Από πρόσφατη πολύνεκρη βομβιστική επίθεση των αντικαθεστωτικών με παγιδευμένο όχημα στο κέντρο της Δαμασκού

Σε πλέον πρόσφατο σημείο τριβής αναδεικνύεται η σταδιακή ανάπτυξη «εξειδικευμένων αξιωματικών» του αμερικανικού στρατού στην Ιορδανία, που σήμερα αριθμούν 150 άνδρες και αναμένεται να φτάσουν τους 200 - επισήμως πάντα. Σύμφωνα με τον Αμερικανό υπουργό Αμυνας, Τσακ Χέιγκελ, πρόκειται για «εξειδικευμένο προσωπικό» που θα «βοηθήσει τον ιορδανικό στρατό να ελέγχει τα σύνορα και ν' αντιδράσει σε περίπτωση χρήσης απαγορευμένων όπλων στη γειτονική χώρα προκειμένου να τα ασφαλίσει κιόλας».

Το ίδιο δήλωνε και η ιορδανική κυβέρνηση, κάτι που, αντίθετα, δεν επιβεβαίωνε ο ιορδανικός στρατός αν και είναι, παραδοσιακά, πιστός στον βασιλιά Αμπντάλα. Η ατμόσφαιρα, εντός Ιορδανίας, βάρυνε περισσότερο και από την παρέμβαση του Ισλαμικού Μετώπου Δράσης, του πολιτικού βραχίονα των ισλαμιστών «Αδελφών Μουσουλμάνων», που ζήτησαν την άμεση αποχώρηση των Αμερικανών αξιωματικών και έδωσαν «ψήφο εμπιστοσύνης» στις ικανότητες του ιορδανικού στρατού. Οι εξελίξεις αυτές, εντός του βασιλείου, έδωσαν τροφή σε σειρά σεναρίων για το ενδεχόμενο πολιτικής αποσταθεροποίησης της χώρας.

Η αμερικανική επίσημη στρατιωτική παρουσία στην Ιορδανία προκάλεσε τις έντονες αντιδράσεις και της ρωσικής ηγεσίας, η οποία διά του υπουργείου Εξωτερικών διατύπωσε ανοιχτά αυτό που φαίνεται ότι συζητιέται ολοένα περισσότερο στις διάφορες συνόδους και στις συναντήσεις των αντιπροσωπειών ιμπεριαλιστικών και περιφερειακών δυνάμεων: Το πολύ σοβαρό ενδεχόμενο εξάπλωσης των συγκρούσεων εκτός συριακού εδάφους, διά της αξιοποίησης θρησκευτικών σεχταριστικών διαφορών. Ο εκπρόσωπος του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών, Αλεξάντερ Λουκάσεβιτς, χαρακτήρισε την αμερικανική στρατιωτική παρουσία στην Ιορδανία κίνηση που αντιτίθεται στις προσπάθειες αποκλιμάκωσης και εντείνει το αδιέξοδο, ενώ παράλληλα συνεισφέρει στη μετατροπή της «συριακής κρίσης σε περιφερειακή».

Τον ίδιο ακριβώς κίνδυνο, αλλά όσον αφορά στην περίπτωση του Λιβάνου, επισήμανε και ο Ρώσος πρέσβης στη λιβανική πρωτεύουσα. Ο Αλεξάντερ Ζασίπκιν εξέφρασε την άποψη ότι ήδη οι συνέπειες της «συριακής κρίσης» στο Λίβανο είναι ιδιαίτερα μεγάλες καθώς έχουν αναζωπυρωθεί οι διαθρησκευτικές και διαδογματικές εντάσεις, που διχάζουν το λιβανικό λαό -και με ιδιαίτερα αιματηρό τρόπο όπως απέδειξε ο 15ετής εμφύλιος- και τον καθιστούν εύκολο θύμα στις ιμπεριαλιστικές πιέσεις. Ηδη, εδώ και μήνες, ο Λίβανος είναι σε τροχιά αποσταθεροποίησης, με αρκετούς ακραίους σουνίτες να κατηγορούν τη «Χεζμπολάχ» ότι στέλνει μαχητές στο πλευρό του συριακού στρατού και τη «Χεζμπολάχ» να κατηγορεί ακραίους σουνίτες ότι έχουν στήσει δίκτυο υποστήριξης των Σύρων αντικαθεστωτικών, τόσο χορηγώντας τους εξοπλισμό όσο και διασφαλίζοντάς τους πρόσβαση στο λιβανικό έδαφος. Δε λείπουν ούτε οι συγκρούσεις εντός και εκτός λιβανικού εδάφους.

