Σε πλήρη εξέλιξη παραμένει η σφοδρή διαπάλη ανάμεσα σε πετρελαϊκά μονοπώλια Δύσης, Ρωσίας και Χωρών του Περσικού Κόλπου, σχετικά με το ύψος της παραγωγής και το γεγονός ότι από τον Ιούνη του 2014 παρατηρείται μια μεγάλη πτώση στις διεθνείς τιμές του «μαύρου χρυσού». Το γεγονός ότι η Ενέργεια βρίσκεται στα χέρια των καπιταλιστών, η παραγωγή καθορίζεται με βάση τις ανάγκες τους για κέρδη και επικρατεί ο «νόμος του ισχυρού», οι συνέπειες από τα σκαμπανεβάσματα στην κερδοφορία των μονοπωλίων πληρώνονται από τα λαϊκά στρώματα. Με μαζικές απολύσεις εργατών στον πετρελαϊκό τομέα σε Βόρεια Αμερική, Βρετανία και αλλού, με άγριες περικοπές κρατικών δαπανών για λαϊκές ανάγκες και αυξήσεις των ...καυσίμων στις εσωτερικές αγορές χωρών του Περσικού Κόλπου. Η ραγδαία πτώση των τιμών του πετρελαίου, αφενός λόγω μειωμένης ζήτησης ως συνέπεια της καπιταλιστικής οικονομικής κρίσης που ξέσπασε το 2008, αλλά και της επιβράδυνσης της διεθνούς καπιταλιστικής οικονομίας τώρα, γίνεται αφορμή για δραστικές περικοπές, ώστε να μειωθεί το κόστος παραγωγής, που συνεπάγεται απολύσεις, μειώσεις μισθών, ελαστικοποίηση εργασιακών σχέσεων, ενώ υπάρχει και μείωση των επενδύσεων και στο συγκεκριμένο κλάδο, άρα ενίσχυση της ανεργίας. Ολ' αυτά, δε, συνοδεύονται από νέα αντιλαϊκά μέτρα και περικοπές από τις κυβερνήσεις, που δικαιολογούνται με το γνωστό «η οικονομία δεν αντέχει», στις πετρελαιοπαραγωγούς χώρες, αφού μειώνονται τα κρατικά τους έσοδα.

Η «αναμπουμπούλα» στην ενεργειακή παγκόσμια αγορά, αλλά κυρίως οι προσπάθειες, τον τελευταίο καιρό, να υπάρξει ένας νέος συμβιβασμός με μια «σταθεροποίηση της παραγωγής» και το γεγονός ότι παρατηρείται τις τελευταίες βδομάδες μια αύξηση κατά 5% της τιμής του αργού πετρελαίου κάνει κάποιους αναλυτές χρηματοπιστωτικών οργανισμών και ενεργειακών ομίλων να ...αισιοδοξούν.

Βασικά αίτια αυτής της μικρής ανάκαμψης των διεθνών τιμών πετρελαίου είναι η έναρξη ζυμώσεων και διαπραγματεύσεων που έχει ξεκινήσει από το Φλεβάρη ανάμεσα στις μεγαλύτερες πετρελαιοπαραγωγούς χώρες του κόσμου, εντός και εκτός ΟΠΕΚ, (όπως ανάμεσα στη Σαουδική Αραβία, τις περισσότερες χώρες του Κόλπου, τη Βενεζουέλα και τη Ρωσία) για «πάγωμα» της πετρελαϊκής παραγωγής στα επίπεδα του Γενάρη του 2016. Μάλιστα, η κατάσταση φαίνεται πως είναι τέτοια, ώστε και μόνον η είδηση που ανακοινώθηκε στα μέσα της βδομάδας για έκτακτη σύνοδο των πετρελαιοπαραγωγών χωρών του ΟΠΕΚ και της Ρωσίας (που συνιστούν το 73% των πετρελαιοπαραγωγών χωρών παγκοσμίως) στις 17 Απρίλη στην Ντόχα του Κατάρ, με βασικό θέμα στην ατζέντα της συνάντησης την πρόταση για «πάγωμα» της πετρελαϊκής παραγωγής, αύξησε κατά αρκετά σεντς του δολαρίου τις τιμές του «μαύρου χρυσού» που παράγεται σε ΗΠΑ και Βρετανία.

