«Η Ελλάδα γνωρίζει καλά τη Μέση Ανατολή. Είναι χώρα που "μυρίζει" έγκαιρα τις εξελίξεις και διακρίνει τις προοπτικές στην περιοχή», περηφανευόταν ο Ελληνας υπουργός Εξωτερικών, Ν. Κοτζιάς, σε μια από τις τελευταίες συνεντεύξεις που έδωσε το 2015.

Μπροστά στην Τριμερή Σύνοδο Κορυφής Ελλάδας - Ισραήλ - Κύπρος, η συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ υψώνει όλο και περισσότερο τους τόνους γύρω από την «ικανότητά» της να αναβαθμίσει το ρόλο της «χώρας» (δηλαδή τη θέση των επιχειρηματικών ομίλων που εκπροσωπεί), μέσα σε συνθήκες διαρκών διεργασιών και ανακατατάξεων, από τις οποίες προσπαθεί να πείσει το λαό ότι θα βγει ωφελημένος, όταν συμβαίνει το αντίθετο: δηλαδή, όλη η διπλωματική «κινητοποίηση» της συγκυβέρνησης υποτάσσεται στην ανάγκη του ντόπιου κεφαλαίου να θωρακιστεί καλύτερα και να αναβαθμιστεί, αν μπορέσει, μπροστά σε άγριους ανταγωνισμούς μεταξύ ιμπεριαλιστικών κέντρων και μονοπωλιακών συμφερόντων που θα κλιμακωθούν ακόμα περισσότερο το επόμενο διάστημα. Υποτάσσεται στην ανάγκη το ντόπιο κεφάλαιο να ενισχύσει την «αποφασιστικότητα» με την οποία διεκδικεί μια όσο καλύτερη για τα συμφέροντα και σχέδιά του θέση γίνεται, ανάλογα φυσικά με την οικονομική και γεωπολιτική δύναμη που διαθέτει, σε μια «φλέγουσα» περιοχή όπου συγκεντρώνονται και κονταροχτυπιούνται ισχυρά συμφέροντα. Μια θέση που όχι μόνο δε θα προσφέρει τίποτα καλό στον εργαζόμενο λαό, αλλά θα τροφοδοτήσει τη μεγαλύτερη επιθετικότητα των μεγαλοεπιχειρηματιών, παζάρια και συμβιβασμούς με γνώμονα τα ταξικά συμφέροντα της ελληνικής αστικής τάξης, που σε αυτή την κατεύθυνση άλλωστε προετοιμάζεται ολόπλευρα: και σε οικονομικό επίπεδο, διασφαλίζοντας συνθήκες ευνοϊκές για να προσελκύσει κεφάλαια που δε θέλει να επενδυθούν αλλού. Και σε στρατιωτικό επίπεδο, δηλώνοντας διαθέσιμη να συμβάλλει στη διασφάλιση της «σταθερότητας» και της «ασφάλειας», να «βουτήξει» δηλαδή βαθιά στους ιμπεριαλιστικούς πολεμικούς σχεδιασμούς που ήδη μαίνονται σε όλη τη Μέση Ανατολή.

Με στόχο την πολυαναμενόμενη «ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας», η συγκυβέρνηση θα επιδιώξει ένα καλό μερίδιο καταρχήν στις μπίζνες που ήδη σχεδιάζονται στον κρίσιμο κλάδο της Ενέργειας. Συγκεκριμένα, στην τριμερή οικονομική συνεργασία των τριών ξεχωρίζουν σήμερα τα σχέδια για την κατασκευή του ήδη πολυσυζητημένου τεράστιου υποθαλάσσιου καλωδίου (Eurasian Interconnector) που θα συνδέει τα ηλεκτρικά δίκτυα των τριών χωρών αλλά και η προώθηση των σημαντικών αποθεμάτων φυσικού αερίου (καταρχήν) προς μεγάλες ενεργειακές αγορές.

Το «ενδιαφέρον» που αποκτά η Ανατολική Μεσόγειος ανέδειξε η επίσκεψη που πραγματοποίησε πριν μερικές μέρες στην Κύπρο ο αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και αρμόδιος για την Ενεργειακή Ενωση, Μάρος Σέφκοβιτς. Ο Ευρωπαίος αξιωματούχος υπογράμμισε ότι «θεωρούμε την Ανατολική Μεσόγειο ως μια πολύ σημαντική περιοχή από πλευράς ενεργειακής ασφάλειας στην Ευρώπη». Μην παραλείποντας να διαμηνύσει τη «δέσμευση» της ΕΕ να συμβάλει ενεργά και στη «λύση» του Κυπριακού, πρόσθεσε: «Πιστεύω ότι πρέπει να εργαστούμε πολύ στενά με την Κύπρο, για να κάνουμε ό,τι είναι δυνατό για να αναπτυχθεί με τον πιο έξυπνο τρόπο προς όφελος της περιοχής, αλλά επίσης και προς τη βελτίωση της ενεργειακής ασφάλειας της Ευρώπης».

