To έργο ενός μεγάλου και πρωτοπόρου εικαστικού καλλιτέχνη της γενιάς του '30, του Διαμαντή Διαμαντόπουλου (1914 - 1995), τιμά η Ακαδημία Αθηνών. Πριν από λίγες μέρες, εγκαινιάστηκε στο κτίριο της Ακαδημίας Αθηνών, έκθεση 45 έργων του σημαντικού μας καλλιτέχνη, η οποία θα παραμείνει ανοιχτή έως τις 6 Απριλίου. Η ιδέα για την παρουσίαση ανήκει στον ζωγράφο και ακαδημαϊκό Παναγιώτη Τέτση, ο οποίος συνεργάστηκε για την υλοποίησή της με τον επίσης ακαδημαϊκό Χρύσανθο Χρήστου.

Ο Δ. Διαμαντόπουλος υπήρξε πρωτοπόρος της τέχνης. Μιας τέχνης με συνείδηση του κοινωνικού ρόλου της και ταξική επιλογή στο περιεχόμενό της. Ισως, λόγω αυτής της συνειδητής ταξικής επιλογής στην τέχνη και τη ζωή του, ο μεγάλος ζωγράφος, γλύπτης και χαράκτης Διαμαντής Διαμαντόπουλος, ένας από τους πρωτοπόρους της γενιάς του '30, έμεινε τόσο μοναχικός. Σίγουρα γι' αυτό, προτίμησε να βγάζει τον επιούσιο δουλεύοντας σαν οικοδόμος, παρά να υποκύψει στις δοσοληψίες με τα εμπορικά κυκλώματα της τέχνης. Γι' αυτό διάλεξε το δρόμο της καλλιτεχνικής, ανθρώπινης και ιδεολογικής ακεραιότητας, δρόμος που φαινόταν, αλλά δεν ήταν, παραγωγική και κοινωνική «σιωπή». Γι' αυτό προτίμησε, συνειδητά, το «περιθώριο» του φτωχικού προσφυγικού σπιτιού του στο Βύρωνα, όπου μεγαλούργησε ζωγραφίζοντας, κυρίως, τον απλό, λαϊκό άνθρωπο του καθημερινού μόχθου. Από το χρωστήρα και τη σμίλη του, «γεννήθηκαν» μορφές εκπληκτικά στέρεες.

Ο Δ. Διαμαντόπουλος γεννήθηκε το 1914 στη Μαγνησία της Μικράς Ασίας. Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, ήρθε στην Αθήνα. Μαθητής ακόμη, με παρότρυνση του φίλου του Φ. Γιοφύλλη, εξέθεσε το 1930 τις πρώτες του τέμπερες. Στα χρόνια 1931 - 1936 σπούδασε στην ΑΣΚΤ κοντά στους Δ. Μπισκίνη και Κ. Παρθένη. Το 1934, σπουδαστής ακόμη στην ΑΣΚΤ, φιλοτέχνησε σκηνικά και κοστούμια για την «Αλκηστι» του Ευριπίδη, που ανέβασε ο Κ. Κουν στη «Λαϊκή Σκηνή». Από τις πρώιμες ακόμη εργασίες του, πριν ακόμη τελειώσει τις σπουδές του στην ΑΣΚΤ, διαφαίνεται ότι βρίσκεται σε επαφή με τις σύγχρονες αναζητήσεις. Μετά τις σπουδές του, ταξίδεψε στην Ελλάδα, στο Παρίσι, στη Ρώμη και τη Νάπολη. Με τη στροφή του Δ. Διαμαντόπουλου προς την ανθρώπινη μορφή, μετά το 1937, έχουμε μια τομή στην καλλιτεχνική του δημιουργία, που συνοδεύεται και από την έμφαση σε θέματα ανάλογα με αυτά του Τσαρούχη (εσωτερικά, φαντάρους και νέους).

Οπως σημειώνει ο Χρύσανθος Χρήστου στο «Λεξικό Εικαστικών Καλλιτεχνών» (εκδόσεις «Μέλισσα»), «από το 1940 ο καλλιτέχνης διευρύνει τη θεματογραφία του, πλουτίζει το μορφοπλαστικό του λεξιλόγιο και με την προτίμησή του στα γαιώδη χρώματα και τους χαμηλούς τόνους, δίνει νέες προεκτάσεις στη ζωγραφική του γλώσσα. Μάλιστα, όσο περνούν τα χρόνια, τόσο και περισσότερο μεταφέρει το κέντρο βάρους στα θέματα του ανθρώπινου μόχθου, τη μητέρα και το παιδί και τις μεγάλες συνθέσεις». Ο Δ. Διαμαντόπουλος εντάχτηκε στο ΕΑΜ και αγωνίστηκε με τα δικά του «όπλα» ενάντια στον κατακτητή. Θεωρούμενος σαν ένας από τους κορυφαίους δημιουργούς, επιλέχθηκε (με 25 έργα του) για την πρώτη μεταπολεμική έκθεση στο εξωτερικό. Είναι από τους λίγους της γενιάς του, που στη στροφή προς το λαϊκό, αποδίδουν την κοινωνική σημασία του. Από τα χρόνια του εμφυλίου και μέχρι τα πρώτα χρόνια της μεταπολίτευσης, ο Δ. Διαμαντόπουλος αποτραβήχτηκε από την εκθεσιακή δημοσιότητα, χωρίς να πάψει να δημιουργεί. Η ζωγραφική του θα ξαναδείξει το «φως» στην «Ωρα» του Ασαντούρ Μπαχαριάν. Τρία χρόνια αργότερα, η Εθνική Πινακοθήκη τον τιμά με αναδρομική έκθεση έργων του. Μαζί με τον Κ. Κουλεντιανό προτείνεται και εκπροσωπεί την Ελλάδα στην Μπιενάλε της Βενετίας. Βαθιά ανθρωποκεντρικός ζωγράφος, ανέπτυξε ένα περήφανο, μαχητικό και ανεξάρτητο φρόνημα, ενώ στο έργο του ερμήνευσε το μοντέρνο, με τρόπο ελληνικό - γεροσύνη, απλότητα, μέγεθος πλαστικό.

«Πρόκειται για μια ζωγραφική», υπογραμμίζει ο Χρ. Χρήστου, «που πέρα από τη σχηματοποίηση και την αποσπασματικοποίηση των μορφών, το συνδυασμό τύπων της παράδοσης και προσωπικών κατακτήσεων, υποβάλλει, με τους προσωπικούς συνδυασμούς του, κάτι από τον ίδιο το χαρακτήρα των καιρών μας. Κατορθώνει να συνδυάσει αναγκαιότητα και ελευθερία, παρόν και ιστορία, βεβαιότητα και ανασφάλεια, ζωή και θάνατο. Και αυτά, όχι τόσο με τα θεματικά στοιχεία, όσο με τη γνησιότητα και την πηγαιότητα της εκφραστικής του γλώσσας, τη σύνθεση και το μορφοπλαστικό λεξιλόγιο, το χώρο και το χρώμα, δηλαδή τις καθαρά ζωγραφικές αξίες».