Η φετινή, πολύ μεγαλύτερη συμμετοχή στις στρατιωτικές ασκήσεις που ΗΠΑ - Νότια Κορέα κάνουν κάθε χρόνο, είναι μία μόνο ένδειξη όξυνσης των ανταγωνισμών σε όλη την περιοχή Ασίας - Ειρηνικού αλλά και γενικότερα.

Οι ασκήσεις με τους κωδικούς «Key Resolve» και «Foal Eagle» ξεκίνησαν την περασμένη Δευτέρα, 7 Μάρτη, με τη συμμετοχή 17.000 στρατιωτών (από 12.000 πέρυσι) από τις ΗΠΑ και 300.000 (από 210.000 πέρυσι) από τη Νότια Κορέα. Στις 4 Μάρτη, οι δύο πλευρές είχαν κηρύξει και επίσημα την έναρξη των διαπραγματεύσεών τους, για να εγκατασταθεί σύντομα στην Κορεατική Χερσόνησο το υπερσύγχρονο αμερικανικό αντιπυραυλικό σύστημα THAAD. Επιπλέον, μόνο το τελευταίο διάστημα, οι ΗΠΑ έστειλαν στη Χερσόνησο και μια ακόμα συστοιχία πυραύλων «Πάτριοτ». Αμερικανικά μαχητικά αεροπλάνα «F-22» που προσγειώθηκαν σε αεροπορική στρατιωτική βάση 55 χλμ. από τη Σεούλ. Αεροσκάφη όπως το βομβαρδιστικό «B-52» (έχει τη δυνατότητα μεταφοράς πυρηνικών όπλων) που πρόσφατα πέταξε πάνω από την περιοχή. Επιπλέον, στις φετινές ασκήσεις με τη Ν. Κορέα συμμετέχει και το πυρηνοκίνητο αεροπλανοφόρο «John C. Stennis», ενώ για πρώτη φορά μέσω των ασκήσεων τέθηκε σε εφαρμογή και το επικαιροποιημένο «Επιχειρησιακό Σχέδιο» (OPLAN 5015) που έχει καταρτιστεί για την περίπτωση «αντιμετώπισης» πιθανών απειλών από τη ΛΔ Κορέας.

Την απόφαση των ΗΠΑ να ενισχύσουν τη στρατιωτική τους παρουσία όχι μόνο στα βόρεια, αλλά και στα νότια όλης της «ζώνης» Ασίας - Ειρηνικού, διαμηνύουν τον τελευταίο καιρό όλο και συχνότερα τα ανώτατα στελέχη των αμερικανικών Ενόπλων Δυνάμεων.

Ειδικά η Νότια Κινεζική Θάλασσα - όπου είναι πολλές οι εδαφικές διαφορές μεταξύ Κίνας και άλλων κρατών της περιοχής - εξελίσσεται σε πεδίο εκδήλωσης ευρύτερων ενδοϊμπεριαλιστικών αντιθέσεων, που οξύνονται διαρκώς, και σε πολλά πεδία. Φυσικά, τα συγκρουόμενα συμφέροντα ΗΠΑ - Κίνας κυριαρχούν, με βάση καταρχήν τα ίδια τα δεδομένα που γεννά η μείωση των ρυθμών της καπιταλιστικής ανάπτυξης και μεγαλώνει την πίεση στις δυο μεγαλύτερες οικονομίες του πλανήτη, επιδρά στις προσπάθειες για έλεγχο νέων αγορών, αναμόρφωση παλιών και νέων συνεργασιών.