Ο Μάικλ Χιούσον, επικεφαλής αναλυτών χρηματαγορών στο CMC Markets, μιλώντας στο CNBC εκτίμησε ότι η μικρή μείωση στην τιμή του αμερικάνικου αργού πετρελαίου δεν οφείλεται μόνον στην έναρξη ζυμώσεων και διαπραγματεύσεων για «πάγωμα» της παραγωγής πετρελαίου από ορισμένες εκ των μεγαλύτερων πετρελαιοπαραγωγών χωρών παγκοσμίως, αλλά και στο «ασθενέστερο δολάριο», που, όπως σημειώνει, «κάνει το συγκεκριμένο προϊόν πιο προσιτό» σε χώρες που εξαρτούν την οικονομία τους από τις εισαγωγές πετρελαίου και έχουν ισχυρότερα νομίσματα.

Ομως, αναλυτές της «Goldman Sacks» εκτιμούν πως η μικρή ανάκαμψη των τιμών λόγω του «ασθενέστερου δολαρίου» δεν αρκεί για να διατηρηθεί σε βάθος χρόνου και τη θεωρούν πρόσκαιρη, για τον ακόλουθο επιπρόσθετο λόγο: Τα αποθέματα αργού στις ΗΠΑ αυξήθηκαν την τελευταία βδομάδα κατά 1,3 εκατομμύρια βαρέλια «χτυπώντας» ρεκόρ 523,2 εκατομμυρίων βαρελιών αποθηκευμένου αργού. Σύντομα, ίσως σε μερικές βδομάδες, οι ΗΠΑ θα εξαντλήσουν κάθε χώρο αποθήκευσης αργού, αναγκάζοντάς τες να σπρώξουν μεγαλύτερες ποσότητες προς εξαγωγή, ωθώντας κατά συνέπεια προς τα κάτω και τις τιμές πώλησης του «μαύρου χρυσού»...

Αλλά έτσι λειτουργεί αντικειμενικά ο καπιταλισμός, νόμος του είναι το κέρδος που ωθεί σε αναρχία και σε αξεπέραστες αντιφάσεις όπως η παραπάνω. Οι συνέπειες από τη λειτουργία του είναι αντιλαϊκές.

Οι αναλυτές της «Goldman Sacks» σε έκθεση που δημοσιοποίησαν στις 11 Μάρτη, με τον εύηχο τίτλο «Νέα Πετρελαϊκή Τάξη: Ο καλός, ο κακός και ο άσχημος», προειδοποιούν ότι ενδεχομένως να αποδειχθεί «πρόωρο» το ράλι ανόδου της τιμής του «μαύρου χρυσού» και σημειώνουν: «Η παρατεταμένη περίοδος χαμηλών τιμών πετρελαίου είναι απαραίτητη κατά την άποψή μας για να διατηρήσει ένα επαρκές επίπεδο οικονομικής πίεσης, ώστε να ολοκληρωθεί μία επανεξισορρόπηση που έχει μόλις αρχίσει... Ενα πρόωρο ράλι τιμών θα αποδειχθεί αυτοκαταστροφικό, αφού εξακολουθεί να υπάρχει ο κίνδυνος οι ΗΠΑ να εξαντλήσουν σε λίγες βδομάδες κάθε χώρο αποθήκευσης ωθώντας τις τιμές σε αισθητά χαμηλότερα επίπεδα»...

Οι ίδιοι αναλυτές εκτιμούν ότι, ανεξάρτητα με το εάν θα επιτευχθεί τον Απρίλη ή όχι συμφωνία στην Ντόχα του Κατάρ, θα αρχίσουμε να βλέπουμε μία «αισθητή βελτίωση» των τιμών πετρελαίου, μεταξύ 55 και 60 δολαρίων το βαρέλι, από το τέλος του 2017.

Σε κάθε περίπτωση, σημαντικό ρόλο σε αυτήν την υπόθεση αναμένεται να παίξει, εκτός των άλλων, και το Ιράν, το οποίο εδώ και λίγους μήνες βγήκε από την δυσμενή περίοδο των διεθνών οικονομικών κυρώσεων και άρχισε δραστήρια τις συμφωνίες για εξαγωγές πετρελαίου, επιχειρώντας να ανακτήσει το «χαμένο έδαφος» και τους παλιούς πελάτες...