Ο Σέφκοβιτς περιέγραψε ως «πολλά υποσχόμενα» τα πρώτα ευρήματα που αφορούν τα ενεργειακά αποθέματα της περιοχής και εξήγησε ότι καθώς «δε μιλάμε για εκατοντάδες αλλά για χιλιάδες δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα (σ.σ. φυσικού αερίου), αυτό δείχνει πόσο σημαντικά είναι τα ενεργειακά οικόπεδα στην Ανατολική Μεσόγειο», λαμβάνοντας υπόψιν ότι η ετήσια κατανάλωση φυσικού αερίου της Ευρώπης κυμαίνεται ανάμεσα στα 400 και τα 500 εκατομμύρια κυβικά μέτρα. Μάλιστα, ο Επίτροπος ανακοίνωσε ότι το Φλεβάρη η Κομισιόν θα παρουσιάσει τη στρατηγική της όσον αφορά συγκεκριμένα τη χρήση του LNG (υγροποιημένου φυσικού αερίου), «όπου φαίνεται ότι η Μεσόγειος είναι μια πολύ σημαντική πύλη εισόδου για τα νέα αποθέματα προς την Ευρώπη. Ετσι, θεωρώ ότι αν αναπτυχθεί κατάλληλα, η Ανατολική Μεσόγειος θα μπορούσε να διαδραματίσει πολύ βασικό ρόλο σε αυτό το ζήτημα».

Το ενδεχόμενο μιας σημαντικής «στροφής» μεγάλων αγορών προς το LNG «απασχολεί» εδώ και καιρό μερίδες του ελληνικού κεφαλαίου, με πρώτους και καλύτερους τους εφοπλιστές που τα τελευταία χρόνια ιεραρχούν ψηλά τη ναυπήγηση πλοίων μεταφοράς LNG, φυσικά ...σε ναυπηγεία της Ασίας.

Βέβαια, στόχος των τριών χωρών είναι να επεκτείνουν τη συνεργασία τους και σε άλλους τομείς, όπως Ναυτιλία, Τουρισμός, Διαχείριση Υδάτων, Υγεία, Φάρμακα, Αλιεία κ.τ.λ., όπως κατέγραψαν μέχρι τώρα και οι προπαρασκευαστικές συναντήσεις στελεχών των τριών υπουργείων Εξωτερικών. Ενώ πέρα από οικονομικούς δεσμούς, προτάσσουν και τη σύσφιξη των δεσμών τους σε θέματα όπως η «αντιμετώπιση της τρομοκρατίας», η «διαχείριση και επίλυση κρίσεων». Αλλωστε, ήδη, τόσο η Ελλάδα όσο και η Κύπρος έχουν ενισχύσει πολύ συγκεκριμένα τη στρατιωτική τους συνεργασία με το Ισραήλ, με συχνές κοινές ασκήσεις. Το Νοέμβρη, ο Αλ. Τσίπρας χαρακτήρισε από το Τελ Αβίβ το Ισραήλ «σύμμαχο» και «φίλο», διαμηνύοντας την προθυμία της συγκυβέρνησης να συμπράξει με δολοφονικά κράτη όπως αυτό, που για χρόνια ματοκυλά την πατρίδα των Παλαιστινίων, πρωτοστατεί σε μια σειρά αντιλαϊκούς σχεδιασμούς σε όλη την περιοχή.

