Σε «καύσιμα» πολιτικής αποσταθεροποίησης της Ανατολικής Μεσογείου με στόχο το ξαναμοίρασμα της ενεργειακής αγοράς στην περιοχή των Βαλκανίων, όπου σήμερα πρωταγωνιστικό ρόλο παίζουν ρωσικές πολυεθνικές, επιχειρούν να μετατρέψουν οι ΗΠΑ τους υδρογονάνθρακες που βρέθηκαν σε Κύπρο και Ισραήλ, ενώ την ίδια προοπτική επιθυμούν και γι' αυτούς που ενδεχομένως θα βρεθούν στην Ελλάδα.

Τα παραπάνω προκύπτουν από τις εργασίες του ενεργειακού συνεδρίου του «Εκόνομιστ» στην Αθήνα, όπου στο επίκεντρο των συζητήσεων βρέθηκε χτες η τριμερής ενεργειακή συνεργασία Ισραήλ - Κύπρου - Ελλάδας, ενώ, όπως έγινε φανερό, καταλύτης των εξελίξεων και της προώθησης πολλών διαφορετικών οικονομικών συμφερόντων γύρω από την εξόρυξη, επεξεργασία ή τη μεταφορά των υδρογονανθράκων είναι ο αμερικανικός παράγοντας και πολυεθνικές των ΗΠΑ. Είναι ενδεικτικό ότι αντί να υπογραφεί η προαναγγελθείσα συμφωνία ενεργειακής συνεργασίας των τριών μερών, Ελλάδα και Ισραήλ συμφώνησαν απλώς σε συνεργασία για τους ...υδάτινους πόρους. Σε κάθε περίπτωση, Κύπρος και Ισραήλ προσδιορίζουν τις πρώτες εξαγωγές καυσίμων από τα νέα κοιτάσματα σε 7 - 10 χρόνια, ενώ η ελληνική πλευρά φαίνεται να βιάζεται περισσότερο να στήσει τον «τρίτο ενεργειακό διάδρομο», μετά τη διαφαινόμενη αποτυχία εξασφάλισης του αζέρικου φυσικού αερίου για τον αγωγό Τουρκίας - Ελλάδας - Ιταλίας. Η ευρύτερη περιοχή μετατρέπεται ξαφνικά σε ενεργειακή «βόμβα» και οι Αμερικανοί τοποθέτησαν ήδη το «φιτίλι»...

Τους όρους των ΗΠΑ για την προώθηση επενδύσεων στις ακριβές υποδομές μεταφοράς και του «τρίτου ενεργειακού διαδρόμου» έθεσε στο ενεργειακό συνέδριο ο ειδικός απεσταλμένος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ για την ενέργεια στην Ευρασία, Ρ. Μόρνινγκσταρ. Οι ΗΠΑ θα στηρίξουν τα επενδυτικά προγράμματα «αξιοποίησης» των ενεργειακών κοιτασμάτων της Ανατολικής Ευρώπης αρκεί: Να διοχετευτεί φυσικό αέριο στις χώρες της Βαλκανικής που σήμερα τροφοδοτούνται από τη Ρωσία, να είναι οικονομικά βιώσιμη η λύση που θα επιλεχθεί και να υπάρχουν δυνατότητες επέκτασης της δυναμικότητας. Επίσης: Οι ΗΠΑ ευνοούν και συνακόλουθα προωθούν συνεργασία του αγωγού ΤΑΠ (το σχέδιο που προκρίνεται για μεταφορά του αζέρικου αερίου στην Ευρώπη) με το σύστημα του αγωγού Ελλάδας - Ιταλίας, εφόσον διοχετευτεί αέριο, μέσω της σχεδιαζόμενης σύνδεσης με τη Βουλγαρία, στις χώρες βόρεια της Ελλάδας, οι οποίες σήμερα τροφοδοτούνται με ρωσικό αέριο.

