής και κοινωνικής Ευρώπης (...) οι σκληρές επιλογές της λιτότητας, η a la carte αντιμετώπιση της προσφυγικής κρίσης, η αίσθηση των πολιτών ότι δεν αποφασίζουν, ότι όλα αποφασίζονται πίσω από κλειστές πόρτες σε ατελείωτες συνεδριάσεις τεχνοκρατών, οδηγεί την Ευρώπη ...σε κατάσταση βαθιάς πολιτικής κρίσης».

Μάλιστα, χαρακτήρισε «υπαρξιακής σημασίας ανάγκη» το να υπάρξει «ένα new deal, μια νέα συμφωνία για μια Ευρώπη που θα ξαναεμπνεύσει τους λαούς της και ιδίως τους νέους ανθρώπους. Και αυτό το new deal δεν μπορεί παρά να συμπεριλαμβάνει και την κοινωνική διάσταση», ζητώντας σε αυτό το πλαίσιο αντικατάσταση του Συμφώνου Σταθερότητας από ένα νέο. Παρουσίασε, μάλιστα, την καπιταλιστική ανάπτυξη σαν την πρώτη εγγραφή μιας κάποιας «κοινωνικής ατζέντας», την ώρα που για την επίτευξή της στην Ελλάδα και σε άλλα κράτη - μέλη της ΕΕ τσακίζονται οι λαοί και τα δικαιώματά τους.