Την ανησυχία αυτή φαίνεται ότι συμμερίζεται και ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών, Τζον Κέρι, ο οποίος μιλώντας στην Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων της Γερουσίας, παραδέχτηκε ότι υπάρχει κίνδυνος διαμελισμού της Συρίας με απρόβλεπτες συνέπειες για όλη την περιοχή.

Σε όλα αυτά θα πρέπει να προσθέσει κανείς την παράμετρο του Ισραήλ, που έχει ξεκαθαρίσει ότι «είναι έτοιμο να παρέμβει για να μη βρεθούν λάθος όπλα σε λάθος χέρια», αλλά και των Σύρων προσφύγων, κάτι που επιβαρύνει πάρα πολύ την κατάσταση σε Λίβανο - Ιορδανία και οι οποίοι απευθύνουν συνεχόμενες εκκλήσεις για βοήθεια. Στην Ιορδανία εκτιμάται ότι έχουν καταφύγει περισσότεροι από 140.000 πρόσφυγες και στο Λίβανο περισσότεροι από 150.000. Σε αντίθεση με την Τουρκία, όπου όλοι οι πρόσφυγες -περίπου 130.000- μένουν σε καταυλισμούς που ελέγχει η κυβέρνηση, στην Ιορδανία οι καταυλισμοί αποδεικνύονται ανεπαρκείς και πολλοί πρόσφυγες αναζητούν αλλού καταφύγιο, ενώ τα βίαια και θανατηφόρα επεισόδια είναι αλλεπάλληλα. Στο Λίβανο από την άλλη δεν υπάρχουν καταυλισμοί και οι πρόσφυγες έχουν βρει καταφύγιο στις αγροτικές περιοχές, κυρίως κοντά στα σύνορα.

Ιμπεριαλιστικές και περιφερειακές δυνάμεις διαγκωνίζονται εδώ και πολύ καιρό πάνω στο αίμα του συριακού λαού για το ποιος θα αποκτήσει μεγαλύτερη επιρροή στους αντικαθεστωτικούς. ΗΠΑ, Γαλλία και Βρετανία εξαρχής στήριξαν τους αντικαθεστωτικούς και σπεύδουν μέχρι και σήμερα να τους χορηγούν «αμυντική, υποστηρικτική βοήθεια», επισήμως τουλάχιστον, αλλά και χρηματική. Αντίθετα, πιο ανοιχτά, και πλέον επισήμως μετά και από τη σχετική απόφαση του Αραβικού Συνδέσμου, πετρελαιομοναρχίες στηρίζουν τους αντικαθεστωτικούς και με εξοπλισμό.

Ρωσία και Κίνα έχουν τηρήσει αποστάσεις, με την πρώτη να στηρίζει τη συριακή ηγεσία και να επικρίνει πιο ανοιχτά τη δράση των αντικαθεστωτικών και τη στήριξη που λαμβάνουν, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι και οι δύο δυνάμεις δεν έχουν επιδιώξει να έχουν κάποιου είδους επαφή -περιορισμένη όπως φαίνεται μέχρι στιγμής- με ορισμένους εκπροσώπους τους. Αποστάσεις από την άμεση εμπλοκή μοιάζει, σε πρώτο επίπεδο τουλάχιστον, να τηρεί και η Γερμανία.

Στο πλαίσιο του διαγκωνισμού αυτού φαίνεται ότι το μεγαλύτερο «αγκάθι», τουλάχιστον μέχρι στιγμής, είναι η χορήγηση όπλων στους αντικαθεστωτικούς. Αν και Γαλλία, Βρετανία έχουν ταχθεί υπέρ μιας τέτοιας κίνησης και έχουν συζητήσει το ενδεχόμενο άρσης του εμπάργκο όπλων προς τη Συρία από την ΕΕ, εμφανίζονται επιφυλακτικές στην πράξη. Ο λόγος είναι προφανής και διατυπώθηκε ανοιχτά και από τον Αμερικανό υπουργό Εξωτερικών: σε ποιανού τα χέρια θα φτάσουν τα όπλα.

Η εμπειρία της επέμβασης στη Λιβύη είναι πρόσφατη και πικρή. Υπάρχουν πληροφορίες ότι ακόμη και σήμερα, όπλα που είχαν χορηγηθεί στους αντικαθεστωτικούς της Λιβύης φτάνουν διά θαλάσσης και διά μέσου Τουρκίας ή Λιβάνου, στους αντικαθεστωτικούς της Συρίας.