Σε αυτό το πλαίσιο, εντάσσονται και οι αντιδράσεις, που, από την πρώτη στιγμή, εξέφρασε η Κίνα για την εγκατάσταση του THAAD. Πριν από μερικές μέρες, ο υπουργός Εξωτερικών, Γουάνγκ Γι, αναφερόμενος στην κατάσταση στην Κορεατική Χερσόνησο τόνισε ότι «αν οι εντάσεις χειροτερεύσουν και βγουν εκτός ελέγχου, θα ήταν μια καταστροφή για όλες τις πλευρές. Ως ο μεγαλύτερος γείτονας στη Χερσόνησο, η Κίνα δε θα μείνει θεατής σε μια θεμελιώδη διάρρηξη της σταθερότητας εκεί. Και δε θα μείνουμε θεατές παράλογης βλάβης των συμφερόντων της Κίνας στην ασφάλεια». Την ενίσχυση της κινεζικής «ετοιμότητας» αναδεικνύουν, άλλωστε, και τα αντιπυραυλικά συστήματα που βρίσκονται σε περιοχές της Νότιας Κινεζικής Θάλασσας (τόσο στο νησιωτικό σύμπλεγμα «Παρασέλ» όσο και στο «Σπράτλι») των οποίων η ανάπτυξη, το Πεκίνο δηλώνει κατηγορηματικά ότι δεν είναι «τίποτα καινούριο», προσθέτοντας όλο νόημα πως έχει κάθε δικαίωμα να παίρνει μέτρα «διαφύλαξης της εθνικής κυριαρχίας και ασφάλειάς» της.

Τη διαφωνία της με τη συγκέντρωση αμερικανικών στρατιωτικών μέσων στην περιοχή διαμήνυσε βέβαια και η Ρωσία, με τον πρέσβη της στον ΟΗΕ, Βιτάλι Τσούρκιν, να επισημαίνει την αντίθεση της χώρας του με τη «χρήση της Βόρειας Κορέας» ως «ένα πρόσχημα για μια συγκέντρωση στρατιωτικών εξοπλισμών».

Χαρακτηριστικές τού πόσο γρήγορα επεκτείνονται οι κίνδυνοι για τους λαούς της περιοχής, είναι οι «διαθέσεις» ενίσχυσης στρατιωτικών συνεργασιών όπως αυτή μεταξύ ΗΠΑ - Ινδίας.

Πρόσφατα, το «Ρόιτερς» έγραφε για σχέδια κοινών περιπολιών των δύο χωρών στη Νότια Κινεζική Θάλασσα.

Πριν από μερικές μέρες, ο Αμερικανός ναύαρχος Χάρι Χάρις, επικεφαλής του Στόλου Ειρηνικού των ΗΠΑ, μιλώντας στο γεωπολιτικό Φόρουμ «Διάλογος Ρεζίνα», στην Ινδία, ανακοίνωσε ότι στις φετινές ασκήσεις «Μαλαμπάρ» των ΗΠΑ - Ινδία στη Νότια Κινεζική Θάλασσα θα πάρει ξανά μέρος η Ιαπωνία, όπως έγινε και πέρυσι.

Ολόκληρη η ομιλία του Χάρις ήταν αποκαλυπτική της σημασίας που μοιάζει να αποκτά η συνεργασία των δύο πλευρών: «Η διευρυμένη συνεργασία με την Ινδία δε θα αποτελέσει την καθοριστική συνεργασία για την "επανεξισορρόπηση" (των ΗΠΑ σε Ασία - Ειρηνικό), θα αποτελέσει αναμφισβήτητα την καθοριστική συνεργασία για την Αμερική (συνολικά) στον 21ο αιώνα... στο μέτωπο της ασφάλειας, η Ινδία αρχίζει να εξασκεί την ηγετική της θέση στην περιοχή Ινδικού - Ασίας - Ειρηνικού. Είμαστε έτοιμοι για εσάς. Σας χρειαζόμαστε. Ας είμαστε φιλόδοξοι μαζί...

Υπάρχουν σημαντικές προκλήσεις στην ασφάλεια που καμία χώρα δεν είναι ικανή να λύσει μόνη της. Για παράδειγμα, μέχρι το 2050, αναμένεται 7 στους 10 ανθρώπους που περπατούν στον πλανήτη να ζουν στην περιοχή Ινδικού - Ασίας - Ειρηνικού. Αυτό το επίπεδο συγκέντρωσης πληθυσμού και αστικοποίησης θα αντιπροσωπεύει ειδικές προκλήσεις όσον αφορά τις απαιτήσεις σε τρόφιμα, Ενέργεια, στέγαση και, ακόμα περισσότερο, ελευθερίες (σ.σ. ευνοϊκές για τη δράση των μονοπωλίων)... Ολοι μας θα έπρεπε να ορμήσουμε στην ενίσχυση της συνεργασίας ΗΠΑ - Ινδίας, βοηθώντας την Ινδία να καταστεί μια παγκόσμια δύναμη και ο εταίρος μας από την περιοχή που θα επιλέξουμε να συνεργαστούμε μαζί του στον τομέα της ασφάλειας...