Το Ιράν, που είναι μέλος του ΟΠΕΚ όπως και η ανταγωνίστριά του (σε γεωπολιτικό και οικονομικό επίπεδο) Σαουδική Αραβία, δεν αποκλείεται να συμμετάσχει στη σύνοδο του Απρίλη στην Ντόχα. Ωστόσο, εμφανίζεται (και δικαίως...) διστακτικό να δεσμευτεί και αυτό σε ένα «πάγωμα» της παραγωγής πετρελαίου, μετά από χρόνια κυρώσεων, και ιδιαίτερα, πάνω στην περίοδο που προσπαθεί να επανέλθει δριμύτερο στον ανταγωνισμό... Ο Ρώσος υπουργός Ενέργειας, Αλεξάντερ Νόβακ, που βρέθηκε αυτήν τη βδομάδα στην Τεχεράνη, δήλωσε επιστρέφοντας στην Μόσχα ότι θα μπορούσε τον Απρίλη στην Ντόχα να υπογραφεί μία συμφωνία «εξαιρουμένου του Ιράν». Επιπροσθέτως, ο Νόβακ μιλώντας την Τετάρτη με τον Σαουδάραβα ομόλογό του, Αλί Αλ Ναΐμι, εμφανίστηκε αισιόδοξος ότι εάν επιτευχθεί συμφωνία για «πάγωμα» της πετρελαϊκής παραγωγής, η πετρελαϊκή αγορά θα ανακτήσει σιγά - σιγά την ισορροπία της «το νωρίτερο πριν το τέλος του 2016» και ότι δίχως αυτήν τη συμφωνία η αποκατάσταση της εξισορρόπησης θα καθυστερούσε τουλάχιστον έως το τέλος του 2017.

Την ίδια ώρα, πηγές στον ΟΠΕΚ ανέφεραν μιλώντας στο πρακτορείο «Ρόιτερς» πως τυχόν εξαίρεση του Ιράν από μία τέτοια συμφωνία δεν θα μπλόκαρε τις διαπραγματεύσεις, μολονότι θα θεωρούνταν «πισωγύρισμα» στις προσπάθειες για αύξηση των διεθνών τιμών πετρελαίου. Οι ίδιοι προέβλεψαν την πιθανότητα να αποφασιστούν νέα μέτρα για τη «σταθεροποίηση» της πετρελαϊκής παραγωγής και προς το τέλος τρέχοντος έτους, «ανάλογα με το εάν και κατά πόσον θα τηρήσει η Ρωσία ενδεχόμενη δέσμευσή της σε συμφωνία παγώματος της πετρελαϊκής παραγωγής και με το πόσο πετρέλαιο θα εξάγει το Ιράν...».

Στο μεταξύ, τις συνέπειες από τις κόντρες μεταξύ πετρελαϊκών μονοπωλίων πληρώνουν οι λαοί σε όλον τον καπιταλιστικό κόσμο, με το γενικό επιχείρημα του «σφιξίματος του ζωναριού», μέχρι να «ανακάμψει η οικονομία», που υποτίθεται «θα φέρει νέα ευημερία». Αυτό που συμβαίνει, βέβαια, είναι ότι μετά από κάθε κρίση, η εργατική τάξη και τα λαϊκά στρώματα βγαίνουν με νέες απώλειες στα δικαιώματα και τις κατακτήσεις τους.

Ενδεικτική της κατάστασης - αν και στη σχετικότητά της - είναι η έρευνα του ιδιωτικού οργανισμού απασχόλησης και μελετών «Gulf Talent», που δραστηριοποιείται σε χώρες του Περσικού και της ευρύτερης Μέσης Ανατολής, που αναφέρεται στις επιπτώσεις στους λαούς των πετρελαιοπαραγωγών χωρών του «Συμβουλίου Συνεργασίας του Κόλπου» (GCC). Βεβαίως, πρέπει να πάρουμε υπόψη ότι η κατάσταση είναι πολύ χειρότερη στους εκατοντάδες χιλιάδες μετανάστες εργάτες συνήθως από την Ασία, που είναι και το πιο εκμεταλλευόμενο τμήμα της εργατικής τάξης σε αυτές τις χώρες.