Η ολοένα πιο εκτεταμένη δράση και παρουσία στους κόλπους των αντικαθεστωτικών οργανώσεων ακραίων ισλαμιστών, των οποίων οι καλά εκπαιδευμένοι εξτρεμιστές μισθοφόροι, κερδίζουν «πόντους» στο στρατιωτικό πεδίο κυριαρχώντας επί κάθε άλλης ένοπλης αντικαθεστωτικής ομάδας, προκαλεί πονοκέφαλο και ανησυχία, καθώς είναι σχεδόν βέβαιο ότι στα χέρια τέτοιων ομάδων φτάνουν τα «πετροδόλαρα» των πέριξ μοναρχιών. Η πιθανότητα ενίσχυσης με περαιτέρω όπλα των ισλαμιστών δεν ενθουσιάζει τους υπόλοιπους υπέρμαχους των αντικαθεστωτικών, που φοβούνται ότι, στη συνέχεια, δεν θα μπορούν να τους ελέγξουν. Στην προσπάθεια για έλεγχο της πλειοψηφίας των δυνάμεων της αντιπολίτευσης, άλλαξε και το σχήμα των αντικαθεστωτικών, με το σχηματισμό της «Εθνικής Συριακής Συμμαχίας» και οι επικεφαλής τους, χωρίς, όμως, μέχρι στιγμής, να έχει βρεθεί ικανοποιητική λύση, ενώ αντίθετα οι διενέξεις χαρακτηρίζουν και τις ίδιες τις αντικαθεστωτικές δυνάμεις.

Το ζήτημα του εξοπλισμού των αντικαθεστωτικών απασχόλησε την περασμένη εβδομάδα τη σύνοδο της «Ομάδας των 8» στο Λονδίνο, όπου για άλλη μια φορά εκδηλώθηκαν ανοιχτά οι ενδο-ιμπεριαλιστικές αντιθέσεις αλλά και στη σύνοδο των «Φίλων της Συρίας» που είχε προγραμματιστεί για χτες στην Κωνσταντινούπολη. Ενόψει της Συνόδου, ο Τζον Κέρι δε δίστασε να ξεκαθαρίσει ότι πρέπει «να αποσαφηνιστεί μια και καλή, ποιος δίνει όπλα και στήριξη σε ποιον», αφήνοντας να εννοηθεί ότι αυτό ακριβώς θα είναι ένα από τα βασικά θέματα της συζήτησης.

Ενα άλλο θέμα, όπως το έθεσε επίσης ο Κέρι, είναι να επιτευχθεί συμφωνία ως προς ένα «κοινό πλαίσιο» για το πώς φαντάζεται ο κάθε «φίλος της Συρίας» ή «το Κατάρ, η ΕΕ, η Τουρκία, η Σ. Αραβία, οι ΗΠΑ κλπ», όπως είπε χαρακτηριστικά ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών, την επόμενη μέρα στη Συρία. Είναι προφανές ότι αυτό συνδέεται άμεσα και το ποιος «στηρίζει ποιον και με ποιο τρόπο» και είναι επίσης προφανές ότι οι διαφωνίες και οι διαγκωνισμοί επ' αυτού κάθε άλλο έχουν λήξει ή θα λήξουν κατά τη σύνοδο της Κωνσταντινούπολης.

Αντίθετα, κυρίαρχη αίσθηση είναι ότι μόλις τώρα αρχίζει ένας νέος γύρος αντιπαράθεσης, όπου επανεξετάζονται συμμαχίες και άξονες. Στο πλαίσιο αυτό μπορεί να εντάξει κανείς την πρόθεση του Αιγυπτίου προέδρου Μούρσι να παρουσιάσει πρόταση από τη Μόσχα, που επισκέφτεται από την Παρασκευή, για αύξηση των μελών της «ομάδας επαφής» που σχημάτισε με τη συμμετοχή των Κατάρ, Ρωσίας, Κίνας και ΕΕ στο πλάι της Τουρκίας, της Σ. Αραβίας, του Ιράν και της Αιγύπτου και εντατικοποίηση της παρέμβασής του. Στο πλαίσιο αυτό κινείται η δεδηλωμένη πρόθεση, επίσης, του Κέρι να πιέσει τους «Φίλους της Συρίας» να «ξεκαθαρίσει» ο καθένας «με ποιους συνεργάζεται και πού στοχεύει» όσον αφορά στο παζλ των αντικαθεστωτικών συριακών δυνάμεων αλλά και να συζητήσει εκ νέου εκτενώς το θέμα με τον Ρώσο ομόλογό του, στο περιθώριο συνόδου του ΝΑΤΟ, στις Βρυξέλλες εντός της εβδομάδας που αρχίζει.