Αναλογιζόμενοι ότι εμπορικές συναλλαγές 5,3 τρισ. δολ. διασχίζουν κάθε χρόνο τον Ινδικό και τη Νότια Κινεζική Θάλασσα, όλοι έχουμε έννομα συμφέροντα, για να διασφαλιστεί ότι ολόκληρη η περιοχή θα μείνει ασφαλής, σταθερή και ευήμερη. Το πώς τα έθνη της περιοχής αναπτύσσουν τις ναυτικές τους δυνάμεις για να στηρίξουν αυτά τα οικονομικά συμφέροντα έχει μεγάλη σημασία...».

Μάλιστα, ο Χάρις, ανάμεσα σε άλλα, πρότεινε και την έναρξη ενός «τετραμερούς διαλόγου» για την «ασφάλεια» μεταξύ Ινδίας, Ιαπωνίας, Αυστραλίας και ΗΠΑ. Διατύπωση που ορισμένοι ερμήνευσαν ως αμερικανική πρόσκληση για αναβίωση του «Τετραμερούς Διαλόγου Ασφαλείας» που είχε δημιουργηθεί μεταξύ αυτών των τεσσάρων χωρών το 2007, για μικρό όμως χρονικό διάστημα, με στόχο τη δημιουργία ενός «Ασιατικού Τόξου για τη δημοκρατία» και αρκετούς να το χαρακτηρίζουν ως «ασιατικό ΝΑΤΟ».

Ούτως ή άλλως, τα σχέδια και ο ρόλος της Ιαπωνίας θα έχουν το δικό τους βάρος στις εξελίξεις στην περιοχή. Η αναθεώρηση του Συντάγματος, πέρυσι, ώστε οι Ενοπλες Δυνάμεις της χώρας να μπορούν ξανά (και τυπικά) να αναλαμβάνουν δράση εκτός συνόρων ανέδειξε την αποφασιστικότητα με την οποία και το ιαπωνικό κεφάλαιο δεν θα παραιτηθεί εύκολα από μια θέση με αξιώσεις στην ιμπεριαλιστική πυραμίδα συνολικά, όχι μόνο τη «στενή» περιφέρεια.

Μάλιστα, ήδη, με στοχευμένες κινήσεις, η Ιαπωνία ξεκαθαρίζει ότι δε θα μείνει θεατής της αναμέτρησης και στη Νότια Κινεζική Θάλασσα. Μόλις πριν από μερικές μέρες έγινε γνωστό ότι θα νοικιάσει στις Φιλιππίνες εκπαιδευτικά αεροσκάφη TC-90, για να ενισχυθούν οι περιπολίες της Μανίλα στη Δυτική Θάλασσα των Φιλιππίνων (σ.σ. Νότια Κινεζική Θάλασσα). Την περασμένη χρονιά, οι δυο χώρες προχώρησαν και σε κοινές ασκήσεις, επίσης στη Νότια Κινεζική Θάλασσα, προκαλώντας την έντονη αντίδραση του Πεκίνου που τόνιζε ότι το Τόκιο δεν είναι καθόλου «μέρος» του θέματος της Νότιας Κινεζικής Θάλασσας.

Μόλις προχτές, έγινε γνωστό ότι η Ιαπωνία θα λάβει μέρος σε κοινές ασκήσεις με το Πολεμικό Ναυτικό και την Πολεμική Αεροπορία της Αυστραλίας, τον Απρίλη, στα «ανοικτά» του Σίδνεϊ, διαθέτοντας μάλιστα και ένα υποβρύχιο.