Ο υπουργός Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, Γ. Παπακωνσταντίνου, έκανε λόγο για «χάραξη κοινών πολιτικών» με Ισραήλ και Κύπρο στα ζητήματα ενέργειας, η οποία μπορεί να επαναχαράξει τον παγκόσμιο οικονομικό χάρτη. Θεώρησε ότι η οικονομική κρίση στην Ελλάδα, όσο και οι ερχόμενες εκλογές δεν είναι ικανοί λόγοι ώστε να μη συζητηθεί το θέμα της μακροχρόνιας ενεργειακής συνεργασίας ανάμεσα στις 3 χώρες. Μίλησε και επίσημα πια, με έμφαση, για τον «τρίτο διάδρομο» μεταφοράς φυσικού αερίου από Ισραήλ, Κύπρο και ενδεχομένως Ελλάδα, προς «ώριμες αγορές». Απαντώντας σε ερωτήσεις για τη χάραξη ελληνικής Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ), επανέλαβε ότι θα οριοθετηθεί «όταν χρειαστεί» και ότι η Ελλάδα δεν απεμπολεί κυριαρχικά δικαιώματα.

Ο υπουργός Ενέργειας και Υδάτινων Πόρων του Ισραήλ, Ου. Λαντάου, είπε ότι ο άξονας συνεργασίας των τριών χωρών θα μπορούσε να αποτελέσει «άγκυρα σταθερότητας» στην ευρύτερη περιοχή και ότι η παρουσία των τριών μερών στην εκδήλωση δηλώνει βούληση προς αυτή την κατεύθυνση. Ωστόσο, στο θέμα των διασυνδέσεων, είπε ότι εξετάζεται όχι μόνο εάν το αέριο θα μεταφέρεται με αγωγό από Κύπρο προς Ελλάδα, ή υγροποιημένο με πλοία, αλλά και αν θα πάει στην Ευρώπη ή στην Ασία! Περισσότερο συγκεκριμένα είδε το θέμα της ηλεκτρικής διασύνδεσης Κύπρου - Κρήτης.

Για «γεωστρατηγική ανατροπή» στην περιοχή από την ανακάλυψη των κοιτασμάτων μίλησε ο Κύπριος υπουργός Εμπορίου, Βιομηχανίας και Τουρισμού, Ν. Συλικιώτης, δηλώνοντας ότι στη διαμόρφωση των νέων δεδομένων παίζουν ρόλο τα άμεσα οικονομικά συμφέροντα αμερικανικών και άλλων πετρελαϊκών εταιρειών, όσο και η «στενή συνεργασία Ισραήλ, Ελλάδας, Κύπρου». Περιέγραψε το στόχο για μετατροπή της Κύπρου σε περιφερειακό ενεργειακό κέντρο. Για τις απαραίτητες υποδομές υψηλού κόστους αναζητείται συνεργασία με χώρες και εταιρείες. Δεν απέκλεισε τον αγωγό, αλλά μίλησε και για σταθμό υγροποίησης φυσικού αερίου (για μεταφορά με πλοία) και αποθήκευσης πετρελαίου.

Πάντως, εκδηλώθηκαν και οι πρώτες επιχειρηματικές αντιπαραθέσεις. Η ΔΕΠΑ εκτίμησε ότι η μεταφορά αερίου με υποθαλάσσιο αγωγό είναι φτηνότερη έως και 60% από τη μεταφορά με πλοία. Το ίδρυμα Ωνάση, που έχει τέτοια πλοία, θεωρεί φτηνότερη τη θαλάσσια μεταφορά, αλλά και πιο ασφαλή καθώς η Τουρκία διεκδικεί τη ...διαδρομή διέλευσης. Ενδιαφέρον για τους υδρογονάνθρακες στην Ελλάδα, αλλά και κατασκευή αγωγού φυσικού αερίου εξέφρασε η εταιρεία DELEK (συνεργάζεται με τη NOBLE ENERGY στην Κύπρο).