Στην έκθεση λοιπόν του εν λόγω οργανισμού, με τίτλο «Η απασχόληση και οι μισθολογικές τάσεις στις χώρες του Κόλπου», που δόθηκε στη δημοσιότητα την περασμένη Τρίτη, διαπιστώνεται, μεταξύ άλλων, πως οι χαμηλές διεθνείς τιμές πώλησης πετρελαίου έχουν ίσως τις πιο δυσμενείς συνέπειες πάνω από μία 10ετία, στους εργαζόμενους των περισσότερων από τις χώρες του Περσικού Κόλπου και δη σε όσους δουλεύουν στους τομείς των Κατασκευών και της Ενέργειας. Οπως σημειώνεται, οι λαοί αυτών των χωρών δέχονται, σε πολλές περιπτώσεις, το «διπλό χτύπημα» της καθήλωσης ή μείωσης των πραγματικών μισθών και της αύξησης του κόστους ζωής μεταξύ άλλων και εξαιτίας των άγριων περικοπών σε δεκάδες προγράμματα κρατικών επιδοτήσεων, ακόμη και σε αυτά που αφορούν στα καύσιμα.

Ειδικότερα, σημειώνεται, ότι μέσα στο 2015, χιλιάδες εργαζόμενοι απολύθηκαν από τις κατασκευαστικές εταιρείες και τους ομίλους Ενέργειας σε χώρες του GCC. Αντίστοιχα, παρατηρήθηκε μικρή αύξηση μισθών και θέσεων εργασίας στον τομέα της Υγείας, της παροχής υπηρεσιών και των πωλήσεων λιανικής (σ.σ. δεν μπορούν, αντικειμενικά, άλλοι τομείς της οικονομίας να δημιουργήσουν τόσες θέσεις εργασίας όσες χάνονται, παρά ελάχιστες απ' αυτές). Προβλέπεται επίσης νέο κύμα απολύσεων μέσα στο 2016, μετά από έρευνα που έγινε σε πάνω από 700 μεγάλους επιχειρηματικούς ομίλους και εργοδότες χωρών της περιοχής. Στη Σαουδική Αραβία, για παράδειγμα, το 14% των εργοδοτών απάντησε ότι θα προχωρήσουν σε απολύσεις εντός τρέχοντος έτους, όπως και το 10% των εργοδοτών στο Ομάν, το 9% στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και το 8% στο Μπαχρέιν.

Στις παραπάνω χώρες, μέσα στους τελευταίους λίγους μήνες είχαμε σημαντική αύξηση του κόστους ζωής (με μοναδική εξαίρεση το ύψος των ενοικίων, που άρχισε να μειώνεται) καθώς το κόψιμο ή η άγρια περικοπή κρατικών επιδοτήσεων έφερε 67% αύξηση στην τιμή καυσίμων στη Σαουδική Αραβία, αύξηση 56% στην τιμή της βενζίνης στο Μπαχρέιν και αντίστοιχα αυξήσεις 30% στο Κατάρ και 23% στο Ομάν. Μόνο στο Κουβέιτ η τιμή των καυσίμων έμεινε σταθερή...

Στην ίδια έκθεση υπογραμμίζονται και οι αρνητικές συνέπειες της διεθνούς μείωσης των τιμών πετρελαίου στο δημοσιονομικό τομέα, αφού το 90% χρηματοδότησης του προϋπολογισμού των χωρών του Συμβουλίου Συνεργασίας του Κόλπου γίνεται από τα έσοδα εξαγωγών πετρελαίου. Επιπλέον, επισημαίνεται πως εάν δεν ανακάμψουν οι διεθνείς τιμές πώλησης του «μαύρου χρυσού», τότε τα ελλείμματα στους προϋπολογισμούς αρκετών χωρών με πρώτες τη Σαουδική Αραβία και το Μπαχρέιν θα αυξηθούν σημαντικά, θυμίζοντας την πρόσφατη έκθεση του ΔΝΤ που προέβλεπε ως πιθανή τη χρεοκοπία της Σαουδικής Αραβίας... έως το 2020. Αρα τα αντιλαϊκά μέτρα θα πέφτουν βροχή...