Ολοκληρώθηκε το περασμένο Σάββατο το 18ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, με το «φακό» των δημιουργών να εστιάζει σε επίκαιρα θέματα, όπως το Προσφυγικό. Το 18ο Διεθνές Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης ήταν το τελευταίο υπό την καλλιτεχνική διεύθυνση του Δημήτρη Εϊπίδη, ο οποίος παραδίδει τα ηνία του Φεστιβάλ σε κάποιον καινούργιο - άγνωστο ακόμα - καλλιτεχνικό διευθυντή. Τα βραβεία κοινού κέρδισαν οι ταινίες «Argo Navis», σε σκηνοθεσία των Σουζάνε Μπάουζινγκερ και Στέλιου Ευσταθόπουλου και «Η ορχήστρα της ανακύκλωσης - Μια συμφωνία του ανθρώπινου πνεύματος» των Μπραντ Ολγκουντ και Γκράχαμ Τάουνσλι, ενώ στις ταινίες κάτω των 45' κέρδισαν η ελληνική παραγωγή «Viktor Ullmann: Βιογραφία μιας ηχογράφησης» σε σκηνοθεσία των Ιωάννη Γρηγορόπουλου και Μιχάλη Αριστείδου και για ξένη παραγωγή το φιλμ «Κλοντ Λανζμάν: Φαντάσματα του Shoah» του Ανταμ Μπενζίν.

Στο Φεστιβάλ βραβεύτηκε και η νέα ταινία του Λεωνίδα Βαρδαρού «Ludlow, οι Ελληνες στους Πολέμους του Ανθρακα», με το βραβείο της Βουλής των Ελλήνων «Ανθρώπινες Αξίες».

Το ντοκιμαντέρ του Λ. Βαρδαρού αναφέρεται στους «Πολέμους του Ανθρακα», τις ένοπλες ταξικές αναμετρήσεις στα ορυχεία της Αμερικής κατά την περίοδο 1890 - 1930. Αιτία τους οι άθλιες συνθήκες ζωής και εργασίας των ανθρακωρύχων και των οικογενειών τους. Ανάμεσα στους εργάτες των ορυχείων ήταν κι Ελληνες που συμμετείχαν στην τεράστια απεργία του συνδικάτου στο Νότιο Κολοράντο, που κορυφώθηκε στις 20 Απρίλη 1914 με τη Σφαγή του Λάντλοου. Εκεί δολοφονήθηκαν άγρια από την πολιτειακή Εθνοφρουρά ο Λούης Τίκας, επικεφαλής των Ελλήνων, συνδικαλιστές και γυναικόπαιδα. Μετά τη σφαγή ξέσπασε ένοπλη εξέγερση, ο «Πόλεμος των Δέκα Ημερών», που επεκτάθηκε νικηφόρα σε ολόκληρο το Νότιο Κολοράντο, αλλά αποσιωπήθηκε για πολλούς λόγους.

Το ντοκιμαντέρ κρατά αμείωτο το ενδιαφέρον του θεατή από την αρχή μέχρι το τέλος. Η απόσταση του χρόνου έκανε επιτρεπτό το να ριχτεί φως στα γεγονότα. Η έρευνα στην οποία στηρίζεται η ταινία, ξεκίνησε με τις μαρτυρίες των απογόνων των αγωνιστών του Λάντλοου και τις αφηγήσεις των σημερινών κατοίκων της περιοχής, που τις κρατούν ζωντανές στην προφορική τους παράδοση. Εγιναν συζητήσεις με ιστορικούς, με καθηγητές και μελετητές, με συνδικαλιστές, δημοσιογράφους και συγγραφείς που ασχολήθηκαν με το θέμα. Εντοπίστηκαν, επίσης, πλούσιες πηγές αρχειακού υλικού τεκμηρίωσης - φωτογραφίες, βίντεο, έντυπα, εφημερίδες, τραγούδια - σε δημόσιες και ιδιωτικές συλλογές στις ΗΠΑ.

Ο σκηνοθέτης της ταινίας, Λεωνίδας Βαρδαρός, ο διευθυντής φωτογραφίας, Προκόπης Δάφνος, ο Ρήγας Αξελός στην αφήγηση, ο Ξενοφώντας Βαρδαρός στο μοντάζ και τις μουσικές επιλογές, ο Ανδρέας Γκόβας στον ήχο και η Φρόσω Τσούκα στην έρευνα αποτέλεσαν τη δημιουργική ομάδα που έδωσε τον καλύτερο εαυτό της στη συλλογική αυτή προσπάθεια. Η διεύθυνση παραγωγής έγινε από τα μέλη της μη κερδοσκοπικής εταιρείας «Αποστόλης Μπερδεμπές» Στέφανο Πλάκα, Φρόσω Τσούκα και Λίνα Γουσίου. Η παραγωγή ευχαριστεί ιδιαίτερα το μουσικό σύνολο «Ρωμιοσύνη» για την πρώτη ηχογράφηση του λησμονημένου «Υμνου των Ανθρακωρύχων του Κολοράντο», «The Union Forever», σε ενορχήστρωση Τεό Λαζάρου.