Επιπλέον, οι «ισορροπίες» στην Ανατολική Μεσόγειο θα εξαρτηθούν σημαντικά και από μια σειρά επιλογές της Τουρκίας, όπως και από τις εξελίξεις στις ισραηλινο-τουρκικές σχέσεις. Πρόσφατα, η τουρκική εφημερίδα «Χουριέτ» παρέθετε την ανησυχία έμπειρου Ισραηλινού διπλωμάτη, σύμφωνα με τον οποίο η όποια πρόοδος στην προσέγγιση Τελ Αβίβ - Αγκυρας πρέπει να σημειωθεί πριν την Τριμερή της 28ης Γενάρη. Ο ίδιος εκτίμησε ακόμα ότι το Ισραήλ δεν αντέδρασε έντονα στην πρόσφατη τοποθέτηση του ελληνικού Κοινοβουλίου (που καλούσε σε επανέναρξη των διαπραγματεύσεων για το Παλαιστινιακό), υποστηρίζοντας ότι «ο Νετανιάχου δε θέλει να χάσει την Ελλάδα». Πρέπει να αποφεύγονται, βέβαια, ερμηνείες που σχηματοποιούν και απλουστεύουν τις ενδοϊμπεριαλιστικές αντιθέσεις, στις οποίες Ελλάδα και Τουρκία δεν εντάσσονται φυσικά με το ίδιο οικονομικό και πολιτικό «βάρος», ούτε και έξω από τις ευρύτερες συμμαχίες στις οποίες συμμετέχουν. Ωστόσο, πίσω από τις επισημάνσεις των αστών φαίνεται πόσο ρευστά είναι τα πράγματα γύρω από τις συμμαχίες που διαμορφώνονται στην περιοχή και τις κόντρες που θα παραμείνουν ή θα ξεπεραστούν, πάντα με ζητούμενο την αφετηρία από την οποία τα μονοπώλια θα ξεζουμίζουν την εργατική τάξη.

Ειδικό θα είναι σίγουρα το «βάρος» και των εξελίξεων στο Κυπριακό, του οποίου η «λύση» όλα τα αστικά επιτελεία σημειώνουν ότι θα δώσει νέα ώθηση στην «ανάπτυξη» και τη «σταθερότητα» της περιοχής, σε μια σειρά μέτωπα (όπως και τη συνεργασία όλων με την Τουρκία). Οι σχέσεις των δύο «συνιστώντων κρατών» (που προβλέπει και το Κοινό Ανακοινωθέν του Φλεβάρη του 2014, το οποίο αποτελεί και βάση των συνομιλιών) θα επηρεάσουν μια σειρά επενδυτικά σχέδια, που αφορούν για παράδειγμα δρόμους μεταφοράς αερίου προς την Ευρώπη, που κάποιοι προτιμούν να διασχίζουν την Τουρκία, κάποιοι άλλοι τη θάλασσα της Μεσογείου και την Ελλάδα.

Το μόνο σίγουρο είναι πως γνώμονας για τη «λύση» και του Κυπριακού είναι η διευκόλυνση μονοπωλιακών σχεδιασμών, συνολικά το πώς θα διασφαλιστούν περιοχές «σταθερές» για το κεφάλαιο. Την ίδια στιγμή, βέβαια, είναι ανοιχτά όλα τα ενδεχόμενα. Αν βρεθεί ένας «λογικός δρόμος» για το φυσικό αέριο, «τότε θα ωφεληθούμε όλοι, αν ακολουθήσουμε μη λογικό δρόμο τότε θα υπάρξει ένταση», σημείωνε πρόσφατα ο ηγέτης του ψευδοκράτους, Μουσταφά Ακιντζί.

Πάντως, ο ΟΗΕ έχει ζητήσει από τις δυο πλευρές να ετοιμαστούν για «σκληρούς συμβιβασμούς». Ενώ ο ειδικός απεσταλμένος του γγ, Εσπαν Μπαρθ Αϊντε, σε πρόσφατη συνέντευξη εξήγησε πως η «στρατιωτική διάσταση» της «ασφάλειας» στο νησί συνδέεται με όσα συμφωνηθούν σε «μη στρατιωτικό επίπεδο». Απαντώντας σε ερώτημα για το αν σήμερα χρειάζονται «εγγυήσεις» στην Κύπρο, τόνισε: «Η πραγματικότητα είναι πως το κλειδί σε αυτό το θέμα ίσως να μη βρίσκεται στο κεφάλαιο της ασφάλειας, αλλά στη συνολική λύση... Οσο περισσότερη αίσθηση ασφάλειας επιτευχθεί στο μη στρατιωτικό επίπεδο, τόσο πιο εύκολο θα είναι να δουλέψουμε στο θέμα της ασφάλειας στην καθαρά στρατιωτική του διάσταση». Εσπευσε, μάλιστα, να προσθέσει ότι έχει «κάποιες ιδέες στο θέμα αυτό» και ότι «στο επίπεδο της ΕΕ υπάρχουν πολλές περιπτώσεις με συγκεκριμένο σκηνικό ασφαλείας. Κάποιες ευρωπαϊκές χώρες είχαν καλωσορίσει αμερικανικές δυνάμεις στο έδαφός τους».

Τέλος, σε όλους τους τόνους διαμήνυε: «Μια ενωμένη Κύπρος θα είναι ελκυστικό μέρος για να επενδύσει κανείς. Είναι μια ευρωπαϊκή χώρα στο σταυροδρόμι της Ευρώπης με τη Μέση Ανατολή. Υπάρχουν μεγάλες προοπτικές».